władysław reymont - z ziemi chełmskiej wrażenia i notatki.pdf - Reymont Władysław - czaszkaolga

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

Władysław St. Reymont

Z ziemi chełmskiej

Wrażenia i notatki

Tower Press 2000

I. Misja

Pan R. ożywił się niezmiernie i zawołał:

– Ależ ja sam bratem udział w tej ostatniej misji, a tak mi głęboko wyryła się w pamięci, że

mogę panu opowiedzieć o niej z najdrobniejszymi szczegółami. Poprzedzę tylko to opowia-

danie pewną, dosyć charakterystyczną sceną, żeby pan miał pełniejszy obraz życia na Unii

przed aktem tolerancyjnym.

„Wielkanoc owego roku wypadała w początkach kwietnia razem z prawosławną. Pamię-

tam, że w Wielki Piątek od samego rana mżył deszcz i było zimno. Śniegi jeszcze leżały po

rowach, role były rozmiękłe do dna i drogi nie do przebycia. Chodziłem zdenerwowany, bo

zanosiło się na dłuższą pluchę, a tu, jakby na dobitkę, przychodzi mój kowal i prosi, żeby

postać konie po księdza, do jego chorej żony.

– Co się stało? Widziałem ją jeszcze wczoraj przy wieczornym udoju.

– Zachorowała w nocy, leży prawie konająca! – mówił, trąc rękawem oczy.

– To idźcież do pani, może wam co pomoże.

– Kiedy się bojamy, bo może to ospa. Wystraszyłem się nie na żarty, gdyż na wsi graso-

wała ospa przez całą zimę.

– A może wam sprowadzić doktora? – proponuję mu bardzo serio.

Jakby się zdumiał, aż gębę otworzył. Ale naraz rzucił mi się do nóg, całował mnie po rę-

kach i bełkotał wystraszony.

– Dopraszam się tylko o księdza! Doktór nie pomoże! Co tam te doktory. Obejrzy, opuka,

zapisze lekarstwo, pieniądze weźmie, a chorobę zostawi. Pan Jezus prędzej odmieni na lep-

sze. Kobieta tylko skamle o księdza.

Poszedłem zaraz do stajni, żeby wybrać czwórkę, bo do parafii mieliśmy cztery opętane

mile i roztopami, ale gdym mijał czworaki, wydało mi się, że dojrzałem kowalową w głębi

sieni, karmiącą prosięta. Powstałem na nią, że w takiej chorobie wyłazi na zimno. Uśmiech-

nęła się jakoś dziwnie, zaprosiła mnie do izby i, zamknąwszy drzwi, powiada mi cicho do

ucha:

– Musi jaśnie pan posłać po księdza z Panem Jezusem, koniecznie potrzeba.

Mówiła z takim naciskiem i oczy jej tak błyszczały, że byłem pewny, iż majaczy.

– Ja zdrowa jestem, chwała Bogu! – odpowiedziała. – Ale tylko do mnie można wezwać

księdza, bo tylko ja jedna z dwórek jestem prawna katoliczka.

– A któż chory? – zaczynałem rozumieć ten podstęp.

– Na wsi leży czworo prawie konających. Przecież nie mogą umrzeć bez świętej spowie-

dzi, a zapisane w prawosławne, to księdzu nie wolno do nich przyjechać! Mają to cztery nie-

winne dusze pozostać bez świętych sakramentów? Od tygodnia się męczą, od tygodnia sko-

nać nie mogą, a tylko skamlą i skamlą o księdza! Aż strach patrzeć i słuchać. To umyśliłam

sobie: udam chorą, Pan Jezus daruje mi to cygaństwo, ksiądz przyjedzie do mnie, a tamtych

przyniesą na ten czas do izby i wyspowiadają się. Strażniki ani się domyślą.

– Chcecie ospę przywlec do chałupy! – krzyknąłem na nią.

– Bez woli Bożej nikomu włos z głowy nie spadnie! -odparła poważnie.

– Przecież macie drobne dzieci, mogą się łatwo pozarażać! – tłumaczyłem.

– To już trudno. Może Jezus w czem innem okaże nad nami swoje miłosierdzie, a tym nie-

szczęśnikom trzeba pomagać. Nie o małą rzecz idzie, o zbawienie dusz człowiekowych! –

dodała z taką mocą, że dałem spokój perswazjom i konie wysłałem.

O zmierzchu przywlekli chorych do kowalowej izby i pokładli pokotem na podłodze. Ko-

walowa powtykała im w garście pozapalane gromnice, przyklękła w pośrodku i bardzo żarli-

wie modliła się za konających, którzy leżeli nieruchomo, cierpliwie oczekując na spowiedź,

rozgrzeszenie i śmierć.

Widziałem to na własne oczy i nigdy tego nie zapomnę.

Ksiądz przyjechał późnym wieczorem, a za nim trop w trop strażnicy, jak zwykle, aby go

pilnować, żeby czasem nie zaniósł jakiej religijnej pociechy „uporstwujuszczym” 1 . Węszyli

przez cały czas pod zastoniętemi oknami, ale nie wywęszyli. Ksiądz przygotował chorych na

śmierć i odjechał.

Wszyscy ci chorzy pomarli tej samej nocy.

A w parę dni potem, umarło na ospę dwoje dzieci kowalowej.

Gorzko zapłaciła za swoje miłosierdzie, ale przyjęła ten cios jakby z uniesieniem szczęścia,

gdyż zaraz po pogrzebie powiedziała do mojej żony:

– Pomarły moje dzieciątka, pomarły... ale swoją śmiercią wykupiły cztery dusze z wiecznej

zatraty!

Otóż wkrótce po odjeździe księdza i jego aniołów stróżów, gdy się uspokoiło w domu, po-

szedłem do swojej kancelarii, a tylko co zapaliłem lampę, ktoś zapukał w okno i jakaś twarz

mignęła mi za szybami.

Wziąłem rewolwer i wyszedłem na ganek. Pod drzwiami stał jakiś człowiek. Zajrzał mi z

bliska w twarz i szepnął:

– Jutro w nocy misja!

– Gdzie?

– W samo południe zajedzie przed karczmę wóz w siwego konia. Dwóch chłopów będzie

nim jechało. Niech się pan do nich przyłączy, oni zaprowadzą.

– Skąd jesteście? – spytałem go mimo woli.

1 „uporstwujuszczym” – z ros. upartym; tak nazywano Polaków, którzy opierając się naka-

zowi cara, nie chcieli przejść na prawosławie.

władysław reymont - z ziemi chełmskiej wrażenia i notatki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: