1. AL.- HIDŻAZ W PRZEDEDNIU NARODZENIA ISLAMU, STRUKTURA SPOŁĘCZNA, WIERZENIA, KONTAKTY HANDLOWE I KULTURALNE)
o Al.- Hidżaz- góry na wybrzeżu plw. arab, przy morzu czerwonym, przechodzą w płaskowyż Nadżel
o Arub-al. Hali- pusta ćwiartka, wnętrze płw Arabskiego- same pustynie
o Tihama- tereny nadbrzeżne
o Islam narodził się w Mekce i Medynie(wcześniej Jasrib)
o Wadi- wyschnięte koryta rzek- trakty handlowe przez pustynie
o Beduini, badw, badawi- mieszkańcy pustyni, koczownicy80%, reszta w oazach- hadar
o Dżahilijja- okres przed pojawieniem się islamu, okres ciemnoty niewiernych, barbarzyństwa nie wykształcili cywilizacji
o Ghazawat- tradycja napadów rabunkowych, zdobywanie pożywienia i rozrywka, wyładowanie agresji
o Szajch, sajjid- pan władca, starszy człowiek z autorytetem na czele plemienia
o Hakam- arbiter, rozstrzygał spory między klanami
o Cnoty rycerskie- honor nakazywał rozwujać: 1 gościnność 2 szczodrość 3 dzielność 4 elokwencje!!!
o Haram- przestrzeń wokół sanktuarium, nie wolno w niej walczyć polować, wnosić broni, ścinać drzew
o Allach – bóg stwórca,
o Huba- bóstwo w Mekce antropomorficzne, czczone z Allachem w czasach przed Islamem.
o Al.- Kaaba- sześcian, sanktuarium
o Kahinowie- w sanktuariach, chronili je, wieszcz, wróżbita, duchowy przywódca plenienia, w satnach ekstatycznych przepowiadali rozwiązanie problemu, przemawiali poetycką prozą w której został spisany Koran
o Tajma, Fadah, Chajbar- # oazy czysto żydowskie
o Islam wykorzystał- Wierzenia arabskie, judaizm. Chrześcijaństwo, zaroastryzm
o Harifowie- ani chrześcijanie ani żydzi, ale monoteiści
2. MAHOMET- PIERWSZA UJMA I KONSTYTUCJA MEDYNEŃSKA
o Źródła apologetyczne- wysławiające Mahometa, dlatego stronnicze i nie wiemy jak naprawdę było
o Ok. 570 Rok słonia- , Mekka- urodziny Mahometa., szybko umarli mu rodzice (Amina, i Abd- Allach), opiekował się nim wuj
o Nazwa plenienia od eponima= przodka, lub od totemu- kurajszyci (plemię Mahometa)kurajsz= mały rekin
o Muhammmad- arab, wysławiany wychwalany.
o Chadidża – pierwsza żona Mahometa.
o Uprawiał medytacje w Grocie Hira, przemówił do niego archanioł Gabriel (czyli Dżibril)
o Islam – to dosłownie poddanie się woli Boga
o muslim – to ten, który się tej woli poddaje
prawo talionu (zemsty)
o Hidżra -emigracja, zmiana miejsca zwolennicy Mahometa udali się z Mekki do Medyny, na końcu on sam i abu- Bakr– był 24.09.622 rok ne –ale ze względu na kalendarz księżycowy cofnięto te datę na 16.07.622 622 AD=1 AH
o Al.-kitab- ludzie księgi, chrześcijanie i żydzi
o muchadżir – to ten, który wywędrował z Mahometem
o ansar – to ten, który ich przyjął, pomocnicy
o umma – to pierwsza gmina muzułmańska wokół Mahometa, oparta na wierze a nie na więzach krwi
- Bilal – 1 muzułmanin, w domu proroka wzywa do modlitwy (razem!)-1 mueszim
o konstytucja medynejska powstała w I roku Hidżry – bo Mahomet musiał ustalić stosunki mekkańsko-medynejskie, konstytucja to ich regulacja
o 624 (II AH, miesiąc ramadan)- bitwa pod Badr -Mahomet wygrał
o Zydzi nie walczyli więc ich wygnał, I doszło do zmiany kierunku modlitwy, nie w stronę Jerozolimy, a Mekki - a liczba modlitw urosła od 3 do 5 dziennie. Zmienił się czas postu, czyli ramadan
o 625, 3 r hidżry – II bitwa, Mekka (3 tys osób) na Medynę, doszli do wzgórza Ułud, muzułmanie przegrali, bo ktoś krzyknął że Mahomet nie żyje
o 627 III bitwa decydująca, Mahomet wygrał „bitwa rowu”
o 628- al. Hadajbijja- pakt o nieagresji, mekkańczycy opuszczą na 3 dni miasto w 629, żeby muzułmanie mogli iść na pielgrzymkę do Kaaby, potyczki plemienne,
o 630- Mahomet wkracza do Mekki
o 632- ostatnia pielgrzymka Mahometa- „pożegnanie” ustalono rytuały pielgrzymki
o 8 czerwca 632 Mahomet umiera w Medynie przy boku aiszy(corka Abu- bakra) 632 (11 AH) Mahomet umarł, rozłam na szyitów(zwolennicy Alego), sunnici Abu- Bakra- początek ery kalifów, 4 prawowiernych, wybieranych
3. KORAN I SUNNA PROROKA
o KORAN – św księga, Słowo Boga objawione przez Archanioła Dżibrila Źródło prawa, ideologii życia, doktryn religijnych, wpływ na rozwój sztuki, nauk teologicznych, prawniczych, filologicznych
o Al.-Quran - po arabsku – to recytowania, czytanie, potem odnosiło się już tylko do św księgi, a na tamte czynności znaleziono nowe słowo, al.- karim- szlachetny
o Al. Kitab –księga, jedna konkretna księga
- Mushaf – to zgromadzony i spisany, znany przez ludzi tekst koraniczny, niedoskonały, bo pamięć ludzka zawodzi, tekst nie da się odtworzyć. Umm al. Kitab – „istota, matka księgi” – archetyp znajduje się w niebiosach
- Purquana –to wybawienie, ratunek /aramejski/ , potem al.- furqan, „rozdzielenie” odzielenie prawdy od fałszu– ludowa etymologia arabskiego
o Hafiz – ten, który nauczył się tekstu Koranu na pamięć
o Koran jest przeznaczony do recytacji- jest 14 szkól recytacji- 3 tempa- Są 3 rodzaje recytacji: wolna (tartil), średnia (tadvil), szybka (chadr)
o sahaba – najbliższe otoczenie proroka, towarzysze
o abu- Bakr zainicjował spisywanie Koranu- na początku b yły 3 wersje w Damaszku , kufie, i Basrze,
o ok. 650- jedna wersja Usmańska(Usman- 3 kalif prawowierny)- obowiazujaca
o Treść: przepisy dotyczące
o wiary - praktyk religijnych, eschatologii,etyka opowiadań o prorokach
o życia codziennego – dieta, ubiór
o prawa – karne, społeczne- wszystko aluzyjnie
o 1924 pierwszy druk Koranu, ale w meczetach stosuje się raczej ręczne
o XII - pierwsze tłumaczenie na łaciński, biskup Rajmund z Toledo
o Na francuski XIX w– Wojciech Kazimirski
o Mirza Tarak Buczacki – na potrzeby Tatarów ale chyba polskich, bo na polski przetłumaczył.
o A tłumaczenie Józefa Bielawskiego jest uznawane w kręgach arabskichlata 80
o TAFSIR – objaśnianie, komentarz, dostarczanie swiadectwa
o pierwszy powstał pod koniec VII w, Ibn Al. Abbas – brat stryjeczny Mahometa się tym zajmował – głównie aspekt filologiczny
o Al. –Makki - pierwszy zachowany tafsir
o Bardzo znany - 30 tomowy tafsir At Tabari, IX-X w, komentarz kursoryczny, wers po wersie, bada wszystkie aspekty
o Teraz każde ugrupowanie ma swoje komentarze
o Ajat- werset koraniczny, znaczy cud, znak boga
o Tytuł sury nawiązuje albo do pierwszego słowa lub kluczowy temat, można je zmieniać bo nie SA objawione.
o Koran poukładany od najkrótszej sury do najdłuższej
o Mamy sury
a) Mekkańskie- wcześniejsze, objawione religia i eschatologia
b) Medyńskie- państwowe, organizacja, prawo, co i jak robić, tematy związane z życiem proroka bo uprawomocniał objawieniami swoje decyzje.
- Sirat Muhammad, czyli biografia Mahometa – powstała w VIII w w Ibn Ishak, nie zachowała się, ale zachowała się w redakcji Ibn Hiszama
SUNNA-(ścieżka, droga)
- zbiór postwa, wzorowanych na postawach proroka
- hadisy -opowiadania o proroku
- w Asz –Szafii (zm 820) zaproponował, że może by tak zebrać materiały, że regulacje prawne powinny nawiązywać do proroka. Jeźdżił po świecie, gromadził hadisy, opracowywał je
- hadis ma 2 części
- ismad –wparcie, podpora, łańcuch tradentów – kto co komu powiedział – wazniejszy!
- Matn (grzbiet) – czyli treść
- Ustaliły się 3 typy hadisów
1. Zdrowe – sahih – bez zastrzeżeń
2. Dobre – hasan – małe wątpliwości
3. Słabe – daif – duże wątpliwości co do łańcucha przekazicieli
- sunna Al.-Buchariego, Muslima i 4 innych, czyli w sumie 6 – kanon to sa te najbardziej cenione
ale ze były niezrozumiałe – powstały komentarze
-
4. MUZUŁMAŃSKA KONCEPCJA PŁW ARABSKIEGO I MAHOMETA czy Abrahama??? W DZIEJACH MONOTEIZMU(Z TEKSTOW)
o Ad i Samud- dwa staroarabskie plemiona, bogate i wpływowe, zapomniały o bogu, ten wysłał do Adytów Huda do samudów saliha, posłańców którym nie uwierzyli więc ich zgładził.
o Półwysep Arabski wybrany przez boga
o Munzirowie- głosiciele przestróg, wysłannicy boga, głoszą jego posłannictwo, ich obecność mówi o monoteizmie w Arabii. Mahomet kontynuator tej linii, tyle że jego posłuchali a innych nie, Mahomet= pieczęć proroków
o Hanif- muzułmański monoteista, Abraham jest uważany za Hania, czysty monoteizm
o Zamian- Ismail wygrzebał źródełko, gdy wygnany z Hagar na pustynię
o Ismailici- arabowie potomkowie Ismaila.
o Makaam Ibrahim- miejsce Abrahama.
o Abraham hanifem, ismail ważniejszy bo wybrany na ofiarę prze boga, Abraham wprowadza monoteizm, Mahomet przywraca. Adam to pierwszy prorok. A+ Ismael budują Kazbę, i ustanawiają rytuały pielgrzymki.
5. OBOWIĄZKI MUZUŁMANINA (ARKANA)
A. shahada- Wyznanie wiary- nie ma boga prócz Allacha a Mahomet jest jego prorokiem
B. salat MODLITWA KANONICZA 5 razy dziennie, w piątek wspólna przewodzi imam. Szyici 3 modlitwy,
kierunek na Mekkę- kibla, w meczecie taki rowek z kierunkiem- mihrab.
Muezin- wzywa, Alan-modlitwa,
raka -=cykl modlitewny, modlitwa otwierająca- al.-fatiha
Allach akbar!!bog jest wielki,
turba- u szyitów- taki krążek, oddzielający od ziemi, zrobiony z ziemi z Karbali, ikr- modlitwa rytualna, modlitwa +recytacja Koranu???????
Tahara- czystość rytualna, aby przystąpić do modlitwy
o Zwykłe wudu
o Gushl- całkowita ablucja- po seksie, menstruacji
C. Zakat- jałmużna przepisowa, oblicza się jakoś procentowo, druga forma zakat-al.-fitr- wiemy jużJ sadaqa- jałmużna dowolna
D. Siyam-Ramadan- post obowiązkowy
E. Hajj- Pielgrzymka do Mekki- raz w życiu, jest warunkowa!!!więc nie bezwzględny obowiązek
- Ihram- stan sakralizacji, uświęcenia, pełne mycie, obcięcie włosów i paznokci.
- Makam ibrahim- mała kapliczka
- Multazam- uświęcona przestrzeń między narożnikiem a drzwiami
- Kiswa ten ładny czarny wyszywany złotem jedwab na makam ibrahim.
- Tawaf- 7* boso spacerek wokół, i dotykają kamienia
- Safa i Maura- rytualny bieg, upamiętnienie
- Wukuf- ceremoniał postoju na górze Arafat, z rękami skierowanymi do gory- i mówią Talbijję- „oto jestem przed Toba, jestem twój” Oto stoję
6. dogmatyka
A. wiara w jednego boga- tauhid- absolutny monoteizm- shirk= przypisywanie bogu wspolników- największy grzech
B. wiara w proroków i wysłanników Boga (ci którzy dotarli na Płw arab. – ci z ST są uznawani
C. wiara w święte pisma
D. wiara w anioły (Nakir i Munkar- sprawdzian grobowy, Izrael(israil) –anioł śmierci, Mikail(Michał)równy Gabrielowi- siły natury, Ibis- szatan
E. wiara w dzień Sądu ostatecznego(kijama)
...
AnEcIa.uk