Center W - Preparatyka materiałów wybuchowych i produktów pośrednich.pdf

(2727 KB) Pobierz
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA
im. Jarosława Dąbrowskiego
Władysław Paweł Cetner
CHEMIA I TECHNOLOGIA
MATERIAŁÓW WYBUCHOWYCH
PREPARATYKA
MATERIAŁÓW
WYBUCHOWYCH
I PRODUKTÓW POŚREDNICH
Przepisał i dodał rysunki NVX
WARSZAWA 1986
9659029.001.png
Spis treści:
Węp
2
Wprowadzenie
4
1. Podstawowe zasady obchodzenia się z materiałami wybuchowymi
7
1.1. Przechowywanie, ewidencja i przenoszenie materiałów wybuchowych
7
1.2. Rozdrabnianie, przesiewanie i suszenie materiałów wybuchowych
8
1.3. Odważanie, odmierzanie i przesypywanie materiałów wybuchowych
10
1.4. Prasowaniemateriałów wybuchowych
11
1.4.1. Prasowanieinicjujących materiałów wybuchowych
12
1.4.2. Prasowanie materiałów wybuchowych w łuskę spłonki detonującej nr 8
13
1.4.3. Prasowanieładunków kruszących materiałów wybuchowych
15
2. Sporządzanie mieszanek nitrujących
18
2.1. Sporządzanie poszczególnych kwasów o żądanym stężeniu
18
2.2. Sporządzanie mieszanek nitrujących o żądanych składach
24
3. Kruszące materiały wybuchowe
34
3.1. Nitrozwiązki aromatyczne
34
3.1.1. m-dinitrobenzen
34
3.1.2. 1,3,5-trinitrobenzen
36
3.1.3. Trotyl
37
3.1.4. 2,4-dinitrotoluen
40
3.1.5. 1-nitronaftalen
41
3.1.6. 1,5 i 1,8-dinitronaftalen
43
3.1.7. 1-chloro-2,4-dinitrobenzen
44
3.1.8. Chlorek pikrylu
46
3.1.9. 2,4-dinitrofenol
48
3.1.10. Kwaspikrynowy
50
3.1.11. 2,4-dinitroanilina
52
3.1.12. Pikramid
53
3.1.13. Heksyl
54
3.1.14. 2,4,6-trinitroanizol
57
3.2. Nitrozwiązki alifatyczne
59
3.2.1. Nitrometan
59
3.2.2. Tetranitrometan
61
3.2.3. Trinitrometan (nitroform)
63
3.2.4. bis-(2,2,2-trinitroetylo)-mocznik (BTNEM)
65
3.3. Nitroaminy
69
3.3.1. Tetryl
69
3.3.2. Heksogen
73
3.3.3. Oktogen
75
3.3.4. Nitroguanidyna
77
3.3.5. Nitromocznik
78
3.3.6. MEDINA
79
3.3.7. EDNA
83
3.3.8. DINA
89
3.4. Estry kwasu azotowego
91
3.4.1. Nitrogliceryna
91
3.4.2. Nitroglikol
92
3.4.3. Dinitrodiglikol
93
3.4.4. Pentryt
94
3.4.5. Nitromannit
96
3.4.6. Nitroceluloza
97
4. Inicjujące materiały wybuchowe
100
4.1. Piorunianrtęci
100
4.2. Azydekołowiu
102
4.3. Trinitrorezorcynianołowiu
103
4.4. Tetrazen
105
4.5. Dinitrodiazofenol
107
4.6. 1,3,5-trinitro-2,4,6-triazydobenzen
110
5. Literatura
WSTĘP
Potrzeba napisania skryptu wynikła z konieczności należytego zabezpieczenia zajęć
dydaktycznych.
Wydana w 1952 roku, w nakładzie 1000 egzemplarzy, „Preparatyka i analiza
materiałów wybuchowych” Stanisława Ropuszyńskiego jest obecnie praktycznie nieosiągalna
w ilościach niezbędnych dla zabezpieczenia potrzeb dydaktycznych.
Opracowane pod kierunkiem Antoniego Semończuka „Przepisy laboratoryjne syntezy
materiałów wybuchowych” w wersji polsko – wietnamskiej, wydane w WAT w 1978 roku w
nakładzie kilkudziesięciu egzemplarzy, zostały również wyczerpane.
Opracowanie niniejsze przewidziane jest dla studentów kierunku chemiczno –
technologicznego, specjalizujących się w zakresie chemii i technologii materiałów
wybuchowych oraz paliw rakietowych. Ma ono służyć jako podręcznik do zajęć
laboratoryjnych z przedmiotu chemia i technologia materiałów wybuchowych, powszechnie
nazywanych preparatyką materiałów wybuchowych.
Ponieważ znane i stosowane w praktyce materiały wybuchowe w olbrzymiej
większości stanowią przede wszystkim wielonitrowe pochodne różnego rodzaju związków
organicznych, to preparatykę materiałów wybuchowych należy traktować jako pewien
specjalny dział preparatyki organicznej. Metody i techniki laboratoryjne stosowane w
preparatyce organicznej mają również zastosowanie w preparatyce materiałów wybuchowych,
a zasadnicza specyfika tej ostatniej wynika przede wszystkim z niebezpiecznych właściwości
otrzymywanych produktów.
Wybuchowe właściwości otrzymywanych preparatów i ich wrażliwość na bodźce
zewnętrzne stwarzają potencjalne niebezpieczeństwo wybuchu. Pewnego rodzaju
niebezpieczeństwo stwarza także operowanie bardzo stężonymi kwasami (głównie azotowym
i siarkowym), których stosowanie jest konieczne dal otrzymania wysokoznitrowanych
produktów. Dlatego dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas zajęć z preparatyki materiałów
wybuchowych musi być zachowana szczególna ostrożność, a poszczególne operacje należy
wykonywać dokładnie i uważnie, zgodnie z przepisami laboratoryjnymi i z zastosowaniem
niezbędnych środków zabezpieczających (odzież ochronna, rękawice, okulary lub osłony na
twarz, ekrany zabezpieczające itp.).
Zajęcia z preparatyki materiałów wybuchowych prowadzone są zwykle ze
słuchaczami ostatnich lat studiów, którzy po zaliczeniu chemii nieorganicznej i organicznej
obeznani są z metodami i techniką pracy w laboratorium chemicznym i dlatego zagadnienia te
nie będą omawiane w niniejszym opracowaniu.
Przed przystąpieniem do zajęć z preparatyki materiałów wybuchowych studenci
powinni wysłuchać również wykładów z przedmiotów specjalistycznych jak: teoria
materiałów wybuchowych oraz chemia i technologia materiałów wybuchowych, na których
zaznajamiają się z właściwościami poszczególnych grup materiałów wybuchowych oraz z
ogólnymi zasadami bezpiecznego obchodzenia się z takimi materiałami.
W praktyce laboratoryjnej zachodzą niekiedy takie sytuacje, że z konieczności do
syntezy materiałów wybuchowych przystępują chemicy, którzy nie przeszli uprzednio
odpowiedniego specjalistycznego przygotowania w tym zakresie. Dlatego niniejsze
opracowanie zawiera krótkie wprowadzenie na temat materiałów wybuchowych oraz krótki
opis zasad obchodzenia się z materiałami wybuchowymi, mające na celu zapoznać czytelnika
z podstawami i specyfiką pracy przy syntezie i użytkowaniu materiałów wybuchowych.
Zaznajomienie się z tymi zasadami przed przystąpieniem do syntezy i ścisłe ich
przestrzeganie w praktyce przy wszelkiego rodzaju pracach laboratoryjnych z materiałami
wybuchowymi, może zapobiec niepożądanym nieszczęśliwym wypadkom.
2
Dla wygody Czytelnika w skrypcie umieszczono również krótki opis sposobów sporządzania
mieszanek nitrujących, aby uniknąć konieczności poszukiwania informacji na ten temat w
innych opracowaniach.
Skrypt zawiera opisy metod syntezy (na skalę laboratoryjną) wybranych preparatów
materiałów wybuchowych inicjujących i kruszących (reprezentujących wszystkie ich rodzaje
pod względem struktury chemicznej) oraz półproduktów stosowanych przy otrzymywaniu
materiałów wybuchowych.
3
Zgłoś jeśli naruszono regulamin