algi-kosmetologia.doc

ALGI W KOSMETYCE

Lekarze i kosmetolodzy szukając związków bogatych w witaminy i mikroelementy, wspomagających funkcjonowanie organizmu i jednocześnie mogących poprawić wygląd naszej skóry, sięgnęli do głębin morskich. W morzu żyje bowiem ponad 500 tysięcy gatunków roślin i zwierząt. Jednym z cenniejszych darów morza okazały się algi, a właściwie – używając prawidłowej nazwy botanicznej – glony.

Algi to ogólna nazwa ogromnej grupy, najczęściej samożywnych, wodnych organizmów o bardzo zróżnicowanej wielkości: od kilku milimetrów do kilku metrów (wodorosty morskie). Różne odmiany alg są hodowane lub wydobywane z dna mórz, szczególnie z okolic Bretanii (Bretończycy nazywają algi "chlebem morza"). Coraz częściej pozyskuje się je również metodami biotechnologicznymi.

Skład chemiczny poszczególnych gatunków glonów jest różny i nie do końca dokładnie zbadany. Wiadomo, że organizmy te zawierają stosunkowo duże ilości protein, węglowodanów (głównie polisacharydy), witamin i mikroelementów. W skład ich może wchodzić też chlorofil bądź inny barwnik, nadający im charakterystyczną barwę (zieloną, czerwoną lub brązową). Algi grupuje się bardzo często właśnie w zależności od ich zabarwienia.

W wielu kulturach glony są tradycyjnym składnikiem jadłospisu. W Europie coraz częściej stosowane są jako środki uzupełniające pożywienie w postaci kapsułek, tabletek lub proszku. W krajach Dalekiego Wschodu kobiety od stuleci używały przyrządzone z alg preparaty do regeneracji wysuszonej, spierzchniętej, np. pod wpływem nadmiaru słońca czy wiatru skóry twarzy i rąk.

Badaniem i wytwarzaniem alg do celów kosmetycznych naukowcy zajmują się od niedawna. Jednym z pionierów tych badań jest prof. Claude Chasse, znany oceanolog, który podjął próby poznania ich składu chemicznego, określenia właściwości i sposobu wykorzystania. Jak się okazało, organizmy te mogą stanowić źródło najróżniejszych substancji interesujących dla kosmetyki.

Ze względu na zawartość witamin z grupy B (B1, B2, B5, B6, B12), które biorą udział w metabolizmie tłuszczy i białek, algi wykazują zdolność odnowy naskórka. Zawarte w nich witaminy E i C oraz ß-karoten wykazują działanie antyrodnikowe, wzmacniają ściany naczyń, aktywizują procesy zachodzące w skórze, poprawiają jej koloryt.

Mikroelementy obecne w różnych rodzajach alg, to głównie brom, cynk, jod, wapń, żelazo, miedź, magnez i mangan. Dzięki specyficznej budowie łatwo przenikają one przez barierę warstwy rogowej naskórka, zapewniając prawidłowe funkcjonowanie skóry.

Algi mogą być także cennym źródłem białek, zawierających takie aminokwasy, jak alanina, aspargina, glicyna, lizyna, seryna. Związki te występują w NMF (natural moisturizing factor), czyli naturalnym czynniku nawilżającym, będącym składnikiem warstwy rogowej i nadającym skórze odpowiednie nawilżenie. Na szczególną uwagę zasługują glony zawierające w swoim składzie aosainę. Związek ten opóźnia proces starzenia skóry, ponieważ powoduje obniżenie aktywności elastazy – enzymu rozkładającego elastynę. Białko to występuje w skórze, gdzie odpowiada za prawidłowe jej funkcjonowanie, zapewniając odpowiednią elastyczność i gładkość.

Zawarte w algach węglowodany działają bakteriostatycznie, regulują pracę gruczołów łojowych (mannit, mannitol, sorbitol), nawilżają (karagen), poprawiają krążenie, stymulują przemianę materii (flukoidyna, laminaryna).

Obecne w algach mukopolisacharydy (MPS), głównie kwas hialuronowy i siarczan chondroityny, są substancjami silnie nawilżającymi skórę.

Na uwagę zasługują także zawarte w algach polifenole, posiadające właściwości antyoksydacyjne, antyrodnikowe i przeciwzapalne. Badania wykazały, że ekstrakt alg chroni ludzkie keranocyty i fibroplasty przed działaniem wolnych rodników, opóźniając tym samym procesy starzenia.

Lipidy występujące w glonach zawierają niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), w tym także kwas linolenowy, który wzmacnia barierę lipidową oraz likwiduje stany zapalne naskórka.

Biorąc pod uwagę zawarte w algach składniki można przypuszczać, że w praktyce kosmetycznej mogą one odgrywać coraz większą rolę, zwłaszcza w regeneracji skóry i opóźnianiu procesów jej starzenia się. Wykazują one bowiem dużą zdolność przenikania w głąb warstwy rogowej. Przeprowadzone badania potwierdzają, iż w trakcie liftingu wszystkie substancje czynne są wchłaniane i transportowane do skóry właściwej. Algi mają właściwości dotleniające i regenerujące. Wykazują zdolność napinania skóry, rozjaśniania cery, kojenia podrażnień.

Preparaty kosmetyczne zawierające wyciągi z alg morskich szczególnie polecane są do pielęgnacji cery osób często przebywających w suchych pomieszczeniach, narażonych na działanie skażonego powietrza wielkich miast, żyjących w ciągłym stresie. Czynniki te wpływają bowiem negatywnie na skórę, przyspieszając proces jej starzenia. Stosowanie preparatów zawierających glony może neutralizować skutki tych działań. Algi zaopatrują naszą skórę w witaminy, aminokwasy, elementy śladowe, proteiny i składniki mineralne, przez co regenerują tkanki i komórki i zapewniają jej prawidłowe nawilżenie.

Algi wchodzą w skład klasycznych kosmetyków, np. kremów, żeli, ampułek, maseczek kosmetycznych. Jako kosmetyczna substancja czynna wspomagają one procesy odnowy skóry. Badania wykazują, że po podaniu preparatu algowego widoczny jest efekt rewitalizujący, spowodowany pobudzaniem syntezy kolagenu. Preparaty takie wyróżniają się działaniem wybitnie regenerującym.

W kosmetyce szczególnie przydatne są algi sproszkowane do mikronowych rozmiarów. Proces mikronizacji sprawia, że biologiczna energia alg może być wykorzystana jeszcze bardziej efektywnie. Dzięki wielkości molekuł i szczególnej strukturze działają one osmotycznie i dlatego bardzo chętnie stosowane są w preparatach kosmetycznych.

W kosmetyce i farmacji wysoko ceni się także wiele innych właściwości alg, m.in. ich zdolność oczyszczania skóry i wchłaniania łoju. Stąd też preparaty zawierające je w swoim składzie stosuje się w celach leczniczych w schorzeniach dermatologicznych, takich jak egzemy czy trądzik pospolity. Kuracje przy pomocy alg łagodzą objawy łuszczycy. Dobre wyniki daje także zastosowanie ich do leczenia blizn.

Algi są także jednym ze składników preparatów antycelulitowych. Zwiększają one bowiem fizjologiczne działanie metaboliczne komórek. Obecny w wielu glonach kwas alginowy stymuluje przemianę materii i przyczynia się do usuwania złogów tłuszczu. Jednocześnie algi dostarczają organizmowi cennych składników mineralnych, takich jak potas, magnez, wapń i fosfor. Kosmetyczne preparaty zawierające je w swoim składzie stosowane są także ze względu na efekt drenażu tkanek. Algoterapia daje dobre wyniki w otyłości, przy rozstępach skóry na brzuchu i na piersiach. Algi stosowane są tu w postaci płynów i żeli kąpielowych oraz preparatów do masażu ciała. Mikroniowane algi morskie stosowane jako 100% okłady z alg morskich działają wyszczuplająco i detoksykująco.

Ze względu na własności algi wykorzystywane są także w odżywkach i żelach stosowanych do pielęgnacji oraz układania włosów.

Bardzo często zarówno w kosmetyce domowej, jak i profesjonalnej, wykorzystuje się algi zielone, które są bardzo dobrze tolerowane przez skórę. Rośliny te zawierają ponad 50 różnorodnych składników, dzięki czemu mogą zaopatrywać skórę w wiele ważnych elementów odżywczych.

Ekstrakt algi czerwonej stosowany jest w kosmetykach, które działają na skórę nawilżająco, oczyszczająco i łagodząco, wspomagają prawidłowe ukrwienie, redukują tłuszcz w tkance podskórnej. Produkty te poprawiają przede wszystkim stan cery: odwodnionej, z trądzikiem młodzieńczym oraz nadwrażliwej. Wyciąg z alg czerwonych, bogaty w pierwiastki, takie jak wapń, magnez, krzem, cynk gwarantuje także zdrowy wygląd włosów.

Preparaty zawierające w swoim składzie bogaty w składniki aktywne wyciąg z morskich wodorostów łagodzą podrażnienia skóry, wywołane np. działaniem promieni słonecznych, goleniem, czy depilacją. Zastosowanie tego rodzaju kosmetyków powoduje, że skóra staje się miękka i dobrze nawodniona. Szczególnie zalecane są dla cery wrażliwej.

Preparaty z wyciągiem z alg hawajskich działają kojąco, regulują naturalną równowagę, wzmacniają barierę ochronną skóry. Przywracają one cerze świeżość i naturalny wygląd, nie powodując przy tym podrażnień.

Obecnie dość często łączy się w produktach kosmetycznych właściwości roślin lądowych i morskich. W zależności od przeznaczenia kosmetyku oraz rodzaju skóry, do której preparat jest skierowany, stosuje się razem z algami olejki eteryczne, wyciągi z kwiatów, witaminy czy inne substancje biologicznie aktywne.

I tak kompleks zawierający DNA oraz wyciąg z alg morskich i małży doskonale i trwale nawilża, lekko napina skórę, wygładza i uelastycznia ją, zapobiega wiotczeniu i opóźnia pojawienie się zmarszczek. Stymuluje także procesy biochemiczne komórek skóry. Zmniejsza obrzęki i ciemne zabarwienia pojawiające się pod oczami. Szybko osiągany efekt wizualny zawdzięcza się tu dzięki łatwemu przenikaniu kompleksu przez naskórek.

Algi zawierają duże ilości elementów śladowych, a nasza skóra szybko reaguje na terapię preparatami zawierającymi je w swoim składzie. Jednak dla uzyskania długotrwałych rezultatów najbardziej wskazane jest doustne przyjmowanie preparatów z tych niezwykłych glonów. Stosowane zewnętrznie oraz przyjmowane doustnie mogą w sposób widoczny poprawiać stan naszej skóry i włosów.

Podwodny świat glonów czyli alg, tajemniczy i nie mniej zróżnicowany niż znana nam na co dzień roślinność lądowa, od wieków fascynuje ludzi zainteresowanych ich wykorzystywaniem.

Wśród glonów wyróżniamy ponad 30 tysięcy różnych gatunków. Część glonów jest bardzo drobna, wręcz mikroskopijnej wielkości, inne przybierają olbrzymie rozmiary, a kształtem przypominają wręcz podwodne zarośla lub krzaki. Glony rozwijać się mogą praktycznie w każdym środowisku wodnym, słodkim, słonym, zasolonym, stojącym lub płynącym.

W większości są samożywne, dzięki czemu są doskonałym źródłem pokarmu dla świata zwierzęcego. Z uwagi na duże wartości odżywcze, glony od dawna wykorzystywane są przez człowieka w niektórych regionach świata jako uzupełnienie codziennej diety i jako pasza dla zwierząt. Znalazły też swoje miejsce w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym oraz w kosmetyce.

ALGI MORSKIE I SŁODKOWODNE

Analiza alg (morskich i słodkowodnych) wykazała, że gromadzą one w sobie wszystkie minerały obecne w wodzie i to w postaci łatwo przyswajalnej przez człowieka. Możemy w nich znaleźć: cynk, fluor, fosfor, magnez, miedź, mangan, potas, wapń i żelazo.

Dodatkowo algi morskie obfitują w dużą ilość jodu i jest to podstawowa różnica między tymi rodzajami glonów. Duża zawartość jodu jest niekorzystna przy niektórych chorobach tarczycy, o czym należy pamiętać włączając algi do diety. Z drugiej strony przy niedobrze jodu w organizmie, algi morskie mogą działać korzystnie uzupełniając zapotrzebowanie na ten pierwiastek.

Algi (niezależnie od miejsca pochodzenia) zawierają również wiele witamin: beta-karoten czyli prowitamina A, witaminy z grupy B, witaminy C, E, K i PP. Algi są źródłem materii organicznej i jako takie są idealne do uzupełniania diety wegeteriańskiej, gdyż zawierają dużo białka niezbędnego do rozwoju organizmu człowieka i właściwego jego funkcjonowania.

Algi są również doskonałym źródłem aminokwasów tzw. egzogennych czyli takich, których nasz organizm nie potrafi produkować i dlatego musi pobierać z pożywieniem. A z aminokwasów zbudowane są wszystkie białka każdego żywego ustroju. W krajach Azji Południowo-Wschodniej algi morskie od dawna zajmują poczesne miejsce w codziennym wyżywieniu, jako źródło białka, witamin i minerałów, a niektóre z dań azjatyckich bez algi w ogóle tracą swój egzotyczny charakter.

ALGI NA NASZYCH STOŁACH

Algi gościmy w naszym jadłospisie prawie codziennie, nawet o tym nie wiedząc. Niektóre z nich są bowiem używane do produkcji dodatków znajdujących szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym jako substancje zagęszczające i żelujące, co wpływa korzystnie na wygląd i smak różnych artykułów spożywczych. Dlatego na większości kupowanych artykułów żywnościowych znajdujemy dziwnie brzmiące nazwy jak: alginian sodu, agar czy karagen lub symbole im odpowiadające.

Alginian sodu o symbolu E 401 jest to sól sodowa kwasu alginowego, otrzymywanego z wodorostów morskich. Jest bez smaku i zapachu oraz dobrze wiąże wodę i dlatego używany jest jako zagęstnik, substancja żelująca lub stabilizator do np. mas marcepanowych, nadzień owocowych, sosów sałatkowych, majonezów niskotłuszczowych, mrożonych przetworów rybnych, warzyw puszkowanych, koncentratów, sosów, dżemów, galaretek i marmolad, lodów, deserów, serków termizowanych. Alginian sodu dodawany jest jako substancja klarująca do soków, moszczy, piwa, wina czy miodów pitnych.

Agar o symbolu E 406 jest kolejną substancją żelującą pozyskiwaną z czerwonych glonów krasnorostów rosnących u wybrzeży Japonii. Agar również nie ma smaku i zapachu i coraz częściej używany jest zamiast żelatyny zwierzęcej, od której się odchodzi od czasu nagłośnienia choroby szalonych krów. Agar używany jest jako zagęstnik i substancja żelująca m. in. do produkcji napojów mlecznych nie fermentowanych, sosów sałatkowych, przetworów rybnych, ptasiego mleczka, galaretek, dżemów, marmolad, wyrobów ciastkarskich, a jako substancja klarująca do produkcji piwa. Jest również wykorzystywany w laboratoriach jako pożywka dla hodowli bakteryjnych lub dla hodowli tkankowych in vitro.

Trzecim z dodatków spożywczych opartym na algach jest karagen o symbolu E 407. Otrzymuje się go z czerwonych alg oceanicznych. Stosowany jest jako zagęstnik lub substancja żelująca m.in. do produktów mlecznych fermentowanych, sosów sałatkowych, wędzonych wędlin, dżemów, galaretek, lodów, śmietany, margaryn niskotłuszczowych, serków topionych, serków termizowanych, wyrobów garmażeryjnych. Jako stabilizator i emulgator karagen znajduje zastosowanie w mieszaninach masła i tłuszczów roślinnych i w deserach tłuszczowych w aerozolu.

ALGI JAKO ŹRÓDŁO SUPLEMENTACJI

Coraz większe zainteresowanie naturalnymi suplementami spowodowało zwrot ku ich naturalnym źródłom jakim niewątpliwie są algi morskie. Jednym z szerzej poznanych glonów jest zielononiebieska spirulina (łac. Spirulina maxima) dostępna bez recepty w naszych aptekach w postaci gotowych preparatów. Spirulina dostarcza pełnowartościowego białka, łatwo przyswajalnych minerałów i witamin, a zawarte w niej barwniki - chlorofil i fitocyjanina - wspomagają procesy trawienne, metaboliczne oraz oczyszczające organizmu. Poza tymi dwoma głównymi barwnikami, spirulina zawiera beta-karoten oraz cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, głównie sprzężony kwas linolowy tzw. CLA.

Spirulina działa korzystnie na nasz układ immunologiczny, spowalnia procesy starzenia, zmniejsza negatywne oddziaływanie środowiska, działa osłonowo na błonę śluzową żołądka oraz wspomaga detoksykację organizmu, co może mieć duże znaczenie m.in. dla osób palących lub przyjmujących długotrwale leki. Spirulina polecana jest szczególnie dla wegetarian jako uzupełnienie białka. Jedyne przeciwwskazania do jej zażywania to ciąża, okres karmienia i wiek do lat 12, ponieważ nie była ona badana w tych grupach ludzi.

Drugą z alg dostępną w naszych aptekach bez recepty jest chlorella, która jest słodkowodnym glonem bogatym w białko i inne składniki odżywcze. Chlorella jest glonem jednokomórkowym, który bardzo szybko się rozmnaża, co ma podstawowe znaczenie w jej hodowli. Mówi się nawet, że dzięki niej można by częściowo zlikwidować problem głodu w wielu krajach świata. Jej największe spożycie notuje się w Japonii.

Zanim jednak chlorella w przyszłości zagości na dobre w naszym, swojskim jadłospisie jako produkt spożywczy, można uzupełniać nią dietę jako suplementem. Podobnie jak spirulina wzmacnia układ immunologiczny, korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację, oraz działa detoksykacyjnie. Chlorellę można zalecać jako wspomaganie leczenia chorób reumatycznych, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń trawienia i wchłaniania oraz infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych.

ALGI W KOSMETYCE

Współczesna kosmetologia szeroko czerpie z odżywczych i pielęgnacyjnych właściwości różnych roślin, w tym od niedawna i z morskich alg, które zawierają liczne związki biologicznie czynne takie, jak:

·         Witaminy z grupy B pobudzające regenerację naskórka

·         Beta-karoten, witaminy C i E mające działanie przeciwutleniające, uszczelniające ściany naczyń krwionośnych i poprawiające wygląd skóry

·         Minerały (cynk, fosfor, jod, magnez, miedź, mangan, wapń i żelazo) regulujące czynność skóry

·         Aminokwasy egzogenne korzystnie oddziaływujące na nawilżenie skóry

·         Białko aosaina opóźniające proces starzenia się skóry poprzez hamowanie enzymu rozkładającego włókna elastynowe

·         Polifenole działające antyoksydacyjnie, również opóźniając starzenie skóry

·         Węglowodany (mannit, mannitol, sorbitol) regulujące pracę gruczołów łojowych

·         Omawiany już wyżej karagen działający nawilżająco

·         Kwas hialuronowy i siarczan chondroityny również silnie nawilżający skórę

·         Nienasycone kwasy tłuszczowe działające korzystnie na barierę lipidową skóry

·         Agar używany jako zagęstnik do kosmetyków.

W kosmetykach z algami szczególnie ważne jest opóźnianie procesu starzenia skóry i jej regeneracja. Dlatego kosmetyki takie wskazane są dla osób narażonych na działanie szkodliwych wolnych rodników tlenowych związanych z paleniem papierosów, zanieczyszczeniami powietrza czy żyjących w permanentnym napięciu. Kojące działanie algi wykazują również na skórę łojotokową lub trądzikową ponieważ oczyszczają cerę.

Inne działanie alg w kosmetykach to rewitalizacja skóry poprzez aktywację syntezy kolagenu oraz redukcja cellulitu w wyniku pobudzenia przemiany materii w tkance tłuszczowej. Algi działają korzystnie nie tylko na skórę, ale i na -włosy, dlatego coraz częściej są składnikiem odżywek i innych kosmetyków przeznaczonych do ich pielęgnacji.

Jak pokrótce można było się zorientować mamy dla alg różnorodne zastosowania i możemy być pewni, że na tym nie skończy się ich wykorzystanie dla dobra człowieka. Kolejne lata na pewno poszerzą naszą wiedzę o tej grupie roślin i sprawią, że o algach usłyszymy jeszcze nie raz.

Morza i oceany są źródłem glonów cenionych od tysiącleci za swoje cenne właściwości. Glony chronią przed chorobami, swoim smakoszom przedłużają życie, służą też w kosmetyce do upiększania. Mimo, że różne rodzaje alg różnią się miejscem pochodzenia, kolorem, wyglądem, strukturą, to jednak łączy je wiele wspólnego: zgodnie z Tradycyjną Medycyną Chińską mają chłodzącą naturę termiczną, słony smak, zdolność do zmiękczania stwardniałych struktur i obszarów ciała (tą właśnie cechę wykorzystuje współczesna kosmetyka), alkalizują krew i usuwają toksyny, nawilżają suchość i transformują flegmę, działają moczopędnie i pomagają usuwać pozostałości radioaktywnych elementów z organizmu, poprawiają przemianę wody w organizmie, ułatwiając równocześnie usuwanie obrzęków (zmniejszenie wagi ciała), zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi. Generalnie, w dietetyce stosuje się glony wspomagająco w leczeniu obrzęków, zgodnie ze starożytnym chińskim tekstem: "nie istnieje obrzęk, którego nie można by usunąć dzięki glonom", cyst, obrzękniętych węzłów chłonnych, opuchlizn, chorób skóry z towarzyszącymi zaczerwienieniami, zapaleń stawów. Działają również wspierająco w terapii raka i włókniaków. Zalecenia czysto medyczne podaję jedynie jako przykład potęgi działania glonów. Odradzam jednak samodzielne i bez konsultacji z lekarzem stosowania alg w tak skomplikowanych schorzeniach jak nowotwory. Również w schorzeniach tarczycy przed włączeniem glonów do menu należy skonsultować się z lekarzem, bowiem wysoka zawartość jodu może mieć wpływ na przebieg schorzenia.

Glony morskie zawierają wszystkie mikroelementy i minerały wody morskiej, mają też przedziwną zdolność gromadzenia ich we własnym wnętrzu. Co ważniejsze, zawierają te substancje w najbardziej przyswajalnej formie, zasymilowane już przez organizm roślinny. To ogromna zaleta, bowiem tak często reklamowane w mediach suplementy zawierają najczęściej syntetyczne witaminy i mikroelementy, których przyswajalność jest dużo niższa niż tych pochodzących z alg. Glony zawierają największą ilość i najwyższą różnorodność minerałów, w porównaniu z innymi roślinami i dlatego są tak cennym pokarmem. A co równie ważne: wystarczy zaledwie kilka tabletek sproszkowanych alg: Spiruliny czy Chlorelli dziennie, by w zabieganej rzeczywistości choć trochę nadrobić niedobory witamin i minerałów. Jeszcze lepiej, gdy włączymy algi do codziennej diety i urozmaicimy o nie dotychczas spożywane posiłki. Wystarczy około 5 gram dziennie. Szczególnie istotne dla wegan i wegetarian jest to, że glony są przebogatym źródłem żelaza, wapnia i jodu. Na przykład Wakame, Hiziki i Arame w suchej postaci zawierają 10 razy więcej wapnia niż mleko. Roślina nazywana sałatą morską (Sea lettuce) zawiera 25 razy więcej, a Wakame i Kelp 4 razy więcej żelaza niż wołowina; Kelp, Kombu i Arame 600-3000 razy więcej niż ryby morskie. Algi są też doskonałym źródłem fluoru niezbędnego do prawidłowej pracy układu odpornościowego, jak i budowy zębów i kości. Niestety fluor rozkładany jest przy najmniejszej próbie gotowania, by go pozyskać z alg należy je spożywać wprost po namoczeniu (wtedy algi zaś są bardzo wychładzające). Glony są też bogatym źródłem magnezu, fosforu, manganu, potasu, cynku i miedzi.

Przykładowa zawartość niektórych minerałów (wartości dla 100g suchej rośliny):