Plytki_drukowane_w_domu_cz2.pdf

N O T A T N I K P R A K T Y K A

Płytki drukowane w domu, część 2

Miesi¹c temu zrobiliúmy

ekspresowy przegl¹d taniego

oprogramowania do

projektowania p³ytek

drukowanych. Poniewaø nie

wszyscy elektronicy maj¹

dostÍp do komputerÛw lub

projekty przez nich realizowane

s¹ na tyle proste, øe

stosowanie komputera wydaje

siÍ byÊ ìarmat¹ na muchÍî,

postanowiliúmy przedstawiÊ

inne moøliwoúci wykonania

wzoru úcieøek. Rozpoczynamy

od prezentacji najprostszych

metod - rÍcznego rysowania

úcieøek przy pomocy

specjalnego pisaka lub ich

wyklejania oraz sposobu

przeniesienia wzoru z†wydruku

na powierzchniÍ miedzi.

Artyku³ opracowaliúmy

w†oparciu o†katalog firmy

Elfa, ktÛra oferuje szeroki

wybÛr materia³Ûw do

samodzielnej produkcji

obwodÛw drukowanych.

SposÛb pierwszy -

wykorzystujesz umiejÍtnoúci

z†przedszkola

Najprostszym sposobem wykonania

wzoru úcieøek na powierzchni p³ytki

drukowanej jest ich wyrysowanie przy

pomocy pisaka ( fot. 1 ) nape³nionego

specjaln¹ farb¹, ktÛra doskonale znosi

k¹piel trawi¹c¹ miedü.

Przy pomocy tego pisaka moøna

rysowaÊ dowolne wzory bezpoúrednio

na powierzchni laminatu. Bardzo waø-

ne jest, aby przed uøyciem pisaka

bardzo dok³adnie oczyúciÊ warstwÍ

miedzi, na ktÛrej rysowany bÍdzie

wzÛr. Do czyszczenia najlepiej jest

uøyÊ acetonu (np. zwyk³ego zmywacza

do paznokci), rozpuszczalnika nitro

lub spirytusu.

DoúÊ dobre efekty daje takøe czysz-

czenie powierzchni miedzi g¹bk¹ úcier-

n¹ lub drobnoziarnistym papierem

úciernym (powyøej 150). Wad¹ mecha-

nicznych metod czyszczenia jest ko-

niecznoúÊ zwrÛcenia uwagi na dok³ad-

ne, rÛwnomierne przetarcie ca³ej po-

wierzchni miedzi. Niewielkie rysy po-

wstaj¹ce na powierzchni miedzi mog¹

stanowiÊ doúÊ istotn¹ przeszkodÍ pod-

czas rysowania úcieøek, poniewaø koÒ-

cÛwka pisaka Dalo ma tendencje do

ìpoddawaniaî siÍ im.

Technika rysowania úcieøek jest

ca³kowicie dowolna. Jak wykaza³y do-

úwiadczenia prowadzone przez autora,

technika rysowania pisakiem Dalo j e s t

taka sama, jak w przypadku stan-

dardowych flamastrÛw. Jako wzorzec

úcieøek moøna wykorzystaÊ np. mat-

ryce z†EP, znacznie lepszej jakoúci

wzory zamieszczone na p³ycie CD-EP4

moøna wykorzystaÊ takøe dowolne in-

ne opracowania, w†zaleønoúci od

potrzeb.

Przed rozpoczÍciem pracy

z†pisakiem naleøy silnie wcisn¹Ê jego

koÒcÛwkÍ pisz¹c¹, co spowoduje na-

s¹czenie siÍ jej farb¹ (ma ona kolor

niebeski). Podczas uøytkowania pisaka

naleøy pamiÍtaÊ o†tym, øe farba na

koÒcÛwce ma tendencje do szybkiego

zasychania (ok. 2..4 minut), w†zwi¹zku

z†czym naleøy kaødorazowo dbaÊ o†do-

k³adne za³oøenie kapturka zabezpiecza-

j¹cego. W†przypadku zaschniÍcia koÒ-

cÛwki pisz¹cej moøna wykorzystaÊ dru-

g¹, ktÛra jest standardowo do³¹czana

do pisaka.

wania problem ten jest znacznie bar-

dziej z³oøony, poniewaø trudno jest

zachowaÊ takie roz³oøenie punktÛw

lutowniczych, ktÛre dok³adnie pokry-

wa siÍ ze standardowym rastrem (1,27

lub 2,54mm). Jeøeli podczas projekto-

wania raster nie zostanie zachowany

montaø urz¹dzenia zw³aszcza, gdy sto-

sowane s¹ w†nim uk³ady scalone, nie

bÍdzie praktycznie moøliwy.

Pomys³owi ludzie znaleüli oczywiú-

cie lekarstwo takøe i†na ten problem

- wymyúlono bowiem folie rastrowe,

ktÛre moøna wykorzystaÊ jako wzorce

podczas projektowania rozk³adu úcie-

øek. Na fot. 2 przedstawiony zosta³

wycinek takiej folii (o†rastrze 2,54mm).

Czytelnicy potrafi¹cy pos³ugiwaÊ siÍ

programami graficznymi bÍd¹ w†stanie

samodzielnie wykonaÊ sobie taki wzo-

rzec, ktÛry moøna wydrukowaÊ na

drukarce laserowej lub atramentowej

i†ewentualnie zafoliowaÊ. Poniewaø

matryca rastrowa moøe byÊ wykorzys-

tywana wielokrotnie wydatek na zakup

profesjonalnie wykonanej folii wydaje

siÍ byÊ uzasadniony.

Jak zatem wykorzystaÊ foliÍ rast-

row¹? Najprostszym sposobem jest na-

klejenie na jej powierzchniÍ warstwy

przeüroczystej folii, stosowanej do

przygotowywania prezentacji rzutniko-

wych (do kupienia w†niemal kaødym

sklepie papierniczym) lub specjalnej

folii z†oferty firmy Elfa. Folie te

naleøy skleiÊ dwustronn¹ taúm¹ samo-

przylepn¹ ( rys. 1 ) - nie pozostawia ona

po sobie úladÛw, dziÍki czemu foliÍ

rastrow¹ bÍdzie moøna wykorzystaÊ

wiele razy.

Po sklejeniu folii ze sob¹ rozpo-

czynamy przenoszenie wzoru na foliÍ

przeüroczyst¹, wykorzystuj¹c podczas

planowania rozk³adu punktÛw lutow-

niczych raster widoczny na powierz-

chni folii rastrowej.

WzÛr moøna wyrysowaÊ na folii

przy pomocy dowolnego, czarnego pi-

saka przystosowanego do pisania po

takim materiale. Jest to metoda stosun-

kowo prosta, ale nie gwarantuje naj-

lepszych efektÛw. Znacznie lepszym

wyjúciem (przynajmniej w†przypadku

rozmieszczania uk³adÛw scalonych) jest

zastosowanie specjalnych wyklejek. Do-

stÍpne s¹ dwie zasadnicze odmiany

wyklejek - tzw. ìwyciskaneî ( fot. 3 )

Fot. 1.

Rys. 1.

WzÛr úcieøek

- to nie takie trudne!

Korzystanie podczas projektowania

uk³adu úcieøek z†pomocy komputera

powoduje, øe konstruktor moøe siÍ

skupiÊ na realizacji g³Ûwnego zadania,

czyli optymalnym roz³oøeniu úcieøek

i†elementÛw.

W†przypadku ìrÍczegoî projekto-

Fot. 2.

Elektronika Praktyczna 6/98

N O T A T N I K P R A K T Y K A

p³ytki wykonany w†opisany tutaj spo-

sÛb na powierzchniÍ miedzi opowiemy

w†EP7/98.

toneru przylega³a do laminatu. NastÍp-

nie naleøy przy³oøyÊ do folii øelazko

(zalecana temperatura to 120..150 o C)

i†silnie docisn¹Ê na czas ok. 8..15sek.

Naleøy unikaÊ przesuwania stopki øe-

lazka po folii, poniewaø grozi to roz-

myciem przenoszonego wzoru. W†przy-

padku, gdy powierzchnia reprodukowa-

nej p³ytki jest wiÍksza od powierzchni

stopki øelazka naleøy j¹ przyk³adaÊ

w†tyle miejsc, aby przenieúÊ toner z†ca-

³ej powierzchni folii. Podczas transferu

toneru powstaj¹ jego niewielkie ubytki,

ktÛre moøna usun¹Ê bezpoúrednio na

powierzchni miedzi, przy pomocy pisa-

ka Dalo . W†ten sposÛb otrzymaliúmy

gotow¹ do trawienia p³ytkÍ, ktÛrej ja-

koúÊ przy odpowiednio starannym wy-

konaniu jest naprawdÍ dobra.

Piotr Zbysiński, AVT

Skomputeryzowani maj¹ lepiej

Jak juø wczeúniej wspomniano, Czy-

telnicy ìuzbrojeniî w†komputer i†od-

powiednie oprogramowanie maj¹ nieco

mniej trudnoúci do pokonania. Dzieje

siÍ tak przede wszystkim dziÍki folii

TES200. Jest to produkt znany w†na-

szym kraju od d³uøszego juø czasu, ale

stosunkowo ma³o popularny.

Folia TES200 umoøliwia bezpo-

úrednie przeniesienie na powierzchniÍ

miedzi wzoru p³ytki, nadrukowanego

na jej powierzchniÍ przy pomocy

drukarki laserowej lub kserografu. Tak

wiÍc projekt wykonany przy pomocy

dowolnego programu CAD moøna wy-

drukowaÊ na zwyk³ym papierze i†zro-

biÊ jego kopiÍ na folii TES na kse-

rografie lub wydrukowaÊ wzÛr bezpo-

úrednio na folii. W†obydwu przypad-

kach bardzo waøne jest, aby toner

i†bÍben by³y ma³o zuøyte.

Podczas drukowania wzoru na folii

naleøy pamiÍtaÊ o†tym, øe naleøy wy-

drukowaÊ lustrzany widok warstwy,

ktÛr¹ chcemy wykonaÊ (wszystkie wzo-

ry p³ytek zamieszczone na CD-EP4

spe³niaj¹ ten warunek). Na rys. 2

przedstawiono w†pewnym uproszcze-

niu zasadÍ wykonywania p³ytek z†wy-

korzystaniem procesu naúwietlania

(opiszemy go za miesi¹c). Podobne

zaleønoúci obowi¹zuj¹ podczas ìwgrze-

waniaî wzoru w†powierzchniÍ miedzi.

Bowiem w³aúnie poprzez wgrzewanie

wzÛr nadrukowany na folii TES prze-

noszony jest na laminat.

Zasada przenoszenia nadruku jest

doúÊ prosta, ale jego prawid³owe wy-

konanie wymaga dok³adnoúci od wyko-

nawcy, no i†posiadania... øelazka! Za-

drukowan¹ foliÍ k³adziemy na powierz-

chni dok³adnie oczyszczonej miedzi (za-

lecane czyszczenie chemiczne) w†taki

sposÛb, aby warstwa wgrzanego w†ni¹

Fot. 3.

W†artykule wykorzystano materia³y

udostÍpnione przez firmÍ Elfa.

Wszystkie przedstawione w†artyku-

le narzÍdzia i†materia³y s¹ dostÍpne

w†firmie Elfa - poniøej podajemy ich

numery katalogowe i†ceny netto:

- numer katalogowy pisaka ìDalo Mar-

kerî (z dodatkow¹ koÒcÛwk¹): 49-

523-05, cena: 30,07z³;

- numer katalogowy pisaka ìMarkerî

do pisania po folii przeüroczystej:

49-524-20, cena: 7,10z³;

- numer katalogowy folii rastrowej

1,27mm (gruboúÊ 0,1mm): 49-511-25,

cena: 19,90z³;

- numer katalogowy folii rastrowej

2,54 (gruboúÊ 0,08mm): 49-511-58,

cena: 13,74z³;

- numer katalogowy folii przeüroczys-

tej A4 (w opakowaniu 5†arkuszy):

49-510-00, cena: 18,71z³;

- numer katalogowy folii TES200 (jeden

arkusz A4): 49-516-38, cena: 15,89z³.

Bezp³atny katalog Elfa moøna za-

mÛwiÊ pod numerem telefonu

(0-22) 652-38-80 lub poprzez e-mail:

obsluga.klienta@elfa.se.

oraz naklejane w†rolkach o†d³ugoúci 16

metrÛw. W†grupie wyklejek ìwyciska-

nychî dostÍpna jest bardzo szeroka

gama punktÛw, linii, ³ukÛw, itp. W†dru-

giej grupie dostÍpne s¹ tylko úcieøki

(o szerokoúciach 0,38..5,08mm). PrÛby

prowadzone w†naszym laboratorium do-

wiod³y, øe najbardziej optymalnym wy-

júciem jest ìwyciskanieî punktÛw lu-

towniczych i†wyklejanie úcieøek z†îrol-

kiî. Korzystanie z†îrolkowychî úcieøek

u³atwia ostry nÛø ( fot. 4 ).

Poniewaø gama oferowanych przez

ElfÍ punktÛw lutowniczych i†úcieøek

jest bardzo duøa (s¹ wúrÛd nich takøe

litery i†cyfry), a†ich dobÛr silnie uza-

leøniony od wymagaÒ uøytkownika,

CzytelnikÛw zainteresowanych t¹ ofer-

t¹ zachÍcamy do zamÛwienia sobie

bezp³atnego katalogu z†pe³n¹ ofert¹

Elfy (informacje o†sposobie zamÛwie-

nia katalogu znajduj¹ siÍ na koÒcu

artyku³u).

O†tym w†jaki sposÛb przenieúÊ wzÛr

Fot. 4.

Rys. 2.

Elektronika Praktyczna 6/98

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: