Następstwa czasów i mowa zależna(Sequence of tenses and reported speech)
1. Następstwo czasów
W języku angielskim bardzo często stosowane są zdania ze spójnikiem THAT-że, w których przedstawia się czyjś osąd (TO THINK), znajomość rzeczy (TO KNOW), przypuszczenie (TO SUPPOSE), nadzieję (TO HOPE), wiarę (TO BELIVE), pewność siebie (TO BE SURE), obawę (TO BE AFRAID), wypowiedź (TO SAY, TO TELL SOMEBODY) itd. odnośnie pewnych zdarzeń.
Obowiązują tu pewne reguły:
1. Zastosowanie w zdaniu nadrzędnym czasu PRESENT SIMPLE, FUTURE SIMPLE lub PRESENT PERFECT nie ma żadnego wpływu na czas w zdaniu podrzędnym, np.:Robert sądzi, że pan Brown nie jedzie do Londynu.Robert thinks (that) Mr Brown is not going to London.PRESENT SIMPLE PRESENT CONT.
2. Natomiast zastosowanie w zdaniu nadrzędnym czasu przeszłego, np.: PAST SIMPLE, PAST PERFECT, powoduje zmianę czasu w zdaniu podrzędnym na odpowiedni czas przeszły.Robert sądzi, że pan Brown nie jedzie do Londynu.Robert though (that) Mr Bown was not going to London.PAST SIMPLE PRES. CONT.->PAST CONT.
W języku polskim czas występujący w zdaniu podrzędnym nie ulega zmianie.
SO THAT+MAY/WILL/CAN oraz SO THAT+MIGHT/WOULD/COULD/SHOULDZjawisko podobne do następstwa czasów ma miejsce w zdaniach podrzędnych okolicznikowych celu:-jeżeli w zdaniu nadrzędnym występuje czas: PRESENT SIMPLE, PRESENT CONT., FUTURE SIMPLE lub PRESENT PERFECT, to w zdaniu podrzędnym, po spójniku SO THAT-aby, mogą wystąpić czasowniki: MAY, WILL lub CAN z bezokolicznikiem.
-jeżeli w zdaniu nadrzędnym jest czas przeszły, to w zdaniu podrzędnym, po spójniku SO THAT, mogą wystąpić czasowniki: MIGHT, WOULD, COULD lub SHOULD z bezokolicznikiem.
Zamiast spójnika SO THAT można zastosować również spójnik IN ORDER THAT (to samo znaczenie -aby), lecz nie jest on tak powszechny w użyciu jak SO THAT
2. Mowa zależna- twierdzenia i przeczenia
Opisana w części 1 reguła następstwa czasów obowiązuje również w mowie zależnej, jeżeli w zdaniu nadrzędnym występuje czas przeszły.
A oto schemat zmian poszczególnych czasów w zdaniu podrzędnym, jeżeli w zdaniu nadrzędnym występuje czas przeszły:
1. Bob: I do my homework every day. - Present Simplea) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PRESENT SIMPLE PRESENT SIMPLE (bez zmian) say(s)/tell(s) sb do (es)
SAY- bez dopełnienia osobowego:Bob says (that) he does his homework every day.
TELL- z dopełnieniam osobowym:Bob tells me (that) he does his homework every day.
b) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PAST SIMPLE PRESENT SIMPLE-->PAST SIMPLE said/told sb do(es)-->did
Bob said/told me (that) he did his homework every day.
2. Bob: I am doing my homework. -Present Continousa) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PRESENT SIMPLE PRESENT CONTINOUS (bez zmian) say(s)/tell(s) sb am/are/is doing
Bob says/tells me (that) he is doing his homework
b) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PAST SIMPLE PRESENT CONT.-->PAST CONT. said/told sb am/are/is doing -->was/were doing
Bob said/told me (that) he was doing his homework
3. Bob: I will do my homework on Monday. -Future Simplea) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PRESENT SIMPLE FUTURE SIMPLE (bez zmian) say(s)/tell(s) sb will do
Bob says/tells me (that) he will do his homework on Monday
b) ZDANIE NADRZĘDNE (THAT) ZDANIE PODRZĘDNE PAST SIMPLE FUTURE SIMPLE --> FUTURE IN THE PAST said/told sb ...
radar6