Historyczne Bitwy - 1920 Samhorodek-Komarów.pdf - seria Historyczne bitwy ŚWIAT - Malarstwo-rysunek

HISTORYCZNE BITWY

WŁODZIMIERZ NOWAK

SAMHORODEK-

KOMARÓW 1920

Walki jazdy polskiej

z konnicą Budionnego.

Maj-wrzesień 1920

BELLONA

Warszawa

WSTĘP

Wojna polsko-sowiecka 1920 r. toczyła się na litewsko-

-białoruskim i ukraińskinl kierunku operacyjnym. Na pierw

szym z nich rozgrywały się decydujące działania zbrojne.

Drugi kierunek też miał istotne znaczenie, gdyż na nim

były prowadzone zacięte walki z 1 Armią Konną Siemiona

Budionnego.

Bitwa pod Samhorodkiem i przerwanie frontu polskiego

przez konnicę sowiecką 5 czerwca 1920 r. wywarły

istotny wpływ na przebieg dalszych operacji wojsk pol

skich. Dywizje konne Budionnego, działające jako swoista

siła napędowa, wojsk sowieckiego Frontu Południowo-

Zachodniego Aleksandra Jegorowa, doprowadziły do

dezorganizacji wojsk polskiego Frontu Ukraińskiego i wy

musiły ich odwrót z Ukrainy i dalej na zachód.

Natomiast zwycięska bitwa pod Komarowem, była

przełomowym wydarzeniem w strefie działań polskiego

Frontu Środkowego. W ocenie historyków wojskowości

doszło tam do największych zmagań kawaleryjskich

XX wieku. Zwycięstwo to nie zostało jednak w pełnij

wykorzystane z powodu niewłaściwych ocen sytuacji

przez sztab Grupy Operacyjnej gen. Stanisława Hallera

i dowództwo garnizonu Zamość. Znaczenie miała też

nieznajomość położenia wszystkich dywizji 1 Armii

Konnej. Co więcej zabrakło odpowiedniej koordynacji

działań, a 10 Dywizja Piechoty i 2 Dywizja Piechoty

Legionów nie miały ze sobą łączności taktycznej. Błędem

ze strony Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego (ND

WP) było wyznaczenie rejonu Zamościa na rejon koncen

tracji 10 Dywizji Piechoty, gdyż miasto to było oblegane

przez siły Budionnego. Konnica sowiecka poniosła pod

Komarowem największe straty spośród wszystkich walk,

jakie stoczyła w 1920 r. z oddziałami Wojska Polskiego

i do końca września prezentowała niską wartość bojową.

W drugiej połowie maja 1920 r. Dowództwo Armii

Czerwonej, wykorzystując pauzę operacyjną wojsk polskich

po zajęciu Kijowa, przejęło inicjatywę kierując na Ukrainę

1 Armię Konną Budionnego. Przemierzyła ona marszem

konnym w ciągu 52 dni około 1200 km z Majkopu przez

Rostów nad Donem do rejonu Humania i 29 maja rozpoczęła

działania bojowe. Jej zadaniem było przerwanie linii wojsk

Frontu Ukraińskiego gen. Antoniego Listowskiego i wyjście

na ich tyły w ogólnym kierunku na Koziatyn. Pierwsze próby

przerwania polskiego frontu na odcinku Nowo-Chwas-

tów-Lipowiec, bronionym przez oddziały 13 Dywizji Piecho

ty, nie przyniosły kawalerii sowieckiej spodziewanych

rezultatów. Dowództwo I Armii Konnej wyciągnęło jednakże

wnioski z popełnionych wcześniej błędów taktycznych

i przystąpiło do kolejnej próby przerwania frontu polskiego.

Budionny zastosował tutaj nową zasadę sztuki wojennej.

Poszerzył strefy ataków pozorowanych, a większą część

swych sił przeznaczył do uderzenia na wcześniej ustalonym

odcinku. Do przełamania wybrał rejon Samhorodka na

południowy zachód od Skwiry. Wybór pasa natarcia okazał

się trafny, gdyż tam właśnie stykały się skrzydła dwóch armii

polskich, tj. 6 Armii gen. Wacława Iwaszkiewicza i 3 Armii

gen. Edwarda Rydza-Śmigłego.

Porażka wojsk polskich pod Samhorodkiem 5 czerwca

była na tyle dotkliwa, że doszło do przerwania frontu przez

konnicę Budionnego. Walczące tam w obronie siły

III Brygady Jazdy gen. Jana Sawickiego, wsparte podod

działami z 19 pułku piechoty, były za słabe, aby przeciw

stawić się konnicy sowieckiej. Ponadto ugrupowanie wojsk

polskich było zbyt płytkie i nie miało dostatecznej obsady.

Wyłom, poczyniony przez Rosjan, był znaczny. Miał około

12 kilometrów szerokości i sięgał prawie 20 kilometrów

w głąb polskiej strefy obronnej.

Wydarzenia zbrojne pod Samhorodkiem okazały się

kluczowe dla całej operacji ukraińskiej, niekorzystnie

odbijając się na sytuacji strony polskiej. 1 Armia Konna

wyszła na głębokie tyły wojsk gen. Listowskiego zmuszając

je do odwrotu na zachód. W ramach tych działań jednostki

Frontu Ukraińskiego, nad którymi 26 czerwca dowodzenie

przejął gen. Rydz-Śmigły, podjęły zdecydowaną walkę

z przeciwnikiem i wycofywały się na zachód w sposób

zorganizowany.

Należy podkreślić, że istotną rolę w walkach z konnicą

Budionnego na Ukrainie, Wołyniu, w Galicji Wschodniej

i na Zamojszczyźnie odegrała polska jazda samodzielna,

która umiejętnie współdziałała z jednostkami piechoty

i artylerii: Dotąd marszałek Józef Piłsudski, sugerując

się rozwojem broni palnej i maszynowej oraz doświad

czeniami z użycia jazdy na frontach pierwszej wojny

światowej, początkowo lekceważył konnicę sowiecką

i nie przywiązywał większego znaczenia do formowania

nowych własnych konnych związków taktycznych i ope

racyjnych. Dopiero doświadczenia zdobyte .podczas walk

na Ukrainie, a przede wszystkim ponowne przerwanie

w końcu czerwca linii frontu wojsk polskich na Słuczy

przez siły Budionnego, które zajęły Korzec-Równe i wy

pierały 2 Armię gen. Kazimierza Rasźewskiego na zachód,

zmusiły Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego do

Historyczne Bitwy - 1920 Samhorodek-Komarów.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: