Urbanistyka - wyklady.pdf - ebook ksiazka - Eroza800

WYKŁDYZURBNITYKI

opracowała: Edyta Przydryga

Cynnikimiatotwórce



geograficzny (uktałtowanieterenuglebyurowcemateriałbudowlanyodległododbiornikawodnego)



gospodarczy (młyny- żebydoprowadiddonichwodmienianonawetbiegrekipootałocikamienic

miecaokich)



obronny



komunikacji (szlaki handlowe)



obyczajowo-prawny

M ITTROŻYTNEJGRECJ I

okres egejski - III-II tys. p. n. e.

okres archaiczny - I tys. - V w. p. n. e.

okres klasyczny - V w. - połIVwpne

okres hellenistyczny - 323 roku p.n.e. - 30 roku p.n.e.

Kultura egejska epokakamieniaibrąukontaktyorodkami - niedobóriemiuprawnejiurowcówrowój

żeglugiblikodkulturwchodu

TROJA

H. Schliemman odkrywa w l. 70. XIX w. - 9 warstw osiedlowych, warstwa 6 grodowa=ciągłodoadnica

KRETA

okres wczesnominojski - od ok. 3000 p.n.e. do ok. 2000 p.n.e.

okre redniominojki - od ok. 2000 p.n.e. do ok. 1500 p.n.e.

okre pónominojki - od 1500 ok. p.n.e. do ok. 1200 p.n.e.

oiedlakreteokie - nieotoconemuraminieregularnyukładdotoowanydorebyterenuabudowado3kond

ajmowałanacnepretreniecdcentralna- pałacwłady

Knossos

o wyspa sama w sobie systemem obronnym

o głównyorodekpolitycnyikulturalny

o 2epołypałacowe - wille*reydencje+idomymiecaokienapredmieciach

o 4kondpałac- pomieceniarepreentacyjneanktuariaarenateatralnaarchiwumkładywartaty

POMmiekalneurądeniawodociągoweikanaliacyjne

1400 - Grecyajmująmiato

Rozkwit arch. 1400-1200 p.n.e. - potżnemuryobronnetwierdipałaców

(Mykeny, Tiryns, Pylos) igrobykopułowetoloy

Mykeny *gródobronny+

o potżnemuryobronnewcyklopowymi/megalitycnymiwielkichnieobrobionych

blokówkamiennych

o pałacnacyciewgórawcentrum

o okrągepulkralnygrobamiybowymi

o BramaLwów

Tiryns - charakterobronnyplanowodrowiąania

XII w. p.n.e. - najadDorówiniceniekulturyegejkiejpowtająnoweoiedla

pojawiająi sanktuaria i agora - wyodrbnienie iunkcjiakralnychipolitycnych

ktałtujeiormapolitycna polis - miasto-paotwo*połąceniekilkugminwjeden

wpólnyorganimpaotwowy+

wiąkimiat-paotw amfiktionie

Kolonizacja grecka - niepryjającewarunkinat. utrudniającewyżywieniedążnoddowybiciai

wnowychmiatachciekawodwiataemigracjakolonitówjakobanicimiatmacierytyche

wgldówpolitycnych

TIRYNS

2 TYPY:

 miatabudowanebegóryałożonegoplanu- nieregularnyukładpretrenny

 miatabudowanenapodtawiewiadomiepryjtejjednolitejkoncepcjipryjmowały regularny plan z

precinających ipodkątemprotymuliciprotokątnychblokówmidyulicnych*budybciej+

Powstanie polis ATENY i Sparty

a) Akropolis - miatogórnenacyciewgóraotoceniepotżnymimuramiobronnymireydencjatyranów

ateokich

b) wokółrowijai dolne m iatodielnica m i m iekalny m iiagorą;

3 częci ateokiego miata : akropol, dzielnica bogatych ziemian,

dielnicakupcówiremielników

c) VI w. p.n.e. - wiątynienakropoligmachypublicnenaagore

akweduktpodiemnykanałyciekowe

d) tenynicąPerowie- otoczenie miasta murami z portem w Pireusie

/2równoległemuryobronnechroniącedrogtendoportuw

Pireusie/

e) w czasie budowy pozostano przy nieregularnej siatce ulic

f) thenenos - otoconemuremwitemiejce=wiątyniapollinaikarbce

OLIMPIA - niemiałamiekaokupiałakapłanówrebiaryamiekiwanatylkonacaigryketadionemna

45 tys. ludzi

 Funkcja poszczególnychccimiatamieniałaiwradanymutrojemmonarchicnym

 Kyme 750 p.n.e.; Sycylia - Naxokolonią

MILET

a) odbudowanew467pneponajediePerów

b) górywynacone- układregularny - malezyjski, hippodamejski

c) 3 dielnice każda agorą [zaznaczone kolorem] otoconą budynkami

użytecnocipublicnejprotokątnaabudowaulic

d) Pretrenieamkniteprekryżująceiuliceokrelanojakoinulae(wypy)

 stoa - wydłużonaprotokątnabudowla1/2 rdamikolumn

 buleuterion - sala poiedeoradymiejkiej

 teatr

 gimnazjon

PIREUS

a) a Temitoklea ropocto budow murów

łącącychgotenamiukooconyaPeryklea

b) te same budowle co w Milecieteameałożenia

SELINUNT

a) budowałHermokrateukładhippodamejki

b) jednagłównaulica wertykalna i horyzontalna

KNIDOS

a) ałożonepreFenicjandobytepreDorów

b) geometrycnyukładportemhandlowymwatoceagorablikoportu

PRIENE /350 p.n.e./

a) 190pneprowincjąrymką

b) miatonataraachopadającychodkropoliwkierunkupłd, na stoku,

ewiątyniąteny

c) wórhippodamejki

d) uliczki schodkowe

e) głównaulica- prelotowapreagor- takbudowanabynieakłócanounkcjipotkaopublicnych- agora

obudowana z 3 stron, wolna od ruchu przelotowego

f) iedulicidealniedokierunków wiata

g) nakażdejdiałce4domy

okres hellenistyczny - panowanie Aleksandra Wielkiego (pojegomierciwytkotraiaiRymowi)

wojny peloponeskie - 401-434; klaycneworyoukładieoktogonalnymwaloryrepreentacyjnoci

ALEKSANDRIA

a) ałożonaprzez Aleksandra Wlk. w 331 r. p.n.e.

b) portiorodekkulturowypołącyła2wielkieporty

c) plan szachownicy pry2poprecnejulicynajdowałipałac

królewki

d) budynki publiczne - Muejon biblioteką paletra termy

hipodromogródoologicnywiatyniepałaceteatr

e) uwejciadoportu- latarnia na Faros

PERGAMON

a) nabardodużymtokuwachlarowouktałtowanym

b) widownia teatruaceną

c) miasto - reydencja/niewielkieamożnepaotwo/

Prydużychachownicachjest problem komunikacyjny, mniej

możliwociobrony

DOM MIESZKALNY: 1. typ megaronowy, hala - przedsionek, kolumnada, 2.

podłużnahala *pata+niejwejciedopomieceodiediniecwcci

rodkowejrontunpPriene3 Delos - wejciepreerokąieodotpod

ulicydopomieceowielopitrowod

M ITTROŻYTNYCHRZY M IN

 RymianieprejmująodEtrukówpoóbplanowaniamiatPodtawtanowią2główneulice

cardo - w kierunku pn-płd, decumanus - kierunek wsch.-zach. Nakryżowaniu2głównychulic forum.

 Roma quadrata - pierwotnyorodeketruki 7wgór póniejecentrumForum

Romanum

 dobycie Macedoni Koryntu króletwa , nowa prowincja Dacja jednolitod

architektoniczna i urbanistyczna - podporądkowanieRzymowi (1-mu miastu)

 Miejcepodmiatowynacaliourowieamproceinauguratiowytycanieulic

powiceniebótwuconecratio

 Schemat sztywny, geometryczny.

 CASTRUM ROMANUM - miataopartenachemacieobourymkiegopodkrelanierangiulgł. - cardo - via

principalis ( LondynParyżBonnBelgradBudapetoia )2uliceprecinająceipodkatemprotym,

otoceniecałocimuremwmiejcupreciciadowódctwopraetorium

 Prawo 12 tablic prepi obowiąujący do otawienia nieabudowanego pasu do przemieszczania,

odległod5tópodbudowli Iter - cieżkadopacerowania actus - 4topydlabydła via - do przejazdu.

Muryobronneerliaokie

Popożarenowakoncepcja FORUM ROMANUM - pocątkowobekonceptuurbanitycnego

 baylikaJuliaachód- wiątyniaConcordiiiWepajanałukpowiconyugutowiwiatyniaWety

Forum Augusta i Wespazjana - połąceniepreForumMinerwywybudowanepreDioklecjanaFroum

Trajana *każdeorumpropagandąnarecundatora+

 miasto robudowujeinieregularnie

 odGrekówmonumentalnodałożeoodEtrukówukład

Budowlerymkieamiteatry*walkigladiatorów+bitwymorkie+CircuMaximuteatry*3+termyHadrianadom

rymkiinule*domycynowewielopitroweiwielorodinne+MauoleumHadriana*prektałconenaZamek

nioła+columbarium*urnydochowanialudi+

 OSTIA - wynacenieaigupredecumanuicardo

 POMPEJE - pryypanepopiołemwtrakcieodbudowypotrieniu83r

pnewłąconedoRymu; 2 fora - triangularneiprotokątnewiątynia

Jowiawcentrumbudynkiużytecnocipublicnej, brukowane ulice i

urądeniakomunalne

 AOSTA - położonawdolinieałożeniepałacowewillaHadriana(okolice

Tivoli)

 TREWIR



Kolonia [Colonia Agryppina), Strasburg, Anglia - wdiiejychmiatachmożemyodnaledaryymiat

utworzonych przez Rzymian - ladyoboówPałacDioklecjana(dipida)- prypominaobórymki

odwierciedlenieoobowociD-żołniera



Konstantyn - 324 r. przenosi stolicdoKontantynopola

M IT W OKREIEREDNIO W IECZ

476 r. /Odoaker detronizuje Romulusa/ - 1453 r. /TurcydobywająKontantynopol/

Poglądynapowtawaniemiatredniowiecnych

I. kontynuacja rzymskiego municypium

II. jakonowytwór(pochodeniegermaokieurduławników)

ITALIA

Wizygoci i Ostrogoci - brakdiałalnociurbanitycnej

Longobardowie - wnieli warownie noili dawne rymkie intytucje Pawia tolicą nie achowane lady

diałalnociurbanit

Frankowie - dbalioorganiacjiemiihrabtwaniemiata

Biantyocycy - klatoryimonateryjakowynikmentalnociobiektymilitarneiobronne

∆ Powstanie miast na rzymskim castrum - przy rzecenawgórumurobronny

∆ DomywieżowenpanGimignano

RZYM

civitas Leonina - uortyikowaneotoceniekwPiotraicciZatybrawobroniepredrabami*apapieżaLeona

VI]

Porta Appia - otałaidodi

Orvieto - leżynakaleplannieregularnypowodówterenowychbudynkiważniejewcentrumkociółDom

PapiekiPalaoComunalenanabreżachpootałe

yż - natokunachylonekupołudniowinieregularnodpunktcentralnykociół

klasztorem

Perugia - opasane murami bez baszt, jedna zachowana brama etruska

Rawenna - sprowadzenie dworu cesarskiego, gdy Rymowiagrażałyludygermaokie

Bolonia - catrumnatymmiejcuVIwależneodRawenny awolnewXIIw1506rwobrb

paotwakocielnegocatrumirorata ->predmiecia ulicewukładiepromienitym;

Piazza del Nettuno i Piazza delMaggiore?wieżemiekalne

Florencja - uykałapanowanienadTokaniącaemnapreciciuulicutworył irynekna

brzegu Santa Maria del Fiore

Werona - okreceartwanaprawymbregurekipotemwłąconadoRepWeneckiejPiaa

del ignoriPiaadelErnebaylikawZenona

Wenecja - caleniemałychwypkanałamiPiaaanMarcoPiaettaanMarcoCanale

Grande

FRANCJA

 ImperiumFranków481- 814rwładcaChlodwigMerowingów496rchret

 Po upadku Rzymu cesarze wschodni uważaliiapadkobiercówachodu- Jutynianpotanowiłwalcydo

zjednoczenie.

 BeliariupokonujeWandalówicciowoItaliw555r

 732rKarolMłot- bitwa pod Poitiers

 Traktat z Verdun 843 r. - podiałpaotwamidyynówLudwikaPobożnego

 88miatnanychcaówrymkich

 Zakładanowiektórecaemtawałyiwiąkamimałychmiattargowych- BOURGADES



BASTIDES - noweorodkimiejkieakładanewgbardoregularnegoplanu

a) PRYŻ (dawniej Lutecja celtycka) - kXIIwkatedrapałackrólewkidielnicałacioka

- uniwersytet; La Cite - iedibakrólewka

b) Viollet-le-Duc - konserwacja CARCASSONNE miata obronnego układ miata i

ortyikacjiVwacaówWiygotów kIXweudałowieihrabiaTuluy

Carcassonne Cite - bramaNarbooka32baty2barbakanykatedraXIiXIII-

wieczna, od zachodu zamek; Carcassonne Ville Basse - plan szachownicy, centralnie

rynek

c) AVIGNION - pałac-iedibapapieżymotXIIw

d) AIGUS-MORTES (Langwedocja) - w poł XIII w ałożone jako baa dla

kryżowcównieregularnyprotokątpodielonywdłużiwerdonżony-

wieże obronne opaanie murami + prywilej targowy podupadło gdy

odcitokomunikacjwodną

e) MONTPAZIER - połXIII wpodiał3ulicamiwdłużz bramami i 4 w poprzek,

obwarowane, droga podcieniowa

*warownemiatotypu„batide”+

Urbanistyka - wyklady.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: