Bory i lasy bagienne.pdf

*Bory i lasy bagienne

w bezodp∏ywowych nieckach gliniasto-piaszczystej moreny

dennej. Zajmuje ca∏à powierzchni´ obni˝eƒ lub stref´

obrze˝y torfowisk wysokich.

Sosnowy bór bagienny wyst´puje na ca∏ym ni˝u, spora-

dycznie w kotlinach podgórskich. Rozwija si´ najcz´Êciej

na obszarach wododzia∏owych, na pok∏adzie oligotroficz-

nego, silnie kwaÊnego torfu wysokiego, o mià˝szoÊci od

oko∏o 20–30 cm do paru metrów, zasilanego tylko przez

wody opadowe lub te˝ cz´Êciowo wody gruntowe (w Êrodo-

wisku ubogich piasków eolicznych i sandrowych). Lustro

wody uk∏ada si´ bardzo blisko powierzchni i wykazuje nie-

wielkie oscylacje. W klasycznym po∏o˝eniu i niezaburzo-

nych warunkach wodnych bór ten stanowi element prze-

strzennego kompleksu siedliskowo-roÊlinnego, jaki po-

wstaje w granicach torfowiska wysokiego.

Area∏ wyst´powania górskich torfowisk wysokich z sosnà

drzewokosà (dawniej: sosnà b∏otnà; gatunek górski Êrod-

kowoeuropejski) i kosodrzewinà (gatunek pi´tra subalpej-

skiego) ograniczony jest do zasi´gu dwóch gatunków do-

minujàcych. Kosodrzewina na torfowiskach wyst´puje

w odpowiadajàcym jej pi´trze wysokoÊciowym oraz azo-

nalnie (G. Izerskie, G. Bystrzyckie, Tatry – Toporowy Staw

Wy˝ni); sosna drzewokosa – nie si´ga do pi´tra subalpej-

skiego. Siedlisko jest przestrzennie i rozwojowo powiàzane

z górskimi torfowiskami wysokimi, w ustabilizowanych wa-

runkach zajmuje obrze˝a torfowiska. Mo˝e byç dodatkowo

zasilane oligotroficznymi wodami wysi´kowymi. Poziom

wody wysycajàcej z∏o˝e torfu w obr´bie tych siedlisk le˝y

Êrednio ok. 15–20 cm poni˝ej powierzchni torfowiska, jed-

nak w lecie cz´sto opada poni˝ej 30 cm, a na mocniej

przesuszonych stanowiskach – nawet ni˝ej. Odczyn pod∏o-

˝a jest kwaÊny i silnie kwaÊny.

Na torfowiskach Gór Izerskich i Karkonoszy w Pino mu-

go–Sphagnetum wyst´puje przede wszystkim kosodrzewina

Pinus mugo . Sosna drzewokosa Pinus x rhaetica (inne na-

zwy u˝ywane dla tego gatunku: P. uliginosa, P. rotundata )

wyraêny udzia∏ ma na „Torfowisku pod W´gliƒcem” (pd.

skraj Borów DolnoÊlàskich), „Torfowisku pod Zieleƒcem”,

(G. Bystrzyckie), Wielkim Torfowisku Batorowskim (G. Sto-

∏owe) oraz na torfowiskach Kotliny Orawsko-Nowotarskiej.

P∏aty Pino mugo–Sphagnetum na Wielkim Torfowisku Bato-

rowskim w obecnym stadium rozwojowym nawiàzujà do

Vaccinio uliginosi–Pinetum rotundatae , które jednak sà za-

liczane nie do zbiorowisk wysokotorfowiskowych, ale do

zbiorowisk borowych, a wi´c leÊnych. Uj´cie zastosowane

w niniejszym podr´czniku zgodne jest z Przewodnikiem do

oznaczania zbiorowisk roÊlinnych Polski W. Matuszkiewi-

cza, opierajàcym si´ na opracowaniach K. Dierssena

i E. Oberdorfera, z uwzgl´dnieniem endemicznego zespo-

∏u Chamaemoro–Pinetum mugo , opisanego przez Czechów

z Karkonoszy. Czytelniejsze jednak by∏oby oddzielenie tor-

fowisk wysokich z kosodrzewinà od torfowisk wysokich

z sosnà drzewokosà.

Wyst´powanie podmok∏ych i torfowiskowych Êwierczyn

górskich jest ograniczone niemal wy∏àcznie do Sudetów,

*91D0

Siedlisko priorytetowe

Kod Physis: 44.A1-44.A.4

A. Opis siedliska

g∏ównego typu

Definicja

Lasy szpilkowe i liÊciaste na wilgotnym i mokrym pod∏o˝u

torfowym, z trwale wysoko po∏o˝onym lustrem wody, w nie-

których przypadkach usytuowanym wy˝ej ni˝ na otaczajà-

cym terenie. Woda jest zawsze uboga w zwiàzki od˝ywcze,

zwiàzana z obecnoÊcià torfowisk wysokich i kwaÊnych tor-

fowisk przejÊciowych. Zbiorowiska budowane g∏ównie

przez brzoz´ omszonà Betula pubescens , kruszyn´ pospo-

lità Frangula alnus , sosn´ zwyczajnà Pinus sylvestris , sosn´

drzewokosà Pinus x rhaetica , kosodrzewin´ Pinus mugo

i Êwierka pospolitego Picea abies oraz gatunki specyficzne

dla oligotroficznych i mezotroficznych terenów bagiennych,

w tym gatunki z rodzajów Sphagnum spp., Carex spp.

i Vaccinium spp. W Polsce typ wybitnie niejednorodny

z przyczyn fitogeograficznych i lokalnosiedliskowych.

Charakterystyka

Bory i lasy bagienne wyst´pujà w regionach o bardzo zró˝-

nicowanym wieku i genezie krajobrazu, geologii i geomor-

fologii, w miejscach odmiennych pod wzgl´dem topogra-

ficznym, a tak˝e re˝imu wodnego i troficznego. Ka˝dy

z podtypów charakteryzuje swoisty zestaw cech Êrodowi-

skowych.

Brzezina bagienna wyst´puje na wschodnich kraƒcach

swego geograficznego zasi´gu i ograniczona jest do pó∏-

nocno-zachodniej cz´Êci ni˝u. Wykszta∏ca si´ na doÊç p∏yt-

kich, mezotroficznych, kwaÊnych torfach przejÊciowych,

171

Lasy i bory

*91D0

(poza nimi wyst´pujà tylko fragmentarycznie), jednak

w górach sà one niewàtpliwie zbiorowiskami azonalnymi.

Zwiàzane z torfowiskami wysokimi, przejÊciowymi oraz wy-

si´kami, najcz´Êciej wyst´pujà w reglu górnym, rzadziej

w reglu dolnym oraz w pi´trze pogórza. Ich „przywiàzanie”

do regla górnego mo˝e byç spowodowane wieloletnià go-

spodarkà leÊnà, która najmocniej przekszta∏ci∏a ∏atwiej do-

st´pne ni˝sze po∏o˝enia górskie. Siedliska podmok∏e by∏y

odwadniane w celu pozyskania wi´kszej powierzchni dla

uprawy po˝àdanych gatunków drzew, jednak niewykluczo-

ne, ˝e wiele ze wspó∏czeÊnie znanych w ni˝szych pi´trach

miejsc podmok∏ych, poroÊni´tych przez ró˝ne zbiorowiska

zast´pcze, pierwotnie by∏o w∏aÊnie siedliskiem podmok∏ych

i torfowiskowych Êwierczyn, zw∏aszcza w otoczeniu torfo-

wisk wysokich.

Obie Êwierczyny wymagajà wysokiego poziomu wody,

jednak torfowiskowa Êwierczyna górska, jako element

torfowisk wysokich, w du˝ej cz´Êci jest zasilana ubogimi

w sk∏adniki mineralne wodami opadowymi (wody po-

chodzenia êródliskowego jedynie dosycajà z∏o˝e). Pod-

mok∏a Êwierczyna górska zwiàzana jest z torfowiskami

przejÊciowymi oraz wysi´kami wody i bezpoÊrednio

podlega wp∏ywowi ˝yêniejszych wód. Podczas gdy torfo-

wiskowa Êwierczyna górska zajmuje lokalne po∏o˝enia

wododzia∏owe, podmok∏a Êwierczyna wyst´puje w za-

g∏´bieniach terenu, w obszarach êródliskowych i w po-

bli˝u cieków. W reglu górnym obie najcz´Êciej wyst´pu-

jà w kompleksie z podzespo∏em torfowcowym Êwierczyn

górnoreglowych.

Borealna Êwierczyna bagienna wyst´puje tylko w pó∏noc-

no-wschodniej cz´Êci kraju. Zajmuje tam siedliska,

w których nast´puje proces obni˝ania wody gruntowej

i transformacji gleb torfowych w gleby torfowomurszo-

we. Gleby powsta∏e z ubo˝szych torfów wysokich i przej-

Êciowych, silnie zakwaszone, stanowià siedliska oligotro-

ficznej postaci Êwierczyny. Mezotroficzna – paprociowa,

postaç Êwierczyny bagiennej zasiedla przewa˝nie gleby

torfowomurszowe powsta∏e z torfów niskich olszyno-

wych, rzadziej przejÊciowych turzycowo-mszystych.

Âwierczyna na torfie zajmuje zatem bardzo zró˝nicowa-

ne pod wzgl´dem zasobnoÊci siedliska, gdy˝ gleby re-

prezentujàce ten sam podtyp gleb murszowych mogà si´

wywodziç z ró˝nych typów torfów i ró˝niç istotnie w∏aÊci-

woÊciami fizycznymi i chemicznymi. Borealna Êwierczyna

bagienna jest obecna najcz´Êciej w nast´pujàcych sytu-

acjach topograficznych:

• w formach wytopiskowych z ombrofilnà gospodarkà

wodnà, jako strefa przejÊciowa wokó∏ borów bagien-

nych i mszarów wysokotorfowiskowych;

• w formach wytopiskowych i zabagnionych obni˝eniach

rynnowych z odp∏ywem, w sàsiedztwie olsów i ∏´gów;

• na zabagnionych tarasach rzecznych, cz´sto w strefie

kraw´dziowej zasilanej wodami naporowymi, w sàsiedz-

twie olsów lub na ich miejscu.

Siedliska sosnowo-brzozowych lasów bagiennych wyst´pu-

jà tylko na ni˝u w pó∏nocno-wschodniej cz´Êci Polski. Zwià-

zane sà z peryferyjnymi fragmentami dolin rzecznych, któ-

re sà praktycznie wy∏àczone z zalewu powierzchniowego,

a ich zasilanie ma charakter mieszany: ombrofilny i za po-

Êrednictwem wód gruntowych. Sà to leÊne torfowiska przej-

Êciowe, z których cz´Êç powsta∏a w wyniku ewolucji g∏´bo-

kich torfowisk niskich lub mszysto-turzycowych, zasilanych

wodami naporowymi w strefach kraw´dziowych dolin. Po-

za obszarami dolin rzecznych brzeziny bagienne znajdujà

si´ w du˝ych i mniejszych nieckach wytopiskowych, rzadziej

w nieckach deflacyjnych i zabagnionych rynnach tereno-

wych z utrudnionym odp∏ywem

Podzia∏ na podtypy

Podzia∏ na podtypy przedstawiony w Interpretation Ma-

nual of European Habitats (wersja EUR 15 ze zmianami)

tylko w cz´Êci przystaje do zró˝nicowania borów i lasów

bagiennych w Polsce. Mimo ˝e stan zbadania lasów ba-

giennych na ni˝u, zw∏aszcza jego pó∏nocno-wschodniej

cz´Êci, nie jest dostateczny pod wzgl´dem ich odr´bno-

Êci, a tak˝e przynale˝noÊci syntaksonomicznej, liczba

podtypów mo˝liwych do wyró˝nienia w Polsce jest

z pewnoÊcià wy˝sza.

Równie˝ wÊród Êwierczyn siedlisk podmok∏ych jedynie bo-

realna Êwierczyna na torfie Sphagno girgensohni–Piceetum

Polakowski 1962 jest wymieniona na liÊcie siedlisk przy-

rodniczych o znaczeniu wspólnotowym wyst´pujàcych

w Polsce. Zawarta w Interpretation Manual of European

Habitats (wersja EUR 25 z 2003 r.) nazwa Mire spruce wo-

ods – bagienne bory Êwierkowe, oraz definicja i lista ga-

tunków reprezentatywnych dla tego typu siedlisk pozwala-

jà na w∏àczenie innych Êwierczyn zwiàzanych z torfowiska-

mi, których wyst´powanie zosta∏o w Polsce udokumento-

wane, aczkolwiek doprecyzowania wymaga jeszcze ich

uj´cie w systematyce zbiorowisk roÊlinnych w Polsce. Sà to

górska Êwierczyna torfowiskowa Sphagno–Piceetum (Tüxen

1937) Hartmann 1953 (uwaga! nazwa ∏aciƒska bardzo

podobna do Sphagno girgensohni–Piceetum Polakowski

1962!) oraz zespó∏ w j´zyku polskim okreÊlony jako dolno-

reglowy bór Êwierkowy na torfie (dolnoreglowa Êwierczyna

na torfie; w∏aÊciwsze jednak by∏oby okreÊlenie: podmok∏a

Êwierczyna górska) Bazzanio–Piceetum . Takie podejÊcie jest

tym bardziej uzasadnione, ˝e Êwierczyny te w innych kra-

jach europejskich sà zaliczane do siedliska 91D0.

¸àcznie zasadnicze ró˝nice geobotaniczne mi´dzy ni˝em

a górami, mi´dzy pasmem Sudetów i Karpat oraz mi´dzy

pó∏nocno-wschodnià a pozosta∏à cz´Êcià ni˝u sà podsta-

wà do rozszerzenia liczby podtypów siedliska. Poni˝szy wy-

kaz, obejmujàcy 6 podtypów, nie ma ostatecznego charak-

teru, niemniej oddaje w podstawowym zakresie zró˝nico-

wanie typu siedliska w Polsce, wynikajàce z obecnego sta-

nu wiedzy.

172

*Bory i lasy bagienne

*91D0-1 Brzezina bagienna

*91D0-2 Sosnowy bór bagienny

*91D0-3 Górskie torfowiska wysokie z sosnà

drzewokosà i kosodrzewinà

*91D0-4 Podmok∏a i torfowiskowa Êwierczyna

górska

*91D0-5 Borealna Êwierczyna bagienna

*91D0-6 Sosnowo-brzozowy las bagienny

*Zespó∏ Dryopteridi thelypteridis-Betuletum

pubescentis sosnowo-brzozowy las bagienny

*91D0

* syntaksony niewymienione w syntetycznym opracowaniu Ma-

tuszkiewicza (2001)

Bibliografia

Umiejscowienie siedliska w polskiej

klasyfikacji fitosocjologicznej

BERDOWSKI W., DANIELEWICZ W., PANEK E. 2000. Rezerwat so-

sny b∏otnej Pinus x rhaetica Brügger „Torfowisko pod W´gliƒ-

cem” w województwie dolnoÊlàskim. Parki Nar. i Rez. Przyr. 19

(4): 53–61.

CHYTRÝ M., KUČERA T., KOČÍ M. (red.) 2001. Katalog biotopů

České republiky. Agentura Ochrany přírody a krajiny ČR,

s. 304.

CZERWI¡SKI A. 1978. Zbiorowiska leÊne pó∏nocno-wschodniej

Polski. Zesz. Nauk. Polit. Bia∏ostockiej 27: 1–326.

DIERSSEN K. 1978. Some aspects of the classification of oligotro-

phic and mesotrophic mire communities in Europe. Colloqu-

es phytosociol. VII, Sols tourbeux, Lille: 399–423.

DIERSSEN K. 1992. Klasse: Oxycocco-Sphagnetea . W: Oberdor-

fer E. (red.) Süddeutsche Pflanzengesellschaften. III. G. Fi-

scher Verl. Jena–Stuttgart–New York, s. 53–80.

FABISZEWSKI J. 1985. Szata roÊlinna. W: Jahn A. (red.) Karkono-

sze polskie. Zak∏. Narod. im. Ossoliƒskich Wyd. PAN. Wro-

c∏aw, Warszawa, Kraków, Gdaƒsk, ¸ódê, s. 191–246.

HADAČ E., VÁŇA J. 1967. Plant Communities of Mires in the We-

stern Part of the Krkonoše Mountains, Czechoslovakia. Folia

Geobot. Phytotax. 2/2: 213–254.

KASPROWICZ M. 1996. Górska Êwierczyna na torfie Bazzanio-Pi-

ceetum Br.-Bl. et Siss. 1939. w masywie Babiej Góry. Bad. Fi-

zjogr. Pol. Zach., Ser. Botanika 45: 147–158.

KORCZY¡SKA E. 1952. Bory i PuÊcizny Podhala. Pr. Zak∏. Dendr.

Pomol. PAN w Kórniku.

MATUSZKIEWICZ J. 1977. Przeglàd fitosocjologiczny zbiorowisk

leÊnych Polski. Cz. 4. Bory Êwierkowe i jod∏owe. Phytocoeno-

sis 6/3: 149–227.

MATUSZKIEWICZ J. M. 2001. Zbiorowiska leÊne Polski. Wyd. Na-

uk. PWN, Warszawa, s. 385.

MATUSZKIEWICZ W., MATUSZKIEWICZ A. 1974. Mapa zbioro-

wisk roÊlinnych Karkonoskiego Parku Narodowego. Ochr.

Przyr. 40: 45–112.

MICHALIK S., SZARY A. 1997. Zbiorowiska leÊne Bieszczadzkie-

go Parku Narodowego. Monogr. Bieszcz. 1: 3–175.

POTOCKA J. 1997. Flora i zbiorowiska roÊlinne wybranych torfo-

wisk Gór Izerskich. Cz. II. Charakterystyka fitosocjologiczna.

Acta Univ. Wratisl. 1936, Prace Bot. 73 115–142.

POTOCKA J. 1999. Wspó∏czesna szata roÊlinna Wielkiego Torfo-

wiska Batorowskiego. Szczeliniec 3: 49–99.

POTOCKA J. 2000. Stan zachowania oraz geomorfologiczne

i hydrologiczne uwarunkowania rozmieszczenia torfowisk

w Górach Izerskich. Przyr. Sudetów Zach. 3: 35–44.

SEIBERT P. 1992. Klasse: Vaccinio – Piceetea. W: Oberdorfer E.

(red.). Süddeutsche Pflanzengesellschaften. IV. G. Fischer

Verl. Jena – Stuttgart – New York, s. 53–80.

Klasa Oxycocco - Sphagnetea zbiorowiska mokrych

wrzosowisk i torfowisk wysokich

Rzàd Sphagnetalia magellanici mszarne zbiorowiska

k´powe torfowisk wysokich Êrodkowej i borealnej cz´-

Êci Europy

Zwiàzek Sphagnion magellanici Êrodkowoeuropej-

skie mszary wysokotorfowiskowe

Zespó∏ Pino mugo–Sphagnetum górskie torfo-

wiska wysokie z kosodrzewinà i sosnà drzewokosà

Zwiàzek Oxycocco–Empetrion zbiorowiska torfowisk

wysokich oceanicznej i suboceanicznej cz´Êci Europy

*Zespó∏ Chamaemoro–Pinetum mugo górskie

torfowiska wysokie z kosodrzewinà i malinà mo-

roszkà

Klasa Vaccinio-Piceetea zbiorowiska borów sosnowych,

Êwierkowych i jod∏owych

Rzàd Cladonio-Vaccinietalia zbiorowiska borów so-

snowych

Zwiàzek Dicrano-Pinion bory sosnowe

Podzwiàzek Piceo-Vaccinenion uliginosi

Zespó∏ Vaccinio uliginosi-Betuletum pu-

bescentis (=Betuletum pubescentis ) brze-

zina bagienna

Zespó∏ Vaccinio uliginosi-Pinetum sosnowy

bór bagienny

Rzàd Vaccinio-Piceetalia zbiorowiska borów Êwierko-

wych i jod∏owych

Zwiàzek Piceion abietis (=Vaccinio Piceion)

Podzwiàzek Vaccinio-Piceenion

*Zespó∏ Sphagno-Piceetum torfowiskowa

Êwierczyna górska

Zespo∏y:

Bazzanio-Piceetum podmok∏a Êwierczyna

górska

Sphagno girgensohnii-Piceetum boreal-

na Êwierczyna bagienna

Klasa Alnetea glutinosae lasy z olszà czarnà i zaroÊla

wierzbowe z udzia∏em olszy

Rzàd Alnetetalia glutinosae lasy z olszà czarnà i zaro-

Êla wierzbowe z udzia∏em olszy

*Zwiàzek Pino-Betulion pubescentis sosnowo-brzo-

zowe lasy bagienne

173

Lasy i bory

*91D0

STASZKIEWICZ J. 1958. Zespo∏y sosnowe Borów Nowotarskich.

Fragm. Flor. Geobot. 3(2): 105–143.

STASZKIEWICZ J. 1992. Vegetation of the Orawa-Nowy Targ Ba-

sin peat bogs (S. Poland). Verröff, Geobot. Inst. ETH, Stiftung

Rübel, Zürich, 107: 163–171.

TO¸PA S. 1949. Torfowiska Karkonoszy i Gór Izerskich. Roczn.

Nauk Roln. 52, 5–73.

TO¸PA S. 1985. Torfowiska. W: Jahn A. (red.) Karkonosze pol-

skie. Zak∏. Narod. im. Ossoliƒskich Wyd. PAN. Wroc∏aw,

Warszawa, Kraków, Gdaƒsk, ¸ódê. s. 291–318.

WALCZAK M. 1986. Charakterystyka florystyczno-fitosocjologicz-

na Torfowiska pod Zieleƒcem. Wydz. Nauk Przyr. Uniwersyte-

tu Wroc∏awskiego (Msc. pracy mgr.).

WOJTERSKI T. 1963. Bory bagienne na Pobrze˝u Zachodnioka-

szubskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., 12: 5–191.

WÓJCIKIEWICZ M. 1979. Stratygrafia torfowiska Bór na Czerwo-

nem z uwzgl´dnieniem zespo∏ów subfosylnych oraz roz-

mieszczenia i zró˝nicowania wspó∏czesnych zbiorowisk ro-

Êlinnych. Cz. I. Budowa stratygraficzna torfowiska. Zesz. Na-

uk. AR im H. Ko∏∏àtaja w Krakowie, Melioracja 153 (10):

133–157.

WÓJCIKIEWICZ M. 1979. Stratygrafia torfowiska Bór na Czerwo-

nem z uwzgl´dnieniem zespo∏ów subfosylnych oraz roz-

mieszczenia i zró˝nicowania wspó∏czesnych zbiorowisk ro-

Êlinnych. Cz. II. Charakterystyka szaty roÊlinnej torfowiska.

Zesz. Nauk. AR im H. Ko∏∏àtaja w Krakowie, Melioracja 153

(10): 159–191.

Maria Herbichowa, Joanna Potocka,

W∏odzimierz Kwiatkowski

174

*Bory i lasy bagienne

B. Opis podtypów

zy omszonej, domieszkà sosny, Êwierka (rosnàcego poza

naturalnym zasi´giem), czasem buka. Warstwa krzewów

jest zwarta i sk∏ada si´ g∏ównie z kruszyny Frangula alnus

oraz podrostu drzew. Runo zielne ma zwarcie do 80%

i przewa˝a w nim borówka czernica Vaccinium myrtillus ,

z Êrednià iloÊciowoÊcià wyst´pujà: bagno zwyczajne Ledum

palustre , borówka bagienna Vaccinium uliginosum , wid∏ak

ja∏owcowaty Lycopodium annotinum , paprocie, nerecznica

szerokolistna Dryopteris dilatata , nerecznica krótkoostna

Dryopteris carthusiana . Warstwa mszysta pokrywa do 90%

powierzchni, budujà jà: Pleurozium schreberi, Hylocomium

splendens, Polytrichum commune oraz w niewielkiej iloÊci

torfowce – Sphagnum capillifolium, S. fallax, S. palustre,

S. russowii . Ogólnie fitocenozy sà ubogie florystycznie –

w p∏atach najcz´Êciej wyst´puje oko∏o 20 gatunków.

*91D0

*Brzezina bagienna

Siedlisko priorytetowe

Kod Physis: 44.A1

Cechy diagnostyczne

Cechy obszaru

Brzezina bagienna ma g∏ówny obszar wyst´powania

w pó∏nocno-zachodniej cz´Êci Europy, pozostajacej pod

silnym wp∏ywem klimatu atlantyckiego. W Polsce osiàga

wschodnià granic´ swego zasi´gu. Rozwija si´ w bezodp∏y-

wowych obni˝eniach terenu, z lustrem wody blisko po-

wierzchni, wype∏nionych najcz´Êciej p∏ytkà warstwà kwa-

Ênego torfu przejÊciowego lub murszu. Pod warstwà orga-

nicznà wyst´pujà piaszczysto-gliniaste utwory moreny den-

nej. Gleby majà charakter stagnogleju, zawsze kwaÊny od-

czyn i niskà trofi´. Siedlisko mo˝e zajmowaç du˝e po-

wierzchnie w stosunkowo p∏ytko zatorfionych zakl´Êni´-

ciach terenu lub te˝ tworzyç ró˝nej szerokoÊci pasy na

obrze˝ach pok∏adu torfu wysokiego. W miejscach, gdzie

na torfowisku wysokim intensywnie zachodzà procesy mur-

szenia (np. wzd∏u˝ rowów odwadniajàcych), siedlisko ma

wtórnà genez´.

Reprezentatywne gatunki

Wid∏ak ja∏owcowaty Lycopodium annotinum , nerecznica

szerokolistna Dryopteris dilatata , borówka czernica

Vaccinium myrtillus , siódmaczek leÊny Trientalis europa-

ea , bagno zwyczajne Ledum palustre , borówka bagienna

Vaccinium uliginosum , rokietnik pospolity Pleurozium

schreberi , gajnik lÊniàcy Hylocomium splendens .

Odmiany

Od opisu typowej postaci zespo∏u odbiegajà fitocenozy ze

S∏owiƒskiego Parku Narodowego okreÊlone jako torfowco-

wa postaç brzeziny, z domieszkà olszy czarnej, znikomym

udzia∏em sosny, licznà wierzbà uszatà Salix aurita w pod-

szycie, a miejscami równie˝ woskownicà europejskà Myri-

ca gale . P∏aty te wyró˝nia masowe wyst´powanie trzcinni-

ka lancetowatego Calamagrostis canescens i trz´Êlicy mo-

drej Molinia caerulea . Opis nie jest uzupe∏niony zdj´ciami

Fizjonomia i struktura zbiorowiska

P∏aty brzeziny bagiennej wyró˝niajà si´ luênym drzewosta-

nem, zwykle dwuwarstwowym, z wyraênà dominacjà brzo-

Brzezina bagienna. (Pobrze˝e Kaszubskie). Fot. J. Herbich

175

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: