195.Przekaz.pdf

PRZEKAZ 195

PO ZESŁANIU DUCHA

W kazaniu Piotra, wygłoszonym w dzień Zesłania Ducha, nakreślona została przyszła

linia postępowania oraz plany większości apostołów, gdy idzie o głoszenie przez nich

ewangelii królestwa. Piotr był prawdziwym założycielem Kościoła chrześcijańskiego;

Paweł niósł chrześcijańskie orędzie innowiercom a wierzący Grecy nieśli je całemu

Cesarstwu Rzymskiemu.

Chociaż związani tradycją i tyranizowani przez kapłanów Hebrajczycy nie chcieli,

jako naród, przyjąć zarówno ewangelii Jezusa o ojcostwie Boga i braterstwie człowieka,

jak i orędzia Piotra i Pawła o zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Chrystusa

(późniejsze chrześcijaństwo), reszta Cesarstwa Rzymskiego okazała się bardziej

podatna na rozwijające się nauki chrześcijańskie. Cywilizacja Zachodu była w tamtych

czasach intelektualna, znużona wojną i głęboko sceptyczna w sprawie wszystkich

istniejących religii i filozofii świata. Narody Zachodu, spadkobiercy kultury greckiej,

czciły tradycje wielkiej przeszłości. Potrafiły rozważać dziedzictwo wielkich dokonań w

filozofii, sztuce, literaturze i rozwoju politycznym. Jednak przy wszystkich swoich

osiągnięciach, narody te nie posiadały zadowalającej duszę religii. Ich duchowe

tęsknoty pozostawały niezaspokojone.

Na taką scenę społeczności ludzkiej wkroczyły nagle nauki Jezusa, zawarte w orędziu

chrześcijańskim. Tym samym nowy porządek życia przedstawiony został głodnym

sercom ludzi Zachodu. Sytuacja taka oznaczała nieunikniony konflikt pomiędzy

starszymi praktykami religijnymi a dawaną światu nową, schrystianizowaną wersją

orędzia Jezusa. Taki konflikt musiał przynieść zdecydowane zwycięstwo temu, co nowe,

albo temu, co stare, albo pewien stopień kompromisu . Jak widać z historii, walka ta

zakończyła się kompromisem. Chrześcijaństwo zawierało zbyt wiele do przyswojenia

przez jakikolwiek naród w jednym czy dwu pokoleniach. Nie była to prosta odezwa

duchowa, taka, jaką Jezus przekazywał duszom ludzkim; chrześcijaństwo od początku

przejawiało zdecydowaną postawę wobec obrzędów religijnych, edukacji, magii,

medycyny, sztuki, literatury, prawa, rządu, moralności, zasad seksualnych, poligamii a

nawet w pewnym stopniu niewolnictwa. Chrześcijaństwo przyszło nie tylko jako nowa

religia – coś, na co całe Cesarstwo Rzymskie i cały Wschód czekały – ale jako nowy

porządek społeczeństwa ludzkiego . Przy takich aspiracjach znacznie przyspieszyło ono

społeczno-moralne starcie epok. Ideały Jezusa, tak jak były interpretowane na nowo

przez filozofię grecką i uspołecznione chrześcijaństwo, śmiało rzuciły teraz wyzwanie

tradycjom ludzkim, ucieleśnionym w etyce, moralności i religiach cywilizacji

zachodniej.

Z początku chrześcijaństwo pozyskiwało nawróconych tylko w niższej warstwie

społecznej i ekonomicznej. Jednak na początku drugiego wieku ery chrześcijańskiej to,

co najlepsze w kulturze grecko-rzymskiej coraz bardziej skłaniało się ku nowemu

porządkowi wierzeń chrześcijańskich, ku nowej idei sensu życia i celu egzystencji.

W jaki sposób to nowe orędzie, żydowskiego pochodzenia, które nieomal upadło w

kraju swych narodzin, tak szybko i skutecznie zawładnęło najlepszymi umysłami

Cesarstwa Rzymskiego? Swój tryumf nad filozoficznymi religiami i kultami

misteryjnymi chrześcijaństwo zawdzięczało:

1. Organizacji. Paweł był wspaniałym organizatorem a jego następcy dotrzymywali

mu kroku.

2. Chrześcijaństwo było dogłębnie zhellenizowane. Zawierało to, co najlepsze z

filozofii greckiej, jak również śmietankę teologii hebrajskiej.

3. Jednak przede wszystkim zawierało ono nowy i wielki ideał , echo obdarzającego

życia Jezusa i odbicie jego posłania o zbawieniu dla całej ludzkości.

4. Przywódcy chrześcijańscy byli skłonni poczynić takie ustępstwa na rzecz

mitraizmu, że lepsza połowa jego wyznawców została zjednana dla kultu z Antiochii.

5. Tak samo kolejne, późniejsze pokolenia przywódców chrześcijańskich poszły na

podobne, dalsze kompromisy z pogaństwem, tak, że nawet rzymski cesarz Konstantyn

pozyskany został dla nowej religii.

Chrześcijanie poszli jednak na przebiegły układ z poganami w tym, że adoptowali

obrzędową widowiskowość pogan a zmuszali ich do przyjęcia zhellenizowanej wersji

chrześcijaństwa Pawła. Lepszy interes zrobili z poganami niż z kultem mitraickim, ale

nawet z tamtego, wcześniejszego kompromisu, wyszli lepiej niż zwycięsko, dlatego, że

udało im się wyeliminować z misteriów perskich rażącą niemoralność, jak również

liczne inne naganne praktyki.

Mądrze czy niemądrze, wcześni przywódcy chrześcijańscy celowo szli na

kompromis w sprawie ideałów Jezusa, usiłując ocalić i ożywić wiele jego idei . I bardzo

dobrze im się to udało. Ale nie popełnijcie błędu w osądzie! Te ideały Mistrza, w

sprawie których osiągnięto kompromis, nadal istnieją utajone w jego ewangelii i w

końcu całkowicie zapanują nad światem.

Dzięki spoganizowaniu chrześcijaństwa, stary porządek wygrał wiele pomniejszych

bitew natury obrzędowej, ale chrześcijanie zyskali przewagę w tym, że:

1. Zostały osiągnięte nowe i niezwykle wysokie kryteria moralności ludzkiej.

2. Dano światu nową i znacznie poszerzoną koncepcję Boga.

3. Nadzieja osiągnięcia nieśmiertelności stała się częścią tej rękojmi, jaką niosła

uznana religia.

4. Jezus z Nazaretu został dany głodnej duszy ludzkiej.

Podczas tych wczesnych kompromisów stracono nieomal zupełnie wiele wielkich

prawd, których nauczał Jezus, ale drzemią one nadal w tej religii spoganizowanego

chrześcijaństwa, które z kolei było tłumaczeniem życia i nauk Syna Człowieczego,

dokonanym przez Pawła. Zanim jeszcze chrześcijaństwo zostało spoganizowane, było

dogłębnie zhellenizowane. Chrześcijaństwo zawdzięcza wiele, bardzo wiele, Grekom.

To Grek z Egiptu tak dzielnie obstawał w Nicei i tak nieustraszenie rzucił wyzwanie

tamtemu zgromadzeniu, że nie ośmieliło się ono przesłonić idei natury Jezusa w takim

stopniu, aby świat utracił prawdę o jego obdarzeniu. Ten Grek nazywał się Atanazjusz

i dzięki elokwencji oraz logice tego wierzącego, argumenty Ariusza przeważyły.

1. WPŁYW GREKÓW

Hellenizacja chrześcijaństwa zaczęła się na serio tego, pamiętnego dnia, kiedy

Apostoł Paweł stał przed radą areopagu w Atenach i opowiadał Ateńczykom o

„nieznanym Bogu”. Tutaj, w cieniu Akropolu, ten rzymski obywatel głosił Grekom

swoją wersję nowej religii, która wywodziła się z żydowskiej prowincji Galilei. Grecką

filozofię i wiele nauk Jezusa cechowało dziwne podobieństwo. Miały one wspólny cel –

obie dążyły do wyłonienia się jednostki . Grecy, do wyłonienia się społecznego i

politycznego, Jezus, do moralnego i duchowego. Grecy nauczali liberalizmu

intelektualnego, prowadzącego do wolności politycznej, Jezus nauczał liberalizmu

duchowego, prowadzącego do wolności religijnej. Te dwie idee, razem złożone,

stanowiły nowe wielkie przywileje ludzkiej wolności, zapowiadały społeczną, polityczną

i duchową wolność człowieka.

Chrześcijaństwo powstało i odniosło zwycięstwo nad konkurencyjnymi religiami

zasadniczo z dwu powodów:

1. Umysłowość grecka chętnie zapożyczała nowe, dobre idee, nawet od Żydów.

2. Paweł i jego następcy byli skwapliwymi ugodowcami, jak również przebiegłymi i

bystrymi, dobrymi kupcami teologicznymi.

W tym czasie, gdy Paweł przebywał w Atenach, nauczając o „Chrystusie i jego

ukrzyżowaniu”, Grecy byli wygłodzeni duchowo; byli dociekliwi, ciekawi i naprawdę

szukali nowej prawdy duchowej. Nie zapominajcie nigdy o tym, że Rzymianie z

początku zwalczali chrześcijaństwo, podczas gdy Grecy je wchłonęli i że później właśnie

Grecy zmusili dosłownie Rzymian do akceptacji nowej religii, tak jak była wtedy

przekształcona, stanowiąc część kultury greckiej.

Grecy czcili piękno, Żydzi świętość, lecz oba narody kochały prawdę. Przez całe

wieki Grecy poważnie rozważali i żarliwie omawiali wszystkie ludzkie problemy –

społeczne, ekonomiczne, polityczne i filozoficzne – za wyjątkiem religii. Niewielu

Greków przywiązywało większą wagę do religii, nie traktowali oni zbyt serio swej

własnej religii. Żydzi przez wieki zaniedbywali wszelkie inne dziedziny myśli ludzkiej,

ale poświęcili swe mózgi religii. Swoją religię traktowali bardzo poważnie, zbyt

poważnie. Łączny produkt wieków myślenia obu tych narodów, oświecony treścią

orędzia Jezusa, stał się teraz motorem napędowym nowego porządku społeczeństwa

ludzkiego a do pewnego stopnia nowego rodzaju ludzkich wierzeń i praktyk religijnych.

Kiedy Aleksander szerzył hellenistyczną cywilizację w świecie bliskowschodnim,

wpływy kultury greckiej przenikały już ziemie zachodniego rejonu basenu

śródziemnomorskiego. Grekom było bardzo dobrze z ich religią i polityką, dopóki żyli

w małych miastach-państwach, ale kiedy król macedoński poważył się rozszerzyć

Grecję do poziomu imperium, rozciągającego się od Adriatyku do Indusu, zaczęły się

problemy. Sztuka i filozofia grecka dorównywały w pełni zadaniom ekspansji

imperialnej, ale nie grecka administracja polityczna i religia. Po tym, jak miasta-

państwa Grecji powiększyły się do poziomu imperium, ich nieco parafialne bóstwa

wydawały się trochę dziwaczne. Grecy naprawdę szukali jednego Boga , większego i

lepszego Boga, kiedy przyszła do nich chrześcijańska wersja starszej religii żydowskiej.

Imperium hellenistyczne, jako takie, nie mogło przetrwać. Było ono w trakcie

schyłku kulturowego i przetrwało tylko po tym, jak z Zachodu przejęło rzymski geniusz

polityczny do administrowania imperium a ze Wschodu dostało taką religię, której

jeden Bóg miał cesarskie dostojeństwo.

W pierwszym wieku ery Chrystusowej hellenistyczna kultura osiągnęła już swoje

najwyższe poziomy i zaczęła się jej regresja; jej nauki były zaawansowane, ale jej duch

zanikał. To właśnie w tym czasie idee i ideały Jezusa, które częściowo zostały

ucieleśnione w chrześcijaństwie, stały się częścią ocalałej kultury greckiej i jej nauk.

Aleksander maszerował na Wschód z kulturowym darem cywilizacji greckiej; Paweł

atakował Zachód z chrześcijańską wersją ewangelii Jezusa. I gdziekolwiek na Zachodzie

panowała kultura grecka, tam zhellenizowane chrześcijaństwo zapuszczało swoje

korzenie.

Wschodnia wersja orędzia Jezusa, pomimo, że pozostawała wierniejszą jego naukom,

wciąż podążała torem bezkompromisowej postawy Abnera. Nigdy nie zrobiła postępów,

tak jak wersja zhellenizowana i w końcu zatonęła w nurcie islamu.

2. WPŁYWY RZYMSKIE

Rzymianie gremialnie przejęli kulturę grecką, zamieniając rządy większości rządem

przedstawicielskim. I taka zamiana sprzyjała teraz chrześcijaństwu, dlatego, że Rzym

niósł całemu światu zachodniemu nową tolerancję dla dziwnych języków, ludów a

nawet religii.

Za znaczną większość początkowych prześladowań chrześcijan w Rzymie

odpowiedzialne było wyłącznie niefortunne używanie terminu „królestwo” w

kazaniach. Rzymianie byli tolerancyjni dla wszystkich religii, jednak bardzo uczuleni na

wszystko, co pachniało rywalizacją polityczną. I tak, kiedy zanikły wczesne

prześladowania, które przeważnie były wynikiem nieporozumienia, pole działania dla

propagandy religijnej pozostawało szeroko otwarte. Rzymianin interesował się

administracją polityczną, niewiele dbał albo i wcale o sztukę czy religię, pozostając

zazwyczaj tolerancyjny dla obu.

Prawo Wschodu było surowe i arbitralne; prawo greckie płynne i artystyczne; prawo

rzymskie dostojne i wzbudzające szacunek. Edukacja rzymska rodziła bezprzykładną i

niewzruszoną lojalność. Wcześni Rzymianie byli wiernymi politycznie i wyjątkowo

gotowymi do poświęceń jednostkami. Byli uczciwi, gorliwi i oddani swym ideałom, ale

nie mieli religii zasługującej na tą nazwę. Zatem nic dziwnego, że greccy nauczyciele

mogli ich przekonać do akceptacji chrześcijaństwa Pawła.

Rzymianie byli wielkim narodem. Mogli rządzić Zachodem, ponieważ potrafili

rządzić się sami. Niezrównana uczciwość, poświęcenie i silna samokontrola, stanowiły

idealną glebę dla przyjęcia i rozwoju chrześcijaństwa.

Łatwo było tym Greko-Rzymianom poświęcić się duchowo instytucjonalnemu

Kościołowi, tak jak politycznie oddani byli państwu. Rzymianie zwalczali Kościół

jedynie wtedy, kiedy się obawiali jego konkurencji wobec państwa. Rzym, mając

niewiele filozofii narodowej czy rodzimej kultury, przejął kulturę grecką jako swoją i

śmiało zaadoptował Chrystusa jako swą filozofię moralną. Chrześcijaństwo stało się

kulturą moralną Rzymu, ale raczej nie jego religią, w sensie indywidualnego

doświadczania rozwoju duchowego tych, którzy przyjmowali tę nową religię sposobem

masowym. Co prawda wiele jednostek wnikało pod powierzchnię całej tej państwowej

religii i znajdowało pokarm dla swoich dusz – prawdziwe wartości ukrytych znaczeń,

zachowanych w utajonych prawdach zhellenizowanego i spoganizowanego

chrześcijaństwa.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: