06. cyceron marek tuliusz - filipiki.pdf - Antyk Rzymski - tempt

MAREK TULLIUSZ CYCERON

FILIPIKI

(IN MARCUM ANTONIUM

ORATIONES PHILLIPCAE)

edycja komputerowa: www.zrodla.historyczne.prv.pl

mail: historian@z.pl

MMIII®

WYKAZ SKRÓTÓW

Autorzy starożytni i dzieła

AKCJUSZ , Lucjusz (Lucius Accius); numeracja fragmentów według

wydania: Tragicorum Romanorum Fragmenta, rec. O. Ribbeck,

Leipzig 3 1897, s. 136-227, 281-285

APPIAN (Appianus, Appianos)

Historia Romana (Historia rzymska, Romaika)

CEZAR (Caius Iulius Caesar)

Civ. - Commentarii de bello dviii (Pamiętniki o wojnie domowej)

CYCERON (Marcus Tullius Cicero)

Cat. - In Lucium Catilinam orationes (Katylinarki, tj. Mowy

przeciw Lucjuszowi Katylinie)

Cato - Cato Maior de senectute (Katon Starszy o starości)

Epistulae (Listy)

ad fam. - adfamiliares (do znajomych)

Att. - ad Atticum (do Attyka)

Lael. - Laelius de amicitia (Leliusz o przyjaźni)

Off. - De officiis (O powinnościach)

Phil. - In Marcum Antonium orationes Philippicae (Filipiki.

Mowy przeciwko Markowi Antoniuszowi)

Planc. - Pro Gnaeo Plancio oratio (Mowa w obronie Gnejusza

Plancjusza)

Q. Rosc. - Pro Quinto Roscio comoedo oratio (Mowa w obronie

aktora Kwintusa Roscjusza)

Rep. - De republica (O państwie, tj. O rzeczypospolitej)

Tusc. - Tusculanae disputationes (Rozmowy tuskulańskie)

DIGESTA seu Pandectae (Digesty albo Pandekty; najobszerniejsza

część Corpus iuris civilis)

EURYPIDES (Euripides)

Hipp. - Hippolytus stephanephorus (Hippolitos uwieńczony,

Hippolytos stephanephoros)

FLORUS (Lucius Annaeus Florus)

Epitoma de Tito Livio (Wyciąg z Tytusa Liwiusza)

HIERONIM (Sophronius Eusebius Hieronymus)

Epist. - Epistulae (Listy)

JUWENALIS (Decimus Iunius Iuvenalis)

Saturae (Satyry)

KASJUSZ DION (Cassius Dio Cocceianus)

Historia Romana (Historia rzymska, Romaike historia)

KWINTYLIAN (Marcus Fabius Quintilianus)

Institutio oratoria (Kształcenie mówcy)

LUCYLIUSZ (Gaius Lucilius); numeracja według wydania: F. Marx,

Leipzig 1904-1905 (reprint: 1963)

Saturae (Satyry)

PLAUT (Titus Maccius Plautus)

Pers. - Persa (Pers)

PLUTARCH (Plutarchus, Plutarchos)

Vitae parallelae (Żywoty równoległe, Bioi paralleloi)

Ant. - Antonius (Antoniusz, Antonios)

Caes. - Caesar (Cezar, Kaisar)

Cic. - Cicero (Cyceron, Kikeron)

SENEKA STARSZY , inaczej SENEKA RETOR (Lucius Annaeus Seneca,

Rhetor)

Suas. - Suasoriae (tj. mowy doradcze)

Inne

[†] - crux philologorum (krzyż filologiczny), stosowany na

oznaczenie miejsc uszkodzonych i dlatego niemożliwych do

odczytania.

Müller - Marci Tullii Ciceronis Scripta ąuae manserunt omnia, rec.

C.F.W. Müller, vol. II 3, Lipsiae 1886.

Pasoli - E. Pasoli, Censura editionis a Boulanger et Wuilleumier

curatae, „Rivista di Filologia e d'Istruzione Classica" 89 (Torino

1961), 429-433 [szczególnie s. 432].

PL - Patrologiae cursus completus... Series Latina, ed. J.P. Migne,

Paris 1857-1866.

FILIPIKA PIERWSZA

[1,1] Ojcowie, 1 zanim o sprawie rzeczypospolitej powiem to, co

mym zdaniem dziś powiedzieć trzeba, pokrótce przedstawię wam

powody mego wyjazdu i powrotu. 2 Otóż gdy żywiłem nadzieję, że

państwo wreszcie powróciło pod wasze prawowite rządy,

uważałem, iż muszę stać na straży jako mąż konsularny 3 i senator. I

zgoła nie oddalałem się ani nie spuszczałem oczu z

rzeczypospolitej, począwszy od tego dnia, kiedy zostaliśmy

zwołani do świątyni Ziemi. 4 Tam, na ile tylko było to w mej mocy,

położyłem fundamenty pod pokój i przywołałem dawny przykład

Ateńczyków. Użyłem greckiego słowa, 5 którym owo miasto

posłużyło się, łagodząc waśnie, i uznałem, że wszelkie spory należy

wymazać z pamięci na wieki.

[1,2] Marek Antoniusz 6 wygłosił wówczas wspaniałą mowę. 7

Chwalebne były jego zamiary. Oczekiwany pokój został zagwaran-

1 Ojcowie (patres conscripti; dosł. 'ojcowie zapisani') - senatorowie.

2 Cyceron wyjechał z Rzymu na początku kwietnia 44 r. w związku z

napiętą sytuacją po zabójstwie Cezara. Początkowo zamierzał udać się do

Grecji, ale gdy okoliczności uległy zmianie, 31 sierpnia powrócił do Rzymu.

3 Mniej znane terminy zostały objaśnione w „Słowniczku", tu hasło: 'mąż

konsularny'.

4 Miało to miejsce 17 marca, dwa dni po zamordowaniu Cezara. Antoniusz

jako konsul zwołał senat do świątyni Ziemi (Tellus).

5 GRECKIE SŁOWO (Graecum verbum) - tj. amnestia 'zapomnienie

przeszłości, darowanie winy politycznej'. Amnestię uchwalili Ateńczycy po

wygnaniu Trzydziestu Tyranów. Cyceron posłużył się tym terminem w mowie

niezachowanej do naszych czasów, znanej dzięki streszczeniu Kasjusza Diona

(44).

6 Podstawowe informacje na temat wszystkich postaci i nazw

geograficznych, pojawiających się w tekście Filipik, znajdują się w „Indeksie"

umieszczonym na końcu książki.

7 Zob. Cyceron (Phil. 1,13,31).

towany przez niego, przez jego syna i przez najzacniejszych

obywateli. 8 Z takim początkiem zgadzało się to, co nastąpiło

później: Antoniusz dopuszczał najznakomitszych obywateli do

narad w sprawach rzeczypospolitej, które odbywały się w jego

domu. Przynosił do senatu najlepsze wnioski. W zapiskach Cezara 9

nie znajdywano wtedy niczego, o czym nie wiedzieliby wszyscy.

Na zadawane pytania odpowiadał konsekwentnie. [1,3] Czy

przywołano jakichś wygnańców? Powiedział, że tylko jednego 10 i

nikogo poza nim. Czy nadano jakieś przywileje? „Żadnych" -

odpowiadał. Chciał również, byśmy przyjęli wniosek

najzacniejszego męża, Serwiusza Sulpicjusza, aby po idach

marcowych nie ogłaszać żadnego przywileju ani nadania Cezara.

Pomijam liczne i znakomite dokonania, śpieszę bowiem mówić o

owym szczególnym dziele Marka Antoniusza: zniósł on dyktaturę,

która już przejęła potęgę władzy królewskiej. My nawet nie

omawialiśmy tego wniosku. Po prostu przyniósł napisaną uchwałę

senatu, którą chciał przeprowadzić, a gdy ją przeczytano, z całego

serca poszliśmy za jego propozycją, senat zaś w gorących słowach

uchwalił dla niego podziękowanie.

[2,4] Wydawało się, że zajaśniał piękny dzień, kiedy usunięto nie

tylko władzę królewską, którą musieliśmy znosić, ale i strach przed

nią. Wydawało się, że Antoniusz dał rzeczypospolitej gwarancję, iż

pragnie, by państwo było wolne, skoro przez wzgląd na świeżą pa-

mięć dożywotniej dyktatury zupełnie usunął z rzeczypospolitej

funkcję dyktatora, choć przecież często piastowano ten urząd

sprawiedliwie. [2,5] Kilka dni później senat został uratowany od

niebezpieczeństwa rzezi. Na haku skończył zbiegły niewolnik, 11

który przywłaszczył sobie imię Mariusza. Antoniusz dokonał tego

wszystkiego razem z drugim konsulem. 12 Dalsze czyny to dzieło

Dolabelli. Antoniusz - jak sądzę - podzieliłby je, gdyby nie wyje-

8 Po uchwaleniu amnestii Antoniusz powierzył zgromadzonym na Kapitolu

swego syna Antillusa jako rękojmię pokoju.

9 Zapiski Cezara miała według Plutarcha (Ant. 15) przekazać Antoniuszowi

żona Cezara, Kalpurnia.

10 Mowa o Sekstusie Klodiuszu (Sextus Clodius). skazanym na wygnanie w

52 r. za udział w zamieszkach, jakie wybuchły po zabiciu jego patrona

Publiusza Klodiusza.

11 Chodzi o bliżej nieznanego Amacjusza czy Herofila, rzekomego syna

Mariusza Starszego. Podburzał on lud przeciwko senatowi. Antoniusz,

pozorując swą sympatię dla senatu, radykalnie się z nim rozprawił.

12 Kolegą Antoniusza w konsulacie był Publiusz Korneliusz Dolabella.

06. cyceron marek tuliusz - filipiki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: