Ch. Mauron: Wprowadzenie do psychokrytyki
- metoda psychokrytyczna powstała przez badanie tekstów;
- psychokrytyka zasadza się na ciągłej obecności w tekstach tego samego autora stałej sieci skojarzeń niezamierzonych;
- cel badań ogranicza się do osobowości pisarza; ściślej – do osobowości nieświadomej;
- psychokrytyka jest cząstkowa, pragnie być częścią krytyki a nie zastąpić ją;
- s. 371 psychokrytyka ma na celu zwiększenie naszego zrozumienia dzieł literackich, po prostu odkrywając w tekstach fakty i związki dotychczas nie zauważane (…), a których źródłem jest nieświadoma osobowość pisarza;
- krytyka tradycyjna wyrzeka się badań nad nieświadomością;
- psychoanaliza lekarska – traktuje dzieło jako wyraz nieświadomości;
- krytyka tematyczna – zajmuje się snami, mitami, chce uchwycić w twórczości pisarza wyraz najgłębszej osobowości;
- 1930 – brak porozumienia między psychoanalizą, krytyką i twórczością. W międzywojniu krytyka francuska odrzuciła pojęcie nieświadomości;
- wg Rodgera Fry’a (?) – jest sztuka czysta (rodzi się z kontemplacji pewnych stosunków formalnych) i nieczysta (wzruszenia obce przyjemności estetycznej). Nieczystość składa się ze świadomych treści, odmienionych w marzenia przez obrazy urzeczywistnionych pragnień;
- psychokrytyka pod zamierzonymi strukturami tekstu bada skojarzenia mimowolne;
- zamiast metody wolnych skojarzeń – nakładanie tekstów;
- psychokrytyk nie jest lekarzem (jak psychoanalityk) – cel jego to nie leczenie. Wyodrębnia on przypuszczalne ekspresje procesów nieświadomych. Psychokrytyk chce głębiej zrozumieć teksty;
- psychoanaliza – jak psychologia literacka. W krytyce tematycznej – wyłączona myśl racjonalna i aktywna adaptacja do środowiska; nie ma lęków, zagrożenia, problemów;
- psychokrytyka przyjmuje (i krytyka tematyczna) że najciekawsze sprawy rozgrywają się u pisarza na granicy procesów świadomych i nieświadomych, ale trzeba dla ich zrozumienia zbadać nieświadomość;
- nieświadomość pisarza – najbardziej prawdopodobne źródło jego twórczości;
- nie relacja pisarz-środowisko, a nieświadomość pisarza-świadome ja-środowisko.
Mag_man