System ZarzÄdzania BezpieczeÅstwem Pracy.pdf

System Zarządzania Bezpieczeństwem Pracy

SZBP a normalizacja

Świat.

Ostatnimi latami odnotowuje się w świecie wyraźny wzrost zainteresowania aspektami

bezpieczeństwa i dogodnych warunków pracy człowieka. Owe zainteresowanie znajduje

również odzwierciedlenie w działaniach zmierzających do umiędzynarodowienia norm z

zakresu SZBP, obejmującego zagadnienia bezpieczeństwa pracy, ergonomii, ochrony

zdrowia i ochrony środowiska naturalnego.

Tytułem przykładu można przytoczyć poczynania normalizacyjne w wyżej wymienionych

aspektach:

unormowania z zakresu ochrony środowiska – ISO 14000,



 brytyjska norma BS 8800 zastąpiona przez OHSAS 18001,

holenderskie normy NPR 5001 i VCA,



SafetyCert firmy BVQI,

 OHSMS firmy DNV (razem z metodą certyfikacji ISRS),

 projekty własnych norm krajowych opracowanych przez organizacje normalizacyjne w

Australii, Nowej Zelandii i Hiszpanii.

Wspomniane wyżej normatywy zawierają określone wymagania dla systemów

zarządzania i zwykle nie są aktami bezwzględnie obligatoryjnymi, lecz normami

zalecanymi do stosowania – a więc umożliwiają przyjęcie uelastycznionego podejścia do

SZBP dostosowanego do indywidualnych warunków organizacyjnych oraz profilu

działalności przedsiębiorstwa. Różnica ta ma znaczenie zwłaszcza dla małych i średnich

przedsiębiorstw, ze względu na możliwość zmniejszenia kosztów projektowania i

wdrażania SZBP.

Ponieważ postęp w dziedzinie bezpieczeństwa pracy nie może dotyczyć jednego kraju,

gdyż kraj ten byłby narażony na jednostronny wzrost kosztów produkcji, a co za tym

idzie zmniejszenie konkurencyjności swoich towarów na rynku, przyjęto w Unii

Europejskiej zasadę tworzenia przepisów, w formie dyrektyw, z którymi państwa

członkowskie mają obowiązek zharmonizować własne przepisy w określonym czasie.

Polska.

Fakt wstąpienia polski do Unii Europejskiej oraz konieczność osiągnięcia z nią pełnej

integracji wymaga efektywnego dostosowania warunków bezpieczeństwa pracy w

rodzimych przedsiębiorstwach do warunków europejskich. Również w naszym kraju

pracodawca nie może być pewnym spełnienia wymogów Kodeksu pracy (art. 283 Kp) bez

wprowadzenia SZBP.

Potrzebę określenia i znormalizowania zasad systemowego zarządzania BP zaczęto

dostrzegać w polskich przedsiębiorstwach w połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego

wieku - w związku z upowszechnieniem koncepcji systemowego zarządzania jakością

według norm ISO serii 9000 i zarządzania środowiskiem według norm serii ISO 14000.

Ewolucja tych koncepcji w kierunku ZSZ, upowszechnianie koncepcji TQM oraz informacje

o podejmowanych za granicą inicjatywach objęcia ZBP zasadami systemowego

zarządzania zaowocowały powołaniem przez Polski Komitet Normalizacyjny

Normalizacyjnej Komisji Problemowej ds. ZBHP. Efektem prac Komisji jest seria polskich

Norm PN-N-18000. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.:

PN-N-18001. SZBHP.Wymagania.



PN-N-18002. SZBHP. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.



PN-N-18004. SZBHP. Wytyczne.



PN-N-18011. SZBHP. Wymagania ogólne auditowania.



Podstawowym celem norm tej serii jest wspomaganie działań na rzecz bezpieczeństwa i

higieny pracy. Normy te zostały opracowane w sposób, który skutecznie umożliwia

zastosowanie ich przez każdą organizację, niezależnie od profilu jej działalności i

wielkości [1].

Istota, zadania i cele SZBP

Dzisiejsze zarządzanie wymaga systematycznego spojrzenia na zagadnienia

bezpieczeństwa czego wyrazem jest SZBP. Jest to forma będąca częścią systemu

zarządzania przedsiębiorstwem i stanowi kompozycję – o różnym stopniu złożoności –

zasobów, personelu, polityki i procedur, której elementy współdziałają ze sobą w

zorganizowany sposób, w celu zapewnienia realizacji zadań związanych z zarządzaniem

ryzykiem zawodowym występującym w środowisku pracy [9].

Sprawnie funkcjonujący SZBP jest istotnym narzędziem organizacyjnym. Ułatwia

gromadzenie i analizowanie informacji, sprawdzanie uzyskiwanych wyników oraz ich

porównywanie z oczekiwaniami, gdyż wynik porównania determinuje konieczność i zakres

podjęcia działań korygujących. System winien się z łatwością i swobodą adaptować do

zmieniających się warunków otoczenia oraz możliwie szybko usuwać przyczyny

powstających zakłóceń.

Do podstawowych zadań SZBP należy [2],[4]:

 określenie wymagań obowiązujących przepisów prawnych i ustalanie wynikających z nich

działań,

 identyfikowanie zagrożeń oraz analiza i ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy

oraz w skali całego przedsiębiorstwa, gdyż skutecznie potrafimy zarządzać tym, co

zostało oszacowane,

 rejestrowanie i analizowanie zdarzeń potencjalnie wypadkowych - jest to najprostszy i

najtańszy sposób uczenia się. Zdarzenia potencjalnie wypadkowe i wypadki przy pracy są

powodowane tymi samymi przyczynami. Eliminowanie przyczyn po analizie przyczyn

zdarzeń potencjalnie wypadkowych to najskuteczniejsza forma prewencji,

 analiza przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

 ustalanie celów i priorytetów działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa pracy i ochrony

zdrowia oraz planowanie zadań ukierunkowanych na ich osiągnięcie,

 ciągłe monitorowanie warunków pracy poprzez wprowadzanie procedur okresowej oceny i

dokumentowania zagrożeń na stanowiskach pracy,

 systematyczne przeprowadzanie auditów i przeglądów okresowych systemu zarządzania

oraz realizowanie wynikających z nich działań korygujących (ocena funkcjonowania

systemu daje podstawy do jego ulepszania na podstawie stwierdzonych odstępstw, a nie

na podstawie zaistniałych wypadków).

 konieczność opracowania polityki bezpieczeństwa pracy, Księgi Bezpieczeństwa Pracy (w

Księdze ZSZ aspektu BP),

wyznaczenie pełnomocnika zarządu ds. BP (koordynator i osoba nadzorująca realizację

zadań związanych z BP,



 nadzorowanie istotnych dla SBP dokumentów (analogia do wymagań norm ISO 9000 oraz

14000).

Podstawowe cele stawiane SZBP to:

minimalizacja strat powodowanych niedostatkami w zarządzaniu bezpieczeństwem pracy

nie tylko w kontekście strat spowodowanych urazami pracowników i chorobami

zawodowymi, ale również jako straty finansowe (stawka ubezpieczeniowa zależna od

liczby wypadków przy pracy i liczby osób pracujących w warunkach narażenia, stawka

ubezpieczeń majątkowych, odszkodowania i kary umowne), straty materialne (sprzęt,

wyposażenie), straty produkcyjne (przerwy, przestoje, fluktuacja załogi), straty w

wizerunku przedsiębiorstwa,



ustawiczne samodoskonalenie – ciągła poprawa znana z norm ISO 9000 oraz 14000

mierzona skutecznością systemu.



 podnoszenie kultury bezpieczeństwa i higieny pracy wśród załogi przedsiębiorstwa,

 podkreślenie wagi prewencji – taniej jest zapobiegać niż pokrywać straty.

Koncepcja i modele SZBP

Koncepcja wg słownika języka polskiego – to ogólny zarys, plan działania, wykonania,

rozwiązania czegoś; pomysł, projekt.

Koncepcja wg słownika wyrazów obcych – (łc. conceptio ‘ objęcie, ułożenie, postrzeżenie,

ujęcie; poczęcie) - pomysł na coś, obmyślony plan realizacji lub rozwiązania czegoś.

Koncepcja wg słownika trudnych wyrazów – myśl zrobienia czegoś, pomysł do realizacji,

ogólny plan działania, teoria czegoś.

W przedsiębiorstwie zamierzającym wykorzystać podejście systemowe w ZBP ustalenie

koncepcji systemu jest priorytetowym i podstawowym zadaniem.

Koncepcja SZBHP jest oparta na zasadzie ciągłego doskonalenia. Umożliwia ona

wszystkim jednostkom organizacyjnym opracowanie i realizację optymalnej polityki BHP.

Skuteczne zarządzanie tym systemem jest ściśle powiązane ze strategicznymi

działaniami organizacji na rzecz wzrostu jej konkurencyjności. Jego wdrożenie,

utrzymywanie i doskonalenie umożliwia również dostosowanie organizacji do przepisów

prawnych obowiązujących w tej dziedzinie, spełnienie oczekiwań społecznych oraz

uzyskanie pozytywnych efektów ekonomicznych dla organizacji.

Literatura aktów normatywnych i pozycji podręcznikowych z zakresu ZBP zasadniczo nie

rozstrzyga kwestii koncepcji SZBP wprost. Jednakże zdecydowana większość

przedstawianych modeli jest związana swymi korzeniami – słabiej lub mocniej - z ogólną

koncepcją zarządzania opartą na cyklu ciągłego doskonalenia jakości autorstwa E.

Deminga znanym powszechnie jako cykl Deminga, zwanym także często cyklem PDCA

(Planuj, Wykonuj, Sprawdzaj, Działaj; ang. Plan, Do, Check, Act), który stosowany jest

do ciągłego doskonalenia wszystkich działań i procesów w systemach zarządzania

Centralne miejsce w modelu ciągłego doskonalenia autorstwa E. Deminga zajmuje

strategia (polityka bezpieczeństwa pracy), która stanowi odniesienie dla kolejno:

planowania strategicznych celów i działań oraz podejmowania najważniejszych decyzji

związanych z bezpieczeństwem pracy, realizacji zaplanowanych działań pod nadzorem

kierownictwa, oceny kierownictwa z realizacji planu i osiągnięcia zamierzonych celów.

Model oznacza jednocześnie, że ZBP musi być działaniem planowym, formalnie opisanym

i działanie to powinno stanowić podstawę do rozliczenia realizacji planu przez

kierownictwo przedsiębiorstwa na zakończenie cyklu, który trwa przeciętnie rok.

Ku zapewnieniu efektywności SZBP realizacja planu jest działaniem absolutnie

niezbędnym. Budowa SZBP bez strategii (polityki bezpieczeństwa pracy) i planowania

jest rzeczą, bez mała, niemożliwą do przeprowadzenia. Pozostałe elementy – realizacja

planu, nadzorowanie i ocena kierownictwa stanowią zwykłą konsekwencję ustalenia

strategii oraz zaplanowania działań związanych z bezpieczeństwem pracy.

Elementy SZBP

Przegląd wstępny

Aby maksymalizować skuteczność działań zmierzających do opracowywania SZBP

przedsiębiorstwo powinno przeprowadzić przegląd wstępny całej jednostki

organizacyjnej.

Podstawowym celem przeglądu jest zbadanie stanu aktualnych sposobów zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy (stan BHP) w przedsiębiorstwie i ich wpływu na ogólny

poziom bezpieczeństwa oraz wskazanie rozwiązań mających decydujący wpływ na

skuteczne wdrożenie skutecznego systemu zarządzania BHP, zgodnego z wymaganiami

polskiej normy PN-N-18001 "Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Wymagania".

Zalecenia wyżej wymienionej normy w zakresie przeglądu wstępnego obejmują

następujące działania[12]:

 identyfikację wymagań wynikających z przepisów prawnych i innych w odniesieniu do

działań organizacji, a w szczególności w odniesieniu do stanowisk pracy oraz wyrobów i

usług podlegających jej nadzorowi lub na które może wpływać,

 ocenę działalności w zakresie BHP w porównaniu z odpowiednimi przepisami, normami,

wytycznymi itp. oraz wewnętrznymi kryteriami,

 analizę przypadków wystąpienia niezgodności z wymaganiami przepisów prawnych i

innych,

 identyfikację zagrożeń występujących na stanowiskach pracy w organizacji, oraz innych

zagrożeń związanych z jej działaniami, wyrobami lub usługami, które może nadzorować i

na które może wpływać,

 analizę danych dotyczących zaistniałych w organizacji wypadków przy pracy i awarii oraz

chorób zawodowych,

oczekiwania i opinie zainteresowanych stron,



 funkcjonowanie i procedury innych systemów zarządzania w organizacji, które mogą

wpływać na efekty działań w zakresie BHP.

Zaangażowanie kierownictwa

Zaangażowanie personelu jest kwestią najwyższej wagi, gdyż to ludzie i ich postawy

tworzą system. Dlatego sukces działalności przedsiębiorstwa w zakresie tworzenia,

wdrożenia i funkcjonowania SZBP opiera się w znacznej mierze na zaangażowaniu

wszystkich członków przedsiębiorstwa, a szczególnie kierownictwa wszystkich szczebli.

Kadra kierownicza z racji posiadanego autorytetu formalnego oraz zajmowanej pozycji w

strukturze organizacji dysponuje szerokimi możliwościami użycia wpływu, bez sięgania po

środki przymusu, na podległy personel. Właściwe jej role i umiejętności kierownicze

pozwalają kształtować zachowania i motywować członków organizacji do realizacji

wspólnych zamierzeń. Kierownictwo firmy swoim entuzjazmem, musi stworzyć

odpowiedni klimat dla wprowadzanych zmian. Powinno dać dowód na “życie według tego

co się głosi”, tak aby pracownicy jego przykładem pełniej angażowali się i pracowali na

rzecz poprawy bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Wówczas od każdego członka załogi

będzie można oczekiwać zaangażowania znajdującego przełożenie w realizacji

określonych zadań.

Taka postawa kadry kierowniczej będzie przykładem efektywnego zarządzania

zorientowanego na ludzi. Jest też doskonałą szansą dla liderów aby dowiedzieć się co

myślą i robią ludzie w firmie czy biurze.

Zaangażowanie kierownictwa w działania na rzecz SZBP powinno obejmować co

najmniej:

 przedstawienie wszystkich korzyści wynikających z wdrożenia SZBP (dotyczących

zarówno organizacji, kierownictwa, jak i pracowników),

 decyzję o ustanowieniu SZBP,

 nadanie wdrażanemu systemowi odpowiedniego priorytetu,

 zabezpieczenie środków niezbędnych dla stworzenia, wdrożenia i funkcjonowania SZBP,

 zainicjowanie przeglądu wstępnego,

 określenie strategii oraz celów strategicznych BHP,



rozpropagowanie polityki BHP,



nadzorowanie dokumentacji SZBP,

 zapewnienie przejrzystości systemu dzięki szczegółowej, powszechnie dostępnej i

dostarczanej z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym informacji o jego

funkcjonowaniu,

upowszechnienie merytorycznych konsultacji z zakresu BHP,



 osobiste uczestnictwo kierowników w zespołach roboczych i projektowych,

 systematyczne organizowanie spotkań i narad celem omawiania zagadnień i problemów

BHP,

 upór i konsekwencję w eliminowaniu wypadków przy pracy, chorób zawodowych i

zdarzeń potencjalnie wypadkowych,

 nieustające dążenia do redukcji ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy,

 przykładne stosowanie środków ochrony indywidualnej,

 nagradzanie personelu za szczególne dokonania w zakresie realizacji polityki BHP.

Planowanie

Bazą dla planowania w obszarze BHP (i nie tylko) są wyniki przeglądu wstępnego

przedsiębiorstwa, misja, wizja i wartości organizacji. Plany te powinny być

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

System ZarzÄ dzania BezpieczeÅstwem Pracy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

System ZarzÄdzania BezpieczeÅstwem Pracy.pdf