AGENDA
n Uczenie w ujęciu koneksjonistycznym (Pawłow, Watson, Guthrie, Thorndike, Skinner)
n Zasady stosowania wzmocnień
n Reguły wzmacniania
n Motywacja
n Schemat nauczania bezpośredniego
n Syntaksa modelu nauczania bezpośredniego
UCZENIE SIĘ
Proces prowadzący do modyfikacji zachowania jednostki w wyniku jej uprzednich doświadczeń ( S.Baley 1965 )
NAUCZANIE
Proces, którego celem jest zmiana zachowania się ucznia, w rezultacie współdziałania z nauczycielem
UCZENIE SIĘ W UJĘCIU KONEKSJONISTYCZNYM
n Polega na tworzeniu bezpośrednich związków/powiązań między pewnymi bodźcami a pewnymi reakcjami
n Ważne są w tym ujęciu bodźce i reakcje obserwowalne
n Czynnikom wewnętrznym tj. myśli, uczucia, postawy, zainteresowania rzadko poświęca się uwagę, gdyż są uważane za subiektywne – trudne do mierzenia i kontrolowania (nie można ich zaobserwować bezpośrednio)
IWAN PAWŁOW (1849-1936) warunkowanie klasyczne zwierząt
n Dowiódł, że reakcja ( np. odruchy), które u danego organizmu wydają się występować bez konieczności uczenia się ich można „uwarunkować” jeśli zastosuje się pewne procedury –
EKSPERYMENT Z PSEM
przeprowadzony eksperyment ilustruje wiele ważnych ideii stanowiących podstawę koneksjonistycznego (behawiorystycznego) podejścia do uczenia się
JOHN WATSON (1878-1958) uwarunkowanie klasyczne dzieci
n Opierał się na badaniach Pawłowa
n Utrzymywał, że zachowanie człowieka można wyjaśnić w kategoriach odruchów warunkowych, argumentując iż nawet złożone typy reakcji są przyswajane dzięki procesowi warunkowania klasycznego (łączenie bodźców)
n Najbardziej znany z przeprowadzonych przez Watsona eksperymentów (Watson i Rayner 1929) pokazuje w jaki sposób zasady warunkowania klasycznego można wykorzystać do zmodyfikowania pewnych naturalnych reakcji u dzieci
EKSPERYMENT Z DZIECKIEM I SZCUREM
REGUŁA WARUNKOWANIA KLASYCZNEGO
Bodźce, które występują razem zaczynają wywoływać podobne reakcje”
(na podstawie prac Watsona i Pawłowa)
EDWIN GUTHRIE (1896-1959)utrwalenie łańcucha bodźców i reakcji
Prosta reguła zachowania Guthrie’go – „Człowiek uczy się tego co robi”
Podstawowe twierdzenie teorii Guthriego:
„jeśli pewnej kombinacji bodźców towarzyszył jakiś ruch, to po ponownym pojawieniu się wystąpi tendencja do wykonania tego ruchu”
RÓŻNICA - Nie ma wzmianki o bodźcach bezwarunkowych, warunkowych, wzmocnieniu ani generalizacji czy różnicowaniu
Guthrie twierdzi, że jeśli bodźce i reakcje występują razem to zachodzi uczenie się
EDWARD THORNDIKE (1874-1949) założenia teorii:
n Nauczanie to dostarczanie jednych a niedopuszczanie innych bodźców czego wynikiem jest wywoływanie pewnych reakcji lub zapobieganie im
n Celem nauczyciela jest powodowanie pożądanych zmian w uczniach i zapobieganie niepożądanym. Dokonuje się tego przez wytwarzanie pewnych reakcji i zapobieganie innym.
n Środki oddziaływania nauczyciela: słowa, gesty, wygląd nauczyciela, stan i wyposażenie sali szkolnej, książki do wykorzystania, przedmioty do obejrzenia itd..
n Reakcje ucznia: myśli, uczucia, ruchy ciała, itd…
POGLĄDY THORNDIKE’A aPOZOSTAŁYCH BEHAWIORYSTÓW
n RÓŻNICE
n Ćwiczenie odgrywa ważną rolę w uczeniu się – powtarzanie prowadzi do zwiększenia siły związku między bodźcem a reakcja
n Wzmocnienie jednym z kluczowych pojęć w uczeniu się
n PODOBIEŃSTWA
n Obiektywność – badać to co robią, a nie to co czują
n Nacisk na związek bodziec – reakcja
PRAWO EFEKTU THORNDIKE
n Reakcje nagrodzone zostają wzmocnione
n Reakcje karane zostają osłabione
n Początkowo równe znaczenie przypisywał nagrodzie (wzmocnieniu) i karze (osłabieniu). Ostatecznie doszedł do wniosku, że rola kary polega przede wszytskim na powodowaniu zmienności zachowania
B.F SKINNER (ur. 1904-1990)
n NAUCZANIE wg Skinnera
„kształtowanie warunków wzmacniania, pod wpływem których następuje uczenie się
DWA TYPY UCZENIA SIĘ
n ZACHOWANIE SPRAWCZE
n Zachowanie sprawcze ma charakter molarny
n Zachowanie wytwarzane przez sam organizm - codzienne czynności, które jak się wydaje nie związane z żadnym konkretnym bodźcem (siedzenie, stanie, chodzenie, śpiewanie, patrzenie)
n Wyuczenie się danego zachowania uzależnione jest od tego w jaki sposób zachowanie to oddziałuje na środowisko, otoczenie i jakie są konsekwencje środowiskowe
ZACHOWANIE WYWOŁANE PRZEZ BODŹCE
WARUNKOWANIE SPRAWCZE (INSTRUMENTALNE)
n Jego podstawę stanowi zachowanie sprawcze
n Większość aktualnego zachowania jest wynikiem warunkowania środowiskowego, któremu podlegają podstawowe zachowania sprawcze z jakimi się rodzimy ( patrzenie, chwytanie, sięganie, zginanie )
n „Skrzynka Skinnera” – EKSPERYMENT ZE SZCZUREM
n Na podstawie eksperymentu Skinner wyprowadził wiele zasad uczenia się (sformułowanych w ujęciu koneksjonistycznym), które pozwalają lepiej zrozumieć nabywanie i utrwalanie, zanikanie i wygaszanie określonych reakcji
n PROCESY ZACHODZĄCE W TRAKCIE WARUNKOWANIA SPRAWCZEGO
OBECNIE
PRZYSZŁOŚĆ
Reakcja wykonana + wzmocnienie
Reakcja wzmocniona
Reakcja wykonana + brak wzmocnienia
Reakcja osłabiona
Reakcja wykonana + kara
Reakcja stłumiona
n Skinner badał również wpływ kar na uczenie się – modyfikacja
eksperymentu ze szczurem
n REGUŁY WZMACNIANIA I KARANIA
PRZYKŁADY WZMOCNIEŃ POZYTYWNYCH NA LEKCJACH WYCHOWANIA FIZYCZNEGO:
W PROCESIE NAUCZANIA JAKO WZMOCNIENIE NEGATYWNE WYKORZYSTUJE SIĘ SAM FAKT BRAKU NAGRODY
ZASADY STOSOWANIA WZMOCNIEŃ(Galloway)
n MOŻNA JE SPROWADZIĆ DO ODPOWIEDZI NA NASTĘPUJĄCE PYTANIA:
n Kiedy powinno nastąpić wzmocnienie?
n Jak znaczna powinna być dawka wzmocnienia?
n Jak często powinno się wzmacniać?
n W jakich warunkach wzmocnienie jest skuteczne
REGUŁY WZMACNIANIA(Galloway)
n REGUŁA NADRZĘDNA :
Reakcje, które ulegają wzmocnieniu zostają wyuczone, podczas gdy reakcje nie wzmacniane wygasają
n PROSTE REGUŁY WZMACNIANIA:
n Ponieważ niemal każdy bodziec może pełnić funkcję wzmocnienia, zachowanie Twoich uczniów powie Ci, czy zastosowane przez Ciebie bodźce rzeczywiście działają wzmacniająco
n W zasadzie powinieneś stosować wzmocnienia natychmiast po pojawieniu się właściwej reakcji
n Stosuj tylko taką dawkę wzmocnienia, jaka jest niezbędna do tego, aby zadanie zostało wykonane. Utrzymuj swoich uczniów w stanie „niedosytu”
n Z początku wzmacniaj każdą właściwą reakcje. Stopniowo przechodź do wzmacniana sporadycznego
n Jeśli jest to konieczne do wywołania pierwszych reakcji zastosuj bodźce wzmacniające typu pierwotnego, namacalnego i zewnętrznego. Przejdź możliwie jak najszybciej do wzmocnień typu wtórnego, nienamacalnego i wewnętrznego („przeżycie sukcesu”). Uważaj jednak, by ta zmiana nie nastąpiła zbyt gwałtownie bo uczeń może „odpaść”
n Wzmacniaj tylko reakcje prawidłowe. Powstrzymuj się od wzmacniania reakcji niewłaściwych
n Nie próbuj od razu zmieniać zachowania swoich uczniów, trzymaj się procedury modelowania, nastaw się na zmiany stopniowe
n Twoja funkcja polega na dobrym nauczaniu. Nie próbuj się w niej wyręczać „workiem prezentów”. Bez względu na to jaką obierzesz metodę musisz tak zorganizować proces dydaktyczny, by spełnione były warunki uczenia się
n MOTYWACJA – zespół czynników pobudzających człowieka do określonego działania i zachowania. Stanowi układ potrzeb i wartości określających stopień i kierunek zaangażowania jednostki w jej dążeniach / Z. Czajkowski/
n MOTYWACJA – zachowanie ukierunkowane na cel, jako wewnętrzną potrzebę osiągnięcia celu
/ Singer/
n Pobudza do działania, które ma wartość samą w sobie
n Przykładem jest zainteresowanie, zamiłowanie do czegoś
n Tendencja do wzmocnień, sięgania od potrzeb prostych do złożonych – coraz silniejsze działania, rezultaty są trwalsze i efektywniejsze
n Powstaje z chwilą działania zachęty z zewnątrz
n Przykładem wywołania zewnętrznej motywacji jest system nagród i kar
n Tendencja do oddziaływania słabszego, nie potęguje siły swojego działania
CZYNNIKI MOTYWACYJNE
n Poziom napięcia – związany ze stresem, umiarkowany poziom napięcia pobudza do uczenia się
n Koloryt emocjonalny – pozytywny / negatywny / neutralny
n Poziom poczucia sukcesu – powiązane ze stopniem trudności zadania i włożonym wysiłkiem – PRAWA
YERKESA-DODSONA
n Poziom zainteresowania – powiązany z motywacją, czynienie lekcji bardziej pociągającymi dla uczniów, rozmaite metody (praca indywidualna, pogadanka, dyskusja, praca w grupach)
...
fizjo.awf