dlacze warto sadzic.pdf

Dlaczego warto sadzić i pielęgnować drzewa

Drzewa, to najważniejszy żywy element krajobrazu. W przestrzeni, do jakiej jesteśmy

przyzwyczajeni, brak drzew odbieramy jako coś niepokojącego i dziwnego. Zatem chyba są

potrzebne. Rzadko jednak zastanawiamy się, czy dają nam jakieś korzyści? czy ich uprawa

ma znaczenie tylko estetyczne?

W obecnych, skomercjalizowanych czasach chcemy wiedzieć, czy wydatki ponoszone

na sadzenie, uprawę i pielęgnację drzew choć w części mogą się zwrócić. Może obok

finansowych, drzewa przynoszą i inne pośrednie korzyści, nie zawsze łatwe do oszacowania.

Postępująca degradacja środowiska uświadomiła nam, że obecność drzew może pomóc

zminimalizować niekorzystne zmiany, w tym klimatyczne. Choć od wielu lat, korzyści takie

były znane, dane na ten temat bywały fragmentaryczne, szacunkowe, a czasem sprzeczne. W

ostatnich latach wiele ośrodków przedstawiło nowe wyniki badań, przemawiające za

powszechną obecnością drzew. Największe znaczenie dla ludzi mają drzewa w terenach

zurbanizowanych i tam przynoszą najwięcej wymiernych korzyści.

Drzewa odgrywają ogromną rolę przyrodniczą i ekologiczną;

Są środowiskiem życia wielu zwierząt wzbogacających bioróżnorodność i będących

wskaźnikiem stanu środowiska siedlisk, w których mieszkamy. Prowadzone w Warszawie

badania awifauny, wykazały, że na terenach pokrytych co najmniej w 50% przez drzewa i

inną roślinność występowały różne gatunki ptaków. Środowisko bogate w roślinność

licznie zasiedlają ptaki i wiewiórki, podczas gdy na terenach pozbawionych okrywy

roślinnej i drzew dominują szczury i myszy.

Poprzez pochłanianie dwutlenku węgla, poprawiają skład powietrza. Jedno duże drzewo

– ok. 25 m wysokości pochłania tyle dwutlenku ile dostarczają dwa gospodarstwa domów

jednorodzinnych. Hektar lasu pochłania tyle dwutlenku węgla, że odpowiada ona ilości

wytwarzanej przez samochody, które przejechały 100000 km. W procesie fotosyntezy

drzewa uwalniają tlen. Jedna 60 letnia sosna wydziela go tyle ile zużywają trzy osoby, a

hektar lasu zaspokaja potrzeby 45 osób. Według badań amerykańskich, przez 50 lat

drzewo produkuje tlen o wartości 30 tys. $. Zdrowe 10 m wysokie drzewo, produkuje

średnio około 118 kg tlenu rocznie, człowiek zużywa go 176 kg - dwa drzewa średniej

wielkości zaspokajają potrzeby jednej osoby. Z kolei ocenia się, że jeden ha zadrzewień

śródmiejskich pochłania w ciągu godziny 8 kg CO 2 , tyle ile oddychając wydala 200 osób.

Oczyszczają powietrze z pyłów i gazów. Sto drzew usuwa 454 kg zanieczyszczeń rocznie,

w tym 181 kg ozonu i 136 kg zanieczyszczeń pyłowych. Obecność drzew ogranicza

zapylenie nawet o 75%. Wiele spośród drzew wykazuje działanie fitoremedjacyjne.

Drzewa przez zacienianie samochodów koronami wpływają na obniżanie temperatury

parkingów i częściowo redukują emisję węglowodorów, ulatniających się ze zbiorników

paliwa i przewodów. Badania przeprowadzone w Chicago pokazały, że drzewa znajdujące

się w tym mieście i na terenach okolicznych usunęły z powietrza 5575 ton różnego

rodzaju zanieczyszczeń w ciągu tylko jednego roku. Wartość tej oczyszczającej „pracy”

drzew została oceniona na kwotę 9,2 milionów dolarów.

Drzewa nie tylko oczyszczają powietrze z toksycznych gazów i pyłów, ale również

wzbogacają je o substancje lotne, które mają charakter bakteriobójczy, stymulujący proces

oddychania i krążenia oraz regulujący działanie układu nerwowego ludzi. Drzewa

wpływają również na strukturę jonową powietrza przyczyniając się do zwiększenia

potencjału jonowego i tworzenia korzystnego bilansu jonów ujemnych i dodatnich.

Chronią przed hałasem, odpowiednio dobrane i posadzone mogą ograniczyć poziom

hałasu o 50%. Subiektywne odczucie natężenia hałasu jest niwelowane poprzez wrażenia

estetyczne. Przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych badania pokazują, że dobrze

zaprojektowana przestrzeń może wpłynąć na zwiększenie „psychologicznej” skuteczności

bariery akustycznej nawet o 75 %. Obserwuje się różnice w odbiorze wrażeń słuchowych

pochodzących z tego samego źródła hałasu komunikacyjnego na terenach o różnych

walorach estetycznych. Usunięcie źródła dźwięku z pola widzenia przez odpowiednio

zaprojektowane obsadzenia roślinne wpływa na zmniejszenie odczuwalności hałasu,

nawet jeżeli jego natężenie pozostaje niezmienione. Na podstawie tych obserwacji można

stwierdzić, że wizualne walory są niemal równie ważne jak skuteczność akustyczna np.

sztucznego ekranu dźwiękochłonnego.

Zatrzymują wody opadowe, które bez ich obecności byłyby odprowadzone do kanałów

burzowych. Przyczyniają się również do poprawy ich jakości. Drzewa powodują

zatrzymanie wody w strefie korzeniowej i pod koroną (w resztkach organicznych) oraz

magazynują wodę w swoich tkankach. Badania w stanie Arkansas, dowiodły, że

zwiększenie powierzchni zajmowanej przez drzewa z 27 do 40 % spowodowało spadek o

31% spływu wód opadowych. W osiedlu mieszkaniowym 21% powierzchni

przeznaczonej pod drzewa spowodowało zmniejszenie spływu wód opadowych o 15%.

Niezwykłe korzyści z obecności drzew stwierdzono w całym regionie Baltimore -

Waszyngton (USA). Pokrycie koronami drzew spowolniło spływ i pochłonęło tak duże

ilości wody, iż dzięki temu uzyskano ponad 4,68 bilionów $ oszczędności. Drzewa,

zwłaszcza szybko rosnące i głęboko ukorzenione, wpływają na polepszenie jakości wód

podziemnych dzięki procesom detoksyfikacyjnym m.in. przez oczyszczanie wody z metali

ciężkich.

Należy pamiętać, że w aspekcie przyrodniczym, drzewa oddziałują na otoczenie

zależnie od swojej wielkości, a głównie powierzchni asymilacyjnej i masy liści. Powierzchnia

liści stuletniego buka, odpowiada 6 - 7 lipom o średnicy korony ok. 10 m i aż 1700 młodym

bukom o średnicy korony 1 m. Zbadano, że w ciągu życia jedno duże drzewo, o średnicy pnia

powyżej 77 cm, w procesie fotosyntezy wbudowało w swoje tkanki średnio 3186 kg węgla,

podczas gdy drzewo o średnicy pnia 31-46 cm średnio tylko 399 kg, a drzewo o średnicy pni

7 cm tylko około 3 kg. Dlatego szczególne znaczenie w terenach zurbanizowanych mają

drzewa stare i duże.

Drzewa przynoszą wymierne i policzalne korzyści ekonomiczne;

Pozwalają oszczędzać energię. Rośliny w procesie transpiracji pobierają energię cieplną.

Duże drzewo transpiruje ok. 450 l wody dziennie – schładzanie transpiracyjne równa się

pracy czterech, pięciu dużych klimatyzatorów pracujących 20 godzin na dobę. Dwa duże

drzewa w pobliżu domu pozwalają zaoszczędzić rocznie do 30% na kosztach

klimatyzacji. Zimą, przeciwwietrzna osłona z drzew może zmniejszyć koszty ogrzewania

o 20 – 30 %. W USA szacuje się, że dojrzałe drzewa na działce przynoszą rocznie

oszczędność 30% na klimatyzacji i 10 –25% na ogrzewaniu. W Atlancie poprzez

zwiększenie obszarów pokrytych szatą roślinną i posadzenie ponad 5 tys. większych

drzew (o średnicy pnia 30 cm) oraz 60 tys. młodszych drzew (o średnicy pnia 7 cm)

zmniejszono o 1/3 zasięg wysp ciepła, co przełożyło się na wyraźne efekty ekonomiczne

oszczędności energii zużywanej na ochładzanie pomieszczeń. W Kalifornii obliczono, że

posadzenie 50 milionów drzew ozdobnych w miastach tego stanu dostarczyłoby

ekwiwalentu równego budowie siedmiu nowych zakładów energetycznych o mocy 100

megawatów.

Chronią nawierzchnie dróg, przedłużając ich trwałość. Korony drzew poprzez cieniowanie

powierzchni chronią asfalt przed przegrzaniem i wydłużają ich trwałość z 7-10 lat do 20 –

25 lat.

Przyczyniają się do podniesienia wartości rynkowej działek. Domy zlokalizowane wśród

zieleni mają wyższą wartość rynkową. Według badań amerykańskich, wartość działki

zadrzewionej wzrasta od 5 do 30% (wg innych badań 8-27%) w stosunku do nie

zadrzewionej. Jedno duże drzewo podnosi wartość działki o 1 %. W badaniach

niemieckich wykazano, że zadbany park lub ogród publiczny pozytywnie wpływa na

wartość gruntów znajdujących się w promieniu aż 1500 metrów (wzrost wartości do

10%). W sąsiedztwie do 500 metrów wzrost wartości dochodzi aż do 20% wartości

nieruchomości. W Los Angeles zlikwidowano linię tramwajową i na jej miejscu

posadzono drzewa oraz założono trawniki. W ciągu 7 lat wartość przyległych pawilonów

handlowych wzrosła 20-krotne - nieporównywalnie więcej, niż podobnych pawilonów nie

posiadających zieleni w swoim otoczeniu.

Są rodzajem inwestycji. Nakłady na zieleń (w tym głównie drzewa) to inwestycja o

wysokiej stopie zwrotu i dodatkowych ogromnych korzyściach społecznych. Według

badań amerykańskich, sto ponad czterdziestoletnich drzew przynosi roczne dochody 225

000 $, a każdy dolar zainwestowany w drzewa zwraca się trzykrotnie. Ile warte są drzewa

pokazała wycena drzew ulicznych przeprowadzona w latach 80-tych ubiegłego wieku w

niektórych miastach USA. Drzewa stanowiły jeden z pięciu najbardziej cennych aktywów

miejskich o wartości prawie równej inwestycjom szkolnictwa, drogownictwa, kanalizacji i

wodociągów. Od tej zdumiewającej informacji zaczęła się faktyczna ochrona drzew

miejskich w Stanach Zjednoczonych. W czasie przeprowadzonej w 1994 w Berlinie

wyceny drzew oszacowano przeciętną wartość jednego drzewa ulicznego na kwotę 15 tys.

DM (ok.7,5 tys. EURO), a wartość wszystkich drzew ulicznych na prawie sześć

miliardów DM (ok. trzy miliardy EURO).

Drzewa przynoszą korzyści społeczne i zdrowotne

Dotychczas niedoceniane korzyści społeczne wynikające z obecności drzew są obecnie

obiektem wielu badań (powstała dziedzina, nazwana psychologią środowiskową) w ich

wyniku można stwierdzić że drzewa;

Wpływają na poprawę stanu zdrowia. Chorzy w szpitalach z widokiem na zadrzewienia

szybciej dochodzą do zdrowia. Badacze udowodnili, że zieleń łagodzi skutki objawów

nadpobudliwości ruchowej u dzieci (ADHD) i agresji u osób z chorobą Alzheimerea.

Badania wykazały, że mieszkańcy dzielnic zadrzewionych rzadziej są pacjentami szpitali.

Pośrednio na stan zdrowia mieszkańców oddziałuje oczywiście ogólna poprawa jakości

środowiska, do której obecność drzew się przyczynia.

Przyczyniają się do rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych. Badania wykazały, że w

rejonach gdzie istnieją urządzone tereny zadrzewione, rośnie poziom związków

wspólnotowych. Drzewa i zadrzewienia wpływają na podniesienie jakości rekreacji i

walorów turystycznych terenu. Aktywny udział mieszkańców przy urządzaniu zieleni,

przyczynia się do zacieśnienia więzi socjalnych, zwiększenia dbałości o otaczający teren i

dumę z podniesienia estetyki otoczenia. Jak wykazały badania holenderskie, ważne jest,

aby sadzić większe drzewa (np. o średnicach pni 7 -10 cm i wysokości 4-5 m), dzięki

którym szybko uzyskuje się wizualne efekty, inspiruje to mieszkańców do udziału przy

utrzymaniu okolicznych terenów.

Badania prowadzone przez Holendrów, pokazały że urządzone tereny zadrzewione

przyczyniają się do obniżenia poziomu stresu, napięcia przemocy i agresji. Porównanie

poziomu agresji osób mieszkających w 145 losowo wybranych domach wykazało, że

mieszkańcy budynków pozbawionych otaczającej zieleni wykazywali wyższy poziom

agresji niż ci, którzy mieszkali w domach otoczonych drzewami. Podobne wyniki

uzyskano na Uniwersytecie w Chicago, w miejscach, gdzie wprowadzono tereny zieleni w

otoczeniu budynków wielorodzinnych, stwierdzono redukcję incydentów z agresją i

przemocą w granicach 48% do 56% w porównaniu z domami nie posiadającymi zieleni w

otoczeniu.

Powyżej przedstawione są tylko niektóre, wybrane pozytywne aspekty obecności

drzew, można sklasyfikować i wyliczyć ich znacznie więcej. Jednym z pominiętych jest

bardzo trudny do oszacowania aspekt estetyczny.

Jacek Borowski - na podstawie materiałów zebranych przez Halinę, Barbarę Szczepanowską,

Marka Kosmalę, Henryka Zimnego i własnych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: