Lesz K - Terapia uzależnień-poradnik dla rodziców.pdf - _ Farmacja. Uzależnienia - napomoc

Terapia uzale»nie« { poradnik

dla rodziców

Pracownia Psychoprolaktyki Krzysztof Lesz

Katowice 2003

Pracownia Psychoprolaktyki

Zamiast wst¦pu { kim jestem

Witam Pa«stwa w Gabinecie Terapii Uzale»nie«. Nazywam si¦ Krzysz-

tof Lesz. Od 16 lat jestem terapeut¡ w Wojewódzkim O±rodku Zapobie-

gania i Leczenia Uzale»nie« w Katowicach, wcze±niej (od 1981 r.) zajmo-

waªem si¦ terapi¡ i prolaktyk¡ uzale»nie« jako dziaªacz Wojewódzkiego

Oddziaªu Stowarzyszenia MONAR. W 1990 roku uko«czyªem studia na

Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu l¡skiego i uzyskaªem

tytuª magistra pedagogiki specjalnej o specjalno±ci resocjalizacja. Moje za-

wodowe do±wiadczenia zaowocowaªy utworzeniem w 1998 roku Pracowni

Psychoprolaktyki, pocz¡tkowo realizuj¡cej mój autorski program pro-

laktyki uzale»nie« ÿKrok po kroku", a teraz zajmuj¡cej si¦ gªównie terapi¡

osób uzale»nionych od narkotyków, gier hazardowych oraz tytoniu.

Swego rodzaju ÿukoronowaniem" drogi rozwoju zawodowego byªo dla

mnie uzyskanie w 2002 r. certykatu uko«czenia specjalistycznego szkole-

nia zatwierdzonego i certykowanego przez Ministra Zdrowia, uprawnia-

j¡cego do prowadzenia terapii i rehabilitacji uzale»nienia od narkotyków

w zakresie specjalisty terapii uzale»nie« (nr S/0068/2002).

Pierwsza cz¦±¢ tego krótkiego poradnika opisuje podstawowe zaªo-

»enia stosowanego przeze mnie podej±cia terapeutycznego i jest prób¡

odpowiedzi na cz¦sto zadawane mi pytania. Bardzo prosz¦ o dokªadne

zaznajomienie si¦ z opisanymi tu zasadami, je±li b¦d¡ Pa«stwo chcieli co±

przedyskutowa¢, zapyta¢ { prosz¦ si¦ nie waha¢! Zrozumienie i wspóª-

praca pomi¦dzy nami zwi¦kszaj¡ szanse powodzenia terapii.

Cz¦±¢ druga po±wi¦cona jest odpowiedzi na pytanie ÿjak pozna¢?".

Zajmuje j¡ opis dziaªania najcz¦±ciej u»ywanych ±rodków uzale»niaj¡cych.

Cz¦±¢ ta bazuje na opracowaniu Iwony Malinowskiej, wykorzystanym

w materiaªach szkoleniowych naszego autorstwa.

Wszystkie wyra»one tu opinie s¡ wynikiem mojego do±wiadczenia te-

rapeutycznego oraz aktualnej wiedzy na temat uzale»nie«. Nie mo»na ich

jednak traktowa¢ jako ÿprawd objawionych" chocia»by z tej przyczyny, »e

nie istnieje jedynie sªuszna teoria czy sposób dziaªania, z któr¡ zgadzaj¡

si¦ wszyscy (czy nawet wi¦kszo±¢) terapeuci i teoretycy zajmuj¡cy si¦ pro-

blemem uzale»nie«. Z niektórymi moimi pogl¡dami na temat terapii nie

zgodzi si¦ zapewne wi¦kszo±¢ terapeutów! ÿJedynie sªuszna" droga wy-

chodzenia z uzale»nienia nie mo»e istnie¢ poniewa» w terapii osób uza-

le»nionych mamy do czynienia z caª¡ zªo»ono±ci¡ ludzkich problemów.

Innymi sªowy { ka»dy czªowiek jest inny: ma inne problemy emocjonalne,

osobowo±ciowe, potrzeby, motywacje, trudno±ci wynikaj¡ce z u»ywania

±rodków o ró»nym mechanizmie dziaªania. Terapia jest dla mnie budowa-

niem przez pacjenta drogi do osi¡gni¦cia zaªo»onego celu.

Rozdziaª 1

Terapia

Do poªowy lat 70 dwudziestego wieku terapia osób uzale»nionych od nar-

kotyków opieraªa si¦ w naszym kraju o lecznictwo psychiatryczne. Ogra-

niczaªa si¦ ona do odtrucia organizmu, i najcz¦±ciej nie przynosiªa sukce-

su rozumianego jako dªugotrwaªego utrzymania abstynencji przez osob¦

uzale»nion¡. Pragn¦ zwróci¢ uwag¦ na przyj¦cie pewnych kryteriów wy-

znaczaj¡cych osi¡gni¦cie sukcesu w terapii. To bardzo wa»ne zagadnie-

nie, do którego wróc¦ w punkcie ÿCele terapii". Dlaczego leczenie psy-

chiatryczne osób uzale»nionych od narkotyków nie byªo skuteczne? eby

odpowiedzie¢ na to pytanie musimy zrozumie¢ czym jest uzale»nienie.

1.1 Uzale»nienie { wa»ne denicje

Zgodnie z denicj¡ Komitetu Ekspertów WHO z 1969 roku: ÿuzale»nie-

nie (drug dependence) jest to stan psychiczny, a niekiedy tak»e zyczny,

wynikaj¡cy z interakcji pomi¦dzy organizmem a ±rodkiem uzale»niaj¡-

cym, charakteryzuj¡cy si¦ zmian¡ zachowania oraz innymi reakcjami, do

których nale»y konieczno±¢ za»ywania tego ±rodka, w sposób ci¡gªy lub

okresowy, w celu doznania jego wpªywu na psychik¦, a niekiedy tak»e po

to, aby unikn¡¢ przykrych objawów wynikaj¡cych z jego braku. Tolerancja

mo»e wyst¡pi¢ równocze±nie. Osobnik mo»e by¢ uzale»niony od wi¦cej

ni» jednego ±rodka" 1 . Najnowsza wersja Mi¦dzynarodowej Statystycznej

Klasykacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) zdeniowaªa ze-

spóª uzale»nienia jako stan psychiczny i zyczny spowodowany u»ywa-

niem substancji psychoaktywnych, na który skªadaj¡ si¦ zespoªy zjawisk

zjologicznych, behawioralnych i poznawczych 2 .

Z przytoczonej denicji uzale»nienia wynika, »e stan ten mo»na roz-

patrywa¢ w dwóch pªaszczyznach:

1 Staniaszek M.Substancje uzale»niaj¡ce i typy uzale»nie«. W: Farmakoterapia w stanach

uzale»nie«. PTP. Warszawa 1987. s.26

2 Baran-Furga H. Substancje psychoaktywne. TZN. Koszalin 1998. s. 6.

Uzale»nienie { wa»ne denicje

1. Psychicznej i behawioralnej { (wg ICD-10) 3

mo»e obejmowa¢ nast¦-

puj¡ce objawy:

´ silne pragnienie lub poczucie przymusu przyjmowania substan-

cji

´ upo±ledzona zdolno±¢ kontroli nad zachowaniem zwi¡zanym

z przyjmowaniem substancji, tj. nad jego rozpoczynaniem, ko«-

czeniem oraz poziomem u»ycia, potwierdzona przyjmowaniem

substancji w du»ych ilo±ciach lub przez czas dªu»szy ni» zamie-

rzany, albo uporczywym pragnieniem przyjmowania substancji,

albo nieskuteczno±ci¡ wysiªków zmniejszania lub kontrolowa-

nia jej u»ywania

´ silne pochªoni¦cie spraw¡ przyjmowania substancji przejawiaj¡-

ce si¦ istotn¡ zmian¡ dotychczasowych zamiªowa« i zaintereso-

wa« porzucanych lub ograniczanych z powodu przyjmowania

substancji, albo przeznaczeniem wi¦kszo±ci czasu na dziaªania

konieczne do uzyskania lub przyj¦cia substancji, b¡d¹ uwolnie-

nia si¦ od nast¦pstw jej dziaªania

´ uporczywe przyjmowanie substancji, pomimo oczywistych do-

wodów wyst¦powania szkodliwych nast¦pstw, potwierdzone

ci¡gªym dalszym jej u»ywaniem, cho¢ charakter i rozmiar szkód

s¡ ju» danej osobie znane lub mo»na oczekiwa¢, »e s¡ znane

2. Fizycznej (zjologicznej):

´ zjologiczne (w rozumieniu: somatyczne, tj. przejawiaj¡ce si¦

zaburzeniem mechanizmów zjologicznych) objawy stanu abs-

tynencyjnego pojawiaj¡ce si¦, gdy u»ycie substancji jest ogra-

niczane lub przerywane, potwierdzone wyst¡pieniem charak-

terystycznego dla danej substancji zespoªu abstynencyjnego al-

bo u»ywaniem tej samej (lub blisko spokrewnionej) substancji

w celu uwolnienia si¦ od objawów odstawienia lub ich unikni¦-

cia

´ potwierdzenie tolerancji wobec dziaªania substancji, tj. koniecz-

no±ci przyjmowania istotnie wzrastaj¡cych jej ilo±ci, w celu osi¡-

gni¦cia dziaªania lub po»¡danego efektu, albo znacznie zmniej-

szonego efektu w przypadku dalszego przyjmowania dotych-

czasowych ilo±ci substancji

cesy metaboliczne organizmu. Manifestacj¡ uzale»nienia zycznego jest

wyst¡pienie objawów abstynencyjnych, wyst¦puj¡cych po przerwaniu sta- objawy abstynen-

cyjne

3 Klasykacja zaburze« psychicznych i zaburze« zachowania w ICD-10. Badawcze

kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne ÿVesalius". Kraków-

Warszawa 1998

Uzale»nienie zyczne (zjologiczne) wynika z wpªywu ±rodka na pro- uzale»nienie zycz-

Lesz K - Terapia uzależnień-poradnik dla rodziców.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: