Uwarunkowania surowcowe produkcji biopaliw.pdf

Uwarunkowaniasurowcoweprodukcjibiopaliw

Pierwotnymźródłemenergiizgromadzonejwbiomasiesąwęglowodanypowstającew

procesiefotosyntezyzdwutlenkuwęgla(CO 2 )zawartegowatmosferzeizwody(H 2 O)w

obecnościpromieniowaniasłonecznego,przyczymwwynikutegoprocesudoatmosfery

uwalniasiętlen.

Sprawność przetwarzania promieniowania słonecznego jest bardzo niska, bo tylko ok. 2%

energiijest absorbowaneprzez rośliny (reszta,tzn.98%jest odbijana),az tegotylkook.

połowajestwykorzystywaneprzezchlorofilwprocesachfotosyntezy.

W dokumentach „Plan działania w sprawie biomasy” oraz „Strategia UE dla biopaliw”

KomisjaEuropejskainformuje,Ŝeaktualnie4%zapotrzebowaniaUEnaenergięzaspokajane

jestpoprzezenergetycznewykorzystaniebiomasy.Do2010r.istniejeszansanaprawie3

krotne zwiększenie udziału biomasy w pokrywaniu potrzeb energetycznych UE w

porównaniu do 2003 r. Na posiedzeniach Rady Europy 89 marca 2007 r., przesądzono

konieczność osiągnięcia 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych w całej Unii

Europejskiej oraz minimum 10% udziału biopaliw w kaŜdym z państw do 2020 r. Przy

realizacjiceludlabiopaliwzapewnionamabyćtrwałośćprodukcjiorazdostępnośćbiopaliw

drugiejgeneracjinarynku.Zatemwświetletychnowychuwarunkowań,jakiesąmoŜliwości

surowcowe?

Biopaliwaciekle

W Ministerstwie Gospodarki w marcu 2007 r. został opracowany (przyjęty przez Rade

Ministrów w 24.07. 2007): „Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw

odnawialnychnalata20082014”.Stanowionwykonanieart.37ustawyzdnia25sierpnia

2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (DzU nr 169, poz. 1199). „Wieloletni

program promocji biopaliw na lata 20082014” przedstawia mechanizmy wsparcia dla

produkcji biokomponentów w zakresie systemu podatkowego, a szczególnie zwolnienia od

podatku akcyzowego, podatku dochodowego od osób prawnych i zwolnienia z opłaty

paliwowej. Nakreśla moŜliwości wsparcia dla upraw roślin energetycznych stanowiących

surowiecdoprodukcjibiokomponentówiinwestycjidowytwarzaniabiokomponentoworaz

biopaliw ciekłych z funduszy Unii Europejskiej oraz krajowych środków publicznych. W

dokumencie tymprzedstawionodziałania mające na celu zwiększenie popytu na biopaliwa

ciekłe,nakreślonotakŜeramydziałalnościnaukowobadawczejiinformacyjnoedukacyjnejw

tymzakresie.

Biorącpoduwagęwartościbrzegoweminimalnegoudziałubiokomponentówwrynkupaliw

transportowych,przewidujesię,ŜeścieŜkadochodzeniadotychwielkościwPolscewlatach

20082014,jakoNarodowyCelWskaźnikowy,kształtujesię,jakpokazanonawykresie(rys.

1).Po2014r.załoŜonoproporcjonalnąścieŜkędojściadouzyskania10%biopaliww2020r.

w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych w ciągu roku kalendarzowego w

transporcie – wg wartości energetycznej. W 2007 r. wartość Narodowego Celu

Wskaźnikowegowynosi2,3%(rys.1).

12,00%

5,75% 6,20% 6,65% 7,10% 7,55% 8,35% 9,15% 10%

10,00%

8,00%

6,00%

4,60%

3,45%

4,00%

2,30%

2,00%

0,00%

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2016 2018 2020

Lata

Rys.1.CelwskaźnikowydlakrajówUE

Źródło:Opracowanienapodstawie„Wieloletniegoprogramupromocjibiopaliwlubinnychpaliwodnawialnych

nalata20082014”,dalejopracowaniewłasne.

Dla porównania w latach ubiegłych udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw

zuŜywanychwtransporciekształtowałsię,jakpokazanonarys.2.Na2005r.ustalonocel

wskaźnikowynapoziomie0,50%wartościenergetycznejpaliwzuŜytychwtransporcie,co

znacznie odbiegało od 2%, o których mowa w dyrektywie 2003/30/WE. Unijny Cel

Wskaźnikowy wyznaczony na 2005 r. nie został zresztą osiągnięty w większości krajów

członkowskich. Jedynie dwa państwa (Niemcy i Szwecja) mogły się poszczycić 2

procentowymudziałem biopaliwwstrukturze zuŜycia paliw transportowych. KrajowyCel

Wskaźnikowyustalonyna2005r.zostałprzezPolskęosiągnięty.Zkoleitenna2006r.został

ustalonynapoziomie1,50%.Przyopracowywaniupoziomuceluwskaźnikowegona2006r.

wzięto pod uwagę moŜliwości finansowe budŜetu państwa oraz fakt, Ŝe powinien on być

moŜliwy do osiągnięcia zarówno przez wytwórców biokomponentów, jak i producentów

paliw.Niezostałonjednakzrealizowany.

1,00%

0,90%

0,80%

0,70%

0,60%

0,48%

0,50%

0,40%

0,30%

0,20%

0,10%

0,00%

2004

2005

2006

Rys.2.Udziałbiokomponentówwogólnejilościpaliw

Źródło:Opracowanienapodstawie„Wieloletniegoprogramupromocjibiopaliwlubinnychpaliwodnawialnych

nalata20082014”.

NacelespoŜywczecorocznyprzeróbrzepakuwynosiok.800900tys.t.Średniawieloletnia

oscylujewokółtegopoziomu.NaceleprodukcjibiokomponentówmoŜebyćprzeznaczona

pozostała część. Zatem powinien nastąpić wzrost produkcji rzepaku, bowiem nie będzie

moŜliwe wypełnienie zakładanego NCW. Produkcja nasion rzepaku w 2010 r. powinna

wynosićok.2000tys.tprzyistniejącympopycienacelespoŜywcze.Wceluosiągnięcia

NCWmusinastąpićwzrostwydajnościz1haorazzwiększenieareałuupraw.

WedługdanychGUSpowierzchniazasiewówrzepakuirzepikuw2006r.podzbioryw2007

r.wyniosła690tys.tonibyłaoprawie11%większaniŜwrokupoprzednimorazo29%

większaodśredniejpowierzchnizasiewówzlat20032006.Powierzchniauprawyrzepakui

rzepiku ozimego wzrosła na przestrzeni lat 20062007 o 13,5% 1 . Przy zakładanym plonie

rzepaku3t/haareałziemipotrzebnydojegouprawyw2020r.powinienwynosić680,7tys.

ha. JeŜeli załoŜy się zwiększenie jego wydajności do 4 t/ha, to wówczas areał ziemi

potrzebnejdojegouprawywyniesie510,5tys.ha.Ponadtorzepakjestwykorzystywanydo

produkcjispoŜywczej,zatemorientacyjniecałkowitailośćnasionrzepakupowinnawynosić

3042tys.t.,aareałjegouprawy1014tys.ha.NiejesttomoŜliwedoosiągnięciazuwagina

uwarunkowania środowiskowe. Prognozę zapotrzebowania na estry rzepakowe i rzepak w

latach20072010przedstawionowtabeli1,aprognozęzapotrzebowanianaestryrzepakowei

rzepakwlatachwlatach20122020podanowtabeli2.

T ab.1.Prognozazapotrzebowanianaestryrzepakoweirzepakwlatach20072010

Rok

2007 2008

2009

2010

NarodowyCel

Wskaźnikowy

%wart.

energ.

2,3

3,5

4,5

5,75

tony 7830 8220 8630

8980

m 3

9226 9728 10213

10627

Zapotrzebowanie

nabiokomponenty

tys.m 3 226,09 360,91 487,16

648,25

Zapotrzebowanie

narzepak

tys.t

419

637

818

1047

Tab.2.Prognozazapotrzebowanianaestryrzepakoweirzepakwlatach20122020

Rok

2012 2014 2016 2018

2020

NarodowyCel

Wskaźnikowy 3

%wart.

energ.

6,65

7,55

8,35

9,15

NCW

%/V 2,44

4,77

5,27

5,78

6,10

tony 8980

8980

m 3 10627,0 10627

10627

Zapotrzebowaniena

biokomponenty

tys.m 3 749,71 875,13

986,62

1098

1216,4

Zapotrzebowaniena

rzepak

tys.t 1258,7 1469,3

1656,5

1843,5

2042,2

Prognozazapotrzebowanianabioetanolisurowcedojegowytworzeniapodanowtab.3.

Prognozy w zakresie zapotrzebowania na bioetanol wykonano dla 2020 r. Ze względu na

potrzebysurowcowe,przyzałoŜeniuistnieniamechanizmówfinansowychzachęcającychdo

prowadzeniauprawroślindoprodukcjibioetanoluceljestmoŜliwydozrealizowania.Przy

produkcjibioetanolunieuwzględniononowychtechnologiiotrzymywaniabioetanoluzroślin

lignocelulozowych. Aktualnie te technologie nie są sprawdzone i pracują w jedynie

instalacjach modelowych. Jest szansa, przy załoŜeniu stabilnej polityki finansowej, na

wyprodukowanie potrzebnej do spełnienia zobowiązań ilości bioetanolu w 2010 r.

Wywiązaniesięzceluuzyskania20%biokomponentóww2020r.niebędziemoŜliwedla

biokomponentu rzepakowego z uwagi na brak moŜliwości jego uprawy w takim zakresie,

natomiastrealnestaniesiędlaprodukcjibioetanoluprzywykorzystaniuuprawróŜnychroślin.

Wtymwypadkumogąbyćbranepoduwagęalternatywneuprawy(równieŜburakicukrowe),

którychilośćprodukcjizwiązanajestzkwotamicukrowymi.Ograniczeniemdlaprodukcji

etanoluzburakówmoŜebyćbrakinstalacjidojegowytwarzanialubbrakopłacalnościtakich

inwestycji. Podane obliczenia mają charakter orientacyjny. Bowiem floty pojazdów mogą

zgłaszaćzapotrzebowanienabioetanolzastępującyONwsilnikachwysokopręŜnych.Ustawa

dopuszczatakiemoŜliwości.

Tab. 3.Prognozazapotrzebowanianabioetanolisurowcedojegowytworz enia

Rok

2010 2020

NarodowyCel

Wskaźnikowy

%wart.

opałowej

5,75

NCW

%/V

9,2

Benzyny–zuŜyciew

transporcie

tys.ton

3800 3800

benzyna

m 3

5033 5033

zapotrzebowaniena

bioetanol

tys.m 3

463,04 642,12

zapotrzebowaniena

surowce,wtymzboŜa

ogółem

tys.ton

1389,12 1926,36

Uwarunkowaniaekonomiczne

22grudnia2006r.MinisterFinansówwydałRozporządzeniewsprawiezwolnieńodpodatku

akcyzowegozmieniającepoprzedniewarunkipodatkoweidestabilizującerynek.Wejściew

Ŝycietegorozporządzenia(1stycznia2007r.)radykalnieobniŜyłokwotęulgiakcyzowejw

przypadkubenzynyz220złdo150złza1000litrów,natomiastolejunapędowegoz220zł

do 100 zł za 1000 litrów oraz nałoŜyło akcyzę w wysokości 200 zł za 1000 litrów na

biokomponenty stanowiące samoistne paliwo. Zgodnie z tymi regulacjami działalność

gospodarczawomawianymzakresieprzestałabyćopłacalna.Wstrzymanazostałaprodukcja

biopaliwinieuruchomiononowychinstalacjiprodukcyjnych.

W„Wieloletnimprogramiepromocjibiopaliwlubinnychpaliwodnawialnychnalata2008

2014”przedstawiono„szacunkowewyliczeniaopartenaorientacyjnychdanych”,dotyczące

określenia wielkości dozwolonego wsparcia, jakiego moŜe udzielić państwo. Wielkość

dozwolonego wsparcia określona została jako róŜnica między kosztami wytworzenia

biokomponentów (bioetanolu i estrów metylowych) a cenami hurtowymi paliw

ropopochodnych (benzyny i oleju napędowego) pomniejszonymi o VAT, opłatę paliwową

oraz podatek akcyzowy. W rachunku dotyczącym obliczenia dozwolonej wysokości tej

rekompensatypowinnybyćbranepoduwagękosztyprodukcjibiokomponentów(wtymkoszt

pozyskaniasurowca,np.rzepakulubolejurzepakowego)orazcenypaliwropopochodnych

(na które dominujący wpływ mają ceny ropy naftowej). Wysokość dozwolonego prawem

wspólnotowymwzakresiepomocypublicznejwsparciadlaprodukcji1000litrówbioetanolu

wynosi 2176 zł, a dla produkcji 1000 litrów estrów metylowych – 1434 zł 4 . Wartości te

dotyczą wszystkich kategorii kosztów w całym łańcuchu wytwórczym. Cytowany wyŜej

program nie spełni pokładanych przez wytwórców nadziei, poniewaŜ ogólnie i hasłowo

odnosi się do promocji, nie konkretyzując ani przedziałów czasowych związanych z

przypisanymidziałaniami,aniśrodkówfinansowych.Programpowinienzawieraćczytelne,

wielowariantowe analizy technicznoekonomiczne i prognozy rozwoju dla tego sektora w

perspektywie2020r.Zatemwprogramiebrakuje:

podaniajednostek(realizatorów)odpowiedzialnychzaposzczególnedziałania;

okresuiczasurealizacjiposzczególnychzadań;

przeznaczonychlubprognozowanychśrodkówfinansowychdojegorealizacji;

konsekwencji finansowych związanych z jego realizacją, szczególnie w zakresie

pomocypublicznej.

11maja2007r.zostałaopublikowanaUstawaozmianieustawyopodatkuakcyzowymoraz

zmianie niektórych ustaw (DzU nr 99, poz. 666), która weszła w Ŝycie 30 dni po

opublikowaniu, ale przepisy związane ze zmianą będą stosowane po pozytywnej decyzji

KomisjiEuropejskiej.Wustawietejzostałazmienionanakorzyśćproducentówstawkaakcyzy.

Ustawazwiększao6grulgęwakcyziezalitrbiokomponentówwbenzynieorazoblisko5gr

ulgę w akcyzie za litr biokomponentów w oleju napędowym. W przypadku benzyny z

dodatkiem biokomponentów ulga ma wynosić 1,565 zł za kaŜdy litr dodanego

biokomponentu,wcześniejbyłoto1,5zł.Dlaolejunapędowegoulgamawynieść1,48złza

kaŜdylitrdodanegobiokomponentu,podczasgdywynosiłaona1zł.UstawaobniŜatakŜez

20grdo1grnalitrzestawkęakcyzynatzw.paliwasamoistne,czyliczystebiokomponenty,

przeznaczonedonapędusilnikówspalinowych.Wzrosnąnatomiastkaryzaniedodawaniedo

paliwbiokomponentów.Zgodnieznowymprawemmająonewynosićok.25gr.nalitrze,

podczasgdyobecniejesttook.2gr 5 .Ponadtowart.4jestmowaododatkowychpłatnościach

douprawyrzepaku.Zgodniezustawą,dodatkowe176złdopłatdouprawyhektararzepaku

będziefinansowaneześrodkówkrajowych.Oprócztegorolnikomprzysługuje45eurodopłat

dokaŜdegohektararzepakuześrodkówunijnych(DzUnr99,art.4).

Kosztsurowcamanajwiększyudziałwstrukturzekosztówprodukcjibiokomponentów(70

80%) 6 .PoprawyopłacalnościprodukcjibiokomponentównaleŜyzatemposzukiwaćrównieŜ

poprzezdziałania,którewpłynąnazmniejszeniekosztówpozyskaniasurowca.

Biopaliwastałe

W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego

zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,

uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w

odnawialnych źródłach energii podano, Ŝe w przypadku elektrowni lub elektrociepłowni

(cytuję,,jednostkiwytwórczejalboukładuhybrydowego”),wktórymspalanajestbiomasaw

źródłach o mocy wyŜszej niŜ 5 MW, do energii wytworzonej w odnawialnych źródłach

energiizaliczasięenergięelektrycznąlubciepłoDziejesiętak,oileudziałwagowybiomasy

pochodzącej z upraw energetycznych lub odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz

przemysłuprzetwarzającegoteprodukty,atakŜeczęścipozostałychodpadów,któreulegają

biodegradacji,zwyłączeniemodpadówipozostałościzprodukcjileśnej,atakŜeprzemysłu

przetwarzającegojej produkty, w łącznej masie biomasy dostarczanej do procesu spalania

wynosiniemniejwposzczególnychlatachniŜpodanonarys.3.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: