finanse międzynarodowe.docx

dlaczego obecnie nie może być systemu waluty złotej

ü      nie do pogodzenia z interwencjonizmem gospodarczym

ü      wystąpiła demonetaryzacja/ekonomizacja złota – zawieszona wymienialność waluty na złoto

ü      Koszty stabilności walutowej były zbyt wysokie z punktu widzenia rozwoju gospodarczego i utrzymywanie sztywnych kursów walutowych naraża gospodarkę na uzależnienie od gospodarki światowej

ü      Przy tym systemie występuje deflacja – która hamuje tempo wzrostu gospodarczego lub powoduje jego spadek à wzrost bezrobocia, obniżenie poziomu płac

prawo jednej ceny nie wyznacza kursu walutowego, dlaczego?

Dzisiaj nie działa PJC – wszyscy chcą kupić taniej, np. za granicą i sprzedaż drożej, ceny nie układają się jednakowo we wszystkich krajach à efekt Samuelsona-Balassy

Efekt Samuelsona-Balassy jest to teoria przecząca teorii parytetu siły nabywczej pieniądza.

Zgodnie z prawem jednej ceny, takie same towary powinny mieć równą cenę w kraju i za granicą (wyrażoną w walucie któregoś z krajów). Jeśli cena porcji jakiegoś dobra w jednym kraju byłaby inna niż za granicą, opłacałoby się kupować dobra w kraju "tańszym" po to, aby je sprzedawać w kraju „droższym”. Taki arbitraż towarowy powodowałby wyrównanie się cen takich samych dóbr we wszystkich krajach. Zatem realny kurs walutowy zawsze jest zbliżony do 1. Jeśli jest on mniejszy bądź większy niż 1, za sprawą arbitrażu towarowego, kurs realny będzie w długim okresie zmierzał do 1.

Efekt Samuelsona–Balassy natomiast stoi w sprzeczności z wyżej opisaną teorią. Efekt ten sprawia, że (wyrażony w jednej walucie) poziom cen wielu dóbr w krajach o dużej produkcyjności pracy jest wyższy niż poziom cen takich samych dóbr w krajach o małej produkcyjności pracy (w szczególności chodzi tu o dobra niehandlowe). W efekcie, realny kurs walutowy w krajach bogatych jest zwykle wyższy niż 1. Inaczej mówiąc, kraje te są „droższe” niż kraje biedne, a ich waluty są „przewartościowane”.

Wynika to z faktu, iż wzrost produkcyjności pracy przy produkcji dóbr niehandlowych (np. usługi stomatologiczne) jest zwykle wolniejszy niż wzrost produkcyjności pracy przy produkcji dóbr handlowych (np. motoryzacja). W krajach bogatych produkcyjność w gałęziach wytwarzających dobra handlowe szybko się zwiększa, powodując ciągły wzrost płac w tych gałęziach. To z kolei powoduje wzrost płac pracowników wytwarzających dobra niehandlowe. W innym przypadku pracownicy z gałęzi wytwarzających dobra niehandlowe przenieśliby się do gałęzi wytwarzających dobra handlowe. Przy względnie niskiej produkcyjności pracy pracowników, którzy produkują dobra niehandlowe, jedynym sposobem sfinansowania ich rosnących wynagrodzeń są podwyżki cen dóbr niehandlowych. Można ich dokonać, gdyż dotyczą właśnie dóbr niehandlowych (w przypadku takich dóbr nie jest możliwa cenowa konkurencja zagranicy.

Efektem tych procesów jest wyższy przeciętny (średni dla dóbr handlowych i niehandlowych) poziom cen w krajach o wysokiej produkcyjności pracy, czyli w krajach bogatych. Nawet jeśli poziom cen dóbr handlowych w krajach bogatych jest zbliżony do poziomu cen takich samych dóbr w krajach uboższych, poziom cen dóbr niehandlowych w krajach bogatych znacznie przewyższa poziom cen tych dóbr w krajach ubogich. Wyższy przeciętny poziom cen w krajach bogatych oznacza, że – za sprawą efektu Samuelsona–Balassy - waluty w krajach bogatych stają się trwale "przewartościowane".

transze kredytowe i rezerwowe MFW

1. Transza rezerwowa - praktycznie jest to wpłata kraju do MFW w walutach wymiennych i może być automatycznie wykorzystana przez dany kraj. Daje ona możliwość zakupu przez kraj członkowski SDR - ów lub innej waluty w zamian za jego własną walutę w wysokości jego kwoty udziałowej bez żadnych warunków i bez oprocentowania;

2. Transze kredytowe – pierwsza transza kredytowa (do 25% kwoty) i górne transze kredytowe (powyżej 25% kwoty) – kredyty powiązane z promesami kredytowymi i ułatwieniami rozszerzonymi

Kryzysy I, II i III generacji

Pierwszej generacji: w krajach, które były w stanie chronicznych kryzysów gospodarczych i politycznych (np. Ameryka Łacińska – Chile, Boliwia, Meksyk, Argentyna)

v      chroniczność kryzysów gospodarczych wynikała z założeń ich polityki gospodarczej:

o        zwykle ekipy dyktatorskie prowadziły politykę deficytu budżetowego w wyniku którego rosła podaż pieniądza i w konsekwencji pojawiała się inflacja

o        kraje tego regionu były notorycznie zadłużone w USA (broń) i w MFW, obsługa długu była bardzo kosztowna

o        archaiczna monokulturowa gospodarka zależna od jednego rynku zbytu i dyktatu cen (Pax Americana)

Drugiej generacji: w krajach, przechodzących od systemu gospodarki centralnie planowanej i nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej (Rosja, Czechy) – co w końcu także nie było takie zaskakujące – bowiem istniały pewne wzory dla transformacji systemowej (IMF adjustment programs), ale opracowane dla Ameryki Łacińskiej. Nie zawsze dobre dla tego typu krajów.

v      Zagrożenie kryzysami wynikało z błędów w polityce monetarnej i kursowej

v      Pośpieszne otwarcie gospodarek tych krajów

v      Wahliwe postawy wobec prywatyzacji

Trzeciej generacji: w krajach, które przez dekady prezentowano jako wzór stabilnego dynamicznego rozwoju gospodarczego („tygrysy azjatyckie” – Singapur, Malezja, Tajlandia, Hong-Kong, Japonia), co było kompletnym zaskoczeniem dla całego świata ekonomicznego

v      Zbyt pośpieszne odejście od centralnego kierowania gospodarką kraju

v      Brak infrastruktury instytucjonalnej (regulacji, norm, np. w sektorze bankowym po otwarciu gospodarek)

v      Podejmowanie zbyt dużego ryzyka przez banki i przedsiębiorstwa – brak nadzoru

Szok asymetryczny

Takie pogorszenia sytuacji gospodarczej (np. na skutek wahań koniunkturalnych, czy perturbacji na rynkach światowych), która dotknie ten właśnie kraj, a nie dotknie pozostałych krajów tworzących obszar wspólnej waluty. Kraj mający własną walutę zastosowałby wówczas narzędzia polityki makroekonomicznej dla przeciwdziałania niekorzystnym zjawiskom – np. w przypadku spadku eksportu mógłby zdewaluować walutę, aby zachęcić krajowych producentów do poszukiwania nowych, zagranicznych rynków zbytu, albo obniżyć stopy procentowe, aby zrekompensować spadek eksportu większym popytem na rynku krajowym.

Kraj, który przystąpił do strefy euro nie może liczyć na taką zmianę polityki gospodarczej. Zgodnie z analizą Mundella, uniknięcie w warunkach asymetrycznego szoku trwałego wzrostu bezrobocia, jest możliwe w przypadku spełnienia następujących warunków:

• wysokiego stopnia elastyczności płac, pozwalającego obniżyć jednostkowe koszty pracy w kraju dotkniętym asymetrycznym szokiem, a w ślad za tym zwiększyć jego eksport, produkcję i zatrudnienie. Wymaga to oczywiście bardzo sprawnego funkcjonowania rynku pracy w tym kraju, oraz sprawnie działających, zdolnych do szybkich reakcji przedsiębiorstw;
• wysokiego stopnia mobilności siły roboczej, co oznacza możliwość odpływu siły roboczej z kraju dotkniętego asymetrycznym szokiem do krajów, których sytuacja gospodarcza jest lepsza;
• wysokiego stopnia mobilności kapitału, co zapewnia przyspieszony napływ kapitału do kraju dotkniętego asymetrycznym szokiem i przyspieszenie wzrostu (kapitał napływa do tego kraju ze względu na wzrost bezrobocia i spadek kosztów pracy);
• wysokiego poziomu rozwoju handlu wewnątrzgałęziowego (tzn. eksportu i importu o charakterze kooperacyjnym), co oznacza znaczne upodobnienie struktur produkcji i zmniejsza ryzyko wystąpienia asymetrycznych szoków.

W sytuacji występowania przyczyn o charakterze strukturalnym nominalna zmiana kursu walutowego polegająca na obniżeniu jego wartości wywołuje jedynie krótkookresową poprawę konkurencyjności wyrobów danego kraju, stąd nominalna dewaluacja nie przekształca się w realną dewaluację utrzymującą przedstawione dla krótkiego okresu skutki w długim przedziale czasu

Instrument kursu walutowego może być w dłuższym horyzoncie czasu mniej efektywnym środkiem przystosowawczym

W unii walutowej powstają różne formy asymetrii pomiędzy podstawowymi kategoriami ekonomicznymi takimi jak inflacja, zatrudnienie, podaż i popyt lub produkt krajowy brutto.

Jak zwalczać?

•          Dewaluacja przeprowadzana w kraju o dużym stopniu otwartości szybciej i silniej wywołuje w nim nacisk inflacyjny. Stąd, kurs walutowy w takiej gospodarce jest mniej efektywnym środkiem przystosowawczym i krajowi jest łatwiej z niego zrezygnować

•          Zróżnicowanie struktur gospodarczych stwarza większe możliwości absorpcji szoku asymetrycznego, ponieważ skutki spadku popytu na dobra danego sektora mogą zostać zrekompensowane korzystniejszą koniunkturą gospodarczą panującą w sferze zapotrzebowania na dobra pozostałych sektorów gospodarki

•          Elastyczność cen i płac daje krajowi objętemu skutkami szoku asymetrycznego szansę na utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia oraz stopy inflacji. Nie jest niezbędnym w takim wypadku prowadzenie polityki kursowej, co uzasadnia ewentualną rezygnację danego kraju z własnej waluty

•          Przesuwanie kapitału pomiędzy krajami, zarówno w postaci kapitału portfelowego, jak i zagranicznych inwestycji bezpośrednich, ułatwia absorbowanie negatywnych skutków szoku asymetrycznego

•          Różnice w stopach inflacji są jedną z przesłanek mogących wywoływać szoki asymetryczne. Skutkiem odmiennych stóp inflacji są bowiem różnice w poziomach cen. Te zaś wywierają wpływ na kształtowanie się terms of trade w wymianie międzynarodowej prowadząc do zachwiania równowagi zewnętrznej i w efekcie wystąpienia skutków o charakterze asymetrycznie przebiegającego kryzysu

•          Zintegrowana polityka fiskalna oznacza możliwość wykorzystania środków finansowych gromadzonych na poziomie centralnym unii i ich odpowiednie przekazywanie do krajów dotkniętych negatywnymi konsekwencjami szoku asymetrycznego. Kryterium integracji polityki fiskalnej na poziomie ponadnarodowym jest jednym z najtrudniejszych do spełnienia

•          Prowadzenie zbliżonej polityki gospodarczej przez poszczególne kraje prowadzi w długim okresie do ich upodobnienia. W szczególności przyjęcie i realizacja podobnych celów w sferze głównych agregatów makroekonomicznych takich jak inflacja, bezrobocie czy też tempo wzrostu gospodarczego powoduje, że kraje stają się mniej podatne na szoki asymetryczne.

swap walutowy zasady

Polega na czasowym oddaniu środków – walut – partnerom kontraktu, a następnie po określonym czasie, odwróceniu tej transakcji czyli powrotu do stanu pierwotnego. Przykład w slajdach.

cele zawierania transakcji opcyjnych

Opcje walutowe przeznaczone są dla podmiotów narażonych na ryzyko związane ze zmianą kursu walutowego ze względu na posiadane zobowiązania i należności walutowe, w tym przede wszystkim dla eksporterów i importerów. Instrumenty te są skutecznym sposobem zabezpieczenia ryzyka kursowego. Działają one jak ubezpieczenie

MSW jakie problemy rozwiązuje

MFW zajmuje się przede wszystkim promowaniem międzynarodowej współpracy walutowej, rozwijaniem handlu międzynarodowego, organizowaniem nowych miejsc pracy, wdrażaniem nowych systemów płatniczych oraz przeciwdziałaniem zadłużeniu finansowemu państw członkowskich.

Wyodrębnia się cztery priorytetowe funkcje MFW:

1.       Po pierwsze funkcja regulacyjna, wyznaczająca standardy finansowe.

2.       Następnie funkcja kredytowa, pozwalająca na wsparcie kredytowe.

3.       Trzecią funkcją jest funkcja konsultacyjna, umożliwiająca wspólną dyskusje nad polepszeniem sytuacji finansowej.

4.       Ostatnia – funkcja kontrolna, opiera się kontrolowaniu programów MFW.

Niejednokrotnie Międzynarodowy Fundusz Walutowy był krytykowany za zbyt nieudolne przeciwdziałanie kryzysom, jak np. w Meksyku, Azji czy Argentynie. Rozważane jest wprowadzenie pewnych reform, które usprawniłyby działalności Funduszu. Mimo wszystko, MFW stanowi istotną organizację międzynarodową, dzięki której stabilizowana jest światowa gospodarka.

Bank Światowy

Najważniejszą misją Banku Światowego jest ograniczanie ubóstwa na świecie poprzez pomoc najbiedniejszym krajom oraz stwarzanie odpowiednich warunków dla zrównoważonego rozwoju. W momencie utworzenia Banku Światowego jego głównym zadaniem była pomoc krajom europejskim w odbudowie po drugiej wojnie światowej.

Obecnie do najważniejszych celów Banku Światowego należą (cele określone w Deklaracji Milenijnej ONZ):

·         eliminacja ubóstwa i głodu

·         działania na rzecz powszechnego dostępu do edukacji

·         promowanie równości praw kobiet i mężczyzn

·         redukcja śmiertelności wśród dzieci

·         poprawa materialnych warunków życia

·         walka z HIV/AIDS, malarią i innymi chorobami

·         promowanie zrównoważonego rozwoju

·         działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego.

Bank Światowy może:

1.       bezpośrednio finansować konkretne projekty inwestycyjne w krajach członkowiskich

2.       uczestniczyć w pożyczkach zaciąganych z różnych źródeł (kofinansowanie)

3.       udzilac gwarancji w odniesieniu do kredytów zaciągniętych u innych kredytodawców

4.       organizować pożyczki i sprzedawać udziały

Cele:

J      popieranie dążeń do długookresowego, zrównoważonego wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej i do utrzymania równowagi bilansów płatniczych – ma ona finansować inwestycje zwiększające zasoby produkcyjne krajów członkowskich i powodujące wzrost stopy życiowej i poprawę warunków pracy w tych krajach

J      udzielanie krajom rozwijającym się pomocy w zakresie przebudowy ich gospodarek i rozwoju gospodarczego – tworzenie kapitału bezpośrednio w drodze udzielania długoterminowych pożyczek lub pośrednio – przez udzielanie gwarancji na pożyczki

J      ułatwienie prywatnych inwestycji zagranicznych i udzielenie pożyczek na cele produkcyjne

J      udzielanie pożyczek lub przyznawanie gwarancji dot. pożyczek międzynarodowych na finansowanie najbardziej potrzebnych inwestycji uzyskanych z innych źródeł

J      przeprowadzanie operacji finansowych w sposób, aby w krajach otrzymujących pożyczki zostały uwzględnione konsekwencje ekonomiczne inwestycji międzynarodowych

J      rozwój przedsiębiorstw lokalnych przez zapewnianie im zagranicznych źródeł finansowania

kredyty roll over dlaczego istniały

- środki na ten kredyt zostają zebrane przez banki poprzez krótkoterminowe pożyczki, zwykle na rynku pieniężnym lub rynku operacji międzybankowych

- dzięki temu oprocentowanie naliczane kredytobiorcy zmienia się odpowiednio do stóp procentowych na rynku pieniężnym krótkoterminowym

Banki na rynku eurodolarowym nie mają możliwości szukania pomocy w banku centralnym, w przypadkach, gdy zabraknie płynności tak jak ma to miejsce w przypadku waluty krajowej, stosują udzielanie kredytów na zasadzie „złotej reguły bankowości”, kredyty są krótkoterminowe, stosuje się zasadę roll-over czyli kolejnych prolongat spłat kredytu po upływie danego terminu spłaty zmieniając naturalnie jego oprocentowanie

Dlaczego krótkoterminowe?

è    Zabezpieczanie płynności – spowodowane długo- lub średnioterminowymi kredytami unieruchomienie eurofunduszy w przypadku napięć na eurorynku i wycofywania eurodepozytów może wywrzeć fatalny wpływ i doprowadzić do kryzysu płynności na tym rynku

jak kształtuje się codzienny kurs waluty np. w Polsce?

Kurs walutowy powstaje w wyniku transakcji rezerwami walutowymi, przez które dąży się do zrównania pozycji.

chociaż dolar ma wiele cech waluty światowej dlaczego nią nie jest?

v      w efekcie kryzysu amerykańska dominacja w światowej gospodarce uległa znacznemu zmniejszeniu

v      dolar jest jedną z przyczyn kryzysu ekonomicznego

v      brak zaufania

v      braku równowagi w globalnym systemie finansowym i gospodarczym

v      źródłem tej nierównowagi jest z jednej strony niedobór oszczędności, przede wszystkim w USA, a z drugiej ich nadmiar w innych gospodarkach, takich jak Chiny i Japonia

v      amerykański deficyt i ogromna nierównowaga, finansowanie amerykańskiej gospodarki i konsumpcja przez resztę świata i związane z tym zagrożenia

v      wszystkie państwa mające nadwyżkę handlową (Niemcy, Chiny, Japonia, kraje arabskie) nadwyżki lokuje w aktywach nominowanych w dolarach. Mówiąc wprost - kupują ogromne ilości amerykańskich obligacji skarbowych, czyli finansują gigantyczne zadłużenie Stanów Zjednoczonych – pozycja dolara nie jest już wewnętrzną sprawą USA

mechanizm stabilizacji cen w skali międzynarodowej w systemie waluty złotej

Pojawienie się deficytu w obrotach płatniczych kraju A z krajem B nie mogło być usunięte przez zmianę kursu oficjalnego, bo w systemie waluty złotej istniały sztywne kursy parytetowe. Jednak zwiększony popyt w kraju A (wywołany deficytem) na walutę kraju B powodował, że waluty kraju B była sprzedawana po kursie wyższym od kursu parytetowego na rynku walutowym w kraju A. A jeśli ta aprecjacja waluty kraju B przekraczała koszty transportu i ubezpieczenia złota z kraju A do B, następował wywóz złota do kraju B. Dłużnikom w kraju A bardziej opłacał się przewóz złota i jego sprzedaż oraz uregulowanie zobowiązań w walucie kraju B niż zakup tej waluty po wysokim kursie we własnym kraju. Spadek kursu waluty kraju A w większym stopniu niż wynoszą koszty transportu złota wywoływał jego eksport. Z kolei nadmierna aprecjacja waluty krajowej powodowała regulowanie zobowiązań przez zagranicznych kontrahentów w formie złota. Powstawał zatem import złota. Tego rodzaju praktyka została uogólniona w formie tzw. punktów złota. Kurs waluty wahał się wokół parytetu w ramach punktów złota. Nadmierna aprecjacja lub deprecjacja waluty powodowała bowiem import lub eksport złota, co zmieniało popyt na walutę i sprowadzało poziom kursu do kursu parytetowego.

W systemie waluty złotej transfer złota uruchamiał mechanizm wyrównywania bilansu płatniczego. Był to mechanizm rynkowy. W krajach mających deficyt bilansu płatniczego następował spadek rezerw złota w wyniku finansowania tego deficytu. Spadek rezerw złota powodował wzrost stopy dyskontowej i redukcję dopływu pieniądza krajowego na rynek, ponieważ rozmiary kredytu były uwarunkowane stanem rezerw złota. Pod wpływem wzrostu ...