Zastosowanie addehydów.pdf

Zastosowanie aldehydów

Przed 1909r. formalina była mało znana – używano jej do dezynfekcji oraz konserwacji

preparatów anatomicznych. Słoje z żabami lub wężami, które oglądamy w muzeach,

przeważnie napełnione są formaliną. W 1909r. Belgowi Beakelandowi udało się z

formaliny i fenolu wytworzyć pewną żywicę o ciekawych własnościach i odtąd formalina

stała się ważnym surowcem chemicznym. Wszystko stanie się zrozumiale kiedy

dowiemy się, że syntetyczna żywica wynaleziona przez Beakelanda od jego nazwiska

otrzymała nazwę – bakelit. Bakelit spotykamy wszędzie wokół nas – wtyczka i kontakt

elektryczny, gałki przy radiu, a nieraz i cały korpus radia, mydelniczka i kubek, nakrętka i

słoik oraz setki innych przedmiotów są wykonane z tego materiału. Wielką zaletą bakelitu

jest to, że daje się prasować. W stanie surowym ma postać proszku. Aby otrzymać

gotowy wyrób, proszek sypiemy do form i ściskamy go ogrzewając jednocześnie.

W porównaniu z kością lub rogiem, które trzeba obrabiać mechanicznie – toczyć,

wirować, wiercić – bakelit jest tworzywem idealnym, gdyż wyrobom bakelitowym można

nadać dowolny kształt przez samo prasowanie w formie. Ważną własnością bakelitu jest

to, iż stanowi on doskonały izolator elektryczności – tym właśnie tłumaczy się jego

zastosowanie w aparatach elektrycznych i radiowych.

Zauważono też, że formalina daje żywicę nie tylko z fenolem. W połączeniu z kazeiną

(białkiem złożonym) tworzy ona galalit, czyli sztuczny róg, który wprawdzie nie daje się

prasować jak bakelit, lecz za to jest przeświecający i można go barwić na piękne kolory.

Wyrabia się z niego grzebienie, klamry, rączki do parasoli i mnóstwo innych drobiazgów

galanteryjnych.

Z biegiem lat liczba żywic sztucznych, których produkcja oparta jest na formalinie,

znacznie wzrosła. Znamy żywice mocznikowe, melaminowe itp. Niektóre z nich znalazły

ciekawe zastosowanie. Np. żywice melaminowa używana bywa do nasycania łatwo

niszczących się i zbiegających w praniu tkanin z jedwabiu sztucznego. Innym ciekawym

przykładem zastosowania żywic jest produkcja sztucznych jelit używanych do kiełbas.

Otrzymujemy je przez nasycenie papieru żelatyną i formaliną.

Kolejny z aldehydów to tzw aldehyd octowy, który nie ma żadnego większego znaczenia.

Jest ciekawy o tyle, że można z niego względnie łatwo otrzymać kwas octowy o dużym

znaczeniu użytkowym i przemysłowym. Mniejsze jego ilości wykorzystuje się do syntezy

innych związków chemicznych w przemyśle leków , tworzyw sztucznych i środków

ochrony roślin.

„W zwierciadle chemii” Wacław Gołembowicz