Biofarmacja Wykład 6.doc

Wykład 6

Biofarmaceutyczne aspekty podania doustnego, na błonę śluzową jamy ustnej, doodbytniczo

Sposoby wchłaniania leków przewodzie pokarmowym:

·         Dyfuzja bierna

·         Transport aktywny

·         Transport przez pory

Obowiązują!!!

-kwasowo- zasadowa teoria podziału

-współczynnik podziału o/w

Żołądek-substancje o charakterze słabych kwasów

Jelito cienkie- intensywny proces wchłaniania,

                       -powierzchnia (70m2)

                       -obecność nośników transportu aktywnego

Jelito grube –końcowy etap wchłaniania leków

                      - miejsce reabsorpcji  niewielkiej ilości substancji czynnej podawanej w postaci doustnej, leku o przedłużonym wchłanianiu

Na dostępność biologiczną leków podawanych doustnie wpływają :

1.       Czynniki farmaceutyczne

2.       Fizjologiczny/ patologiczny stan chorego

3.       Schemat dawkowania

Czynniki farmaceutyczne:

·         Właściwości substancji leczniczej

·         Właściwości substancji pomocniczych

·         Proces technologiczny

·         Postać leku

Charakter biochemiczny substancji leczniczej

Wpływ stopnia rozdrobnienia i postaci leku na stężenie gryzeowulfiny

Indywidualny fizjologiczny/ patologiczny stan chorego:

·         Odczyn o różnych odcinkach przewodu pokarmowego

·         Szybkość opróżniania żołądka

·         Czynniki dietetyczne

·         Oddziaływanie substancji leczniczej z naturalnymi składnikami przewodu pokarmowego

Odczyn w różnych odcinkach przewodu pokarmowego:

·         Absorpcji  leku sprzyja pH środowiska, w którym substancja lecznicza  nie jest zdysocjowana

·         Proces aktywnego transportu nie zależy od pH płynów przewodu pokarmowego

Szybkość opróżniania żołądka i ruchy żołądkowo- jelitowe

·         Początek efektu terapeutycznego dla leków wchłanianych w jelicie zależy od szybkości z jaką lek opuszcza żołądek i wchodzi do dwunastnicy

·         Szybkie przejście lek ów przez żołądek jest różne dla substancji niestabilnych w niskich pH lub w obecności enzymów żołądkowych

Szybkość opróżniania żołądka zależy od:

·         Objętości masy pokarmowej

·         Temperatury pokarmu (pokarm płynny, ogrzany szybciej przechodzi przez żołądek)

·         Ciecze o dużej lepkości, dłużej przebywają w żołądku

·         Tłuszcze i kwasy tłuszczowe opóźniają opróżnianie żołądka (spowalniają ruchy perystaltyczne, hamują wydzielanie soku żołądkowego)

Ruchy perystaltyczne jelit ułatwiają absorpcję leków:

·         Rozdzielają roztwór leków i ułatwiają wchłanianie poprzez zmniejszenie średniej swobodnej drogi dyfuzji cząsteczki substancji czynnej do błon absorpcyjnych

·         Czas przebywania substancji leczniczej w jelicie warunkuje jej dostępność biologiczną- szczególnie w przypadku substancji leczniczej rozpuszczających się powoli lub reabsorbowanych na drodze aktywnego transportu

·         Przy obniżonej czynności ruchowej jelit z reguły nasila się wchłanianie środków leczniczych

Czynniki dietetyczne:

·         Obecność pożywienia zmniejsza szybkość absorpcji środków leczniczych (obniżenie rozpuszczalności)

·         Duża lepkość masy pokarmowej zmniejsza szybkość dyfuzji

·         Składniki pokarmowe mogą absorbować część dawki

·         Duże stężenie tłuszczu stymuluje wydzielanie żółci, w obecności której zwiększa się rozpuszczalność i absorpcja trudno rozpuszczalnych substancji leczniczych

Przykłady:

·         Dostępność tetracyklin i pochodnych penicylin wzrasta 2-3 krotnie po przyjęciu przed posiłkiem

·         Dostępność tetracyklin zmniejsza się po równoczesnym podaniu mleka lub środków stosowanych przy nadkwaśności

·         Wchłanianie gryzeowulfiny….

Enzymy i białka

·         Enzymy- przemiana typu deacylacji hydrolizy

·         Białka- zmniejszenie aktywności środków zobojętniających zawierających glin- tworzenie kompleksów

Sole kwasów żółciowych:

·         Zwiększenie rozpuszczalności substancji leczniczych

·         Tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów z tubokuraryną, neomycyną, kanamycyna, nystatyną, polimyksyną, wankomycyną

Warunki wchłaniania w obrębie jamy ustnej korzystniejsze od warunków panujących w przewodzie pokarmowym

Wchłanianie zależy od grubości i stopnia zrogowacenia błony śluzowej

                                            =>

Zmiany przepuszczalności dla wody i substancji leczniczych, stopień ukrwienia błony śluzowej

Zalety podawania preparatów wchłaniających się w jamie ustnej:

Zalety:

·         Duża stabilność leku

·         Brak efektu pierwszego przejscia

·         Szybkie, dobre wchłanianie

·         Dobra możliwość wzmocnienia efektu

·         „Bezpieczne stosowanie”

Przyczyny:

·         Brak oddziaływań soku żołądkowego

·         Ścisły kontakt z dobrze przepuszczalną błoną

·         Szybko regenerowana błona śluzowa

Przykłady preparatów, które po podaniu działają ogólnoustrojowo, wchłaniają się przez błonę śluzową jamy ustnej

Doodbytniczo podaje się substancję w postaci:

·         Czopków

·         Wlewów (lewatywa)

·         Mikrowlewek

·         Rectokapsułek

Doodbytniczo stosowane leki działają:

1. Miejscowo
2. Ogólnie  (p/bólowe, p/gorączkowe, rozkurczające, kardiologiczne)

Kiedy podajemy

·         Substancja lecznicza działa drażniąco na przewód pokarmowy lub ulegających w nim rozkładowi

...