04_09.pdf

Poczta

Począwszy od tego numeru znacznie rozszerzamy

rubrykę “Poczta”. Tak jak dawniej, zamieszczać bę−

dziemy fragmenty Waszych listów. Większa część

“Poczty” będzie zawierać odpowiedzi na Wasze

pytania i propozycje. Chcemy tym sposobem za−

pewnić jak najbardziej żywy kontakt między redak−

cją a Czytelnikami. Prosimy o listy z oczekiwaniami

w stosunku do nas, z propozycjami tematów do op−

racowania, ze swoimi problemami i pytaniami. Po−

staramy się w miarę możliwości spełnić Wasze ocze−

kiwania.

Specjalną częścią “Poczty” będzie kącik tropicieli

chochlika drukarskiego. To stworzenie, jak wiado−

mo, gnieździ się w redakcjach, w drukarniach

i ciemną nocą robi różne dowcipy. Nikt w redakcji

nie wie, kiedy chochliki nauczyły się obsługiwać

komputery, ale nasz na pewno umie. A to zamieni

podpisy pod rysunkami, a to “zmodernizuje” sche−

mat, czy rysunek płytki. Niekiedy jest nawet tak bez−

czelny, że potrafi wprowadzić ewidentne błędy. Po−

cząwszy od tego numeru EdW zapraszamy Czytelni−

ków to tropienia śladów jego działalności. Przyznaj−

my uczciwie, że nie wszystki błędy możemy "zwalić"

na chochlika. Tak naprawdę, to zawsze winni są

ludzie − wiadomo jednak, że nie myli się ten tylko,

kto nic nie robi, czyli "Errare humanum est". Tak też

nazwiemy tę minirubrykę. Wśród Czytelników, którzy

nadeślą przykłady błędów, będą co miesiąc loso−

wane nagrody w postaci kitów z serii AVT−2000.

Mamy nadzieję, że spodoba się Wam nowa for−

muła “Poczty”. Piszcie do nas, cenimy Wasze listy,

choć niestety na wszystkie nie zdołamy odpowie−

dzieć.

Jest to nasza wspólna rubryka, dlatego będziemy

się do Was zwracać po imieniu bez względu na

wiek.

Wszystkim, którzy do nas napisali dziękujemy za wy−

razy życzliwości i pozdrowienia.

Zbigniewowi Walkiewiczowi z Gdyni po−

dajemy schemat układu zegara LM8560.

modzielnym montażu układów. Proste ukła−

dy alarmowe na pewno będziemy sukce−

sywnie przedstawiać na łamach EdW.

dane katalogowe wielu nowych, cieka−

wych układów. Ponadto rozważamy, czy

w Elektronice dla Wszystkich powinna po−

jawić się rubryka prezentująca dane ka−

talogowe wybranych układów. Napisz−

cie, jak widzicie tę sprawę. Jakie podze−

społy, o których może tylko słyszeliście,

należałoby w niej przedstawić?

Jacek Łuczka ze Żnina pisze:

Moim zdaniem EdW jest dobrą gazetą,

lecz występuje jeszcze za dużo błędów.

Np. wartość rezystorów podawana jest

w W! W artykule wzmacniacz z układem

KA2206 pisze kit−2021, a na samym końcu

pisze kit szkolny AVT−2005? W tym samym

artykule (str 46) pisze, że w wersji mono

należy wykonać zworę, oraz przeciąć

ścieżki oznaczone X. Niestety tych X−ów

nie znalazłem na płytce (rys. 3).

Jacek pyta też o katalogi, czy zestawie−

nia, z których na podstawie oznaczenia

można określić funkcję układu scalone−

go. W praktyce nie jest to taka prosta

sprawa. Niestety, pomimo prób stworze−

nia jakiegoś standardu, na podstawie

oznaczenia nie można określić, do czego

dany układ ma służyć. Co prawda, wyro−

by niektórych firm są oznaczane według

pewnych zasad, ale to naprawdę daje

niewiele pożytku.

Nie licz więc, Jacku, że tą drogą “wgry−

ziesz się” w elektronikę. Wiedzę trzeba

zdobywać stopniowo − na całym świecie

nie ma ani jednego człowieka, który znał−

by się na “całej elektronice” − dziś trzeba

specjalizować się w co najwyżej kilku

dziedzinach i śledzić na bieżąco, co się

tam dzieje.

Są wprawdzie katalogi typu MASTER za−

wierające tylko numer układu i kilka słów

lub zdań o parametrach, ewentualnie też

układ wyprowadzeń. Mają one jednak

ograniczoną wartość praktyczną. Aby

sensownie zastosować jakiś układ scalo−

ny, trzeba posiadać dokładne informacje

katalogowe. Nie jest niestety możliwe, żeby

każdy hobbysta posiadał komplet aktual−

nych katalogów firmowych, choćby dlate−

go, że kosztowałoby go to masę pieniędzy.

Oczywiście, wielu Czytelników chciałoby

mieć aktualne informacje, wiedzieć co

nowego pojawia się na rynku. Nasze wy−

dawnictwo publikuje cztery rodziny ma−

gazynu USKA zawierającego dokładne

Piotr Dejer ze Świdnika napisał:

Jestem bardzo szczęśliwy od czasu, kiedy

na okładce MT zauważyłem zapowiedź

nowego czasopisma “Elektronika dla

Wszystkich”. Mam zaledwie 15,5 roku i od

dwóch lat interesuję się elektroniką.

Chcąc rozszerzyć swoją wiedzę sięgną−

łem po EdW. Byłem zachwycony. Pismo

jest bardzo estetyczne i przejrzyście wy−

dane. (...)

Chętnie także przeglądam małą, jak na

razie, rubrykę “Giełda”. Mam nadzieję, że

już niedługo nawiążę kontakt z moimi ró−

wieśnikami, czy też osobami dorosłymi,

którzy są elektronikami−amatorami, chcą−

cymi wymienić się swoimi pomysłami, pla−

nami czy też doświadczeniem na temat

elektroniki. (...)

Bardzo mnie interesują też proste, łatwe

i szybkie w montażu układy systemów

alarmowych. Myślę, że (...) EdW jest

wspaniałym, niepowtarzalnym czasopis−

mem praktycznie dla wszystkich. Mam

nadzieję, ze chociaż w części przyczynię

się do tworzenia tego popularnego cza−

sopisma. Cześć.

Piotrze, życzymy Ci dużo radości przy sa−

Paweł z województwa sieradzkiego przy−

słał projekt symulatora alarmu samocho−

dowego z dwukolorową diodą LED, ale

zapomniał, że układów TTL nie zasila się

napięciem 12V. Paweł, popraw się! Dla−

czego nie zastosowałeś kostki MCY z serii

CMOS? Dziękujemy za pozdrowienia!

Do współpracy z modułami AVT−2004/1,

2004/2 możesz zastosować zasilacz AVT−

1066. Chyba jednak prościej jest zastoso−

wać popularny stabilizator 7805 z kon−

densatorami 10µF na wejściu i wyjściu.

W każdym przypadku zastosuj niewielki

radiator z kawałka blachy o powierzchni

kilkudziesięciu cm 2 .

Oswalda Sikorskiego z Oświęcimia infor−

mujemy, że większość poszukiwanych

układów występuje w ofercie AVT − nale−

ży sprawdzić to w najbliższym numerze

Elektroniki Praktycznej.

Niestety, nie podejmiemy się opracowa−

nia płytki do “cudzego” układu. Jeśli

w oryginalnej publikacji nie zamieszczono

rysunku płytki, może to oznaczać, że

układ dobrze pracuje tylko “na papie−

rze”. Polecamy natomiast cykl artykułów

o projektowaniu płytek z użyciem Easytra−

xa. Wystarczy mieć dostęp do kompute−

ra, a program można kupić w AVT (zob.

EdW 1/96).

Kilku z Was proponuje umieszczanie

w EdW wkładki z rysunkami ścieżek. Pro−

pozycję rozważymy, ale czy ma ona sens,

jeśli za niewielkie pieniądze można kupić

w AVT gotową płytkę z soldermaską i opi−

sem, wykonaną w sposób profesjonalny?

Co o tym sądzicie?

Cd. na str. 59

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/96

Poczta

oczta

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/96

Poczta

Cd. ze str. 4

bezpieczenstwo porażenia prądem. Wte−

dy właśnie trzeba zastosować oddziele−

nie galwaniczne − czyli jakoś połączyć

układy, ale nie łączyć ich mas.

Oddzielenie galwaniczne zapewnia na

przykład zwykły transformator sieciowy −

nie ma w nim bezpośredniego połącze−

nia galwanicznego między uzwojeniem

wtórnym i pierwotnym. Często trzeba też

oddzielić galwanicznie układy, między

którymi przesyłane są sygnały (np. w elek−

trokardiografach, w układach kompute−

rowych itd...). Wtedy z reguły stosuje się

transoptory i małe transformatory impul−

sowe. Transoptor jest to element elektro−

niczny składający się z umieszczonych

w jednej obudowie diody świecącej i od−

biornika (fototranzystora, fotodiody itp...),

umieszczonych w pewnej odległości od

siebie. Transformatory z natury są prze−

znaczone do przenoszenia sygnałów

zmiennych, transoptory stosowane są

przede wszystkim do sprzęgania obwo−

dów logicznych, choć mogą też być sto−

sowane do przesyłania sygnałów stało−

i zmiennoprądowych. Przy oddzieleniu

galwanicznym istotna jest wytrzymałość

na przebicie między obydwoma sprzęga−

nymi obwodami − normy przemysłowe

wymagają wytrzymałości rzędu kilku tysię−

cy woltów. Ważne jest też, aby elementy

sprzęgające zapewniały możliwie małą

pojemność między oddzielanymi obwo−

dami − jeśli pojawi się pojemność, to mo−

gą przez nią przepływać prądy zmienne.

A przecież w naszym “zaśmieconym”

świecie występuje niezliczona ilość źródeł

zakłóceń. Zakłocenia przenikają przez

wspomniane szkodliwe pojemności sprzę−

gające i mogą mieć wpływ na pracę

układu. Pojemności te powinny być jak

najmniejsze, najlepiej rzędu pojedyn−

czych pikofaradów lub jeszcze mniej.

Rysunek pokazuje kilka sposobów realiza−

cji oddzielenia galwanicznego dwóch

obwodów i występujące szkodliwe po−

jemności. Są to tylko ogólne zasady − wy−

czerpujące omówienie tematu wymaga−

łoby dużo więcej miejsca.

2. Temat ekranowania, czyli ochrony

przed przenikaniem zakłóceń też jest bar−

dzo szeroki, bardzo ważny i bardzo słabo

rozumiany. Jeśli zainteresuje on szersze

grono Czytelników, postaramy się, żeby

pojawił się w rubryce “Listy od Piotra”.

W każdym razie trzeba wiedzieć, że zakłó−

cenia mogą przedostawać się trzema

sposobami:

− przez pole magnetyczne

− przez pole elektryczne

− przez pole elektromagnetyczne (fale ra−

diowe).

Zakłócenia przenoszone przez pole mag−

netyczne to przede wszystkim przydźwięk

sieci, tzw. brum, mający źródło w transfor−

matorze sieciowym i przewodach sieci

energetycznej. Zawiera on przede wszyst−

kim składowe o częstotliwościach 50, 100

i 150Hz. W zasadzie ekranowanie prawie

tu nie pomaga − aby ekran był naprawdę

skuteczny, powinien być wykonany z ma−

teriału ferromagnetycznego (np. blachy

stalowej lub specjalnego stopu zwanego

mu−metalem) i mieć grubość ścianki rzę−

du centymetra (tak!). Do walki z tym ro−

dzajem zakłóceń stosuje się więc inne

środki.

Przydźwięk sieci może przedostawać się

też przez pole elektryczne, czyli po prostu

przez pojemność między obwodem za−

kłócającym a zakłócanym. Dotyczy to

przede wszystkim obwodów zawierają−

cych rezystancje o dużej wartości.

W przypadku zakłóceń innych niż magne−

tyczne, ekranowanie rzeczywiście jest

skuteczne, a jego skuteczność niewiele

zależy od grubości ekranu. Do ekranowa−

nia można używać blachy aluminiowej,

miedzianej, mosiężnej, niewytrawionych

płytek “do druku”, a nawet cieniutkiej

(kuchennej) folii aluminiowej. Ekran nale−

ży koniecznie połączyć z masą − ale uwa−

ga! − przy ekranowaniu bardzo wrażli−

wych układów istotny jest nawet wybór

punktu dołączenia ekranu do masy.

Ważne jest też, żeby ekran był możliwie

szczelny. Dlatego przy zakupie np. prze−

wodów mikrofonowych należy sprawdzić

czy ekran rzeczywiście pokrywa całą po−

wierzchnię żył wewnętrznych, które powi−

nien chronić.

Tomasz z Nowej Rudy pisze:

Czytam listy czytelników w EP i same tam

pochwały. Ja muszę dodać trochę od

siebie. EP jest wyjątkowo dobra, ale co

powiedzieć o EdW − nic, tylko tak dalej.

(...)

Mogę Wam życzyć zwiększenia nakładu,

obniżenia ceny, kiepskiej konkurencji

i wielu pomysłów takich jak Pipek dręczy−

ciel (macie poczucie humoru).

Tomek ma kłopoty z torem podczerwieni

aktywnej: gdy wyłącza światło w pokoju,

urządzenie przestaje pracować. Wszystko

wskazuje, że wystarczy zmniejszyć kąt wi−

dzenia odbiornika tak, by “widział” on tyl−

ko diodę nadawczą. Autor projektu użył

do tego celu kawałka rurki instalacyjnej,

pomalowanej wewnątrz czarną matową

farbą. Czym dłuższa rurka, tym mniejszy

kąt widzenia odbiornika.

Być może zakłócenia wchodzą przez zasi−

lacz. Spróbuj zasilania z baterii.

Andrzej Nowak z Częstochowy pisze:

Od ponad dwóch lat poszukuję pisma

dla początkujących elektroników. I właś−

nie, gdy zacząłem wątpić w sukces

moich poszukiwań − do rąk trafił drugi nu−

mer “Elektroniki dla Wszystkich”. To, czego

ustawicznie szukałem w innych czasopis−

mach elektronicznych (...), znalazłem

właśnie w Waszym piśmie. (...). Brakowało

mi przede wszystkim cennych, praktycz−

nych, jasnych wskazówek, które mam na−

dzieję dalej odnajdywać w ”Elektronice

dla Wszystkich”.

Jestem uczniem szkoły średniej − techni−

kum o profilu elektronika ogólna. I to, co

uważam za najcenniejszą wiedzę, to

właśnie praktyka i doświadczenie długo−

letnich elektroników, przekazana w przy−

stępny sposób.

Bardzo chciałbym spożytkować zasób

wiedzy teoretycznej, jaką posiadam.

Przewiduję, że “Elektronika dla Wszyst−

kich” mi w tym ogromnie pomoże. (...)

a na koniec listu pyta:

1. Co to dokładnie jest oddzielenie gal−

waniczne? Jak się je realizuje? I co ono

daje?

2. Jak realizuje się ekranowanie np. prze−

wodów, przyrządów, elementów?

Odpowiadamy:

1. Oddzielenie galwaniczne stosuje się

z dwóch powodów: ze względów bezpie−

czeństwa oraz dla zmniejszenia zakłóceń.

Do zrozumienia problemu nie jest po−

trzebna jakaś ścisła definicja, w sumie

chodzi o to, żeby dwa układy nie były ze

sobą bezpośrednio połączone przewo−

dami. W praktyce w każdym układzie

mamy obwód masy (przy zasilaniu poje−

dynczym napięciem jest to zwykle minus

zasilania) i wszystkie napięcia podawane

są względem tej masy. Jeśli mają ze sobą

współpracować dwa układy, to zwykle

ich masy się łączy. Połączenie mas

dwóch układów, szczególnie jeśli są one

oddalone od siebie, jeśli przetwarzane są

małe sygnały, lub też gdy w jednym

z układów występują napięcia groźne dla

zdrowia, może spowodować zakłócenia

w pracy tych układów lub wystąpi nie−

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/96

Poczta

oczta

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/96

Poczta

Zbigniew Świerzewski z Pudliszek pisze:

Od niedawna jestem czytelnikiem mie−

sięcznika “EdW”. Długo szukałem odpo−

wiedniego czasopisma, które potrafi jak

najprościej przyswoić artykuły takim elekt−

ronikom jak ja (amatorom). To fajnie, że

istnieje miesięcznik, który czyta się po

prostu “od deski do deski” i z niecierpli−

wością czeka się na następny numer.

Mam do redakcji “EdW” prośbę. Czy

mógłbym uzyskać od Was (nawet odpłat−

nie) schemat regulatora temperatury:

analogowego lub cyfrowego z wyświet−

laczem LED lub LCD. (...)

Zbyszku, jesteśmy elektronikami nie od

dziś i śmiemy przypuszczać, że sam sche−

mat niewiele ci pomoże. Nie wiemy, do

czego Ci ten regulator jest potrzebny,

czym ma sterować, jaka ma być maksy−

malna temperatura. W serii modułów AVT

opisywanych w Elektronice Praktycznej

możesz znaleźć wszystkie “klocki” do bu−

dowy potrzebnego ci regulatora (seria

AVT−104 i 147).

Możemy opracować w redakcji EdW do−

wolny regulator, wykonamy też płytki, za−

pewnimy części, i to nie tylko dla Ciebie,

lecz i dla innych. Napiszcie więc, kochani

jakiego regulatora się spodziewacie.

Prosty regulator temperatury można wy−

konać na płytce wielofunkcyjnej PW−01,

opiszemy go w nastęnym numerze.

Nie wiemy, gdzie w kraju można kupić

obudowy do wieży “Diora” − w Warszawie

na Wolumenie piszący te słowa kupuje

takowe u p. Czarka z Łodzi.

czujnika jest podzielone na wiele wąskich

stref. Czujnik wykrywa przemieszczanie się

między tymi wąskimi strefami obiektu

o temperaturze innej niż temperatura tła.

Bez takiej soczewki czujnik jest praktycz−

nie bezwartościowy i ma zasięg rzędu

jednego metra. Każdy dobry producent

czujników ma w ofercie kilka wymiennych

soczewek. Standardowo stosuje się so−

czewkę tzw. objętościową do ochrony

pomieszczeń. Ciekawostką jest możliwość

zastosowania soczewki o tak dobranym

układzie i zasięgu stref czułości, że “widzi”

ona obiekty wyższe, np. idącego człowie−

ka, a nie dostrzega np. psa chroniącego

obiekty.

Dla właściwego działania każdy czujnik

trzeba wyregulować − w zależności od

wysokości zainstalowania należy ustawić

w odpowiedniej pozycji płytkę z układem

w stosunku do obudowy i ustawić zwory

według instrukcji.

Biorąc to wszystko pod uwagę, proponu−

jemy ci jednak kupno gotowego czujnika

i to dobrej firmy, np. pozycja oznaczona

A17 w ofercie AVT: czujka CROW MH−10.

Do automatycznego sterowania światła

w łazience będziesz musiał też zastoso−

wać zasilacz 12V, przekaźnik (np. RM81

12V) i prawdopodobnie układ czasowy.

Zbigniew Wania z Sieradza jest zaintereso−

wany czujnikami ruchu.

Obecnie powszechnie używa się tzw.

czujników pasywnych, które reagują na

promieniowanie podczerwone wytwarza−

ne przez wszystkie ciepłe przedmioty, rów−

nież przez ciało ludzkie. Wykrywają one

różnicę temperatur i ruch. Spotyka się też

mikrofalowe czujniki ruchu, pracujące na

zasadzie zbliżonej do radaru − są one jesz−

cze droższe.

Rzeczywiście, jak piszesz, ceny są dość

wysokie, jednak w warunkach amators−

kich nie da się wykonać dobrego czujni−

ka podczerwieni pasywnej. Podzespoły

elektroniczne nie są problemem − można

je zdobyć bez kłopotu. Parametry czujki

zależą natomiast w ogromnym stopniu od

zastosowanej soczewki, a tej nie da się

wykonać w garażu. Nie jest to typowa so−

czewka typu “szkło powiększające”, tylko

cienka płyta ze specjalnego tworzywa

z mnóstwem okrągłych wypukłości. Taka

płyta w rzeczywistości tworzy zespół wielu

soczewek i tym samym “pole widzenia”

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 4/96

oczta

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: