Blish James - Latające miasta -03- Gdzie twój dom, Ziemianinie.pdf - Blish James - Zabr7

Autor - James Blish

Tytuł - Gdzie jest twój dom, Ziemianinie

Tłumaczenie - Juliusz P. Szeniawski

Opracowanie - Mariusz Szydlik

Johnowi W. Campbellowi,

juniorowi

PROLOG

Loty kosmiczne zaczęto prowadzić w okresie upadku Wielkiej Zachodniej

Cywilizacji Ziemskiej, traktując je jako rodek samoobronny. Wynalezienie

silników Muira, opartych na zasadzie transmisji masy, pozwoliło pierwszym

badaczom przestrzeni dotrzeć aż w rejony Jowisza. Napęd grawitacyjny,

którego istnienie postulowano już całe wieki wczeniej, odkryty został w roku

2018, włanie podczas ekspedycji na tę planetę. Był to więc ostatni lot statku

kosmicznego napędzanego silnikami Muira i zarazem ostatnie tego typu

przedsięwzięcie Zachodu przed ostateczną zagładą tej cywilizacji.

Ukończenie zdalnie sterowanej budowy Mostu na powierzchni samego

Jowisza, z pewnocią największego (a pod wieloma względami także

najbardziej bezużytecznego) ludzkiego przedsięwzięcia technicznego,

umożliwiło wykonanie cisłych, bezporednich pomiarów pala magnetycznego

tej planety. Dostarczyły one ostatecznego potwierdzenia hipotezy Blacketta-

Diraca, która już w tysiąc dziewięćset czterdziestym ósmym roku przedstawiła

bezporednią zależnoć między magnetyzmem, grawitacją i momentem pędu

każdego ciała.

Do tego czasu równanie Blacketta-Diraca nie znajdowało żadnego

praktycznego zastosowania, pozostając jedynie zabawką teoretyków

matematyki. I wtedy, nagle zarówno twierdzenie jak i matematycy zaczęli

więcić swoje pierwsze triumfy. Z wielu zapisanych symbolami stronic i nie

kończących się dyskusji nad hipotetyczną wielkocią natężenia pola

wirującego elektronu wyłonił się niemal zupełnie gotowy do użytku

grawitronowy generator polaryzacji Dillona-Wagonnera, który na czeć tego, w

jaki sposób wpływał na rotację elektronu, prawie natychmiast ochrzczono

mianem "szalonego wiratora" lub krótko - wiratora. Nadszybkoć, ekran

przeciwmeteorytowy i antygrawitacja nadeszły razem w jednym zwartym

pakiecie, opatrzonym etykietką:

G=2(PC/BU)^2

Każda kultura posługuje się swoistym systemem matematycznym, w którym

historiografowie potrafią dostrzec jej nieuniknione społeczne uwarunkowanie.

Ta formuła, ubrana w symbole algebry magiańskiej, wiodącą ku macierzowej

mechanice nowej Ery Nomadów, pozostała w swej istocie odkryciem

Zachodu. Początkowo jej podstawowego znaczenia upatrywano w fakcie, iż

za prędkoć graniczną przyjęła ona w i e l o k r o t n o ć prędkoci wiatła - c. W

ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat swego istnienia Zachód użył wiratorów do

rozesłania kolonistów do pobliskich gwiazd, lecz nawet wtedy nie zdawał

sobie sprawy z tego, jak potężna broń spoczywa w jego słabnących już

dłoniach. Zachód nigdy w zasadzie nie odkrył, że wirator może unieć k a ż d e

ciało, a także zapewnić temu ciału ochronę i wprawić je w ruch szybszy niż

wiatło.

W następnych stuleciach idea lotów kosmicznych została niemal całkowicie

zapomniana. Nowa ziemska cywilizacja - ten cile planetarny despotyzm,

nazwany przez historiografów Państwem Monopolistycznym mylała zupełnie

innymi kategoriami. Loty kosmiczne były może spóźnionym, ale naturalnym

płodem sposobu mylenia charakterystycznego dla kultury Zachodu, który

zawsze żądny był zgłębienia tajemnic nieskończonoci. Natomiast w

mieszkańcach Wschodu już sama idea wzbudzała tak ogromny sprzeciw, że

nie pozwalali o niej wspominać nawet pisarzom parającym się fantastyką.

Gdy Zachód piął się ku niebu niczym sekwoja, obywatele Wschodu jak

porosty rozpełzli się po całej planecie, coraz mocniej zaciskając ją w swoich

rękach i zadowalając się życiem tylko u podnóża tych kolumn słonecznego

blasku, po których Zachód usiłował wzbić się w przestrzeń.

W ten sposób narodziło się i zwyciężyło Państwo Monopolistyczne, w ten też

sposób miało zamiar utrzymać stan swego posiadania. Nigdy nie doszło do

bezporedniego, zbrojnego podboju Zachodu przez Wschód. W istocie rzeczy,

w roku dwa tysiące sto piątym (który to rok przyjmuje się za datę upadku

Zachodu), jakakolwiek tego rodzaju globalna bitwa spowodowałaby

wyludnienie całej Ziemi w przeciągu niemal jednej nocy. Zamiast tego Zachód

sam dopomógł we własnym podboju - długotrwałym i bolesnym procesie,

którego wynik wielu ludzi potrafiło przewidzieć, lecz którego nikt nie był w

stanie powstrzymać. Aby zapobiec wrogiej infiltracji, Zachód wprowadził i

nieustannie zaostrzał autokontrolę procesów mylowych. Doprowadziło to do

stanu, w którym tych dwu przeciwstawnych sobie kultur nie sposób było w

końcu odróżnić, a ponieważ Wschód miał znacznie większe dowiadczenie w

sprawowaniu tego rodzaju monolitycznych rządów, jego przywództwo w

bezkrwawy sposób stało się faktem.

Zakazem mylenia o lotach kosmicznych objęte zostały nawet rozważania

fizyków. Wszechobecna Policja Myli, przeszkolona w zakresie praw

rządzących balistyką i innymi dziedzinami astronautyki, była w stanie wyledzić

tego typu zabronioną działalnoć - zwaną działalnocią nieziemską - na długo

przedtem, zanim mogła ona doprowadzić do uzyskania jakichkolwiek

praktycznych efektów.

Istniała jednak dziedzina, w której Policja Myli nie mogła zakazać

prowadzenia prac badawczych, ponieważ na niej opierała się cała władza

nowego państwa. Dziedziną tą była atomistyka. Tymczasem to włanie

badania nad momentem magnetycznym elektronu doprowadziły swego czasu

do powstania równań Blacketta-Diraca. Nowe państwo zataiło oczywicie

istnienie wiratorów - otwierały zbyt dogodną drogę ucieczki a Policji Myli nigdy

nie poinformowano, że to podstawowe równanie także należy do

inwigilowanego przez nią "obszaru cisłego nadzoru". Władcy Wschodu nie

mieli podać na temat równania nawet takiej informacji.

W ten sposób, choć Państwo Monopolistyczne prowadziło czystki i

"reedukację" wród wszystkich grup mniejszociowych, nikt nie podejrzewał, że

to włanie matematycy mogą zgotować mu zagładę, a oni sami nawet w swych

własnych mylach wolni byli od jakichkolwiek rewolucyjnych pobudek. Wirator

został ponownie - i to doć przypadkowo - wynaleziony w laboratoriach fizyki

jądrowej Koncernu Cezowego.

To odkrycie oznaczało zagładę Państwa Monopolistycznego, tak jak

niwelująca potęga reaktora atomowego i Słonecznego Feniksa zwaliła niegdy

dążąc ku przestrzeni Zachód. Loty kosmiczne zostały wznowione.

Przez pewien czas wiratory montowano przezornie tylko w nowo

zbudowanych statkach kosmicznych, co zapoczątkowało miesznie krótki

okres badań planetarnych. Chwiejący się w posadach gmach walczył o

zachowanie równowagi, lecz rodek ciężkoci już uległ przesunięciu.

Marnotrawstwo, związane ze stosowaniem wiratorów do napędzania

wyłącznie niewielkich rakiet, było nie do ukrycia.

Od kiedy antygrawitacja stała się techniczną rzeczywistocią, przestała istnieć

potrzeba specjalnego przystosowywania projektów statków do wymogów

podróży kosmicznych, ponieważ zarówno masa jak i linie aerodynamiczne

utraciły jakiekolwiek znaczenie. Najcięższy i najbardziej niezdarnie

ukształtowany obiekt można było dźwignąć i wyrzucić z powierzchni Ziemi na

dowolną niemal odległoć. Gdyby okazało się to konieczne, można byłoby

poruszyć nawet całe miasta.

I wiele z nich poruszono. Wczeniej jednak przyszła kolej na fabryki i zakłady

przemysłowe. Najpierw zaczęły wędrować po powierzchni Ziemi, od jednego

złoża cennych minerałów do drugiego, a później wzbiły się w przestrzeń

kosmiczną. I tak rozpoczął się exodus. Nic nie mogło go powstrzymać,

ponieważ w owym czasie taki trend najwyraźniej odpowiadał interesom

Państwa. Ruchome fabryki zmieniły Marsa w Pittsburgh Układu Słonecznego.

Dzięki wiratorom, które przeniosły sprzęt górniczy i całe rafinerie kopalin,

życie wróciło na tę pokrytą liszajami rdzy kulę. Tam, gdzie niegdy znajdował

się sam Pittsburgh, rozpocierała się teraz dolina żużlu i popiołów. Ogromne

kombinaty przetwórcze Koncernu Stalowego połykały roje meteorów,

przeżuwały je i wypluwały w postaci wyposażenia satelitów. Koncerny:

Aluminiowy, Germanowy i Torowy wysyłały swoje zakłady w przestrzeń, by

wydobywały one zasoby innych planet.

Aż należący do Koncernu Torowego Zakład Numer Osiem nie powrócił. Ten

prosty fakt zapoczątkował rewolucję przeciwko panowaniu kultury cile

planetarnej. W poszukiwaniu pracy wród kolonistów wyrzuconych przez

odpływ Cywilizacji Zachodu, Układ Słoneczny opuciły pierwsze miasta-

wędrowcy. Wród tych nomadów przestrzeni zaczęła się wykształcać nowa

kultura, która ze względu na swój zasięg stała się wkrótce kulturą

powszechną. I wtedy, wbrew własnej woli, Państwo Monopolistyczne zrobiło

to, co od dawna obiecywało uczynić, kiedy ludzkoć będzie gotowa - zanikło.

Ta Ziemia, która aż do ostatniego ziarenka piasku stanowiła niegdy jego

wyłączną własnoć, była teraz niemal zupełnie wyludniona. Jej spadkobiercami

zostały ziemskie koczownicze miasta: miasta-sezonowi robotnicy, miasta-

najemni pracownicy, miasta-nomadowie.

Stało się to możliwe przede wszystkim dzięki wiratorom, ale stan ten nie byłby

trwały, gdyby nie ogromny współudział dwóch innych czynników społecznych.

Pierwszym z nich była długowiecznoć. Już wówczas, gdy technicy pracujący

na Mocie na Jowiszu potwierdzali zasadę działania wiratora, proces

pokonywania naturalnej mierci był prawie całkowicie zakończony. Oba te

odkrycia znakomicie się uzupełniały. Pomimo bowiem tego, że wirator potrafił

nadawać pojazdom - lub miastom - szybkoć nieporównanie większą od

prędkoci wiatła, podróże między gwiazdami w dalszym ciągu pochłaniały

pewną skończoną iloć czasu. Ogrom galaktyki był wystarczający, by lot

dalekiego zasięgu, prowadzony nawet z najwyższą możliwą prędkocią, trwał

całe ludzkie życie.

Lecz gdy mierć skapitulowała przed lekami geriatrycznymi, pojęcie długoci

życia ludzkiego całkowicie zatraciło swój dawny sens.

Drugi czynnik miał charakter ekonomiczny. Było nim wyniesienie germanu do

roli posłusznego dżina fizyki ciał stałych. Na długo przedtem, zanim lot w

daleką przestrzeń stał się faktem, metal ten osiągnął na Ziemi fantastyczną

wprost wartoć. Otwarcie międzygwiezdnych granic obniżyło jego cenę do

poziomu, na którym możliwe stało się jego powszechne wykorzystanie.

Stopniowo german stał się podstawowym, stabilnym rodkiem płatniczym w

handlu galaktycznym. Tylko on był w stanie zachęcić koczownicze miasta do

działania.

Tak więc Państwo Monopolistyczne upadło, lecz pozostawiło po sobie częć

swojej społecznej struktury. Ziemskie prawa, choć w bardzo zmienionej

formie, przetrwały, i to nie bez korzyci dla wędrownych miast. Nomadowie

przestrzeni napotykali wiaty, które odmawiały wyrażenia zgody na lądowanie;

inne pozwalały im lądować, lecz bezlitonie ich wyzyskiwały. Miasta broniły się,

jak umiały, ale jako machiny wojenne nie były zbyt sprawne. Generalnie rzecz

biorąc, koparki zawsze były bliższe Zachodowi niż czołgi, niemniej wynik

walki między tymi dwoma urządzeniami jest łatwy do przewidzenia - to się

wcale nie zmieniło. Stosowanie całej potęgi wiratora do napędzania obiektów

tak małych jak statki kosmiczne było oczywicie marnotrawstwem, ale okręt

wojenny ma z założenia trwonić energię bezproduktywnie, a im więcej jej

traci, tym bardziej morderczy jest tego skutek. Ziemska policja poskromiła

zbuntowane miasta. Ponieważ jednak były one Ziemi potrzebne dla

zagwarantowania jej własnych interesów, wkrótce potem uchwalono prawa

zapewniające miastom ochronę.

W ten sposób ziemska policja zachowała swoją jurysdykcję, lecz panowanie

Ziemi w większoci regionów było bardzo słabe. W wielu zakątkach Galaktyki

znano ją tylko jako legendę - zielony mit unoszący się gdzie hen w

przestrzeni, odległy o tysiące parseków i tysiące lat nieuchronnie toczącej się

historii. W wielu z nich znacznie żywiej pamiętano obaloną niedawno tyranię

Wegi i zdążono już zapomnieć (a niektórzy nigdy nawet nie poznali) imię

niewielkiej planety, która położyła tej tyranii kres.

Ziemia zmieniła się w planetę-ogród. Pozostało na niej tylko jedno warte

wspomnienia miasto - senna stolica Galaktyki. W okrytej kwieciem dolinie

pittsburskiej zjawiali się bogaci nowożeńcy, by tam poswawolić; starzy

parlamentarzyci przyjeżdżali na Ziemię, by tutaj umrzeć.

Nikt inny nigdy jej nie odwiedzał.

Acreff Monales:

Droga Mleczna - pięć portretów kulturowych

ROZDZIAŁ 1

Utopia

Wychodząc na wąski, granitowy taras, John Amalfi poczuł, że pamięć płata

mu jeden z tych częstych niegdy figli, które zawsze drażniły go jak zgrzytliwy

ton w gładko skądinąd granym solo francuskiego rożka. Takie momenty

wahania nad wyborem właciwego słowa zdarzały mu się teraz już znacznie

rzadziej, lecz mimo to ciągle jeszcze były dokuczliwe.

Tym razem przyłapał się na tym, że nie potrafi zdecydować, jak powinna

brzmieć nazwa miejsca, do którego włanie wchodził: dzwonnica czy

dyspozytornia?

Była to, oczywicie, kwestia czystej semantyki, a jej rozstrzygnięcie zależało -

zgodnie z jednym z najstarszych powiedzonek - od punktu widzenia. Taras

biegł wokół dzwonnicy miejskiego ratusza. Samo miasto jednak było statkiem

kosmicznym, którego znaczną częcią dowodzono włanie z tego miejsca. Stąd

także Amalfi przywykł obrzucać taksującym spojrzeniem gwiazdy, wród

których statek żeglował. To czyniło z tego budynku dyspozytornię. Lecz

jednoczenie statek był miastem - miastem aresztów i placem zabaw, zaułków,

ulic i ulicznych kotów, i nawet dzwon na dzwonnicy wisiał jeszcze ciągle tam,

gdzie go niegdy umieszczono, choć od dawna nie miał już serca. Miasto w

dalszym ciągu nosiło nazwę Nowy Jork w stanie Nowy Jork, ale to - jak

dowodziły stare mapy - było mylące. Kosmiczne miasto było jedynie częcią

Nowego Jorku, samym Manhattanem.

Amalfi przestąpił próg, a w odgłosie jego kroków uderzających o granitową

posadzkę nie dało się wychwycić żadnego zauważalnego zakłócenia rytmu.

Te drobne dylematy były mu dobrze znane. W latach, które nastąpiły

bezporednio po wzbiciu się miasta w przestrzeń, często miewał tego rodzaju

rozterki. Lot kosmiczny tak całkowicie odmienił funkcje najzwyklejszych

rzeczy i miejsc, że bardzo trudno było ustalić, w jakich kategoriach trzeba o

nich myleć. Dzisiejszy dylemat polegał na tym, że choć dzwonnica ratusza

wyglądała niemal zupełnie tak samo jak w roku 1850, to pełniła teraz funkcję

dyspozytorni statku kosmicznego, a zatem żadne z dwóch okreleń nie

wyrażało precyzyjnie tego, czym stała się ta kombinacja.

Amalfi spojrzał w górę. Niebo także wyglądało mniej więcej tak samo jak w

bezchmurną noc roku tysiąc osiemset pięćdziesiątego. Ekran wiratorów,

szczelną kulą otaczający całe miasto, sam w sobie był całkowicie

niewidoczny. Jednak przepuszczając tylko eliptycznie spolaryzowane wiatło,

rozmazywał punkty, które były gwiazdami widzianymi z próżni, i sprawiał, że

oglądane z dołu, zdawały się wiecić trzykrotnie janiej. Poza odległym, ledwie

słyszalnym pomrukiem wiratorów nic nie wskazywało na to, że miasto mknęło

przez obszary próżni między gwiazdami - tułacz wród tułaczy.

Gdyby przyszła mu na to ochota, Amalfi mógłby wywołać z pamięci tamte

dawne czasy, kiedy to Ojcowie Miasta zdecydowali, że nadeszła pora, by

wyruszyć w przestrzeń. Było to w roku trzy tysiące sto jedenastym, dziesiątki

lat po opuszczeniu Ziemi przez wszystkie większe skupiska ludzkie. Amalfi

miał wówczas zaledwie sto siedemnacie lat, lecz piastował już urząd

burmistrza miasta. Funkcję miejskiego menedżera pełnił w tamtych czasach

człowiek o nazwisku deFord, który podzielał zakłopotane zdumienie

Amalfiego, wywołane niemożnocią precyzyjnego nazwania tych wszystkich

znajomych rzeczy, tak bardzo nagle odmienionych.

Ale deFord został rozstrzelany przez Ojców Miasta około roku trzy tysiące

trzechsetnego za jawne pogwałcenie kontraktu zawartego przez Nowy Jork z

planetą zwaną Epoką, co na czarno zapisało się w policyjnej kartotece miasta

i czego policja do dzi nie mogła mu zapomnieć.

Nowym menedżerem został Mark Hazleton, młody, niespełna czterystuletni

człowiek, do którego Ojcowie Miasta zdążyli już poczuć równie wielką niechęć

jak do deForda, i to z tych samych mniej więcej powodów. Hazleton urodził

się jednak już po opuszczeniu Ziemi i dlatego nie miał najmniejszych trudnoci

z nadawaniem rzeczom odpowiednich nazw. Amalfi gotów był uwierzyć, że

jest ostatnim człowiekiem na pokładzie wędrownego miasta, który odczuwa

jeszcze czasami zakłócenia strumienia wiadomoci, wywołane przez stare,

ziemskie nawyki mylenia.

Przywiązanie Amalfiego do ratusza, jako do centrum kierowania miastem,

zdradzało w pewien sposób jego pradawne powiązania z Ziemią. Ratusz był

najstarszym budynkiem na pokładzie i dlatego widać z niego było tylko bardzo

niewiele nowych gmachów - był zbyt niski i otaczało go zbyt wiele nowych

konstrukcji. Dla Amalfiego nie miało to żadnego znaczenia. Z dzwonnicy - czy

też dyspozytorni - patrzył zawsze, z głową odrzuconą do tyłu aż na sam

potężny kark, w jednym tylko kierunku - prosto w górę. W końcu nie miał

żadnego powodu patrzeć na budynki otaczające Battery Park. Już je widział.

Natomiast prosto nad jego głową znajdowało się słońce spowite w

wygwieżdżoną czerń. Było już wystarczająco blisko, by dało się wyraźnie

dostrzec jego tarczę, i powoli stawało się coraz większe. Amalfi włanie

obserwował je uważnie, kiedy mikrofon w jego ręku wydał urywany skrzek.

- Wygląda mi doć dobrze - powiedział Amalfi, niechętnie zniżając łysą głowę

w kierunku mikrofonu. To gwiazda klasy G albo co w tym rodzaju, a Jake z

Astronomicznego mówi, że dwie z jej planet są typu ziemskiego. Archiwa

dodają, że obie są zamieszkane. Gdzie są ludzie, tam jest i praca.

Słuchawka zakwakała co szybko, równo wyważonymi sylabami, ale w tym, co

przekazywała, czuło się brak większego przekonania. Amalfi słuchał

niecierpliwie, a potem rzucił krótko:

- Polityka.

Wymówił to słowo tak, jakby nadawało się tylko do gryzmolenia na

odrapanych murach. Mikrofon umilkł. Amalfi odwiesił go z powrotem na

miejsce przy balustradzie, a w chwilę później jego kroki zadudniły na

archaicznych, kamiennych schodach prowadzących z dzwonnicy-

dyspozytorni.

Hazleton czekał na niego w gabinecie burmistrza, bębniąc smukłymi palcami

po blacie biurka. Obecny menedżer miasta był człowiekiem nadmiernie

wysokim, szczupłym i kocistym, a co w sposobie, w jaki rozsiadł się w fotelu

Amalfiego, sprawiało, że robił także wrażenie człowieka leniwego. Jeżeli

upodobanie do chadzania krętymi cieżkami jest oznaką lenistwa, to Amalfi

skłonny był nazwać Hazletona najbardziej leniwym człowiekiem w miecie.

Czy był bardziej leniwy niż ktokolwiek poza miastem, było zupełnie obojętne.

Nic, co działo się poza miastem, nie miało praktycznie żadnego znaczenia.

- No i...? - spytał Hazleton.

- No i nieźle - odmruknął Amalfi. - To przyjemny żółty karzeł ze wszystkimi

ozdóbkami.

- Jasne - powiedział Hazleton, umiechając się z przymusem. - Nie rozumiem,

dlaczego tak bardzo się pan upiera, żeby na własne oczy obejrzeć każdą

mijaną przez nas gwiazdę. Tu, w swoim gabinecie, ma pan pod ręką ekrany,

Blish James - Latające miasta -03- Gdzie twój dom, Ziemianinie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: