POJĘCIE PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ
Mafia to zjawisko ludzkie i - jak wszystkie ludzkie sprawy - kiedyś się zaczęła, ulega zmianom, wreszcie kiedyś się skończy. - Giovanni Falcone
Problem definicji przestępczości zorganizowanej jest bardzo kontrowersyjny i skomplikowany z uwagi na różnorodność form jej występowania i dużą zmienność.
Na forum międzynarodowym próby zdefiniowania przestępczości zorganizowanej zmierzają w dwóch kierunkach. Pierwszym z nich, popieranym przez przedstawicieli Interpolu, jest określanie przestępczości zorganizowanej poprzez wskazanie trzech elementów: struktury korporacyjnej, działalności w celu osiągnięcia zysków oraz działania o charakterze bezprawnym, opartym na zastraszaniu i korupcji. Drugi kierunek opiera się o analizę zagrożeń wynikających z takiej przestępczości, a więc z uwzględnieniem wagi problemu oraz ponadnarodowego charakteru przestępstw popełnianych w ramach przestępczości zorganizowanej a także poprzez wskazanie tych czynów przestępczych – terroryzm, handel narkotykami, handel bronią i ludźmi, przestępstwa przeciwko środowisku i własności kulturalnej, przestępstwa komputerowe, korupcja, legalizowanie dochodów pochodzących z przestępstw. Definicję o charakterze normatywnym znaleźć można w konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. Wg niej: „zorganizowana grupa przestępcza oznacza posiadającą strukturę grupę składającą się z trzech lub więcej osób, istniejącą przez pewien okres czasu oraz działającą w porozumieniu w celu popełnienia jednego lub więcej poważnych przestępstw określonych na podstawie niniejszej konwencji, dla uzyskania, w sposób bezpośredni lub pośredni, korzyści finansowej lub innej korzyści materialnej”.
W USA najpowszechniej używa się definicji wypracowanej w 1966 roku przez Komisję Specjalną ds. Stosowania Prawa i Wymiaru Sprawiedliwości. Stwierdziła ona, iż „zorganizowane przestępstwo jest rodzajem sprzysiężenia o rozbudowanej, wieloczłonowej strukturze, opartego na wewnętrznej hierarchii, dyscyplinie i „żelaznych regułach postępowania”, które prowadzi planową działalność typu „biznesu” , zmierzającą do opanowania i monopolizacji określonych sfer ekonomii (zwłaszcza w dziedzinie handlu, usług, obrotu kapitałem). Podkreśla się, że działania obejmują zarówno czyny nielegalne, jak też stosowanie nielegalnych środków (szantaż, korupcja) do osiągania legalnych celów.”
Komisja Europejska jak również Grupa Ekspertów ds. Przestępczości Zorganizowanej Rady Europy zaliczają do podstawowych znamion tego rodzaju przestępczości: współpracę co najmniej trzech osób, trwającą przez dłuższy lub nieokreślony czas; sprawcy podejrzani lub skazani za popełnienie poważnych przestępstw kryminalnych; działanie w celu uzyskania korzyści lub władzy. Dodatkowo wymienia się: wykonywanie określonego zadania lub pełnienie określonej funkcji przez każdego z członków grupy, wykorzystanie różnych form wewnętrznej dyscypliny i kontroli, używanie przemocy lub innych środków, w celu zastraszenia, wywieranie wpływu na polityków, administrację wymiaru sprawiedliwości, ekonomię, media poprzez korupcję lub zastosowanie innych środków, wykorzystywanie struktur handlowych, pranie pieniędzy, prowadzenie działalności na międzynarodową skalę.
W Niemczech pod pojęciem przestępczości zorganizowanej (Organisierte Kriminalität) rozumie się „planowane, określone na osiągnięcie zysku lub władzy popełnianie przestępstw, które pojedynczo lub łącznie charakteryzują się znacznym ciężarem gatunkowym, którym – na zasadzie podziału zadań - przez dłuższy lub nieoznaczony czas z wykorzystaniem zawodowych lub zbliżonych do zawodowych struktur, z użyciem przemocy lub innych środków zastraszenia, wywierając wpływ na politykę, media, administrację publiczną, wymiar sprawiedliwości i gospodarkę, zajmują się wspólnie co najmniej dwie osoby.”
W Polsce i krajach bloku wschodniego do 1989 roku w naukach penalnych nie używano oficjalnie terminu „przestępczość zorganizowana”. W prawie karnym w Polsce termin przestępczość zorganizowana po raz pierwszy został użyty w art. 5 ustawy z dnia 12 października 1994 roku o ochronie obrotu gospodarczego i zmianie niektórych przepisów prawa karnego.
Obecnie obowiązujący w Polsce Kodeks karny, tak jak ustawodawstwo karne wielu innych krajów, nie zawiera legalnej definicji przestępczości zorganizowanej. Zwrócić jednak należy uwagę, iż art. 258 k.k. dokonuje penalizacji samego udziału w zorganizowanej grupie albo związku mającym na celu popełnianie przestępstw.
PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA NA ŚWIECIE
TRANSGRANICZNA PRZESTĘPCZOŚĆ ZORGANIZOWANA
Przestępczość zorganizowana nie jest obecnie zjawiskiem charakterystycznym tylko dla takich krajów jak USA czy Włochy lecz rozprzestrzenia się na całym świecie. Jest obecna zarówno w krajach wysoko rozwiniętych (Europa Zachodnia, Japonia) jak również w krajach rozwijających się (Ameryka Łacińska, Azja, Afryka).
W poszczególnych krajach przestępczość zorganizowana ma zróżnicowany charakter. Różnice te wynikają przede wszystkim z lokalnych uwarunkowań, które przekładają się na sposoby oraz obszary przestępczego działania.
Szczególnie zagrożony przestępczością zorganizowaną w ostatnich latach jest obszar Europy Środkowo - wschodniej, gdzie po upadku "żelaznej kurtyny" w sposób wyraźny wzrosła przestępczość i pojawiły się także, nie znane na tym obszarze jej formy, w tym i przestępczość zorganizowana. Rozwojowi przestępczości zorganizowanej sprzyja tu utrzymujący się stan przebudowy, zwłaszcza w odniesieniu do regulacji prawnych.
Przestępczość zorganizowana ma coraz częściej charakter międzynarodowy a grupy działające w różnych częściach świata są ze sobą w różnym stopniu powiązane i podejmują wspólne przedsięwzięcia kryminalne.
Najważniejszymi ośrodkami międzynarodowej przestępczości zorganizowanej:
USA - La Cosa Nostra; skupia około 5 000 członków
Kolumbia - Kartel Cali, Cartel del Norte del Valle; narkobiznes - handel narkotykami, pranie brudnych pieniędzy
Nigeria - oszustwa, fałszerstwa kart bankowych, przemyt narkotyków
Japonia - Yakuza: około 2 500 grup z liczbą członków około 91 000; przestępczość narkotykowa, handel dziećmi, kasyna gier, przestępczość gospodarcza, ściąganie haraczy, nielegalny handel bronią
Chiny i Tajwan - Chińskie Triady: kilkaset grup o zróżnicowanej liczbie członków, przestępczość narkotykowa, pranie brudnych pieniędzy, przestępczość gospodarcza, handel ludźmi
Kraje WNP - rosyjskojęzyczne zorganizowane grupy przestępcze (około 200 - 300); nielegalny handel bronią i materiałami rozszczepialnymi, handel narkotykami, przestępczość gospodarcza, pranie brudnych pieniędzy, przemyt, handel ludźmi, fałszerstwa środków płatniczych
Europa Środkowa i Wschodnia - przestępczość narkotykowa, nielegalny handel bronią, przemyt, kradzieże samochodów, ściąganie haraczy, fałszerstwa środków płatniczych, pranie brudnych pieniędzy, handel kobietami
WSPÓŁPRACA EUROPEJSKA W DZIEDZINIE WALKI Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ ZORGANIZOWANĄ
Postępująca integracja a także powolne znoszenie naturalnych barier, hamujących zwykle szerzenie się zjawiska przestępczości międzynarodowej, takich jak likwidacja granic celnych wewnątrz Unii Europejskiej, rodzi konieczność wypełnienia powstałych luk bezpieczeństwa i kontroli. Przyczynić się do tego mogą z całą pewnością wspólne zakresy polityki azylowej, imigracyjnej i wizowej a zwłaszcza współpraca policyjna i sądowa.
Współpraca policyjna i sądowa w Europie swym początkiem sięga do utworzonej w 1949 roku Rady Europy. W ramach tego gremium zostały dotychczas wynegocjowane liczne konwencje z zakresu prawa karnego, wśród nich porozumienia regulujące takie sprawy jak: ekstradycja, pomoc prawna w sprawach karnych, współpraca przy zwalczaniu terroryzmu, kontrola nabywania i posiadania broni palnej i przekazywania osób skazanych. Uzupełnieniem jest szereg umów wielostronnych.
Dla współpracy w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną istotne znaczenie miał program TREVI (Terrorism, Racism, Extremism, Violence International), który był wynikiem zapoczątkowanego w 1975 roku w Rzymie procesu współpracy przedstawicieli resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości państw członkowskich UE.
Postanowienia Traktatu z Maastricht, który stworzył tzw. III filar Wspólnot Europejskich wprowadziły nową jakość w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa wewnętrznego. Jurysdykcja instytucjonalna w dalszym ciągu nie obejmowała jednak tzw. III filaru a ten miał formę międzyrządową, bez wiążącej mocy prawnej. Wszystkie decyzje musiały być podejmowane jednogłośnie a jako forma działania przewidziany był tradycyjny instrument prawny umowy międzynarodowej. Powołano Europejską Jednostkę Antynarkotykową, zawarto porozumienie dotyczące Europolu oraz umowę o ekstradycji, pomocy prawnej i pomocy wykonawczej.
Zakres przedmiotowy III filaru – wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych wyznaczony jest przez art. K.1. Traktatu o Unii Europejskiej. Określa on następujące dziedziny:
- swoboda przepływu osób na obszarze UE z uwzględnieniem kontroli wyłącznie na granicach zewnętrznych;
= wspólna polityka azylowa;
- zasady regulujące przekraczanie zewnętrznych granic państw członkowskich i sprawowanie kontroli nad tym ruchem;
- wspólna polityka imigracyjna i polityka wobec obywateli krajów trzecich;
- walka z narkomanią;
- walka z oszustwami na skalę międzynarodową;
-współpraca sądownictwa w sprawach cywilnych i karnych;
-współpraca celna
-współpraca Policji w celach prewencyjnych i walki z terroryzmem, z nielegalnym handlem narkotykami i innymi poważnymi formami międzynarodowej przestępczości, włącznie z koniecznymi formami współpracy celnej, w związku ze zorganizowaniem obejmującego całą Unię systemu wymiany informacji w ramach Europolu.
Z Traktatem z Maastricht wiąże się także Konwencja z Schengen z 19 czerwca 1990 r., która ma charakter porozumienia wykonawczego do art. 4 Traktatu a od momentu wejścia w życie Traktatu Amsterdamskiego wchodzi w zakres acquis communitaire Unii Europejskiej. Na podstawie tejże konwencji służby policyjne państw członków udzielają sobie pomocy w ściganiu i zapobieganiu czynom zabronionym. Polega ona w szczególności na tym, iż funkcjonariusze Policji mogą, za zgodą na udzielenie pomocy sądowej, prowadzić na terytorium każdego innego państwa Schengen obserwację osób podejrzewanych o popełnienie czynów stanowiących podstawę do wdrożenia postępowania ekstradycyjnego. Postanowienia konwencji regulują także zasady przekraczania granicy w trakcie ścigania osób schwytanych na gorącym uczynku lub zbiegów z aresztów i więzień.
Współpraca policyjna na mocy Konwencji z Schengen może dotyczyć także pomocy w sprawach karnych (art. 48 – 53), ekstradycji (art. 59 – 66) oraz przekazywania wyroków skazujących (art. 67 – 69), jej zapisy zakazują także skazywania za to samo przestępstwo w więcej niż w jednym kraju – stronie konwencji (art. 54 – 58 Konwencji). Z postanowień Konwencji z Schengen wynika również zasada harmonizacji prawa krajowego w takich dziedzinach jak przemyt narkotyków, zasady obrotu bronią i amunicją oraz jej posiadania, przesyłek kontrolowanych.
Konwencja z Schengen w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną wprowadziła także bardzo ważny instrument, jakim jest wspólny system informacji - System Informacyjny Schengen, wykorzystywany jako baza danych oraz np. weryfikacji osób w trakcie kontroli granicznej. Jego organizacja i funkcjonowanie zostało określone w Tytule VI konwencji.
W 1996 roku w Dublinie odbyła się konferencja, której ustalenia ugruntowały determinację państw członkowskich w zakresie walki z przestępczością zorganizowaną. Konsekwencją było zaś podpisanie później Traktatu Amsterdamskiego. Na jego mocy współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych doczekały się nowych uregulowań i uzupełnienia w postaci szczegółowych katalogów (art. 30 i 31 Traktatu o UE).
Pewne modyfikacje w stosunku do stanu ustalonego Traktatem Amsterdamskim wprowadził Traktat z Nicei podpisany podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Nicei 7-11 grudnia 2000 r Zmiany dotyczą przede wszystkim kwestii podejmowanie decyzji. I tak na mocy Traktatu z Nicei zniesiono prawo weta poszczególnych członków UE w odniesieniu do tematów I i III filaru, co ma ułatwić likwidowanie blokad w sprawach wymagających jednomyślności zaś sprawy zawierania umów międzynarodowych w obszarze II i III filaru rozstrzygane są obecnie większością kwalifikowaną.
Z punktu widzenia walki z przestępczością zorganizowaną w jednoczącej się Europie istotnym wydarzeniem było podpisanie 28 maja 1998 roku w Brukseli przez ministrów sprawiedliwości i ministrów spraw wewnętrznych państw Unii Europejskiej oraz państw Europy Środkowej i Wschodniej i Cypru Paktu na rzecz Zwalczania Przestępczości Zorganizowanej. Pakt jest wynikiem Planu działania Unii Europejskiej w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej przyjętego wcześniej przez Radę Europejską.
Pakt zawiera 15 zasad regulujących formy i środki współpracy w zakresie zwalczania przejawów przestępczości zorganizowanej oraz innych form najcięższych przestępstw. Pakt uwzględnia w swych postanowieniach współpracę w zakresie rozwoju i skutecznego działania organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości, które odpowiedzialne są za walkę z przestępczością zorganizowaną (centralne organy odpowiedzialne za koordynację walki z przestępczością zorganizowaną). Istotnym zadaniem, przewidzianym w postanowieniach tego dokumentu, jest ustanowienie punktów kontaktowych organów centralnych odpowiedzialnych za przepływ i wymianę informacji oraz krajowych zespołów międzyresortowych przy funkcjonowaniu Europejskiej Sieci Sądowej (European Judical Network). Najważniejszą jak się wydaje jest zaś sprawa wzajemnej pomocy w śledztwach i operacjach prowadzonych przeciwko zorganizowanej przestępczości.
Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Tampere w październiku 1999 roku, poświęconym tworzeniu obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, poczyniono dalsze kroki dla zacieśnienia współpracy. Celem podjętych na szczycie działań miało być rozwijanie otwartej i bezpiecznej Unii Europejskiej zaś w celu realizacji zadań podjęto szereg działań, z których z punktu widzenia walki z przestępczością zorganizowaną najważniejsze to:
- utworzenie grupy zadaniowej europejskich szefów policji;
- utworzenie wspólnych policyjno – celnych centrów dowodzenia w regionach przygranicznych;
- rozszerzenie zadań Europolu m. in. w zakresie zwalczania fałszowania euro;
- wdrożenie programu Oisin, służącego finansowaniu projektów w ramach współpracy policyjnej.
W walce z przestępczością zorganizowaną w ramach Unii Europejskiej najistotniejsza jest współpraca policyjna. Szczególne znaczenie ma dla niej powołanie do życia Europejskiego Urzędu Policji - EUROPOL, które nastąpiło z inicjatywy niemieckiej i zdecydowane zostało na mocy Konwencji o Europolu (Europol Convention) z 26 lipca 1995 roku. Instytucją poprzedzającą faktyczne funkcjonowanie Europolu był Europol Drug Unit (EDU) powołany do życia 2 czerwca 1995 roku przez 12 ministrów spraw wewnętrznych Wspólnoty.
Porozumienie o Europolu weszło w życie 1 października 1998 roku, po ratyfikacji przez wszystkie państwa UE. Po przyjęciu zaś szeregu dalszych aktów prawnych wynikających z porozumienia Urząd mógł 1 lipca 1999 roku rozpocząć swą działalność w pełnym zakresie.
Europol powołany został w celu podniesienia efektywności działań narodowych urzędów kryminalnych, w celu wsparcia ich współpracy na polu zapobiegania i zwalczania terroryzmu, nielegalnego handlu narkotykami i innymi groźnych przestępstw międzynarodowych. Większość zadań operacyjnych wykonują narodowe organy dochodzeniowe, które mogą doskonalić swoją prace dzięki specjalnym bankom informacji, dostępnym tylko dla Europolu. Do najważniejszych zadań Europolu należą:
-organizowanie wymiany informacji, zgodnie z prawem krajowym państw członkowskich, poprzez oficerów łącznikowych reprezentujących poszczególne siły policyjne;
- prowadzenie bazy danych i komputerowego systemu składającego się z części – informacyjnej, analitycznej i archiwalnej;
- prowadzenie na podstawie informacji dostarczanych przez państwa członkowskie i działania własne Europolu analizy operacyjnej wspierającej działania państw członkowskich;
-przygotowywanie ekspertyz oraz udostępnianie zaplecza technicznego dla wspomagania działań operacyjnych sił policyjnych krajów członkowskich.
System informacji Europolu zawiera dane na temat osób, które zostały skazane za czyn przestępczy należący do właściwości Urzędu, są podejrzane o popełnienie takiego czynu albo też zachodzi podejrzenie, że czyn taki popełnią. W systemie znajdują się także materiały robocze i operacyjne oraz dane o osobowych źródłach dowodowych, czyli o osobach, które jako ofiary lub świadkowie przestępstw mogą spełniać rolę informatorów.
Wykonywanie zadań statutowych Europolu spoczywa w głównej mierze na oficerach łącznikowych reprezentujących różne formacje sił policyjnych i innych służb. Wśród nich są specjaliści do spraw celnych, imigracyjnych i różnego rodzaju analitycy. W 2002 roku Europol zatrudniał 338 pracowników ze wszystkich państw członkowskich, w 2003 roku liczba pracowników wzrosła do 460 osób.
Poza Europolem instytucją powołaną w ramach UE a zajmującą się ściganiem przestępczości jest Eurojust utworzony na posiedzeniu Rady Europejskiej w dniach 15 – 16 października 1999 r. Jej zadaniem jest ułatwienie fachowego nadzoru procesowego prokuratur narodowych nad śledztwami prowadzonymi przez policję danego państwa, a w szczególności nad śledztwami w zakresie przestępczości zorganizowanej, prowadzonymi bezpośrednio lub z pomocą Europolu. Poza tym instytucja ma ułatwić ścisła współpracę sądów i prokuratur państw członkowskich Unii Europejskiej oraz doprowadzić do utworzenia sieci europejskiej współpracy wymiarów sprawiedliwości. W dalszej perspektywie Eurojust stanowić ma podstawę do utworzenia Prokuratury Europejskiej.
Wypada wspomnieć jeszcze o organie działającym w ramach Komisji Europejskiej a mianowicie o UCLAF (Unite de Coordination de la Lutte anti – fraude), czyli organie ds. zwalczania oszustw. Organ ten posiadał uprawnienia śledcze w stosunku do podmiotów unijnych. Obecnie (od 2000 r.) zadania te przejęło powołane w jego miejsce Europejskie Biuro do Walki z Przestępstwami Handlowymi (OLAF). Postanowiono, że „Biuro będzie wykonywało uprawnienia Komisji do prowadzenia zewnętrznych dochodzeń administracyjnych w celu wzmocnienia walki przeciwko przestępstwom handlowym, korupcji i jakiejkolwiek innej nielegalnej działalności, przynoszącej szkodę interesom finansowym Wspólnoty, jak również wszelkim innym działaniom lub działalności polegającej na łamaniu postanowień Wspólnoty”.
Ważnym instrumentem – środkiem prawnym służącym współpracy w sferze prawa karnego, w tym także w walce z najgroźniejszą przestępczością, jest wprowadzony niedawno Europejski Nakaz Aresztowania, w skrócie ENA. Przyjęty został w drodze decyzji ramowej 13 czerwca 2002 roku, która obowiązuje od 1 stycznia 2003 roku w sześciu krajach a od początku 2004 roku we wszystkich krajach Unii. ENA zastąpił w stosunkach między członkami Unii Europejskiej wszystkie obowiązujące dotąd traktaty i umowy ekstradycyjne.
Europejski Nakaz Aresztowania może zostać wydany w stosunku do osoby ściganej w celu przeprowadzenia wobec niej postępowania karnego lub wykonania kary pozbawienia wolności lub środka zabezpieczającego. Jest to decyzja sądowa państwa członkowskiego, zawierająca wniosek do organu sądowego drugiego państwa członkowskiego o aresztowanie i wydanie osoby ściganej. Założenie ENA opiera się na automatycznym uznaniu wniosku i jego realizacji na całym obszarze Unii. Rozwiązanie takie bez wątpienia skróci czas rozpoznawania wniosku usprawniając procedurę ekstradycyjną.
WALKA Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ ZORGANIZOWANĄ - WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA – KONWENCJE
Jednym z najważniejszych aktów prawa międzynarodowego w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej jest Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej. To polska inicjatywa zgłoszoną w trakcie V Sesji Komisji ds. Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości w Wiedniu w dniach 21 – 31 maja 1996 r. Projekt ten stał się przedmiotem prac Komitetu ad hoc powołanego na podstawie rezolucji Zgromadzenia Ogólnego 53/11 z 9 grudnia 1998r. Konwencja została przyjęta w dniu 15 listopada 2000 roku na 55 Sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ. W imieniu Rzeczypospolitej Konwencję podpisana została w Palermo 12 grudnia 2000 r., zgoda zaś na ratyfikowanie Konwencji została wyrażona w ustawie z dnia 19 lipca 2001 r. o ratyfikacji Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (Dz. U. Nr 90, poz. 994).
Konwencja reguluje w sposób kompleksowy problematykę prewencji, ścigania i karania przestępczości zorganizowanej. Zobowiązuje ona państwa strony do penalizacji udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, prania pieniędzy, korupcji funkcjonariuszy publicznych, przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Nakłada także na Państwa Strony obowiązek ustanowienia odpowiedzialności osób prawnych za udział w przestępstwach, do których penalizacji zobowiązuje Konwencja. Może to być odpowiedzialność karna, cywilna lub administracyjna.
Postanowienia Konwencji określają także środki do zwalczania prania pieniędzy, środki przeciwko przestępstwu przekupstwa oraz nakłada obowiązek zapewnienia konfiskaty dochodów uzyskanych z przestępstw objętych zakresem Konwencji. Konwencja zawiera ponadto szereg rozwiązań dotyczących współpracy międzynarodowej. Określa tradycyjne jej formy, takie jak: ekstradycja i wzajemna pomoc prawna, ale przewiduje ona również formy nowoczesne na przykład tworzenie wspólnych grup dochodzeniowo-śledczych, wykorzystanie specjalnych technik dochodzeniowo-śledczych, przesłuchiwanie z wykorzystaniem technologii komunikacyjnych. Istotnym elementem jest także wskazanie konieczności zapewnienia środków ochrony dla świadków oraz ochrony i pomocy dla ofiar.
Konwencję uzupełniają trzy protokoły dodatkowe: Protokół o zapobieganiu, zwalczaniu i karaniu handlu ludźmi, zwłaszcza kobietami i dziećmi, Protokół przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną, Protokół przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i handlowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją.
Konwencje Narodów Zjednoczonych regulują także kwestie zwalczania poszczególnych kategorii najgroźniejszych przestępstw, które popełniane są często przez zorganizowane grupy przestępcze, także o charakterze międzynarodowym. Są to: handel ludźmi, handel narkotykami, bronią i materiałami wybuchowymi oraz pranie brudnych pieniędzy. W zakresie zwalczania nielegalnego obrotu narkotykami wskazać należy: Jednolitą Konwencję o środkach odurzających z 1961 r. wraz z protokołem uzupełniającym, Jednolitą Konwencję o środkach odurzających z 1972 r., Konwencję o substancjach psychotropowych z 1971 r. oraz Konwencję o zwalczaniu nielegalnego obrotu środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi z 1988 r., zaś w zakresie handlu ludźmi: Konwencję w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji z 21 marca 1950 r.
majro123