parazyty ściąga.doc

Świ.Gamb-Trypanosoma Gambiense:W:krew, chłonka, PMR czł, zwierz, Tropiki. B:trypomastigiota wydłuż, wrzecionowaty, jądro centr położone, na końcu kinetoplast tworzy bł falującą, przenosiciel mucha tse tse dzieli się przez podz podłużny, w org muchy- epimastigota potem znow trypomast i ona jest inwazyjna dla czł CH: śpiącz. Afryka. 2 fazy(I-dresz, gorą, ból gł,hepatospleno, zap m serc, II- zab.psych, śpiączka, zmiany w pł czoł mózgu). D:krew-Giemsa, gruba kropla, pł mr. Trypanosoma cruzi W:krew, limf, narz.miąższ, UŚS czł, zwierz Ameryka pd, śr. B: zak przez uszk powłoki ciała, bł śluz, dostaje się z kałem lub wymiocinami pluskwiaka, ognisko pierw (w nim namnożenie)- trypomastigota – amastigota (bez wici), forma pośr- sferomastigota (b krótka wić, niszczy kom w kt się dzieli, uwolnienie- dociera do mm, mózgu, śledz, wątr, w chł, powst pseudocysty -> tk nerw, mm (otoczony tk gospodarza) – pluskwiak zaraża się trypomastigota stając krew czł w przedżoładku owada –epimastigota potem w końc odc trypomast CH: ch. Chagasa- Postać ostra i przew. (ognisko pierwotne-chagoma, temp, obrzęk twarzy i powieki/zajęte serce, zomr, nadnercz, tarczyc. D: bad krew, pł, szpik, śledz. Bad serolog, hodowla.
Leiszmania donovani W: AAAE, rezerw- szkal, pies, wektor- moskit B: zak czł – promastigota (przednia cz. j komara) - amastogota-postać wew.kom(atakuje mf, neutrof, monoc, szpik, wątr, śledz, węzł, mózg). CH: leiszmanioza narządowa (temp 2x24h, hepatosplen, ciemna skóra, ból gł, zab gastryczne, niedokrwis z leukopen. Śmiert.-90-95% D: Bioptaty-giemsa, PCR, immmun, hodowla.
Rzęsistek poch Trichomonas vaginalis B: tylko trofozoid, kosmopolityczny, polimorficzny kształ. 1jądr, 5 kinetosomów z nich 4 wolne wici + 1 bł. Falująca, aksostyl – pałeczka osiowa wystaje na zewn,, najcz zak dr kont seks, zak u obu płci, jest wzgl beztl, może przez pewien okres przebywać w środ zewn, brak mitochondr, CH: kobiety (upławy, świąd, pieczenie, nadżerki, obfita treść z pochwy, pienista żółto/zielona, obrzęk i zaczerwienienie ujścia pochwy i cewki mocz), mężcz (świąd, pieczenie wzdłuż cewki mocz, częstomocz, zaczerwienienie i nadżerki żołędzi, napletka, obfita wydz, zap grucz krokowego) D: prep z wydz z dr rodn, grucz krok, hodowla L: metronidazol, tinidazol,
Lamblia jelit Giardia lamblia W: kosmop, klimat trop i subtrop12-ca, dzieci B:  trofozoit, cysta, gruszkowaty latawiec, 8 kinetosomów z nich wiciw 4 parach, 2 jądra, krążek czepny giardia(umożliwia przyczepienie się do bł śluz jel str brzuszna –płaska grzbiet- zaokrąglona. Z: cysta p.o.-12-ca (dr żółc, przew trzustk)excytacja-> uwolnienie trofozoitów przyczepia się do jelit-podział podłużny - encystacja-cysty z kałem. CH: giardioza -1faza- nudn, wym, bezkrwawe bieg, 2faza- bieg i zaparcia, brak łaknienia, odbijanie, zgaga, bóle gł, ST podgor, niedokwaśność soku żoł, zab trawienia lipid i węglow W: Kał cysty, treść  XIIcy trofozoit.L: metronidazol, tinidazol, ornidazol, furazolidon Pełzak czerwonki  Entamoeba histolytica W: tropiki,zystkie kon człowiek:jelit, wątr, płuc, śledz, mózg. Może zmieniać morf kom B: trofozoid 20-60 pseudopodia, na obwodzie wodniczki cysty 2-4 jądr wodniczka jodofilna. Z:cysta-jelito excytacja-trofoz. Niszczy śluzówkę-encystacja-kał. (zdolność wytw enzymów proteolit- niszczy bł śluz jelit) CH:Pełzakowica jelit:ostra-czerwonka(biegu z krw i śl, ból brzuch, owrz j., nudn, wzdęcia, bolesne parcie na stolec, temp, przew(zwężenie światła j.gr, niedokrw, wyniszczenie). Pozajelitowa(zap.wątr., ropień wątr., ropnie opłuc, pł, osierdzia, śledz, mózg. D:kał-preparat bezpoś, rozmaz utrwal, hodowla, imm, PCR
Zrodziec ruchliwy Plazmodium vivax. W: strefa umiarkowana-wszystkie kontynenty. Ostateczny-komat Anopheles, pośredni-czło, małpa. B:przemiana pokoleń: człowiek bezpł-schizogonia, płcio-komar i zapoczątkowany przez gamogonia u czł oraz bezpł u kom-sporogonia. Sporozoit (inwazyjny)-krew-wątr-hepatocyt-schizogonia pozakrwinkowa-schizont-podziały-merozoit-rozerwanie hepatocytu-do krwi-mero wnika do erytrocyt-schizogonia krwinkowa-mer w pierścień-schizont—mero-rozpad krwinki- gomogonia (mikro i makrogametocyty) -w komarze zapłodnienie-zygota (ookineta)-oocysta-sporocysta-sporozoid. CH:  3-ciaczka, wylęganie 11-14 d. pozakrwinkowo, atak co 48h, uczucie zimna dreszcze, temp, zab świad, ust obj, zlewne poty, sen pełne wyleczenie nie jest możliwe W: gruba kropla, serolog, PCR.  Z. pasmowy P.malariae: schizon nieruchomy opasający erytrocyty - trofozoid. CH: 4-taczka atak do 72h 1 faza dłużej dreszcze, 2 białkomocz temp zab świad 3 ust obj zlewne poty sen P. falciparum: b. mały, mnogie zakaż. erytro. Zablokowanie nnacz wł, niedokrwienia,dużo form pierścień w 1 kom. mikro i makrogamet w kształcie sierpa CH: zimnica podzwrotnikowa-wylęganie 9-25d, atak 36-48h, postać mózgowa, biegunkowa, krwotoczna. 
Tox. Gondii W: kosmop, 1/3 ludzi ją ma, dużo zwierząt. B:przemiana pokoleń: płci-sporogonie-kotowate, bezpł-schizogonia-człow. Tylko trofozoid-wegetat-banan z zaostrzeniem-kompleks apikalny-lityczny. 1 jądro, Pasoż. Wew.kom. p.o. pseudocysty z mięsa/sporozoity z kału kota-krew(mf, mono tu się namnażają-ostra postać choroby)-bradyzoidy skupione w pseudocystach(wnikanie do kom. mięśni, oka, węzłów( tu zwalnia się ich metabolizm , otaczją się błoną=cysty a w niej tachyzoidy. Sporogonia w jelicie kota- zakażony każdą formą-schizont - merozoity-mikro-makrogamet-zapłodnienia-oocysta-sporocysta-sporozoit-wyd z kałem CH: postać węzłowa (pow w chł, bóle mięśn, gł, zmęczenie, zap gardł), uogólniona (bóle gł, zawroty, zab równ, oczopląs, apatia, osłabienie) oczna (zab widz, mroczki, bóle oczu, światłowstręt, nadm łzawienie), fetopatia po 60dniu wrodzona-triada Sabina-Pinkertona(wodogł lub małogł,zwapnienia śródmózg, zap siatkówki i naczyniówki). W:p/ciała, antygeny, L:pirymetamina, sulfadiazyna, kotrimoksazol, spiromycyna, azytromycyna, klindamycyna, atowakwon

Mot wątr Fasciola hepatica: W: kosmo, wątrob i przew. Żółć. B:3-5 cm, listkowata, przyss g i b, ciało pokryte kolcami – łatwiejsze przesuwanie się przez miąższ wątr i dr żółc. Wór s-m b dobrze rozwinięte mięśnie, przyss g – gardziel- przełyk- 2 pnie jelita ślepe. Ukł wyd protonefrydialny, jądra(grucz cewkowate silnie rozgałęzione – drobne przew wypr-nasieniowód-pęch nasienny- przew wytryskowy – cirrus jajnik 1 - żółtniki po bokach- ootyp- macica – zat płc- metraterm w macicy jaja duże z wieczkiem. R:Jaja(woda, UV, temp)-miracydium rzęski-ślimak wodny błotniarka (odpada w trz-wątr urzęsiony nabł)-sporocysta z kulami zarodk-redia-cerkarie ogoniaste(opuszczają ślimaka)-metacerkarie otoczka(postać inwazyjna, osiadają na dnie wody, post przetrwalnikowa)-połknięcie w żołądku traci osłonkę – j cienkie – krąż żylne wątr dorosły. CH:post ostra – temp, bóle mm, ST, nudn, wym, pow wątr, śledz, żółtaczka, niedokr, rozrost nabł żółc, zap dr żółc rzadko ropnie i marskość D:ostra faza bad serolog, przewl >8tyg kał z jajami lub treść XII L. prazykwantel 
Motyliczka Dicrocoelium dendriticum W: kosmo przeżuwacze dom i dzik. B:4-15mm lancetowaty, przyss g i b na przodzie. P pok – gardziel-przelyk-rozwidlenie przel- ślepe pnie jelitowe 2jadra Kulisty jajnik- żółtnik mocno skręcona macica- zat płc Jaja z wieczkiem. R:Jajo(z miracydium w środku  uwalnia się w j ślimaka lądowego)-miracydium czynnie wnika do jelita-sporocysta macierzysta- kule potomne- sporocysty potomne- cerkarie(brak redii) j ciala ślimaka-z kulami śluz na zewn-mrówka Formica-metacerkarie 1 do wezła nerwowego okoloprzelykowego – zmiana zachowania mrowki reszta do j ciala-żywiciel ostateczny je mrówkę-uwolnienie metacer-jelit-krew-wątr-dojrzały. CH: dikrocelioza najcz bezobj, zap dr żółc ból w nadarz, pow wątr, żółt, świąd, temp D:jaja w kale, L j/w
Przwra kocia Opisthorchis felineus W: gł Euro, daleki wsch z mięsa surow ryb. B:lancetowaty 7-12mm, 2 przyssawki, 2 płatowe jądra mały jajnik, mocno skręcona macica. R:jaja z kałem-miracydium(jelito ślimak słotkowodny bithynia)-sporocysta-redie(wnikają do trzustkowątr)-ogoniaste cerkarie (pływają w wodzie)-wnikają do mięśni ryb słodkowodnych-metacerkarie (postać inwazyjna)-zjedzona ryba-XIIca-przew wspó żółć-wątr CH:opistorchioza intensywna inwazja tys-zap watr i pęch żółć, kamica, marskość ropień-żółt mech, bóle brzucha D:kał ,12ca L j/w
Przywra krwi Schistosoma haematobium W:Afryka, bliski wsch, poł euro. Sploty żylne pęch mocz i m mniejszej. Są rozdzielnopłciowe B: przednia cz. Ciała przyss. Gębowa, przyss. Brzuszna osadzona na szypułce samiec 1-2,5cm za przyss b. wąski otwór płc. I początek rynienki płc. 4-5 jąder w formie groniastego skupienia za przyss. B, samica 2-2,5cm nitkowata przyss mniejsze niż u samca, jajnik zbity, wydłużony w tylnej cz. Ciała od niego jajowód do ootypu, od niego prosta cewkowata macica kt otwiera się pod przyss b otworem płc żeńskim W macicy wykształca się wewn skorupki jajowej miracidium R: jaja złożone w splocie pęcherzowym przenikają do pęcherza-mają kolec-wydalane z moczem-miracydium(w wodzie)zdolność do zak 48h-ślimak bulinus-sporocysta- sporocysta potomna-cerkarie(pływają w wodzie) –furkocerkarie (długi i rozwidlony na końcu ogon)-przenikają przez skórę (grucz penetracyjne prod subst ułatwiającą przenikanie)- schistosomule z krwią do płuc, LK do nacz miednicy, ż krezkowych dolnej/górnej, wątroba, OUN rdzeń, trzustka, m.serc. żyje do 20 lat CH: schistosomoza: 1 przenikania przez skóre –świąd, mcowy odcz zap, wysypka, 2 tox-alerg, gorącz, ból gł, pokrzywka hepatosple, pow w chł, obrzęki, 3 traumatyczna-narządowa-krwiomocz, ból podbrzusza, zmiany zap i krwotoczne oraz przerostowe a także brodawczakowa te ścian narz m mniejszej – zwapnienia, zbliznowacenia, zezłośliwienia D:bad mocz i kał. L. Prazikwantel 5-10mg/kg

Owsik ludzki Enterobius vermicularis W; kosmo, monoksemiczny,bytuje w j grubym czlowieka gł. Dzieci B:wyraźny dyzmorfizm płci samica 1-15mm zaostrzony koniec, samiec 0.5cm zagięty, jaja z 3-warstwową skorupką R: jaja(lepkie po ich złożeniu samica ginie, inwazyjne do 8h) p.o inhalacyjnie autoendo (nie opuszczają odbytnicy) retroinwazja (wracaja do odbytnicy) autoegzo (drapanie -> jaja do j ustnej) D: zeskrobiny fałd odbytu met. Halla, nie szukamy jaj w kale tu mogą być białe samice.L pirantel, 
Glista ludzka Ascaris hominis W: kosmo, monoksemiczny p.pok człow B:3-warstwowy wór powłokowo-mięśniowy, wyraźny dyzmorfizm płć: samica 20-55cm, samiec 15-30 zagięty koniec, jajo 3-warstwowa skorupka R: jajo z kału-zygota-gleba(bruzdkowanie gastrulacja) larwa po 1linieniu(inwazyjna po 3tyg w glebie a żyje tam do kilka lat)-p.o-jelito-krew-wątr-serc-płuca-pęch pł (2i3linienie)-oskrzela-przełyk-jelito(4 linienie) dojrzałość(zyją 1-2 lata). CH:alergia, eozynofilia, niedożywienie, krwioplucie hipowitaminoza, glistnica narządowa, wym, bóle brz, bieg. D: kał, rozmaz L: pirantel, mwbendazol, albendazol, lewami zol,
Włosogłówka ludzka Trichuris trichiura W:kosmo j grube człow i małp, odżywia się krwią B: zaopatrzona w sztylet, wyrażny dyzmorfizm płć – samiec (szczecinka kopulacyjna)  rozwój prosty- połknięcie jaja z larwą – dojrzewanie w jelicie Włosień kręty  Trichinella spiralis krążenie w obrębie biotopów, szczur- świnia- czł; R zjedzenie mięsa z larwami- dojrzew w j cienkim pod nabł- dojrzałe formy- larwy przechodzą przez bł śluz do przestrz chł- do przew piersiowego- serce- płuca- duży krwioobieg- mieśnie dobrze utl (przepona, międzyżebr) może ulec otorbieniu i zwapnieniu w mieśniu. Post jelitowa i pozajelitowa (krążenie w obrębie płuc, odczyny alerg, temp) D: biopsja m.naramiennego lub brzuchatego łydki, bad immunoserologiczne, L: Mebendazol, albendazol, tiabendazol, pirantel
Węgorek jelitowy Strongyloides stercoralis górny odc j cienkiego czł, samica 2mm dł, otwór gębowy dookoła 4 wargi, parzyste gonady, jajniki mają ramiona niegnące ku przodowi do szpary sromowej, dojrzałe pasożyt w śc jelita, w macicy 8-12 bruzdkujących jaj, CH wegorzyca, 3 fazy: skórna, płucna, jelitowa, w mcu wniknięcia- bąble, rumień wędrujący, płuca- zap płuc, temp, kaszel, skrócenie oddechu, zwiewne nacieki  (z loefflera) jelita- bol brz, brak łaknienia, bieg +krew, owrzodzenia i nacieki aż do warstwy mm. Rozp: larwy rabditopodobne w kale, XIIcy, plwocinie, popłuczynach oskrz-pęch, L: albendazol, tiabendazol

Tasiemce – dwupłc – hermafrodytyczne, główka – scolex, szyjka collum, strobilla proglotydy (młodociane, rozrodcze, maciczne –najb dojrz) im dalej od główki tym bardziej dojrzale

Bruzdogłowiec szeroki Diphylobotrium latum W: Euro, Azja, Am pn, zakażone mięso. B: największe tasiemce 15m, macica kształt rozetki.główka w kształcie maczugi,wymaga do rozwoju wody R:jajo z wieczkiem(w wodzie)-koracydium(urzęsiona larwa)- I żywiciel-oczlik-rośnie w jego jelitach-procerkoid(larwa)-połknięta przez rybe słodkowodną-z żołąd do mięśni wątr śledz gdzie przekształca się w-plerocerkoid( mięso z nimi jest zakażone)-człowiek 20 lat. CH: difylobotrioza- brak B12 D: trudna-kał. L: prazykwantel
Nieuzbjony T saginata W: kosmo, 90%tasiemców w pol, mięso wołowe B: strobila 4-10m, skoleks 4 przyssawki nieuzbrojone, proglotydy rozrodcze prostokąt jajnik 2-płatowy, macica 15-30 rozgałezień R: proglotydy maciczne odrywają się i uwalniają jaja- przewód pok bydła(pośredni)- onkosfera-wągry (naczynia-mięsnie i inne narządy)-człowiek -po 10 tyg ma dojrzałego CH:  teniarynchoza dyskomfort, bóle brz, nudn, obniż akt ruch, wzmoż Peryst, uczucie osłab zab snu, pamięci niedrożność L Prazikwantel, niklozamid, D: kał z proglotydami.
Uzbrojony T. solum W: rzadziej w euro, m wieprzowe  B:2-8m, skoleks 4 przyss, 2 wieńce chit haków, jajnik 3-płatowy, macica 7-12 rozgałęzień, proglotyd maciczny kwadrat R wągry- żołądek trawienie otoczki – j cienkie- kilka mc – dojrzałe proglotydy maciczne – jaja – onkosfera (z posr)- wągry; czł może być ż pośr – ruchy antyperystaltyczne proglot do żołądka- jajo – onkosfera przebija ścianę żołądka – oko, mm uda, kości, mózg CH:tenioza(bóle brz, nudności, wym, bieg, zaparcia, zab rozw fiz, spadek m c, niedokrw), cysticerkoza (najgr OUN, zap opon, i mózgu, napady padaczkowe)

Tasiemiec bąblowcowy Echinococcus granulosus W: kosmo, B:najmniejszy tasiemiec 2-2,5mm3 proglotydy, skolekss 4 przyss 2 wieńce haczyków R: larwa=bąblowiec w wątr pł mózg oko nerki CH: bąblowica, echinokokoza zmiany w watr, płucach, nerki, mm, tk miękkie, mózg, obj zal od lokalizacji L; albendazol
Tasiemiec psi  Dipylidium caninum W: kosmo, człowiek przypadkiem , częsty u polskich psów B:20-50cm, skoleks romboidalny, 4 przyss, dużo haczyków, proglotydy ogórkowe obupłciowe R: pośredni-larwy pcheł lub wszoły.