Żeromski Stefan - Duma o hetmanie.pdf - Ebook - alvarez1954

Aby rozpocząć lekturę,

kliknij na taki przycisk ,

który da ci pełny dostęp do spisu treści książki.

Jeśli chcesz połączyć się z Portem Wydawniczym

LITERATURA.NET.PL

kliknij na logo poniżej.

STEFAN ŻEROMSKI

DUMA

O HETMANIE

I INNE

OPOWIADANIA

Tower Press 2000

DUMA O HETMANIE

Synowi swemu Adamowi

przypisuje ten utwór

autor

PROLOG

W śniadym dymie i w chmurach ponad morzem wyrosłych jesienne słońce połyska.

W gęstej kurzawie, wyrzuconej ze stepu stratowanego przez kopyta tatarskich koni, mdłe

światło gore.

Niezliczona ćma kruków, lecąca niby skrzydła czarnego anioła, napełniła szerokość nie-

bieską i nad dzikim krąży polem.

Głuchy tętent oddaje ziemia sucha.

Daleki zgiełk niosą wiatry.

Prawica najjaśniejszego, najwielmożniejszego Osmana, Mekki i Medyny cesarza, siedem

monarchii i cztery kąty świata trzymająca, podniosła chorągiew w stronach dalekich.

Wrzask trąby zagrzmiał nad morzem, między lądami. Ciemnolice, posępnookie ludy rzu-

ciły Eufrates, Nil, Dunaj. Nad Archipelagu zielone morze, między Tracją i Azji wybrzeżem,

ponad Cyklady, Sporady, Salaminę, Eubeę i Samotrace padło hasło.

Z Kandii, Lemnos, Samos, Chios i Rodos uderzyli we wiosła galer greccy żeglarze, ku

Bosforu dążąc cieśninie.

Z czarnej Kenii, znad kwiecistych grzęd Egiptu wyruszył Murzyn, fellach i Kopt.

Ze epickiej, skalistej pustyni, z suchych wąwozów puszczy libijskiej ciemny Arab pomyka.

Zza nagich gór, z łożysk wichru, spod bezchmurnego nieba, z okręgów suszy wiecznie

płonącej wybiegł Beduin, szeroko-białym osłoniony burnusem.

Ze stron, których deszcz nie nawiedza, brnie pod barwistym ciężarem garbaty wielbłąd,

porożysty bawół i pracowity muł.

Seciny wołów ciągną szczękającą armatę.

Niedościgły rumak pustyni, co cienia drzew nie widuje, depce pachnący mrok w buko-

wych lasach serbskiej płaniny, pławi się w zimnych nurtach Dunaju, rozwiera nozdrza, wcią-

gając jesienny wiatr zza Dniestru, i w miękkich łęgach Prutu lękliwe stawia kopyto.

Lśni nad pochodem plemion pyłem okrytych połysk złotego proporca.

Równymi korpusy dążą upierzone odżagi janczarów. Błyska grot włóczni Persa, Kurda i

Ormianina.

Albańczyk, Bułgar, Bośniak i Serb ściska w mściwej dłoni rusznicę, wecuje po nocy jata-

gan, handżar gotuje do ciosu.

Szepcąc modlitwę ku czci Allacha, zaprzysięga ku większej jego chwale przeszywać

strzałą serca dzieci, z dymem puszczać ruskie i polskie wsie i do podwalin wyłamywać zamki

po górach.

Sto kilkadziesiąt tysięcy cięciw czeka na strzałę.

Pożąda krwi zakrzywiona szabla, dżeryd-spisa, wielka włócznia i hak.

W pustce nocnej zanosi się daleko melodia dzika.

Śmieje się w dal surma – kotły takt biją – żądzę mordu podjudza tołumbas, brzękadło, żele

i flet.

Nastąpił dzień, gdy zsiadły się zgęstniałe chmury. Na paśmie gór, co od północy, zachodu i

południa okrążają błonia cecorskie, zadymił się obóz turecki. Po prawej stronie mogiły od-

wiecznej stanął buńczuk wezyra Iskiender-paszy, rządcy Sylistrii i serdara Mołdawii.

Przednią strażą jazdy sułtańskiej dowodzi Chyzyr-pasza stary, Sarimsak, łakomca na czo-

snek.

Na prawym skrzydle zatknął znak Jussuf-pasza, Rumelii bejlerbej – Hussein-pasza – Mu-

hammed, zwany Teriaki, opiumożerca, władca sandżaku Nikopolisu.

Na lewym skrzydle, po zboczach gór panujących nad Dęli doliną, zawisła sześćdziesię-

ciotysięczna nawałnica rwaczów tatarskich, której rozkaz wydaje chan Krymu, Dżanibeg-

Giraj.

Brat przy nim Kałgaj-sułtan, namiestnik chański. Diwlet-Giraj, potomek szczepu Dżyngis-

chana – książę przy nim Nebrie-Giraj z plemienia Mansurogli i – straszliwy Kantemir-mirza,

Krwawe Żelazo, do słonia wściekłego przyrównywany.

Dwa olbrzymie ramiona we sto kilkadziesiąt tysięcy żołnierza popod złowieszczymi

skrzydłami kruków rozwarły się do uścisku.

Przeciw nim polskiego rycerstwa niespełna siedem tysięcy.

W zaszczycie dawnych, tak dwudziestopięcioletnich szańców i przekopów Zamoyskiego

hetmana zaczajone błyszczą chorągwie.

Stanisław Koniecpolski, hetman polny, czyni w obozie rząd dzienny i dysponuje szyk w

polu.

On ma pod sobą skrzydło prawe.

Na czele wszystkiej siły skrzydła lewego trzyma dowództwa buzdygan Samuel książę Ko-

reckie, Pogoń odwieczną na tarczy noszący – w sercu niezgasłą żądzę tronu, Heremia Mohiły,

hospodarów multańskich zięć. Panie nieustraszone – ów, co bez Rzeczypospolitej zezwolenia

własną swą, korecką wojnę ottomańskiej potędze wydawał – nie polskim, lecz Michała Wisz-

niowieckim, Stefana Potockim, Jana Przerębskim hufcom hetmanił – dziesiątkami tysięcy

trupa muzułmańskiego we dwudziestu bataliach zaścielał wołoskie pola – hospodara Alek-

sandrzyka, Domny Halżbiety Mohiłowej wdowy synaczka, sadzał na tron – pojmany w boju

konał nieustraszenie w lochu stambulskim – junacko uchodził przez Raguzę, Sycylię, Neapol,

Rzym...

Zakuty w żelazo, olbrzymi – czarne dziwowisko – piorun turecki – wywlekał znowu miecz

na półksiężyc.

Nad kornetami niemieckiej rajtarii przewodzi Herman Denhof młodociany.

Roty piesze cudzoziemskie sprawia dziki, niesforny inflancki krzeczot-białozor, Wolmar

Farensbach, wielkiego Jerzego, puszkarzów syn.

Wyszły na odwagę wojenną siły królewiąt.

Stefan Chmielecki – postrach tatarski – z synami:

Adamem i Łukaszem prowadził ukrainnych pancernego znaku osiemset towarzysza.

Walenty Aleksander Kalinowski, kamieniecki starosta, wiódł cztery pełne chorągwie.

Mikołaj z Komarowa Struś halicki – Moskwy najezdnik i krwiożerca – stanął we trzysta

kopij.

Żeromski Stefan - Duma o hetmanie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: