AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ
Płk dr Wojciech DUDA
Mjr mgr inż. Zdzisław BORODZIUK
TRANSPORT SAMOCHODOWY W POTRZEBACH PRZEWOZOWYCH WOJSK LOTNICZYCH I OBRONY POWIETRZNEJ
Część I
/ Skrypt /
SPIS TREŚCI
WSTĘP
CZĘŚĆ I
1. CHARAKTERYSTYKA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO....................6
1.1. Zalety transportu samochodowego.........................................................7
1.2. Wady transportu samochodowego..........................................................9
1.3. Czynniki wpływające na sprawność przewozów samochodowych........9
1.4. Dobór pojazdów samochodowych do zadań przewozowych................12
1.5. Zasady funkcjonowania wojskowego transportu samochodowego......13
1.6. Zasady specyficzne dla transportu samochodowego WLiOP...............14
1.7. Infrastruktura transportu samochodowego............................................15
1.8. Klasyfikacja samochodowych środków transportowych......................19
1.9. Podział taboru samochodowego według grup ładowności...................20
2. TECHNOLOGIE PRZEWOZU TRANSPORTEM SAMOCHODOWYM.. 21
2.4. Wpływ zasadniczych czynników na proces transportowy....................30
2.5. Wielkość jednostkowa ładunku.............................................................30
2.6. Podatność przewozowa ładunku...........................................................34
3. PRZEZNACZENIE I ZADANIA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO
WLiOP.......................................................................................................................40
4. ORGANIZACJA I PLANOWANIE PRZEWOZÓW
SAMOCHODOWYCH WLiOP.............................................................................. 42
4.1. Podział środków materiałowych i potrzeb przewozowych...................44
4.2. Planowanie przewozów samochodowych...........................................48
4.3. Zasady, metody i rodzaje przewozów samochodowych......................49
4.4. Struktura planu przewozu ....................................................................59
5.1. Czynniki i kryteria wpływające na żywotność transportu
samochodowego WLiOP..........................................................................65
5.2. Obrona i ochrona transportu samochodowego.........................................68
6. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE
FUNKCJONOWANIA TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO
WLiOP.........................................................................................................................71
Skrypt „Transport samochodowy Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej” (WLiOP) jest pozycją, przygotowaną specjalnie dla potrzeb kształcenia studentów Akademii Obrony Narodowej. Autorzy podjęli próbę omówienia i wyeksponowania specyfiki tego rodzaju transportu i w tym rodzaju wojsk z uwzględnieniem nie tylko samego taboru, ale również czynników mających bezpośredni wpływ na jego funkcjonowanie. Do tej pory dominowały opracowania dotyczące wybranych gałęzi lub wybranych zagadnień transportu. Proporcje pomiędzy poszczególnymi rozdziałami niniejszego materiału mają uzasadnienie w koncepcji pracy. Pewne różnice w sposobie przedstawiania poszczególnych zagadnień mają na celu wyeksponowanie problemów najważniejszych. Skrypt składa się z dwóch części.
Pierwsza część dotyczy rozwiązań systemowych związanych z otoczeniem transportu samochodowego. Zajmuje się m. in. infrastrukturą, planowaniem, czy też jego żywotnością. Bez ich ukazania, trudno jest ogarnąć złożoność procesów transportowych. Pominięcie tych zagadnień może powodować, że wiedza o nim jest niepełna.
Druga część poświęcona jest specyficznym zagadnieniom transportu samochodowego rodzajów wojsk wchodzących w skład WLiOP. Pokazano w niej na tle działań dobowych potrzeby materiałowych tych wojsk oraz możliwości ich zaspokajania przy wykorzystaniu transportu samochodowego.
Autorzy zdają sobie sprawę z tego, że materiał przedstawiony w skrypcie nie obejmuje całości problemów związanych z transportem samochodowym WLiOP. Ze względu na złożoność procesów transportowych dokonano więc określonego wyboru tematycznego, starając się zwrócić uwagę w niniejszym opracowaniu na problemy najistotniejsze z punktu widzenia WLiOP. „Transport samochodowy WLiOP” jest próbą skondensowanego przedstawienia tej problematyki nie tylko dla potrzeb studentów kierunku logistyki, ale wszystkim studiującym w AON jak i interesujących się tymi zagadnieniami.
1. CHARAKTERYSTYKA WOJSKOWEGO TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO WLiOP
Zarówno śródlądowa komunikacja wodna jak i kolejowa są ściśle związane ze swoimi traktami komunikacyjnymi. Rozwinięcie sieci dróg wodnych i kolejowych jest bardzo trudne i kosztowne. Pojazd samochodowy w porównaniu z innymi środkami przewozowymi może najłatwiej i najszybciej, dotrzeć do bardzo odległych rejonów, do których nie dotrze żaden inny środek komunikacji przewozowej, to predysponuje go do zajmowania tak wysokiego miejsca w wojsku.
Oprócz samodzielnych zadań przewozowych, może on być ogniwem łączącym przerwany okresowo ruch kolejowy czy powietrzny.
Korzystanie z innych rodzajów transportów powoduje konieczność dowozu przesyłki do stacji nadania, ładowanie, przewóz, wyładunek. Niejednokrotnie zmiana środka transportu wiąże się dodatkowym wyładunkiem i załadunkiem, oraz wszelkiego rodzaju formalnościami z tym związanymi, co wpływa na stratę czasu. Taka sytuacja sprawia, że jednostki wojskowe dla których szybkość i prostota dostawy ma podstawowe znaczenie, rezygnują z pozostałych rodzajów transportu i wybierają transport samochodowy jako dogodniejszy i bardziej manewrowy środek przewozu, zwłaszcza podczas konfliktu zbrojnego. Niebagatelnym walorem są stosunkowo małe nakłady inwestycyjne przy organizacji przewozów samochodowych. Zasadniczym nakładem finansowym przy organizacji przewozów transportem samochodowym są środki na zakup pojazdów samochodowych oraz organizację zaplecza technicznego, obejmującą garaże i stacje obsług. Transport samochodowy podobnie jak wielu różnych użytkowników korzysta z różnego typu publicznych dróg kołowych. Natomiast z dróg żelaznych, wodnych, lotnisk, i związanych z nimi urządzeniami korzystają wyłącznie pojazdy charakterystyczne dla danej gałęzi komunikacji, co ma wpływ na wysokość kosztów własnych ich budowy i eksploatacji.
1.1. Zalety transportu samochodowego
Transport samochodowy należy do najbardziej powszechnych środków przewozu w wojsku dzięki takim zaletom jak[2]:
- autonomiczność;
- elastyczność ( prędkość przewozu i manewrowość);
- znaczna prędkość przewożenia ładunków;
- duża manewrowość zarówno pojedynczego samochodu jak i kolumn samochodowych,
- mała wrażliwość na uderzenia nieprzyjaciela z powietrza,
- nieznaczne uzależnienie od warunków drogowych i atmosferycznych.
Autonomiczność – wynika z faktu, że transport samochodowy będący w wojsku jest jego własnością, (elementem składowym) i realizuje zadania związane z obronnością kraju.
Elastyczność – wyraża się możliwością korzystania w sposób niemal nieograniczony z istniejącej sieci drogowej. Gwarantuje największą swobodę poruszania się w stosunku do innych rodzajów transportu, przy równoczesnym przemieszczaniu różnorodnych ładunków. W ramach pojęcia elastyczności mieści się również swobodne dysponowanie pracą pojazdu samochodowego, głównie w kontekście czasu., warunków wykonania przewozu i potrzeb wynikających z aktualnej sytuacji. W porównaniu z innymi środkami znacznie łatwiej potrafi realizować usługi przewozowe. Elastyczność, to także możliwość łatwego i szybkiego kierowania taboru samochodowego z jednego miejsca na inne. Ta zaleta pozwala m. in. na uniknięcie gromadzenia ładunków oczekujących na przewóz.
Prędkość przewożenia ładunków – jest elementem elastyczności. Możliwości techniczne samochodu ograniczają bardzo uciążliwe i czasochłonne prace przeładunkowe. W procesach transportowych wykorzystywane są pojazdy różnej ładowności a przy użyciu przyczep istnieje (w pewnych realnych granicach), możliwość dostosowania ładowności pojazdu (pociągu drogowego) do przewiezienia ładunku o wymaganym ciężarze lub objętości w sposób łatwiejszy, aniżeli to jest możliwe w innych gałęziach transportu.
Duża manewrowość zarówno pojedynczego samochodu jak i kolumn samochodowych – porównanie innych rodzajów transportu z samochodowym pozwala na sformułowanie wniosku, że może on stosunkowo najłatwiej zaspokoić różnorodne wymagania, wynikające bojowego wykorzystania jednostek. Może zarówno wszędzie dojechać jak i ustawi się w nakazanym miejscu i czasie.
Mała wrażliwość na oddziaływanie przeciwnika wyraża się tym, że niewielka ilość ładunku (w porównaniu np. z transportem kolejowym) przewożona jednym pojazdem sprawia, że jego zniszczenie będzie najczęściej wymagało od przeciwnika wykonania bezpośredniego ataku na pojazd.
Stosunkowo nieduże uzależnienie od warunków drogowych i atmosferycznych - samochody mogą poruszać się w zasadzie bez względu na warunki drogowe, atmosferyczne, porę doby czy roku.
1.2. Wady transportu samochodowego
- stosunkowo nieduży przebieg dobowy kolumn samochodowych (dużo czasu pochłaniają prace załadunkowe i wyładunkowe),
- nieduża ładowność pojazdów samochodowych w porównaniu np. z taborem kolejowym i wodnym), a tym samym małą zdolnością wykonywania masowych przewozów. Każdy samochód, w zależności od konstrukcji, ma określoną ładowność, w związku z czym przewóz masowych ładunków transportem samochodowym jest możliwy tylko w oznaczonych granicach. Wykonanie takiego zadania wymaga zatem koncentracji dużej liczby pojazdów, co z kolei łączy się z koniecznością formowania dużych kolumn samochodów i może powodować trudności oraz ewentualnie zakłócenia w ruchu drogowym.
- zbyt duże jednostkowe zużycie paliwa
Sprawnością przewozów zależy od następujących czynników:
...
tomp76