ü 15.01.1866 – 12.07.1931
ü początkowo działał w Szwecji – wpłynął na rozwój religioznawstwa szweckiego, które po jego śmierci, stało się wiodącym w świecie
ü 4 doktoraty tradycyjnych wydziałów na najstarszym uniwersytecie w Upsalii, 1900 – doktorat na wydz. teologicznym Sorbony na podstawie pracy „Życie pośmiertne według Mazdaizmu” – na tej samej podstawie został profesorem zwyczajnym na katedrze historii religii w Upsalii
ü kanclerz uniwersytetu w Upsalii,
ü arcybiskup Upsali (przed wybuchem I wojny), teolog Luterański,
ü organizator Swiatowej Konferencji Kościelniej Praktycznego Chrześcijaństwa – Szkokholm – 1925,
ü Niemcy – stworzona dla niego historii religii na uniwersytecie Lipskim - 1912,
ü działacz ruchu ekumenicznego,
ü przeciwnik wojny – „walczący z okoropnościami wojny”
DEFINICJA TIELEGO-SODERBLOMA
Religią nazywamy w sensie ogólnym stosunek między człowiekiem a potęgą nadludzką, w którą on wierzy i od której czuje się zależny. Stosunek ten znajduje swój wyraz w specjalnych uczuciach (zaufanie, lęk), wyobrażeniach (wiara) i czynnościach (modlitwy obrzędy, wśród nich specjalne ofiary), a także wypełnianiu moralnych przykazań.
Poglądy na religię.
Zagłębil się w problematykę religii świata, starał się poznać i porównać wszystkie. Stwierdził, że wszystkie religie mają określone misje dziejowe i wartości.
Był badaczem religioznawstwa porównawczego. Szczególne miejsce w jego badaniach zajęły religie świata przedchrześcijańskiego. W religiach pogańskich poszukiwał przebłysków Chrześcijaństwa.
Badając religie pochrześcijańskie - Islam, Manicheizm czy reformy Hinduizmu zauważył, że polityczne i społeczne przemiany zawierają większe objawienie niż przedsięwzięcia „kościoła”. Uważał, że „Głos Boga może przemawiać nawet przez tych, którzy zaprzeczają jego istnieniu.”
Przewodnią myślą jest godzenie rozbieżności, przekonanie, że gdzieś na wyższej płaszczyźnie zbierają się i uzupełniają wszystkie ułomne przekonania ludzkie.
ü godzenie przedstawicieli religii: „Tym czym dla Chrześcijanina jest Jezus Chrystus, tym dla muzułmanina Koran, a dla protobuddysty zbawcza nauka”
ü godzenie odmiennych poglądów na religie wywodzących się ze szkół religioznawczych – „filologią” Maksa Mulera, „antropologia” Frazera i Tylora, „socjologia” Durkheima, i „pramonoteizmem” Wilhelma Schmidta
ü nie można w jego pracach naukowych odzielić religioznawstwa od teologii co jest pewnym minusem, przy całym nowatorstwie jego dorobku (luterańskie religioznawstwo porównawcze – protestanckie podejście do zagadnienia religijności)
W „Kształtowanie się wiary w Boga. Badania nad pierwocinami religii”
(1916, wyd II – 1926):
Rozpatrując zjawiska życia religijnego (np. mana) i ateistyczny buddyzm doszedł do wniosku, że istota religii nie polega na wyodrębnieniu sobie osobowego boga ale na stosunku do świętości jaka zajmuje jego miejsce (pochodząca od „łaski boskiej”!). Dzięki temu zrozumiały stał się Hinduizm, buddyzm, konfucjanizm; duże możliwości u zdolność wczucia się w odrębne światy doznań religijnych prowadzą do odnalezienia w religiach Azji analogii do Chrześcijaństwa.
Myśl przewodnia „Kształtowania się wiary w boga” to udowodnienie genezy wiary w Boga na podstawie danych historycznych. Soderblom stoi na stanowisku ewolucjonizmu, kierując badania w stronę monoteizmu. Czyni to dzięki teorii TRÓJDZIAŁOWEGO POCHODZENIA RELIGII ( trzy korzenie religii) –
Ø pierwotna – magia i mana,
Ø animizm
Ø pramonoteizm – u Soderblma pojęcie to przekształca się w samodzielną teorię prasprawcy
„Jak daleko nie sięgamy wstecz te trzy elementy występują tam, choć w różnym natężeniu”.
Religia objawiona.
Na ten temat dwie książki – „Religia objawiona” (1930) oraz „Teologia naturalna i ogólna historia religii” (1913). W jednej kreśli zarys dynamicznej religii objawienia w której Bóg nakazuje, żąda i karze nie tylko wobec jednostki ale także historię. Za kontynuatorów objawienia Chrystusa uważa Soderblom Pawła i Lutra.
Rozróżnienie między katolicyzmem a protestantyzmem zawiera się w formule „Katolicyzm mówi: Trwałe objawienie Boga tworzy instytucję, na której szczycie stoi papież. My mówimy: Trwałym objawieniem boga jest historia.” W tym rozumieniu tak pojętego objawienia są więc, w rozumieniu Soderbloma, również innowiercy.
1932 „Żywy Bóg. Podstawowe formy osobistej religii.” – zbiór wykładów giffordzkich, wydanych pośmiertnie – główna myśl „Bóg objawia się nieprzerwanie w historii religii”
susannaah