Grypa. Grypę wywołują wirusy. Wyróżniamy grupy A B i C. wirus grypy został wykryty w latach 30 XX w. wirus grypy „hiszpanki” to wirus grupy A, nosicielami tej grypy były ptaki, te wirusy należą do wirusów grupy rNA, często ulegają mutacji. Wszystkie znana szczepy wirusa grupy A wywodzą się od ptactwa wodnego głównie kaczek. Dobrze przechowuje się w niskich temp. Okres wylęgania: 2-4 dni. Objawy chorobowe: bóle stawowo mięśniowe, temp ok. 38st, bóle w klatce piersiowej, u dzieci biegunki i wymioty. Chory zaraża się na 1-2 dni od wystąpienia objawów. Drogi zakażenia: droga kropelkowa, poprzez płyny surowicze. Wirus u ptaków znajduje się w wydalinach. Powikłania: zapalenie mięśnia sercowego razem z osierdziem, niewydolność oddechowa, zakażenia patogenami, u osób starszych kończy się zgonem, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, niewydolność nerek. Szczepionki zawierają antygeny wirusowe które nie wywołują zachorowania na grypę pod warunkiem że dana osoba jest całkowicie zdrowa. Szczepionkę podaje się co roku. Jeżeli chory na grypę zetknie się z wirusem grupy innego rodzaju i zostanie zainfekowany to powstaje nowy mutant grypy który może się okazać zabójczy dla człowieka, nie można określić przebieg choroby. W Polsce są szczepionki monowalentne i poliwalentne które uodparniają na wirusy typu A i B. W przeciągu 7-8 dni od zaszczepienia uzyskujemy odporność na grypę, im starsi ludzie tym gorsze są reakcje na szczepionkę. W pierwszej kolejności powinni się zaszczepić pracownicy wszelkiego rodzaju służb: zdrowia, policji, straży pożarnej, pracownicy lotnisk. Grypa jest chorobą zakaźną, aby rozpoznać czy jest to na pewno grypa należy zrobić badania: serologiczne, stwierdzające obecność wirusa we krwi PCR, izolacja wirusa (próbki pobiera się z wydzieliny lub wymazu. Rodzaje szczepionek: Begrivac, Fluarix, Influvac, Vaxigrip, Vaxigrip Junior.
Parazytologia – jest to nauka o pasożytach. Obejmuje organizmy pasożytnicze rzadko grzyby. 25% zakażeń pasożytniczych stanowią robaki, 17% to pierwotniaki. Pasożyty względne – okresowo wyst u człowieka np. węglorek jelitowy. Pasożyty stałe – wyst u człowieka przez cały okres swego życia np. tasiemiec. Pasożyt okresowy – wyst jedynie przez pewien swój okres np. pijawka, pchły, komary. Wyróżniamy zew pasożyty (pchły, pijawki), wew. Pasożyty (tasiemiec). Większość zakażeń pasożytniczych dotyczy układu pokarmowego. Pasożyty występują również w narządach miąższowych np. mózgu. Pasożyty wywołują objawy chorobowe. Org. Pasożyta działa uszkadzająco, przyspiesza ruchy perystaltyczne jelit. Każdy pasożyt wydziela różna substancje np. białka, które mogą spowodować uszkodzenie, może też wystąpić reakcja alergiczna, temperatura, bolesność. W organizmie mogą również pasożytniczyć bakterie i wirusy. Ze względu na czasy wyst wyróżniamy: komensalizm (kiedy pasożyt wraz z reakcją żywiciela wytworzył stosunek biologicznej obojętności) symbioza (kiedy wytworzy się biologiczna adaptacja nie powodująca szkody dla żywiciela) pasożytnictwo (pasożyt wywołuje objawy chorobowe. W zależności od fazy działania wyróżniamy pasożytnictwo względne i bezwzględne. Wśród chorób pasożytniczych wyróżnia się choroby wywołane przez pierwotniaki amelbiozy, lambiozy. Lambioza – choroba układu pokarmowego najczęściej umiejscowiona w pęcherzyku żółciowym. Amelbioza – przez spożywanie niemytych owoców, bananów, powoduje takie choroby jak: zimnica czyli malaria wyst w krajach tropikalnych zachorowanie nie zwalnia z powtórnego zachorowania, glistnica, tasiemiec uzbrojony i nieuzbrojony. Tasiemiec Nieuzbrojony - do zakażenia dochodzi przez spożywanie nie ugotowanego mięsa. Spożywanie mięsa w postaci Tatara powoduje zagrożenie tasiemcem lub salmonellą. W Polsce tasiemczyca stanowi ok. 90% zakażeń. Rozwija się przez okres do 3 m-cy długość 4-12cm. Taśma składa się z prostokątów różnej długości. W członie tasiemca są jaja które są wydalane na zewnątrz. Jaja dostają się do kanalizacji i wylewane są na pole w rezultacie może to spowodować że przez rośliny znów dostaną się do układu pokarmowego. Tasiemiec może żyć w organizmie przez kilkadziesiąt lat, może występować brak apetytu, chudnięcie, dolegliwości bólowe spowodowane tym , że pasożyt zaburza przemianę materii. Często tasiemczyca wykrywana jest przypadkowo, nigdy nie dochodzi do samoistnego wyleczenia. Tasiemiec uzbrojony – wyst w Afryce, rozwój jest podobny, z tym że żywicielem jest świnia. Owsica – jest to pasożyt który należy do nicieni, wyst na całym świecie, zaczyna się zakażenie w dużych skupiskach ludzi. Główną przyczyną zatrucia jest nieprzestrzeganie zasad higieny osobistej. Samica jest dłuższa od samca. Owsiki są wydalane z kałem. Jaja wytwarzane przez samicę przylepiają się do błony śluzowej, po 6 godz. powstają larwy. Dolegliwości: świąd odbytu, niepokój, drażliwość, brak apetytu, blada karnacja skóry, sińce wokół oczu, dzieci mają kłopoty z koncentracją. Jeżeli ktoś w domu jest chory na owsicę to leczeni powinni być wszyscy domownicy. Chorym należy zalecić spanie w piżamie, rano umyć okolice odbytu wodą z mydłem. Owsiki mogą być przyczyną zapalenia wyrostka robaczkowego. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwrobatniczych, zazwyczaj wystarczy kuracja jednodniowa. Badanie: wymaz z odbytu, badanie robi się 7-krotnie w odstępie dwóch dni.
Glistnica – wyst u ok. 1 mln ludzi na świecie. Samica ma ok. 30 cm długości, samiec jest mniejszy. Glista ludzka żyje średnio 16-18 miesięcy, wydala ok. 65mln jaj które są wydalane z kałem, z jaj powstaje larwa inwazyjna która może powodować objawy chorobowe. Zatrucie może powstać po zjedzeniu owoców, warzyw z gleby gdzie stosowano nawóz z szamba. Larwy uwalniają się w jelicie cienkim, dostają się do krwi i wędrują do płuc i wątroby. Zapobieganie: przestrzeganie higieny, unikanie nawożenia terenu szambem, myć warzywa i owoce. Objawy: zespół larwy wędrującej, inwazja pasożyta w jelicie cienkim i wszelkiego typu powikłania, uczucie duszności, kaszel, może dojść do odksztuszania krwi, niekiedy dostaje się do serca, mózgu, nerek. Badania: biopsja, rezonans magnetyczny, obraz białokrwinkowy, zwiększone leukocyty. Objawy z przewodu pokarmowego: wzdęcia, brak apetytu, zaparcia na zmianę z biegunkami, zapalenie siatkówki, zapalenie nerwu wzrokowego. Najpewniejsze badanie to badanie kału, bad serologiczne na obecność przeciwciał. Leczenie: przeciwrobaczne.
Włośnica – występuje dość często, może kończyć się zgonem, można się zarazić spożywając mięso świńskie rzadziej końskie. Larwy szybko uzyskują postać dojrzałą w przeciągu 4-5 dni od zarażenia. Lokalizują się w mięśniach poprzecznie prążkowanych, mogą tam przeżyć kilkanaście lat. Co kilka lat w Polsce wyst epidemia włośnicy. Objawy włośnicy: wysoka temperatura, bóle mięśni kończyn, zapalenie opon mózgowo rdzeniowych łącznie z wytwarzaniem tzw. przetok, objawy alergiczne np. obrzęki powiek lub całej skóry, może dochodzić do wylewów krwawych np. w spojówkach. Te dolegliwości ustępują wolno po podaniu leków przeciwrobaczych. Włośnica jest trudna do rozpoznania zwłaszcza gdy pacjent niekiedy ukrywa dolegliwości. Rozpoznanie: wysoka leukocytoza, zwiększenie kwasów chłonnych, badanie histopatologiczne wycinka z mięśnia. Należy spożywać mięso z wiadomego pochodzenia. Pacjenci wymagają leczenia szpitalnego, pacjenci są zanemizowani.
Zakażenia pierwotniakami wywołują schorzenia pokarmowe. Droga zakażenia – pokarm, woda, brudne ręce.
Lamblioza – choroba inwazyjna wywołana przez wiciowca – lambilę jelitową, wyst jako cysta lub trofozoit ma zdolność wykonywania ruchów i wnikania do błony śluzowej jelita cienkiego (pęcherzyk żółciowy). Lambile rozmnażają się w jelicie cienkim i ulegają podziałom. Ich żywotność jest b. długa. Cysty pojawiają się w kale ok. 2tyg po zakażeniu. Objawy to: bóle brzucha, okolice prawego podżebrza, niestrawność, wymioty, anemia, zmniejszona liczba hemoglobiny, żółtaczka. Leczenie: antybiotyki, najczęściej kuracja trzy dniowa. Badanie kału po leczeniu robi się najwcześniej po trzech tyg. (kilkakrotnie).
Pełzak czerwonki – ameba. Drogą zakażenia jest droga pokarmowa, zakażona woda, produkty żywnościowe. Wyst w jelicie grubym, ameby wnikają w jego śluzówkę powodując stan zapalny, a następnie owrzodzenie. Objawy: wysoka temperatura, stolce z dużą ilością śluzu, czasami krwi, bóle brzucha. Okres wylęgania do 4-ch tyg. Choroba zaczyna się nagle wysoką temp, przy dużych inwazjach może dojść do owrzodzenia a nast. perforacji jelita co może spowodować zapalenie otrzewnej. Może być umiejscowiona w innych narządach np. wątrobie powodując ropień. Leczenie: chirurgiczne.
Toksoplazmoza – choroba jest najbardziej niebezpieczna u kobiet ciężarnych, jeśli inwazja nastąpi w I lub II trymestrze ciąża może być nie donoszona. Wyróżniamy toksoplazmozę wrodzoną, u dorosłych powiększenie węzłów chłonnych: łokciowe, pachowe. Objawy: bóle mięśni, gorączka. Rzadziej wyst płucna inwazja toksoplazmowa (zapalenie płuc). U osób z zaburzeniami immunologicznymi objawy są bardzo uciążliwe. Wykonuje się badania serologiczne. Jest to choroba odzwierzęca (zwierzęta nie chorują), najczęściej można się zarazić przez koty. Leczenie: antybiotyki.
Zimnica – malaria. Może być wywołana przez 4-y zarodźce z rodzaju plasmodium: zarodźca ruchliwego (p. vivax) pasmowego (p. malariae) sierpowatego (falciparum) oraz owalnego (ovale). Badanie: pobieranie krwi aby stwierdzić czy są zarodźce. Zakażenie przez ukłucie komara. Choroba charakteryzuje się wysoką temp, drgawkami, wolną czynnością serca, zlewne poty. Dochodzi do zaburzeń elektrolitowych, bóli mięśni, może wystąpić zapalenie wątroby, żółtaczka. Do zakażenia może dojść także przez przetaczanie krwi. Może dojść do niedoczynności wielonarządowej np. nerek, może dojść do zgonu. Leczenie: antybiotyki. Choroby przenoszone przez kleszcze.
Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych: choroba odzwierzęca, zwierzęta są nosicielami natomiast kleszcze przenosicielami, kleszcz zakaża poprzez ukłucie, okres wylęgania 7-21dni, objawy: bóle głowy, wys. temp, objawy typowo grypowe, u dzieci mogą wyst wymioty, utrata przytomności, aby wykryć chorobę wykonuje się bad mikroskopowe i serologiczne, objawy mogą ustąpić a następnie znowu się pojawić, leczenie: antybiotyki.
Bolerioza – objawy wyst po bardzo długim czasie od zakażenia, nawet kilka miesięcy, najczęstszym objawem jest ból stawów – najczęściej dotyczy jednego stawu, leczenie: antybiotyki przez około 3 tyg. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową (mleko nieprzegotowane) wykonuje się badania serologiczne.
Rumień wędrujący – leczenie antybiotykami, powstaje w miejscu ukłucia następnie przemieszcza się, mogą wystąpić stany gorączkowe, wykonuje się szczepienia, odstęp pomiędzy nimi musi wynosić przynajmniej miesiąc.
Bruceloza – choroba odzwierzęca, chorują głownie weterynarze, ludzie którzy mają doczynienia ze zwierzętami, do zakażenia dochodzi drogą wziewną i pokarmową, okres wylęgania 7-21 dni, charakterystyczne cechy choroby: bóle stawowe, obrzęki, zaczerwienienie, bóle głowy, wysoka temperatura, bóle mięśniowo kostne, zaczerwienienie wokół stawów, leczenie: antybiotyki: leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, rehabilitacja chorego.
qmshallo