BIOMECHANIKA STOPY.doc

(81 KB) Pobierz

BIOMECHANIKA STOPY

version francaise

Kazimierz Kowalski. Medycyna i chirurgia stopy

54, rue des Trois-Chênes, 4621 Retinne (B)

. ród : wieś Dębicze, Grabów nad Prosną, Wielkopolska (PL)

Fragment z książki w języku francuskim:''Le petit livre rouge du pied'' czyli „Czerwona książeczka stopy”

kowalski.casimir@skynet.be

Tego samego autora, linki w języku polskim :

Metatarsalgies

Triade Pied-Genou-Colonne

W pozycji stojącej środek ciężkości wypada normalnie mniej więcej 4 centymetry przed stawem skokowym i utrzymywany jest w ustawicznej akcji przez mięsień płaszczkowaty czyli "soleus" w płaszczyznie strzałkowej. Mięsień ten jest jedynym mięśniem stopy, wykazującym wtedy aktywność elektryczną (1).

1. Wystarczy chwycić poręcz krzesła, aby aktywność mięśnia soleus została anulowana.

Mięsień "soleus" jest mięśniem czerwonym statycznym (w przeciwieństwie do mięśnia brzuchatego łydki, czyli "gastrocnemius", który jest mięśniem białym dynamicznym). Wystarczyłoby odciąć prąd od mięśnia "soleus" aby zacząć chodzić. Ale poprzez skrócenie mięśnia piszczelowego przedniego "tibialis anterior", można uzyskać to samo, bo powoduje on przeniesienie środka ciężkości do przodu. W taki sposób działa tibialis anterior, ilekroć chcemy przyspieszyć kroku. Mięśnie zginacze trzonu także mogą przemieścić środek ciężkości do przodu, zmuszając ciało do pochylenia się do przodu i w ten sposób ruszyć z miejsca (co często zdarza się u starców).

Najczęściej, zwłaszcza w czasie chodzenia, mięsięń "tibialis anterior" wydłuża się, hamując upadek przodostopia (2). Interwieniuje on w pierwszym momencie fazy podparcia, tuż po dotknięciu ziemi przez piętę. Jest to jego podstawowe działanie fizjologiczne.

2. Akcja eksentryczna tibialis anterior 3. Akcja koncentryczna

Chodzenie jest więc wynikiem pochylenia tułowia do przodu, spowodowanego przez mięsięń "tibialis anterior", który przyciąga goleń na dół i przechyla całe ciało na stopę. Jest to akcja koncentryczna, wymagająca dużo energii, ale która trwa tylko w momencie ruszenia z miejsca, gdy zaczyna się chodzenie, a więc podczas pierwszego kroku. Środek ciężkości przemieszcza się do przodu i człowiek "podąża za nim". Podczas chodzenia mięsień "tibialis anterior" działa w ten sposób tylko w wypadku nagłego przyspieszenia.

Tylne mięśnie stopy uniemożliwiają upadek ciała do przodu poprzez nieustanne hamowanie przez akcję eksentryczną - to znaczy wydłużającą mięśnie (4). Ta akcja eksentryczna charakteryzuje się słabym użyciem energii.

4. Kąt między golenią a stopą jest pod kontrolą systemu trójgłowo-podeszwowego

Mięśnie te działają od dołu do góry, to znaczy od stopy lub od segmentu stopy, który ma kontakt z ziemią; wystarczy sobie wyobrazić osobę chodzącą po przezroczystej podłodze, spod której byśmy ją obserwowali.

Po ruszeniu z miejsca osoba musi utrzymać równowagę. W przypadku nierówności terenu mięśnie boczne stawu skokowego interweniują natychmiastową akcją koncentryczną umożliwiającą równowagę. Wymaga ona większej energii, więc w terenie nierównym lub piaszczystym chód jest bardziej męczący.

Dwie podstawowe zasady akcji mięśniowej

1) akcja mięśni działa od stopy lub części stopy w kontakcie z ziemią

2) ich akcja jest eksentryczna

W szkołach jednak nadal uczono, że mięsień tibialis anterior jest grzbietowym zginaczem stopy, bo potwierdzały to badania na zwłokach. Oczywiście po fazie wykrocznej podczas odciążenia, jest on zdolny działać właśnie w taki sposób: jego elastyczność pozwala stopie wrócić do kąta prostego. Karpovic twierdzi że 45% energii zostaje nam dodatkowo oddanej podczas ruchu, gdyż część energii akumuluje się, aby w drugiej fazie ją zużytkować. Można to porównać do napiętego łuku który pozwala strzałce odlecieć po akumulacji energii.

Aby zdać sobie sprawę z akcji koncentrycznej mięśnia tibialis anterior wystarczy w pozycji siedzącej poruszyć 500 razy ten mięsięń grzbietowo aby poczuć zmęczenie, którego wcale nie odczuwa się nawet po bardzo długim marszu.

Chodzenie odbywa się według zasady najmniejszego wysiłku (5). Wszystkie mięśnie kończyny dolnej działają akcją eksentryczną (ale są też zdolne zadziałać koncentrycznie w razie potrzeby).