03.Opowieść o Sindbadzie Żeglarzu.pdf

Format pdf:

cyranek64@gmail.com

"Opowieść o Sindbadzie Żeglarzu"

Z cyklu "Baśni z tysiąca i jednej nocy"

W czasach kiedy kalif Harun ar-Raszid władał wszystkimi, wiernymi, żył

sobie w mieście Bagdadzie pewien człowiek, zwany Sindbadem Tragarzem. Był

to człek ubogi, który, aby zarobić na życie, musiał nosić ciężary na

głowie. Otóż pewnego dnia zdarzyło się, że kiedy miał szczególnie ciężki

tobół do przeniesienia, omal nie stracił przytomności, zwłaszcza że

panował niebywały upał. Tragarz pocił się bardzo i cierpiał od

nielitościwie prażącego słońca. Przechodził właśnie koło siedziby pewnego

bogatego kupca, przed którą ulica była czysto zamieciona i spryskana

wodą. Powietrze było tam przyjemnie chłodne, a obok bramy stała szeroka

ława. Tragarz złożył na niej swój ciężki tobół, aby chwilę odpocząć i

odetchnąć. Z bramy wionęło orzeźwiającym powietrzem i przyjemnym

aromatem. Ucieszony tym biedak usiadł na ławie. Nagle usłyszał dolatujący

z wnętrza domu przecudny dźwięk harf i lutni, a wdzięczne głosy

wyśpiewywały urzekające melodie. Usłyszał także trele ptaków wielbiących

Allacha Miłościwego na różne tony. Każdy ptaszek śpiewał w swojej własnej

mowie, a były tam turkawki, szpaki, kosy, słowiki, grzywacze i

przepiórki. Pełen zdumienia i zachwytu Sindbad Tragarz podszedł bliżej i

zauważył, że przy domu rozciąga się olbrzymi ogród, a w nim ujrzał paziów

i niewolników oraz przeróżne wspaniałości, jakie spotyka się tylko na

dworze króla czy sułtana. A zapach smakowitych i korzennych potraw

wszelakiego rodzaju oraz delikatnych win łechtał mu mile podniebienie.

Wzniósł tedy Sindbad Tragarz oczy ku niebu i rzekł: - Chwała ci, o Panie

i Stwórco, za Twe hojne dary, którymi obsypujesz, kogo zechcesz, nie

licząc i nie rachując. Błagam cię, Panie, o przebaczenie wszystkich moich

grzechów, a skrucha moja niech zadość uczyni Ci za wszystkie moje błędy!

Nie ma w Tobie żadnych sprzeczności między Twymi postanowieniami a Twoją

wszechmocą. Nikt nie może żądać od Ciebie rachunku za Twoje czyny, gdyż

potęga Twoja stoi ponad wszystkim. Chwała Tobie, który bogacisz i

wywyższasz, kogo zechcesz, a czynisz ubogim i poniżasz, kogo Ci się

spodoba. Jakżeż wielka jest Twoja wspaniałość, jakżeż przemożna Twoja

potęga i jakżeż doskonałe Twoje rządy! Darzysz łaską spośród Twoich sług,

kogo masz ochotę. I tak pan tego domostwa żyje w przepychu i radości,

dane mu jest rozkoszować się cudownymi woniami, wyśmienitym jadłem i

szlachetnym winem. W mądrości Twojej postanowiłeś dla stworzeń Twoich to,

co zgodne z Twoją wolą, i to, co z góry im przeznaczyłeś. Jedni ze

stworzonych przez Ciebie ludzi muszą się mozolić, inni mogą zażywać

spokoju. Jedni żyją w szczęściu, a inni, muszą ciężko pracować i znosić

niedostatek. Potem skarżył się jeszcze na swą niedolę mową wiązaną.

Wypowiedziawszy swoją wierszowaną skargę, chciał znowu podnieść tobół i

iść dalej. Ale wtedy ukazał się w bramie młody paź o pięknym obliczu i

wdzięcznej postaci, ubrany we wspaniałe szaty. Ujął Tragarza za rękę i

tak do niego powiada: - Wstąp w nasze progi, dokąd zaprasza cię mój pan,

który życzy sobie pomówić z tobą! Tragarz zawahał się chwilę, czy wejść

tam, gdzie go ów paź zaprasza, ale w końcu nie mógł się oprzeć i

pozostawiwszy swój tobół u odźwiernego w sieni, wszedł za swym

przewodnikiem do wnętrza domu. Ujrzał, że była to piękna siedziba,

zarówno przyjemna, jak i okazała. W wielkiej sali zobaczył tłum

dostojnych emirów i innych wytwornych gości. Były tam wszelkiego rodzaju

kwiaty i wonne zioła, a na stołach rozstawiono mnóstwo łakoci i owoców,

wielką ilość najrozmaitszych wyszukanych potraw i win z wyborowych

winorośli. Potem usłyszał Sindbad Tragarz grę na harfach i śpiew wielu

pięknych dziewcząt. Każdy z gości siedział na należnym mu miejscu, a na

miejscu honorowym tronował dostojny i czcigodny pan, którego zarost na

policzkach był posrebrzony już siwizną. Postać jego była wspaniała, twarz

piękna, pełna godności i wykwintu, dostojeństwa i majestatu. Sindbad

Tragarz poczuł się tym wszystkim onieśmielony i tak do siebie powiedział:

"Na Allacha, to chyba kawałek raju albo siedziba jakiegoś króla czy

sułtana". Skłonił się więc dwornie, pozdrowił dostojnych panów, życzył im

błogosławieństwa Allacha i ucałował ziemię przed ich stopami. Po czym

stanął z pokornie pochyloną głową. Pan domu skinął na niego, aby

przystąpił bliżej i usiadł. Kiedy Tragarz to uczynił, tamten pozdrowił go

przyjaznymi słowy. Po czym kazał mu podać kilka wspaniałych, smakowitych

i wyszukanych potraw. Tragarz przysunął się bliżej do stołu i

pochwaliwszy Allacha, zaczął jeść aż do sytości. Potem powiedział: -

Chwała Allachowi we wszelkich Jego sprawach! - Umył ręce i podziękował

pięknie za posiłek. A pan domu na to: - Cieszymy się, żeśmy ci dogodzili.

Niech ten dzień będzie dla ciebie błogosławiony! Powiedz, jak się

nazywasz i w jakim zawodzie pracujesz. Ów zaś odpowiedział: - Dostojny

panie, nazywam się Sindbad Tragarz i dla zarobku noszę ciężary innych

ludzi na mojej głowie. Pan domu uśmiechnął się i ciągnął dalej: - Wiedz,

Tragarzu, że noszę takie samo imię jak ty. Jestem Sindbad Żeglarz. Ale

teraz życzę sobie, Tragarzu, abyś mi powtórzył te piękne rymy, któreś

mówił stojąc u mojej bramy. Tragarz stropił się i odrzekł: - Na Allacha,

zaklinam cię, nie gniewaj się na mnie za to! Ciężka praca, codzienna

udręka i puste ręce uczą bowiem człowieka złych obyczajów i czynią go

gburem. - Nie wstydź się - odparł pan domu. - Stałeś się bowiem teraz

moim bratem. Powtórz ów wiersz! Podobał mi się bardzo, kiedy usłyszałem,

jak mówiłeś go u mojej bramy! Tragarz powtórzył więc ów wiersz. I znów

pan domu zachwycił się nim, słysząc go po raz wtóry. - Wiesz, Tragarzu -

mówił dalej - że dzieje moje są niezwykłe i pragnę opowiedzieć ci

wszystko, co mi się przytrafiło i co przeżyłem, zanim doszedłem do

takiego dobrobytu i mogłem zamieszkać w tym domu, w którym mnie widzisz.

Bogactwa te bowiem i ta siedziba przypadły mi dopiero po ciężkich

udrękach, wielkich utrapieniach i niezliczonych okropnościach. Ach, ileż

męki i trosk musiałem znieść w dawnych czasach! Przedsiębrałem siedem

podróży, a każda z nich łączy się z jakąś osobliwą historią, od której

się rozum mąci. Ale wszystko to było z góry przez los przeznaczone, a co

komu sądzone, temu nikt nie umknie i od tego się nie uchroni.

Powiedziawszy to zaczął opowiadać.

Pierwsza podróż Sindbada Żeglarza

Wiedzcie, szlachetni panowie, że ojciec mój był kupcem jednym z

najbardziej poważanych zarówno wśród prostego ludu, jak i zamożnego

kupiectwa i że posiadał wiele pieniędzy i mienia. Umarł, kiedy byłem

jeszcze małym chłopcem, pozostawiając mi wielkie bogactwo w gotówce,

nieruchomościach i dobrach ziemskich. Kiedy dorosłem, objąłem to wszystko

w posiadanie, jadałem najwykwintniejsze potrawy, pijałem

najszlachetniejsze wina i zadawałem się z bogatymi młodzieńcami. Stroiłem

się w złotolite szaty i przechadzałem się z przyjaciółmi i towarzyszami

zabaw w mniemaniu, że tak już na zawsze pozostanie i wyjdzie ku memu

dobru. Pędziłem długo takie życie, ale w końcu ocknąłem się z mojej

beztroski. A kiedy wróciłem do rozumu, zauważyłem, że mój dobrobyt należy

już do przeszłości, gdyż moje zasoby się wyczerpały. Kiedy zmiarkowałem,

że utraciłem wszystko, co kiedykolwiek posiadałem, oprzytomniałem ze

strachu i przerażenia. Przypomniała mi się wtedy pewna przypowieść, którą

kiedyś od mojego ojca usłyszałem. Były to słowa króla Salomona , które

brzmiały: "Trzy rzeczy są lepsze od trzech innych: dzień śmierci jest

lepszy od dnia urodzin, żywy pies jest lepszy od zdechłego lwa, a mogiła

jest lepsza od ubóstwa". Postanowiłem więc wyjechać, zebrałem wszystko,

co mi jeszcze pozostało ze sprzętu domowego, i rozprzedałem. Potem

sprzedałem również moją posiadłość i to, co w ogóle jeszcze było moją

własnością. W ten sposób w końcu zgromadziłem trzy tysiące denarów. Wtedy

przyszło mi na myśl przedsięwziąć podróż w obce kraje, pamiętając o

słowach poety: Wysiłkiem nawet strome szczyty się zdobywa.@ Kto pragnie

sławy, musi nie dosypiać nocy.@ W głębiny mórz nurkuje ten, kto szuka

pereł,@ By zdobyć więcej złota, majątku i mocy.@ Lecz kto sobie wysiłku i

trudu nie zada,@ Nic w życiu nie zdziaławszy, życie swe postrada. Jak

postanowiłem, tak zrobiłem. Nakupiłem towarów różnorodnych oraz wszelaki

sprzęt potrzebny do podróży. A ponieważ duszę moją wabiła podróż morska,

wsiadłem na okręt i udałem się do miasta Basry wraz z całą gromadą

kupców. Stamtąd popłynęliśmy po morzu przez wiele dni i nocy, od wyspy do

wyspy, z morza na morze i od lądu do lądu. Wszędzie, gdzieśmy przybijali

do brzegu, trudniliśmy się handlem i wymieniali towary. Żeglując tak po

morzach, przybyliśmy pewnego dnia na wyspę, która była tak piękna, iż

przypominała rajski ogród. Kapitan tam się zatrzymał i zarzuciwszy

kotwicę spuścił pomost. Wszyscy, którzy byli na statku, wysiedli na

brzeg. Zbudowawszy paleniska, rozniecili ognie zajęli się różnymi

sprawami. Jedni gotowali, inni prali, jeszcze inni zwiedzali wyspę. Ja

należałem do tych ostatnich. Kiedy tak cała załoga zajęta była jedzeniem

i piciem, beztroską gawędą lub grą, kapitan, który pozostał na pokładzie

statku, nagle zakrzyknął do nas nie spodziewających się niczego złego

donośnym głosem: - Hej, ludzie, ratujcie wasze życie! Spieszcie i

wracajcie na pokład co tchu! Pozostawcie wasze rzeczy na pastwę losu!

Uciekajcie, dopókiście jeszcze żywi, ratujcie się od zguby! Wyspa, na

której stoicie, nie jest wyspą. To wieloryb, który zatrzymał się pośrodku

morza. Piasek go pokrył i ziemia, tak że wygląda jak wyspa, i nawet

drzewa na nim wyrosły. Ale kiedy rozpaliliście na nim ogień, poczuł żar i

poruszył się. Lada chwila zanurzy się z wami w odmęty morza, a wtedy

potopicie się wszyscy. Udajcie się więc w bezpieczne miejsce, zanim

nastąpi wasza zguba! Skoro ludzie usłyszeli słowa kapitana, uciekli z

wyspy i wdrapali się pośpiesznie na statek, pozostawiwszy na brzegu swoje

rzeczy, szaty, sagany i paleniska. Jednym udało się jeszcze dostać na

okręt, inni spóźnili się, gdyż owa wyspa poruszyła się i wkrótce znikła w

odmętach morskich ze wszystkim, co na niej było, a huczące morze zamknęło

się nad nią, bijąc falami dookoła. Ja byłem jednym z tych, co na wyspie

pozostali, tak że zanurzyłem się wraz z innymi w topieli. Lecz Allach

uchronił mnie i ocalił przed utonięciem. Zesłał mi bowiem wielki

drewniany ceber, jeden z tych, w którym ludzie dopiero co prali. W trosce

o słodkie życie uczepiłem się cebra ręką i siadłem nań okrakiem, a potem

wiosłowałem nogami, gdy fale igrając mną rzucały to na prawo, to na lewo.

Kapitan zaś rozwinął żagle na statku odpłynął z tymi, którym udało się

wrócić na pokład, nie troszcząc się o tonących. Spoglądałem tęsknie za

odjeżdżającym statkiem, aż znikł mi z oczu. Wtedy śmierć wydała mi się

nieunikniona. A potem noc zapadła nade mną nieszczęśliwym. Przez całą noc

i przez cały następny dzień pozostawałem w tym samym położeniu. Później

jednak pomyślne wiatry i fale poniosły mnie do stóp wyspy o stromych

brzegach, na której rosły drzewa z konarami zwisającymi nad wodą. Udało

mi się schwycić gałąź jakiegoś wysokiego drzewa i uczepić się jej mocno,

mając już śmierć przed oczyma. Po tej gałęzi wdrapałem się na drzewo, no

i udało mi się z niego zeskoczyć na wyspę. Tu dopiero dostrzegłem, że

nogi moje spuchły i zdrętwiały, a na stopach widniały ślady ukąszeń ryb.

Uprzednio w wielkim strachu i rozpaczy wcale tego nie zauważyłem. Padłem

na ziemię jak martwy i pogrążyłem się w ołowiany sen. Tak przeleżałem aż

do następnego ranka i dopiero kiedy słońce wzeszło nade mną, obudziłem

się. Ponieważ jednak miałem nogi spuchnięte, z trudem posuwałem się

naprzód. To raczkowałem jak dziecko, to czołgałem się na kolanach. Na

wyspie było wiele owoców i źródeł słodkiej wody. Jąłem więc karmić się

tymi owocami. Ale jeszcze przez wiele dni i nocy nie mogłem się podnieść.

Później dopiero poczułem w sobie nowe siły, wróciła mi otucha i mogłem

lepiej się poruszać. Postanowiłem więc obejść wyspę dookoła i

wypatrywałem pomiędzy drzewami, co też Allach zechciał tam stworzyć w

łaskawości swojej. Zrobiłem sobie też laskę z gałęzi jednego z drzew i

podpierałem się nią przy chodzeniu. Dopiero po pewnym czasie w trakcie

wędrówki wzdłuż brzegu wyspy ujrzałem z daleka jakąś postać. Myślałem, że

to dzikie zwierzę czy też potwór morski. Skoro jednak zbliżyłem się i

przyjrzałem dokładniej, zoczyłem, że to szlachetna klacz stoi uwiązana

nad brzegiem morskim. Kiedy jednak podszedłem zupełnie blisko, zarżała

głośno; zląkłem się i chciałem uciec. Nagle wychynął spod ziemi jakiś

człowiek i podbiegł do mnie wołając: - Coś za jeden? Skąd przybywasz? Co

sprowadza cię na tę wyspę? - Efendi - odparłem - jestem tu obcy; z kilku

innymi podróżnikami płynąłem statkiem, który zaczął tonąć. Wtedy

miłosierny Allach zesłał mi drewniany ceber, na którym przypłynąłem,

niesiony przez fale, aż do tej wyspy. Usłyszawszy moje słowa ów człowiek

chwycił mnie za rękę i zawołał: - Chodź ze mną! Po czym zaprowadził mnie

do podziemnego korytarza, którym doszliśmy do wielkiej podziemnej

komnaty. Tam posadził mnie na honorowym miejscu, naprzeciwko drzwi, i

przyniósł mi coś do zjedzenia. Byłem głodny, jadłem więc aż do sytości i

przestałem dopiero, kiedy poczułem się silniejszy. Wtedy nieznajomy znowu

wypytywać mnie zaczął o moje przeżycia, a ja opowiedziałem mu wszystko,

co mi się przytrafiło, od początku do końca. Tamten słuchał mego

opowiadania ze wzrastającym zdumieniem i dlatego skończywszy moją

opowieść tak do niego powiedziałem: - Na Allacha, zaklinam cię, panie,

nie bądź na mnie krzyw! Opowiedziałem ci prawdę o mnie i o moich

przygodach, a teraz błagam cię, abyś mi powiedział, kim ty jesteś i

dlaczego mieszkasz tu w tej podziemnej komnacie oraz dlaczego owa klacz

stoi nad brzegiem morza. Wtedy mój rozmówca tak odpowiedział: - Wiedz, że

jest tu nas cała gromada ludzi rozsypanych po tej wyspie. Jesteśmy

koniuchami króla Mahradżanu i doglądamy wszystkich jego rumaków. Co

miesiąc podczas nowiu przyprowadzamy tu jego szlachetne klacze i

pozostawiamy je uwiązane na tej wyspie. Potem chowamy się do tej

podziemnej komnaty, aby nikt nas nie zauważył. Wówczas przybywa tu ogier

morski i poczuwszy węchem klacze wstępuje na brzeg. Rozgląda się na

wszystkie strony, a kiedy nikogo nie zobaczy, usiłuje uprowadzić jedną z

klaczy. Uwiązana klacz nie może podążyć za nim, więc ogier zaczyna

złościć się, bić ziemię kopytami i rżeć. Skoro usłyszymy ten hałas,

wybiegamy z naszego ukrycia z wrzaskiem. Ogier płoszy się i wraca do

morza, klacz zaś później rodzi źrebca lub źrebicę, które są warte całe

góry złota i nie mają na ziemi sobie równych. Teraz jest właśnie pora,

kiedy ogier morski wychodzi z morza. Potem, jeśli Allach pozwoli, zabiorę

cię ze sobą do króla Mahradżanu, aby pokazać ci nasz kraj. Wiedz jednak,

że gdybyś nas tu nie spotkał, nie ujrzałbyś żywej duszy na tej wyspie i

zginąłbyś marnie, a nikt nie dowiedziałby się nawet o twej śmierci.

Jestem przeto przyczyną twego ocalenia i mnie zawdzięczać będziesz powrót

do ojczyzny. Błagałem więc niebiosa o błogosławieństwo dla niego i

dziękowałem mu za jego dobroć. Gdyśmy tak ze sobą gwarzyli, ogier wyszedł

z morza i zarżał głośno, po czym chciał uprowadzić klacz. Ale nie udało

mu się tego uczynić, gdyż zaczęła wierzgać i rżeć na niego. Wówczas

starszy koniuch chwycił miecz i tarczę i wybiegłszy przez drzwi z

podziemnej komnaty zawołał na swych towarzyszy: - Naprzód! Dalej na

ogiera! - i uderzał przy tym mieczem o tarczę. Natychmiast przybiegła

gromada koniuchów, wrzeszcząc i wygrażając dzidami. Ogier się spłoszył,

skoczył do morza niczym bawół wodny i wkrótce znikł wśród spienionych

fal. Wtedy starszy koniuch siadł przy mnie, ale już po krótkiej chwili

jego towarzysze przybiegli do niego, każdy prowadząc po klaczy. Kiedy

zoczyli mnie przy starszym koniuchu, spytali, co tu robię. Opowiedziałem

im to samo, co już opowiedziałem tamtemu. Wtedy ustawili stoły do posiłku

i zaprosili mnie, abym z nimi spożył wieczerzę. Usiadłem więc i jadłem z

nimi. W końcu powstali z miejsc i dosiedli swoich klaczy, dając mi

również jedną do jazdy i zapraszając mnie ze sobą. Jechaliśmy coraz

dalej, aż dotarliśmy do stolicy króla Mahradżanu. Tam koniuchowie poszli

do niego i opowiedzieli mu o mym przybyciu. Król kazał mnie zawezwać.

Przyprowadzono mnie więc przed jego oblicze. Pozdrowiłem go, a on oddał

mi pozdrowienie, witając mnie gościnnie w swym kraju. Potem zapytał, kim

jestem, i opowiedziałem mu wszystko, co mi się przytrafiło, wszystkie

moje przygody od początku do końca. Król dziwował się wielce nad ilością

moich przygód i tak do mnie rzecze: - Synu mój, na Allacha, po dwakroć

zostałeś ocalony. Gdyby ci nie było przeznaczone długie życie, nie

uratowałbyś się od tych wszystkich niebezpieczeństw. Ale niech będzie

chwała Allachowi za twoje ocalenie! Potem król obsypał mnie wielkimi

zaszczytami, sadzając po swojej prawicy i traktując łaskawie w słowach i

czynach. Mianował mnie zarządcą przystani, do którego obowiązków należało

zapisywać wszystkie przybywające statki. Służyłem mu wiernie, załatwiając

jego sprawy, a on okazywał mi swoją łaskę i wyświadczał wiele dobrego.

Również odział mnie w piękne i wspaniałe szaty. Ba, nawet zostałem

pośrednikiem do załatwiania próśb i podań jego poddanych i stałem się w

ten sposób orędownikiem ludu. Tak przeżyłem u niego pewien czas, ale za

każdym razem, gdy szedłem do przystani, wypytywałem przejeżdżających

kupców i żeglarzy o miasto Bagdad, czy przypadkiem któryś z nich nie wie,

że mogę do ojczyzny powrócić. Ale nikt nie znał tego miasta i nie znał

nikogo, kto by się tam udawał. Martwiło mnie to bardzo, gdyż obrzydło mi

już długie przebywanie na obczyźnie. Ale trwało to jeszcze jakiś czas.

Pewnego dnia przyszedłem do króla Mahradżanu i zastałem u niego gromadę

Hindusów. Kiedy ich powitałem, odpowiedzieli mi uprzejmie, przyjaźnie

mnie pozdrowili i zapytali o moją ojczyznę. Skoro ja potem o ich ojczyznę

pytałem, oznajmili, iż należą do rozmaitych stanów i kast. Jedni z nich

to kszatrijowie , szlachetni wojownicy, znani z tego, że nie popełniają

nigdy niesprawiedliwego uczynku ani nie zadają nikomu gwałtu. Inni to

bramini . Nie piją nigdy wina, ale mimo to żyją szczęśliwie i wesoło,

grając i śpiewając, a posiadają również stada wielbłądów, koni i bydła.

Poza tym opowiedzieli mi, że naród hinduski dzieli się na siedemdziesiąt

dwie kasty, a ja nie mogłem wyjść z podziwu nad tym. W państwie króla

Mahradżanu zwiedziłem też jedną wyspę zwaną Kabil, na której przez całą

noc słychać bicie w tamburyny i bębny. Mieszkańcy innych wysp oraz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: