867.Bóg i kosmologia. Nauka i teologia.pdf

przegląd

powszechny

11/867/93

miesięcznik

poświęcony sprawom religijnym,

kulturalnym i społecznym

założony w roku 1884

JEZUICI • Warszawa

WYDAWCA

Prowincja Wielkopolsko-Mazowiecka

Towarzystwa

Jezusowego

RADA REDAKCJI

Kazimierz Dziewanowski

Ryszard Otowicz SJ

Wacław Oszajca SJ

Krzysztof Renik

Wojciech Roszkowski

Adriana Szymańska

„PRZEGLĄD POWSZECHNY"

Redakcja i Administracja

ul. Rakowiecka 61

02-532 Warszawa

tel. redakcji 48-91-31 w. 211

49-02-39

tel. administracji 48-91-31 w. 214

48-09-78

PRENUMERATA

za rok 1993 132000zł

za II półocze 60000 zł

cena egzemplarza 16000 zł

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Jacek Bolewski SJ (red. naczelny)

Michał Jagiełło

Zbigniew Kubacki SJ

Maria M. Matusiak

Wpłaty

Bank PKO VI Oddział w Warszawie

nr konta 1560-51624-136

ul. Bagatela 15

00-585 Warszawa

Prenumerata wyłącznie za pośrednictwem

administracji „Przeglądu Powszechnego".

OPRACOWANIE GRAFICZNE

Teresa Wierusz

Skład i druk: Drukarnia Przeglądu Powszechnego

Warszawa, ul. Rakowiecka 61

Numer zamknięto 14 X 1993 r.

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania tekstów nie zamówionych

i zmiany tytułów.

spis treści

Czas chrześcijaństwa

183

Czas chrześcijaństwa jest ożywiany „pełnią czasu" zapoczątkowaną przez Jezusa

Chrystusa. Płynące z niej działanie, także w polityce, może być wolne od złej

(i nieskutecznej) niecierpliwości.

ks. Henryk Seweryniak

Reinkarnacja a wiara w zmartwychwstanie

186

Temat reinkarnacji staje się w Polsce coraz modniejszy: interesuje młodzież,

podejmują go liczne publikacje ezoteryczne. Należy stwierdzić, że wiara w rein

karnację, tak jak i wiara w zmartwychwstanie, zawiera całościową wizję świata,

naukę o zbawieniu, antropologię i eschatologię. Jest więc oczywiste, że nie

można uważać się za chrześcijanina, wierząc w reinkarnację. Byłby to synkre-

tyzm, który nie ma nic wspólnego ani z powagą Krzyża, ani z radosnym orę

dziem Wielkanocy.

Ewa Słoka

„To los mój na grobowcach siadać"

197

Zwyczaj siadania na grobach pojawił się w kulturze europejskiej i polskiej z po

czątkiem XIX w., gdy zakładanie nowych, pozamiejskich cmentarzy złączyło się

z ich zaanektowaniem przez romantyków. Zwyczaj ten wziął się z romantycznej

uczuciowości i egzaltacji, by stać się motywem literackim oraz stylem zachowa

nia na cmentarzu znamiennym dla epoki. Zanikł, gdy prywatnemu kultowi

zmarłych zaczęto nadawać formy publiczne.

Jacek Bolewski SJ

Mówienie o Bogu z doświadczenia

216

Papieska Rada ds. Dialogu z Niewierzącymi, z myślą o zgromadzeniu plenar

nym planowanym na 1994 r., postawiła pytanie: Jak dzisiejszemu człowiekowi

mówić o Bogu? Jeśli przyjmiemy, że punktem wyjścia ma być doświadczenie,

będzie to znaczyło, że mówienie winno być podporządkowane słuchaniu i poja

wiać się tylko wtedy, gdy to nieodzowne. JeśU mówienie o Bogu nie ma robić

wrażenia zewnętrznej „indoktrynacji", winno być poprzedzone otwarciem się na

doświadczenie. Ono bowiem jest pierwszym znakiem Boga dla człowieka.

178

Avery Dulles SJ

Nauka a teologia

231

Kosmologia przyrodnicza ubogacona przez badania metody teologicznej może

osiągnąć głębsze zaufanie do wiary, tradycji, wspólnoty i autorytetu. Nauka

może lepiej zrozumieć swoją istotę i historię przez rozważanie swych osiągnięć

w świetle myśli religijnej. Taki jest sens posłania, które Jan Paweł II wystosował

z okazji spotkania fizyków, filozofów i teologów zwołanego do Castel Gan-

dolfo w 1987 r.

ks Michał Heller

Bóg i kosmologia

245

Filozofia nauki stwierdza nadzwyczajną skuteczność matematyki w naukach

przyrodniczych, ale dotychczas nie zdołała wyjaśnić, dlaczego tak jest. Niewy

kluczone, że aby posunąć się w rozumieniu o krok dalej, trzeba wkroczyć na

teren teologii. W niej problem istnienia świata łączy się z problemem jego

racjonalności.

Michał Jagiełło

Ukraińskie zwierciadło (dokończenie)

257

Rachunki wzajemnych pretensji i krzywd w sprawach polsko-ukraińskich są tak

zawikłane, że trzeba wielkiej odpowiedzialności przy ich rozpatrywaniu. Coraz

częściej dochodzi jednak do wspólnych inicjatyw naukowych, kulturalnych,

gospodarczych. Prezydenci Polski i Ukrainy powołali ostatnio Komitet Konsul

tacyjny. Po obu stronach granicy powstaną komisje robocze, które zajmą się

wybranymi zagadnieniami ze sfery wzajemnych odniesień.

Adam Bartosz

o sytuacji politycznej i społecznej Romów

283

Wśród mniejszości narodowych w Polsce Romowie (Cyganie) stanowią małą

grupę. Jest ich około 20 tys. W relacjach między kulturą tworzoną przez

Romów a kulturą polską należy podkreślić większą niż dotychczas aktywność

Romów, będącą wyraźnym przejawem poczucia podmiotowości liczących się

przedstawicieli tego narodu. Partnerem Romów jest Biuro ds. Mniejszości Na

rodowych przy MKiS. W lutym 1992 r. powstała organizacja polityczna - Sto

warzyszenie Romów w Polsce.

Głos Cyganów

296

Michał Jagiełło

Romowie stają obecnie na rozdrożu: albo zamkną się w swej grupowej oazie,

skazując się na gettowość, albo zaczną w pełni korzystać z faktu bycia człon

kami wielogrupowego narodu romskiego i zarazem obywatelami Rzeczypospo

litej Polskiej.

179

Respice lector...

302

Jacek Kolbuszewski

Renesans tematu śmierci, w zetknięciu z jej kulturowymi fenomenami wyzwala

jący antropologię pamięci, staje się zjawiskiem charakterystycznym dla swoiście

wyrafinowanej elitarnej tendencji kulturowej.

Pokolenie spóźnionych Kolumbów

314

Jerzy Gaul

Być ukształtowanym przez jedną epokę i zderzyć się nagle z realiami innej, we

własnym kraju, to sytuacja, która spotkała się z różnymi reakcjami. Jednakże

wyprawom przedsiębranym przez politycznych marzycieli grożą mityczne złu

dzenia.

Sztuka

R. Rogozińska: Droga do nieznanego celu 317

(Wystawa prac Piotra Potworowskiego „Studia do...". Galeria u Jezuitów, Poznań,

maj - czerwiec 1993 r.)

Teatr

J. Godlewska: Upiorne „Upiory"

320

(Teatr Mały w Warszawie, „Upiory" Henrika Ibsena, reżyseria - Henryk Baranowski)

Książki

A. Szymańska: Awanturnik wyobraźni

322

(Maciej Cisło, „Było jutro, będzie wczoraj")

ks. W. Chrostowski: Zmagania z cierpieniem 325

(Harold S. Kushner, „Kiedy złe rzeczy zdarzają się dobrym ludziom")

A. Pietrzak: Niemieckie podróże sentymentalne 328

(Arno Surminski, „Grunowen oder Das vergangene Leben"; Christian Graf von Kro-

ckow, „Die Reise nach Pommern")

Z. Chojnowski: Wiechert w pryzmacie teologii

331

(Jan Rosłan, „Ernst Wiechert. Zycie i dzieło")

Informacje o nowościach wydawniczych

334

Z życia Kościoła 338

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: