WŁAŚCIWOŚCI FIZJOLOGICZNE MIĘŚNIA SERCA
· Pobudliwość i kurczliwość
Mięsień serca łączy komórki za pomocą syncytium, pobudzenie przesuwa się po całym m serca. Jedna faza pracy serca to skurcze wszystkich komórek.
Kurczenie się określane jest prawem Baiwatch`a – „wszystko albo nic” – albo kurczą się wszystkie komórki albo żadna, bodziec musi być adekwatny.
Prawo Sterling`a – skurcz lewej komory serca jest adekwatny od długości jego włókien mięśniowych, siła skurczu lewej komory jest tym większa, im bardziej komora jest wypełniona krwią.
· Reakcje na bodźce
Nawet bardzo duża częstość bodźców nie wywoła w m serca skurczu tężcowego.
Zaburzenia w zakresie wytwarzania bodźców:
· Tachykardia – większa częstość pracy serca 80 bpm/min
· Bradykardia spoczynkowa – częstotliwość pracy serca 60bpm/min
· Arytmia – nierytmiczna częstość pracy serca
· Arytmia napadowa - napadowa nierówność (przyspieszanie i zwalnianie) pracy serca na zmianę
· Arytmia oddechowa – przy wdechu rozwinięcie pracy serca jest krótsze, przy wydechu dłuższe
ELEKTROFIZJOLOGIA SERCA
Podczas pobudzenie i repolaryzacji m sercowego powstaje pole elektromagnetyczne, które można zmierzyć i zarejestrować za pomocą elektrod umieszczonych na powierzchni ciała. Wykres zmian potencjałów powstających sercu nosi nazwę EKG. Załamki EKG nazwane są literami: P, Q, R, S, T, i U. Na krzywej EKG wyróżnia się dwa zespoły załamków. Zespół przedsionkowy zaczyna się od załamka P ilustrującego rozszerzenie się pobudzenia na przedsionki i ciągnie się przez odcinek P-Q, mówiący o tym, że pobudzenie rozszerzyło się już na całe przedsionki i są one objęte tym pobudzeniem. Repolaryzacja przedsionków zbiega się z początkiem zespołu komorowego obejmującego załamki od Q do końca załamka T. Zespół QRS obrazuje rozprzestrzenieni się pobudzenia po komorach. Załamek T odzwierciedla repolaryzację komór. Odcinek S-T stanowi ilustrację pobudzenia trwającego komorach. W niektórych tylko sytuacjach można dostrzec załamek U będący wyrazem repolaryzacji końcowych gałązek pęczka Hisa.
AUTOMATYZM SERCA
Mięsień przewodnictwa
· Jego zadaniem jest regulowanie rytmicznej pracy serca oraz utrzymanie poprawnej kolejności skurczów przedsionków i komór
· Składa się z trzech ośrodków:
ü Ośrodek I- rzędowy – stanowi go węzeł zatokowo- przedsionkowy, który znajduje się w ścianie prawego przedsionka zaraz przy ujściu żyły głównej górnej
ü Ośrodek II- rzędowy – stanowi go węzeł przedsionkowo- komorowy, który znajduje się na dnie prawego przedsionka, wyżej trójkąta włóknistego prawego w przegrodzie międzyprzedsionkowej
ü Ośrodek III- rzędowy – stanowi go pęczek przedsionkowo- komorowy, który biegnie po prawej stronie przegrody między komorowej
ROZWINIĘCIE SERCA
I faza
ü Skurcz przedsionków przy równoczesnym rozkurczu komór
ü Wówczas przez otwarte zastawki przedsionkowo- komorowe krew przedostaj się z przedsionków do komór
II faza
ü Napełnione krwią komory kurczą się przemieszczając znaczną zawartość krwi do pnia płucnego płucnego aorty
· I okres
Ø Skurcz izometryczny, który powoduje napór wzrastającego napięcia ścian mięśniówki komór na znajdującą się w nich krew
Ø Zastawki przedsionkowo- komorowe są zamknięte, jak również zamknięte są zastawki pnia płucnego i aorty
· II okres
Ø Otwarcie się zastawek półksiężycowatych pnia płucnego i aorty
Ø Skrócenie się mięśniówki komory P i L z równoczesnym wyrzutem krwi na krwioobieg mały i duży
III faza
ü Rozluźnienie przedsionków i komór
CYKL PRACY SERCA
Praca serca stanowi cykl następujących po sobie skurczów i rozkurczów przedsionków i komór. W czasie skurczu przedsionków krew z nich przechodzi przez zastawki przedsionkowo- komorowe do pozostających w tym czasie w rozkurczu komór, wypełniając je. Po napełnieniu się komór następuje rozkurcz przedsionków i komór, na początku, którego zostają zamknięte zastawki przedsionkowo- komorowe. W czasie tego zamkniecie powstaje ton skurczowy. W skurczu komór wyróżnia się dwie fazy: skurcz izometryczny i skurcz izotoniczny. Po wyrzuceniu krwi z komór na obwód, następuje rozkurcz komór- zamykają się zastawki półksiężycowate tętnic i powstaje ton rozkurczowy. Przedsionki i komory są w rozkurczu, a m serca jest nie pobudliwy. Po przejściu tego okresu cykl powtarza się od początku. Cykl serca trwa ok. 0,8s.
Rytm serca – to kolejne, następujące po sobie w równych odstępach czasu, w liczbie ok. 72/ min, objawiające się kolejnymi falami tętna.
Tony serca – zjawiska akustyczne powstające w sercu w związku z jego skurczami.
SPORZĄDZANIE EKG
EKG – metoda rejestrowania zmian prądów i różnic potencjałów czynnościowych, wytwarzanych i przewodzonych przez układ bodźcotwórczo – przewodzący, w m sercowym w czasie jego czynności. Rejestracja dokonywana jest przez elektrody a następnie zapisywana na pasku papieru przesuwającym się w aparaturze KEG w formie wykresu. Na krzywej EKG wyróżniamy 5 charakterystycznych załamków, oznaczonych kolejno literami: P, Q, R, S, T. zmiana ich kształtu lub odległości między sąsiadującymi załamkami, jest najczęściej związana z jakąś patologią.
PRAWA RZĄDZĄCE PRZEPŁYWEM KRWI
1. Prawo Laplace`a - napięcie ściany naczynia jest wprost proporcjonalne do iloczynu ciśnienia rozciągającego ścianę naczynia i promienia jego przekroju.
2. Prawo HHHhHHHagena – Poiseulle`a – prędkość przepływu krwi przez naczynia jest odwrotnie proporcjonalna do całkowitego przekroju poprzecznego.
REGULACJA PRACY SERCA
Częstość pracy serca jest przyspieszana przez:
· spadek aktywności baroreceptorów w tętnicach w lewej komorze serca i w krążeniu płucnym
· wzrost aktywności przedsionkowych receptorów wrażliwych na rozciąganie
· wdech
· emocje
· wzrost bodźców bólowych
· hormony
· wysiłek fizyczny
Częstość skurczów serca zwalnia przez:
· wzrost aktywności baroreceptorów
· wydech
· wzrost ciśnienia śródczaszkowego
· odruchy
rozniczka1