Eco_Umberto_-_Wachadlo_Foucaulta_(SCAN-dal_823).pdf

UMBERTO ECO

Wahadło Foucaulta

(Przełożył Adam Szymanowski)

Dla was jedynie, synowie wiedzy i mądrości, napisaliśmy to dzieło. Badajcie

księgę, skupcie się na tym zamiarze, który rozproszyliśmy po wielu miejscach,

to zaś, co zakryliśmy w jednym miejscu, odsłoniliśmy w innym, aby zostało

zrozumiane przez waszą mądrość.

(Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim, De occulta philosophia, 3, 65)

Zabobon przynosi nieszczęście.

(Raymond Smullyan, 5000 B.C., 1.3.8)

KETER

I wtedy zobaczyłem Wahadło.

Ruchoma kula na końcu długiego sznura umocowanego do sklepienia chóru z

izochronicznym majestatem i rozmachem przemierzała swój szlak.

Wiedziałem - ale każdy wyczułby to z magii tego spokojnego oddechu - że okres zależy

od ilorazu pierwiastka kwadratowego z długości sznura i owej liczby pi, irracjonalnej dla

przyziemnych umysłów, lecz z boskiego nakazu wiążącej nieuchronnie we wszystkich

możliwych kołach obwód ze średnicą - tak że czas wędrówki tej kuli od jednego do drugiego

skrajnego wychylenia był skutkiem tajemnej zmowy między najbardziej ponadczasową z miar,

jedynością punktu zawieszenia, dualizmem abstrakcyjnego wymiaru, troistą naturą jt, sekretnym

tetragonem pierwiastka, doskonałością okręgu.

Wiedziałem ponadto, że w pionie od punktu zawieszenia, u podstawy, umieszczono

magnetyczne urządzenie, które, przekazując sygnały cylindrowi ukrytemu we wnętrzu kuli,

zapewniało stałość ruchu, a ten fortel pozwalał przezwyciężyć opór materii, nie zaprzeczając

przy tym zgoła prawu wahadła, a nawet ułatwiając jego ujawnienie, albowiem w próżni wszelki

punkt materialny zawieszony na końcu nierozciągliwego i nieważkiego sznura, nie narażony na

opór powietrza i nie napotykający tarcia w miejscu zaczepienia, kołysałby się regularnie przez

całą wieczność.

Miedziana kula słała blade, migotliwe refleksy ostatnich promieni słonecznych

przenikających przez szyby. Gdyby jak kiedyś muskała swym ostrzeni warstewkę wilgotnego

piasku na posadzce chóru, przy każdym wahnięciu kreśliłaby na ziemi delikatną bruzdę, owa zaś

bruzda, zmieniając nieustannie kierunek o nieskończenie mały kąt, coraz bardziej poszerzałaby

się w kształt szczeliny, parowu, pozwalając odgadnąć promienistą symetrię - niby zarys man-dali,

niewidoczna struktura pentaculum, gwiazda, mistyczna róża. Nie, raczej jakiś zarejestrowany na

bezmiarze pustyni sznurek śladów pozostawionych przez błąkające się bez końca karawany. Hi-

storia powolnych i tysiącletnich migracji; być może w ten właśnie sposób przemieszczali się

Atlantydzi z kontynentu Mu w uporczywym i zachłannym błądzeniu od Tasmanii po Grenlandię,

od Koziorożca po Raka, od Wyspy Księcia Edwarda po archipelag Svalbard. Ostrze powtarzało,

raz jeszcze opowiadało w skrócie to, co oni zrobili między jednym a drugim zlodowaceniem, i

być może czynią nadal, teraz jako kurierzy Panów - być może na szlaku między wyspami Samoa

a Nową Ziemią ostrze w swoim położeniu równowagi muskało Agartthę, Środek Świata. I

przeczułem, że jedna i ta sama płaszczyzna łączy Avalon, Hiperboreję z południową pustynią,

która gości zagadkę Ayers Rock.

W tym momencie, 23 czerwca o czwartej po południu, Wahadło zwalniało zbliżając się

do najdalszego wychylenia, aby opaść ciężko ku środkowi, zyskać w połowie swego biegu

największą szybkość i ciąć, ufne w niewidzialny kwadrat sił, który wyznaczał jego przezna-

czenie.

Gdybym nie zważając na upływ godzin wpatrywał się w tę ptasią głowę, w to

zakończenie włóczni, w ten obrócony hełm, kiedy tak kreślił w pustce własne przekątne

muskając przeciwległe punkty swego astygmatycznego obwodu, padłbym ofiarą baśniowego złu-

dzenia, albowiem Wahadło przekonałoby mnie, iż płaszczyzna ruchu dokonała w ciągu

trzydziestu dwóch godzin pełnego obrotu, powracając do punktu wyjściowego, zakreślając płaską

elipsę - elipsę obracającą się wokół środka ze stałą prędkością kątową proporcjonalną do sinusa

szerokości geograficznej. Jak obracałoby się, gdyby koniec został przytwierdzony do szczytu

kopuły Świątyni Salomona? Może nawet rycerze podjęli taką próbę. Może rachunek, ostateczne

znaczenie nie uległyby zamianie. Może kościół opacki Saint-Martin-des-Champs był prawdziwą

Świątynią. Aczkolwiek właściwe warunki do przeprowadzenia tego doświadczenia istnieją tylko

na biegunie, w jedynym miejscu, gdzie punkt zawieszenia znajduje się na przedłużeniu osi obrotu

Ziemi i gdzie Wahadło urzeczywistniłoby swój pozorny cykl dwudziestoczterogodzinny.

Lecz nie to odchylenie od Prawa, przez Prawo zresztą przewidziane, nie owo pogwałcenie

złotej zasady miary sprawiało, że cud zasługiwał na mniejszy podziw. Wiedziałem wszak, że

Ziemia obraca się, a ja wraz z nią, i że Saint-Martin-des-Champs i cały Paryż wraz ze mną, że

wszystko dokonuje wspólnych obrotów pod Wahadłem, które w istocie nigdy nie zmienia

płaszczyzny swego ruchu, bo gdzieś tam nad punktem zawieszenia, w nieskończonym, idealnym

przedłużeniu sznura ku najdalszym galaktykom trwa nieruchomy przez całą wieczność Punkt

Stały.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: