T. Parczewska, Kształtowanie postaw proekologicznych,
„Wychowanie w Przedszkolu 2007, nr 9
Na łamach miesięcznika „Wychowanie w Przedszkolu” możemy przeczytać tekst autorstwa T.Parczewskiej , skupiający się na kształtowaniu postaw proekologicznych. Autorka postawiła na teorię, aby przybliżyć aspekt badawczy zagadnienia. Od dobrego zaplecza teoretycznego zależy bowiem świadome działanie nauczyciela w procesie dydaktycznym. Wobec tego najpierw należy zaznajomić się z czynnikami wpływającymi na powstawanie pewnych zachowań i odruchów, dotyczących ochrony środowiska, a następnie tak stymulować proces poznawczy dziecka, by osiągnąć zamierzony efekt swej pracy.
Świadomość potrzeby ochrony środowiska naturalnego w dzisiejszych czasach jest czymś oczywistym i nie trzeba nikogo w tym utwierdzać. Zdajemy sobie sprawę, iż wrazz postępem i wygodami cywilizacja przyniosła nam skażoną glebę, wodę, powietrzei zabrała wrażliwość na otaczającą przyrodę. Aby zmienić ten model życia i zapewnić sobie wewnętrzną równowagę zdaniem autorki tekstu musimy od najmłodszych lat kształtować u dzieci zachowania i postawy skierowane na poszanowanie i ochronę otaczającej natury. Nauczyciel musi więc sobie przede wszystkim zadać pytanie: czym jest wspomniana postawa proekologiczna i jak postępować, aby do jej powstania i utwierdzenia doszło? Odpowiedź znajdziemy właśnie w owym tekście.
Otóż wspomniana wyżej postawa proekologiczna jest czynnikiem, wywołujący u jednostki określone działania, skierowane na ochronę przyrody i poprzez to wpływa na utrwalenie się tego typu działań. Dla pełniejszego zobrazowania warto przywołać za dr Parczewską definicję wg W. Stawińskiego, który owe zagadnienie interpretuje w następujący sposób, jako: trwałe dyspozycje konkretne człowieka do oceniania zjawiski procesów przyrodniczych, znaczenia roślin i zwierząt w przyrodzie i życiu człowieka, stosunek człowieka wobec przyrody, stanu środowiska i spraw jego ochrony.
Kształtowania się postaw ma swój początek w momencie pierwszego kontaktu dziecka z przyrodą. Z czasem okres obserwacji przeradza się w poczynania badawcze, tworząc istotny dla procesu schemat narastającego doświadczenia. Aby jednak postawa powstała musi zaistnieć także mechanizm samowiedzy, czyli świadomość, że dana sytuacja czy przedmiot ma dla dziecka określone znaczenie, gdyż tylko wówczas może zająć względem tego określoną postawę. Jak więc widać mamy do czynienia z procesem bardzo złożonym, gdyż składają się na niego kolejno: dojrzewanie, uczenie się, przystosowanie, a następnie integracja reakcji wyuczonych. Głównym obowiązkiem nauczyciela jest wobec tego zwrócenie uwagi każdego dziecka na bogactwo i różnorodność obiektów oraz zjawisk, a także wdrażanie do wnikliwego, aktywnego, emocjonalnego ich spostrzegania i przeżywania.
Wyciągnijmy wnioski z postulatów proponowanych przez autorkę tekstu, gdyż bez wyrobienia w dzieciach postaw proekologicznych nie uda nam się zaszczepić w nich szacunku do ochrony bogactw Ziemi, a cała nasza praca na polu ekologii zostanie zniweczona. Umiejętnie zbliżajmy małych badaczy do przyrody, niech nasze działania wpływają na ich uczucia, nawyki, zachowania. Bowiem tylko wtedy, gdy uda nam się ich poruszyć zrobimy krok do przodu w kierunku kształtowania postaw.
cyganeczka1