ABruckner_Cyryl&Metody.pdf

LEGENDY O CYRYLU I METODYM

WOBEC PRAWDY DZIEJOWEJ

1903

TOWARZYSTWA PRZYJACIÓŁ NAUK

POZNAŃSKIEGO.

TOM XXX.

�

POZNAŃ.

Nakładem Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego.

1904.

ROCZNIKI

LEGENDY O CYRYLU I METODYM

WOBEC PRAWDY DZIEJOWEJ.

Szkic z dziejów chrześciaństwa u Słowian.

Napisał

Aleksander Brückner.

P �� dziejopisarskiej, odzierającej dawne legendy świę-

tych i podania narodowe z ich uroku i czaru, nie na-

zywajmy ani świętokradzką ani nawet niewdzięczną. Nie

niszczy ona bynajmniej samej legendy czy podania; po każdej

wiwisekcyi pozoﬆają one i nadal czem były: wyrazem ideałów

przeszłości czy przyszłości; arką, w której naród, ﬆan czy epoka

składają najgłębsze pragnienia, przekonania i nadzieje; alego-

ryą, przez którą przebrzmiewa niby szmer wieków, niby tęsk-

nota za złotymi czasami czy ludźmi. Podania np. o Piaście

czy o Przemyśle, nic historycznego, żadnej istotnej treści nie

zawierają; mimo to pozostaną oba świade�wem ważnem, zło-

żonem u samego progu dziejów czesko-polskich, słowiańskich,

o znaczeniu pracy rolniczej, właściwej pracy, tworzącej cuda

niewyczerpane; chłopek Piaﬆ bez końca ugaszczający tłumy,

przemysłowa opieka i umiejętność rolnicza wyﬆępują niby

symbole całej przyszłej hiﬆoryi oraczy polskich i czeskich —

podobnych podań wcale nie tworzyły zaborcze, wojownicze

plemiona germańskie; — podanie o kobiecie-Heroinie, o Wan-

dzie, Dobrawce, również znamienne dla Słowian, gdy pogar-

dzona zazwyczaj „baba” na szczyty heroizmu i poświęcenia, na

przekór mężczyznom się wznosi; nigdyby Niemcy o swoich