Boziewicz Władysław - Polski kodeks honorowy.pdf - 010. TEMATYKA POLSKA - wojtekgro

Ze zbiorów

Zygmunta Adamczyka

WŁADYSŁAW BOZIEWICZ

POLSKI KODEKS

HONOROWY

CZĘŚĆ I ZASADY POKOJOWEGO POSTĘPOWANIA HONOROWEGO

CZĘŚĆ II. POJEDYNEK

PRZEDMOWA

Bronić w niniejszej przedmowie zjawiska średniowiecznego, jakim jest pojedynek – nie

myślimy. I nie myślimy również wdawać się, w aż do znudzenia częste polemiki na temat, czy

pojedynek ma rację egzystencji, czy też nie – a ograniczymy się do stwierdzenia, iż we

wszystkich kulturalnych społeczeństwach pojedynek od szeregu stuleci istnieje, zatem jako

zjawisko społeczne, mniej lub więcej szkodliwe, musi być brane pod uwagę. I co więcej: można

śmiało zaryzykować twierdzenie, że tak długo, pokąd prawna kultura naszych społeczeństw karać

będzie czynną zniewagę gentlemana 24-godzinnym aresztem, zamienionym na 5 kor. grzywny –

tak długo istnieć będzie ten rodzaj współrzędnego sądownictwa honorowego, uzupełniającego

państwowy wymiar sprawiedliwości. A zdaje się, że jeszcze czas długi.

Na przeszło 5.000 dzieł, oblicza Bibliografia universale del Duello (Br. G. E. Levi et Comp.

Gelli. Mediolan 1901) ogólny dorobek literatury światowej tego przedmiotu – przy czym

piszącemu te słowa znane są ogółem cztery prace napisane w języku polskim, z których

conajmniej dwie zasługują na spokojny wypoczynek w prochach archiwalnych. Tedy nic

dziwnego, że w czasach przedwojennych rozwielmożniło się na ziemiach polskich używanie

niemieckich kodeksów honorowych Kühlmanna, Barbassetiego, Bolgara,

Ristova, Ange11iniego i Pan Bóg raczy wiedzieć jakich jeszcze, wprowadzając w polski

zwyczaj honorowy fatalne, germańskie naleciałości życia burszowskiego, sprowadzające

pojedynek do znaczenia rozrywki sportowej wesołej młodzieży uniwersyteckiej.

Polskie zwyczaje honorowe kształtowały się pod wpływem Włoch, który prawdopodobnie

razem z kulturą Włoch przywędrował do nas jeszcze w średniowieczu. Posiadają one jednak tyle

cech osobistych i czysto rodzinnych, iż tworzą zwarty kompleks, będący naszą narodową

własnością, uwzględniający cały szereg naszych narodowych własności (np. ograniczenie zasady

pisemności do minimum). Tym silniej należy ubolewać nad wpływem niemieckim, który począł

kazić polskie zwyczaje honorowe przepisami, nie mającymi nic wspólnego z naszym

charakterem narodowym, a często i ze zdrowym rozsądkiem. Wystarczy wspomnieć o zwyczaju,

przyjętym w niektórych okolicach Polski, a grasującym głównie w południowych Niemczech,

nadającym wyzwanemu, a więc obrażającemu, prawo wyboru broni. Zwyczaj ten, mający źródło

w średniowiecznym rozporządzeniu cesarza Fryderyka Barbarossy, przyznający wyzwanemu

prawo wyboru broni, miejsca i czasu oraz oznaczenia osoby sędziego – został zniesiony już przez

prawo longobardzkie, a prawem kaduka, bez historycznego lub faktycznego uzasadnienia, począł

szerzyć się na ziemiach polskich.

Zadaniem niniejszej pracy jest z jednej strony wypełnienie luki w odnośnej literaturze naszej,

a powtóre jest jej celem reakcja i protest przeciw obcym naleciałościom w kwestii, zupełnie

wystarczająco rozstrzygniętej przez zwyczaj narodowy.

Zasadnicze wskazówki przy pisaniu tej pracy czerpałem z dzieła majora król. wojsk włoskich

Gelli'ego, uchodzącego za najlepsze w literaturze światowej. Ponieważ jednak dzieła niemieckie

pod Względem systemizacji materiału są najjaśniejsze, dlatego w pracy niniejszej rozdział

materiału przeprowadziłem ze wzorów autorów niemieckich (Bolgar, Kühlbacher,

Barbassetti i in. ).

Kraków, we wrześniu 1919.

CZĘŚĆ PIERWSZA

ZASADY POKOJOWEGO POSTĘPOWANIA HONOROWEGO

ROZDZIAŁ I.

Osoby zdolne do żądania i dawania satysfakcji honorowej.

Art. l.

Pojęciem osoby, zdolnej do żądania i dawania satysfakcji honorowej albo krótko: osobami

honorowymi lub z angielskiego: gentlemanami nazywamy (z wykluczaniem osób duchownych)

te osoby płci męskiej, które z powodu wykształcenia, inteligencji osobistej,

stanowiska społecznego lub urodzenia wznoszą się ponad zwyczajny poziom

uczciwego człowieka.

Uwaga: Określenie powyższe usuwa zatem kobietę z pod mocy obowiązującej przepisów

honorowych, dając temsamen wyraz swej średniowiecznej genezie i czyniąc zadość zasadzie

francuskiej, określającej kobietę, jako „impropre au duel”.

Art. 2.

Przez pojęcie „osób stanu duchownego” należy rozumieć nie tylko osoby o święceniach ka-

płańskich, ale również wszystkie osoby posiadające święcenia niższe, dalej zakonników, klery-

ków, wreszcie słuchaczy uniwersyteckich wydziału teologicznego.

Uwaga: Dla braku jakiegokolwiek zwyczaju polskiego, określającego pojęcie „osoby du-

chownej”, przyjmujemy określenie włoskie, uznające każdego człowieka, noszącego prawnie

szaty duchowne, jako wyłączonego od obowiązków, złączonych ze świeckim pojęciem honoru.

Art. 3.

Z tytułu wykształcenia zaliczyć należy do osób zdolnych do żądania i dawania satysfakcji ho-

norowej tych wszystkich, którzy ukończyli szkoły średnie.

Art. 4.

Mimo braku wykształcenia średniego należy wciągnąć pod pojęcie osób honorowych tych

wszystkich, którzy swoją inteligencją lub wybitnymi zdolnościami w rzeczywistości dorośli, jeśli

nie przewyższyli poziom średniego wykształcenia,

Uwaga: Dlatego nie można odmówić satysfakcji artyście malarzowi, mimo, iż tenże stu-

diów średnich nie odbył, lub np. powieściopisarzowi, który ukończył trzy klasy gimnazjalne.

Boziewicz Władysław - Polski kodeks honorowy.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: