BOLESŁAW LEŚMIAN
języki: polski
Bolesław Leśmian (właśc. Lesman) urodził się prawdopodobnie 22 stycznia 1877 w Warszawie (sam podawał jako datę urodzenia 1878), zmarł 5 listopada 1937 w Warszawie.Lata szkolne i studenckie (od około 1880) spędził w Kijowie - ukończył tamtejsze gimnazjum filologiczne (1897) oraz Wydział Prawny kijowskiego Uniwersytetu św. Włodzimierza (1901). W latach 1903-1906 podróżował po Europie Zachodniej (przebywał m.in. w Monachium, Paryżu i Bretanii). We Francji ożenił się z malarką Zofią Chylińską. W latach 1906-1911 przebywał w Warszawie, współpracował z Teatrem Artystycznym w Warszawie (1911). W okresie 1912-1914 znowu przebywał we Francji. W czasie pierwszej wojny światowej mieszkał w Łodzi, gdzie w sezonie 1916/1917 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Polskiego. W 1918 objął stanowisko notariusza w Hrubieszowie, w 1922 przeniósł się do Zamościa. W 1929 popadł w tarapaty finansowe na skutek nadużyć popełnianych przez jego wspólnika, z którymi później borykał się aż do śmierci - prawdopodobnie jedynie dzięki wstawiennictwu przyjaciół uniknął więzienia, a spłatę zobowiązań udało się rozłożyć na raty. W latach trzydziestych kilkakrotnie wyjeżdżał w podróże po Europie Zachodniej. W 1933 został wybrany do Polskiej Akademii Literatury, w 1935 przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy. Umarł 5 listopada 1937 roku na atak serca w Warszawie; pochowano go na Cmentarzu Powązkowskim.Debiutował jako poeta w warszawskim "Wędrowcu" w 1895 roku. W latach następnych pisał coraz więcej poezji (również w języku rosyjskim), także tekstów z dziedziny krytyki literackiej i teatralnej. W latach 1901-1907 współpracował z "Chimerą" redagowaną przez Miriama. W 1912 wydał pierwszy, prawie zupełnie zignorowany przez krytykę tom wierszy Sad rozstajny, w 1913 dwa tomy baśni arabskich dla dzieci: Klechdy sezamowe i Przygody Sindbada Żeglarza. Równiez w 1913 ukazały się tłumaczone i opatrzone przedmową przez Leśmiana Opowieści nadzwyczajne E.A.Poe. W 1920 ukazał się tom wierszy Łąka, który podobnie jak wcześniejszy nie cieszył się powodzeniem wśród czytelników i krytyki. W 1936 ogłosił kolejną książkę poetycką Napój cienisty, a w 1938 pośmiertnie ukazał się tom Dziejba leśna. W 1956 w Paryżu wydany został zbiór Klechdy polskie powstały prawdopodobnie wraz z baśniami arabskimi. W latach późniejszych wydawano jeszcze inne utwory Leśmiana spoza zbiorów poetyckich - z pism oraz te pozostawione w rękopisach ( m.in. w 1994 Zdziczenie obyczajów pośmiertnych). Twórczość Leśmiana współczesnym wydawała się spóźnionym echem Młodej Polski, dlatego przeważnie (poza nielicznymi wyjątkami, takimi jak Ostap Ortwin) zbywali ją lekceważeniem. Nie dostrzegali jej nowatorstwa i oryginalności, które przyczyniły się z czasem do uznania Leśmiana za najwybitniejszego poetę swoich czasów i jednego z najważniejszych polskich poetów dwudziestowiecznych, którego poezja cieszy się zarówno zainteresowaniem badaczy literatury, jak i czytelników.Wartość tej poezji wyrażała się przede wszystkim w spójnej wizji świata łączącej w sobie zarówno system idei, jak i system języka poetyckiego. W przeciwieństwie do rówieśników, dla których inspiracją była filozofia Schopenhauera i Nietzschego, Leśmian za przewodnika wybrał sobie Henri Bergsona, czemu dał wyraz zarówno w eseistyce, jak również (przede wszystkim) w konstrukcji swoistej mechaniki i dynamiki swojego poetyckiego świata, w którym każda rzecz, każde zjawisko czy przedmiot istnieje w nieprzerwanym toku stawania się. W leśmianowskiej filozofii twórczości istnieje ścisła odpowiedniość struktury języka i struktury świata (potwierdzeniem tego są poglądy wyrażone w szkicu "Rytm jako światopogląd", gdzie broniąc wiersza regularnego, zwłaszcza sylabotonicznego, twierdził, iż jest on najbardziej zdolny w swoich najrozmaitszych ukształtowaniach metrycznych i stroficznych do oddania całej niezmierzonej różnorodności form, w jakich manifestuje się przenikający świat "elan vital"). Jeszcze ściślejsza wzajemna odpowiedniość i współzależność istnieje pomiędzy sferą filozoficznych założeń dotyczących natury realności a sferą środków języka poetyckiego, które mają tę naturę uchwycić i przekazać - rysuje się ona u Leśmiana na terenie słowotwórstwa, składni i frazeologii - w jego twórczości występują liczne neologizmy, archaizmy, a także związki z folklorem (na poziomie słownictwa, składni i układów wersyfikacyjnych), które wzbogacają język i świat poetycki, czyniąc go niepowtarzalnym i na swój sposób magicznym. Jak napisał Julian Przyboś: "Gdy rozglądam się po poezji światowej niewiele znajduję przykładów podobnie bohaterskiej zaciekłości w walce słowem poetyckim o 'możliwość innej jawy' ".Twórczość:
· Sad rozstajny, Warszawa 1912
· Klechdy sezamowe, Warszawa 1913
· Łąka, Warszawa 1920
· Napój cienisty, Warszawa 1936
· Dziejba leśna, Warszawa 1938
· Klechdy polskie, Londyn 1956
· Skrzypek opętany, Warszawa 1985
· Pochmiel księżycowy (wiersze rosyjskie w polskiej wersji Jerzego Ficowskiego), Warszawa 1987
· Zdziczenie obyczajów pośmiertnych, Kraków 1998
Mag_man