Jan III Sobieski.doc

    JAN III SOBIESKI

Ten wybitny władca urodził się 17 sierpnia 1629 r. w Olesku. Pochodził z rodziny magnackiej. W wieku 19 lat zagarnął się do wojska razem z braćmi. Swój chrzest bojowy przeszli pod Zborowem walcząc z Kozakami. W 1649 roku brał udział w odsieczy Zbaraża, gdzie przebywał jego brat Marek. W czasie bitwy pod Beresteczkiem walczył w stopniu pułkownika. W drugim dniu bitwy ciężko ranny w głowę, uratowany przez swoich kolegów. Jeden z jego braci zginął zamordowany po bitwie pod Batohem wspólnie z kilkoma tysiącami żołnierzy.

Z Tatarami walczył pod Żwańcem w 1653 r. W czasie potopu szwedzkiego na początku walczył po stronie szwedzkiej m.in. w bitwie pod Gołębiem (1656) i Jarosławiem (1656). W marcu zgłosił się do Stefana Czarnieckiego i wstąpił w szeregi jego armii.

Dowodził korpusem tatarskim w największej bitwie doby potopu szwedzkiego – w bitwie o Warszawę w lipcu 1656 r. Po potopie szwedzkim brał udział w walkach z Rosją na kresach Rzeczypospolitej. W 1665 roku został marszałkiem wielkim koronnym, w 1668 r. hetmanem polnym koronnym. W czasie rokoszu Lubomirskiego odpowiedział się za stroną króla. Był jednym z dowódców, którzy doprowadzili do klęski pod Mątwami.

Za panowania M. Korybuta Wiśniowieckiego bronił Podola przed Tatarami i Turkami – Bracław (1671), Mohylów (1671), Kalnik, Krasnogród, Niemirów Komarno, Kałusz (1671-1672). Jego największym zwycięstwem tej wojny jest bitwa pod Chocimiem (11.XI.1673). Dzień przed walką zmarł nagle król Michał Korybut Wiśniowiecki.

Jan III Sobieski pod Chocimiem (1673)

SOBIESKI JAKO KRÓL

W 1674 roku został wybrany w czasie wolnej elekcji na króla Polski. Koronował się dopiero 2 lata później w 1676 roku ze względu na to że po odbytej wolnej elekcji kontynuował dalsze walki z Turkami.

Koronacja Jana Sobieskiego (1676) – płaskorzeźba w Pałacu Wilanowskim

W 1676 roku wielka armia turecka próbowała zdobyć Żurawno. Nie udało się i został tam podpisany traktat pokojowy. Na jego mocy odwołano płacenie haraczu, ale jednak Podole nadal było w rękach Turków. W tym samym roku Sobieski podpisał z Ludwikiem XIV traktat w Jaworowie.

BITWA POD WIEDNIEM – 1683             

Bitwa została stoczona 12 września 1683 r. 12.09.1683 miała miejsce spektakularna bitwa pod Wiedniem. Jan III Sobieski, król Polski, objął dowództwo nad żołnierzami polsko-austryjacko-niemieckimi przeciwko armii tureckiej. Kara Mustafa pewien był swych tureckich wojsk, nie podjął przygotowań obronnych. Wiara w wygraną była silniejsza od rozsądku dowódcy.
Wojska Sobieskiego zaczęły się formować na skraju lasu w dopiero w późnych godzinach popołudniowych. Oczom Polaków ukazał się Wiedeń, na którego przedpolach roiło się od obozów tureckich i błysku ognia z dział. Polska husaria stojąca na wzgórzu na tle ciem nego lasu i zarośli była niewidoczna dla przeciwnika.

Pierwszym rozkazem polskiego dowódcy

było wysłanie jednego oddziału na rozpoznanie terenu i wybadanie, czy Turcy nie przygotowali pułapek.
Kara Mustafa, sądząc iż to główny atak wojsk nieprzyjaciela wysłał wielką ilość kawalerii, która z wielkim zapałem goniła wycofywujących się żołnierzy, dotarła na skraj lasu gdzie Polacy zdążyli wytoczyć armaty i otworzyć ogień na wojska tureckie.
Powstał niesamowity chaos w szeregach wroga. Sobieski wykorzystał ten moment. Dał znak do rozpoczęcia szturmu. Po szarży ruszyły wojska polskie oraz jazda niemiecka.
Zrazu z wolna, potem nabierając tempa, wreszcie z łoskotem skrzydeł, hukiem bitewnym i drżeniem ziemi husaria przeleciała cały teren od lasu aż po rzekę Wiedenkę, zmiatając wszystko co napotkała na drodze.
Armia turecka wraz z dowódcą uciekła w popłochu z poczuciem porażki, cofając się na tereny węgierskie.
Straty Turków były ogromne, pozostawili swoje uzbrojenie oraz zapasy wojenne. Mieszkańcy Wiednia witali radośnie swych obrońców. Całe miasto hucznie obchodziło swoje wyzwolenie.

OSTATNIE LATA

Po bitwie pod Wiedniem zawiązano Świętą Ligę w 1686 r. Niemcy i Austriacy nie uważali Sobieskiego za zwycięzcę. W 1684 roku spotkał się z Leopoldem I w Schwechat, ale przed tym cudem nie poniósł klęski pod Parkanami, kiedy powracał spod Wiednia. W czasie spotkanie w Schwechat powiedział Jan III Sobieski „Miło, mi było sąsiedzie wyświadczyć tę drobną przysługę”. Mimo tego że wielu ludzi chciało go obalić, urząd króla udało mu się dotrzymać do końca swych dni. Ostatnią bitwą jaką dowodził była bitwa pod Pererytą w 1691 roku gdzie rozbił wojska mołdawskie w ramie wyprawy na Mołdawię. Wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. Umiera 17 czerwca 1696 roku w Wilanowie na atak serca, choć przed śmiercią chorował na podagrę, syfilis, nerki, nadciśnienie i zapalenie zatok.

ZYCIE PRYWATNE

Od 1665 roku był żonaty z Marią Kazimierą D’Arquien (1641-1716). Zwaną Marysieńką. Na polu wielu bitw słał do niej piękne listy.

BITWA POD WIEDNIEM – OBRAZ JÓZEFA BRANDTA

Miał z nią 14 dzieci, z których tylko czworo dożyło wieku dorosłego.

MARIA KAZIMIERA SOBIESKA (1641-1716)