DIAGNOSTYKA OBRAZOWA PROCESÓW PATOLOGICZNYCH OUN CZ. II
Choroby naczyń mózgowych:
tętniaki
naczyniaki tętniczo-żylne AVM
miażdżyca tętnic mózgowych i domózgowych
uwypuklenie ściany naczynia
workowaty twór związany ze ścianą
wrzecionowate odcinkowe poszerzenie naczynia
przemieszczenie naczyń i skurcz spowodowane krwawieniem
Niepełnowartościowość ściany naczynia:
* wrodzone – często mnogie
* nabyte
miażdżyca
grzybica
kiła
Tętniaki w obrazie TK i RM:
w TK hyperdensyjna struktura związana z naczyniem lub jego poszerzenie
w RM bezsygnałowa struktura lub zmiana o niejednorodnym sygnale – skrzepliny, zwapnienia – związana z naczyniem; szczególnie dobrze widoczne w obrazach T2 zależnych
cechy krwawienia podpajęczynówkowego i śródmózgowego
lokalizacja krwiaka koreluje w pewnym stopniu z lokalizacją tętniaka
Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) jest hypodensyjny w stosunku do struktur mózgowych.
Krew jest hyperdensyjna w stosunku do struktur mózgu.
Naczynia są strukturami bezechowymi.
Do angio-MR nie potrzeba kontrastu, do TK potrzebny jest kontrast, ale ¯ niż do angio-rtg.
® zaburzenie różnicowania pierwotnej sieci naczyń
girlandowate nieregularne twory naczyniowe bez obrzęku i efektu masy
mogą być zwapnienia i złogi hemosyderyny
w badaniach angiograficznych ( rtg, TK, RM) nieprawidłowa sieć naczyń, często z zaburzeniami anatomicznymi prawidłowych naczyń, szybki odpływ do układu żylnego wskutek istnienia dodatkowych połączeń i przetok
Każda angiografia składa się z 3 faz:
tętniczej
włośniczkowej
żylnej
Przetoki Þ w fazie tętniczej wypełniają się żyły
(można uwidocznić w ultrasonografii TK i RM)
niedrożność lub zwężenie naczyń mózgowych i domózgowych
ogniska niedokrwienne
krwotoki mózgowe
tętniaki miażdżycowe
* niedokrwienie
choroby układu sercowo-naczyniowego
* choroby OUN o nieustalonej etiologii
choroba Alzheimera, Picka, Huntingtona
* czynniki toksyczne
alkohol, narkotyki
* czynniki jatrogenne
sterydoterapia, radioterapia
* niedotlenienie wskutek urazów
* przewlekłe infekcje
Objawy:
poszerzenie bruzd
poszerzenie zbiorników podpajęczynówkowych
poszerzenie układu komorowego
zwężenie zakrętów
Objawy w badaniu TK i RM:
poszerzenie układu komorowego nieproporcjonalne do szerokości bruzd
w TK hypodensyjne strefy wokół rogów czołowych i cz. nadwzgórzowych KB ( świadczą o nadciśnieniu śródkomorowym)
w RM w T2 – hyperintensywne strefy wokół rogów czołowych i cz. nadwzgórzowych KB
zmniejszenie rezerwy płynowej podpajęczynówkowej
objawy przemieszczania migdałków móżdżku w kierunku otworu wielkiego
W badaniu RM istnieje możliwość oceny i pomiaru przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego.
Wodogłowie Þ układ komorowy wygląda jak głowa Myszki Miki ☺
Zwiększona ilość płynu mózgowo-rdzeniowego w jamie czaszki zwykle związana z poszerzeniem układu komorowego
niekomunikujące – przeszkoda w układzie komorowym
komunikujące – przeszkoda w zbiornikach pajęczynówki
z prawidłowym ciśniniem
z podwyższonym ciśnieniem
na tle niedokrwiennym ( leukoaraiosis)
demielinizacyjne ( SM)
u osób młodych
w TK zmiany rzadko widoczne
w RM ogniska hyperintensywne w obrazach T2 i PD zależnych
dobrze widoczne w sekwencjach FLAIR – należy je wykonać
zmiany położone w centrum semiovale, wokół rogów potylicznych KB, w spoidle wielkim, podkorowych włóknach U, w pniu w okolicy wyjścia nerwu V
oś długa zmian jest prostopadła do długiej osi komór, a w obrazach w płaszczyźnie czołowej ułożona poziomo
FLAIR – rodzaj sekwencji T2, w której jednocześnie dochodzi do wytłumienia sygnału z płynu ( jest niskosygnałowy); gdy pojawia się sygnał hyperintensywny, to jest to demielinizacja.
® zwykle osoby po 60 r.ż.
* w TK
zanik mózgu i położone około- i nadkomorowo w istocie białej rozlane obszary hypodensyjne różnej wielkości oraz ogniska niedokrwienia
* w RM
poszerzenie przestrzeni okołonaczyniowych Virchowa-Robina
dobrze odgraniczone, nieregularne ogniska i obszary hyperintensywne w T2 położone około- i nadkomorowo w istocie białej, czasem podkorowo, centrum semiovale, jądra podsatwy, pień
nie dają efektu wzmocnienia kontrastowego
Metody badania:
zdjęcia rtg
TK
RM
angiografia naczyń rdzeniowych
Zdjęcia rtg pozwalają uwidocznić głównie zmiany kostne:
zaburzenia rozwojowe
zmiany zwyrodnieniowe
uszkodzenia części kostnych w wyniku urazów
uszkodzenia części kostnych w chorobach nowotworowych
zmiany kostne w chorobach zapalnych
Zaburzenia rozwojowe widoczne na zdjęciach w rtg:
rozszczepy łuków kręgów
rozszczepy trzonów kręgów
wrodzony blok kostny
wady kręgów – kręgi klinowe, kręgi motyle
Zaburzenia rozwojowe do diagnostyki tylko w badaniach RM i częściowo TK:
przepukliny oponowe i oponowo-rdzeniowe
rozszczepienie i zdwojenie rdzenia
grzbietowa zatoka skórna
hydromyelia, syringomyelia
torbiele oponowe
fakomatozy
nerwiakowłókniakowatość
I obwodowa – Recklinghausen
II ośrodkowa
naczyniakowatość siatkówkowo-móżdżkowa Hippel-Lindau
Obraz na zdjęciu rtg:
obniżenie wysokości krążka międzykręgowego
nawarstwienia kostno-okostnowe na krawędziach trzonów kręgów ( osteofity)
kręgozmyk i szczelina łuku kręgowego
zaburzenia osi i stabilności na zdjęciach czynnościowych
czasem zwapnienia i gaz w krążkach międzykręgowych
Obraz w TK:
uwypuklenie pierścienia włóknistego poza zarys trzonu
możliwość uwidocznienia wpuklenia się krążka międzykręgowego do kanału kręgowego
objawy ucisku worka oponowego
cechy zwężenia otworów międzykręgowych
Przepuklina jądra miażdżystego w badaniu TK:
hyperdensyjna struktura, czasem uwapniona, położona w kanale kręgowym na poziomie i poniżej krążka międzykręgowego
czasem widoczny ucisk rdzenia lub worka oponowego, rzadziej korzenia nerwu rdzeniowego
w wypadku wątpliwości wyjaśniające może być badanie myelo-TK ® widoczne zatrzymanie przepływu kontrastu na wysokości zmiany i ucisk worka oponowego lub rdzenia
Choroba zwyrodnieniowa w badaniu RM:
początkowo wysoki sygnał w T2 i zwiększenie objętości jądra miażdżystego jako wyraz zmian biochemicznych i zwiększonego uwodnienia krążka
później obniżenie sygnału i obniżenie wysokości jądra miażdżystego, wskutek zmniejszenia uwodnienia oraz uwypuklenie pierścienia włóknistego
wyraźnie widoczne wpuklanie się pierścienia włóknistego do kanału kręgowego, otworów międzykręgowych
wyraźnie widoczne cechy ucisku struktur kanału kręgowego bez konieczności posiłkowania się badaniami kontrastowymi ( mielografią)
Przepuklina jądra miażdżystego w badaniu RM:
...
Zxc.vb