SPIS TREŚCI
Rozdział IV 2
4.1 Wprowadzenie do zapewnienia jakości 2
4.2 Kontrola jakości, WPS, egzaminowanie spawaczy 5
4.3 Naprężenia i odkształcenia spawalnicze 5
4.4 Oprzyrządowania pomocnicze 6
4.5 Bezpieczeństwo pracy w czasie spawania 8
4.6 Pomiary i kontrola w spawalnictwie 8
4.7 Badania nieniszczące 10
4.8 Zagadnienia ekonomii 10
4.9 Regeneracja, napawanie 12
1. Jakość to:
b. ogół właściwości ….
c. ogół cech jedn…….
d. topień spełnienia przez usługę lub wyrób wymagań klienta
2. System jakości to:
3. Zarządzanie jakością to:
4. Audit jakości to:
a. systematyczne badanie …
b. wizytacja przedsiębiorstwa sprawdzająca ….
c. komisyjne sprawdzenie czy spełnia warunki …
5. Nadzorowanie jakości to:
a. permanentna kontrola jakości przez ………………….
b. ciągłe weryfikowanie, analiza ……………
c. organizacja ……………………..
6. TQM to:
a. ogólna koncepcja kompleksowego zarządzania przez jakość
b. teraz my
c. skoncentrowane ………………………………………………………
7. Wymagania dotyczące jakości w spawalnictwie:
a. EN 719
b. EN 729
c. EN 288
d. EN 473
8. Procesy specjalne:
a. procesy stosowane w siłach zbrojnych
b. procesy, które nie mogą być w pełni sprawdzone
c. procesy, specjalna technologia i oprzyrządowanie
9. Wyrób jakość
a. ogół cech i właściwości, spełnienie wymagań
b. dobrze się sprzedaje
c. ogół cech i właściwości spełnia ………………………...
10. Jakość to:
a. oczekiwanie do stanu faktycznego
b. stan faktyczny do oczekiwania
11. Czy certyfikat systemu jakości zwalnia od odpowiedzialności:
a. tak i przenosi odpowiedzialność na jednostkę certyfikującą
b. nie w żadnym przypadku
12. Czy odpowiedzialność za wykonanie usługi lub za wyrób może być uchylona;
a. w żadnym przypadku
13. Kiedy po uzyskaniu certyfikatu może być audit sprawdzający;
a. 6 do 12 miesięcy
14. Czy ważność certyfikatu można zawiesić:
a. tak, jeżeli dostawca lub producent zgłosi rezygnację
15. Czy świadectwo kwalifikacyjne wydane przez Instytut Spawalnictwa jest ważne w Unii Europejskiej
a. ważne
16. Czy odpowiedzialne konstrukcje spawać może:
a. spawacz z książeczką spawacza
b. spawacz z ważnymi uprawnieniami
17. Jakie ośrodki mogą szkolić spawaczy;
a. tylko zgoda MEN
b. tylko atest Instytutu Spawalnictwa
c. każdy osrodek posiadający spawalnię
18. Celem dokumentacji systemu jakości:
a. umożliwienie zainteresowanym uzyskania informacji
b. zdobycie certyfikatu według ISO 9000
19. Podstawowe dokumenty systemu jakości:
a. normy ISO, EN
b. zestawienia, materiały, atesty
c. polityka jakości …….
d. plany kontrolne
20. Księga jakości to:
a. instrukcje i opisy
b. polityka przedsiębiorstwa
c. skład zarządu firmy, listy referencyjne, fotografie wykonanych obiektów …
21. Minimalna zawartość księgi jakości:
a. świadectwo jakości
b. podobizna prezesa, fotografie obiektów ……………………
22. Dokumenty systemu jakości to:
a. księga jakości, instrukcje
b. ………………….. plany jakości, instrukcje …
c. dokumentacja techniczna, protokuły z badań …………………….
Cel zarządzania jakością – zapewnienie otrzymania produktu (konstrukcji lub elementu spawanego) odpowiedniej jakości i ekonomicznie uzasadnionego tzn. ma on być niezawodny w użytkowaniu i możliwie tani w produkcji. Osiągnięcie tego celu ułatwia praca w określonym systemie jakości.
System jakości – kompleksowe działanie na rzecz jakości, począwszy od rozeznania rynku, poprzez projektowanie, zaopatrzenie, wszystkie fazy produkcji, aż po odbiór końcowy, analizę braków i obsługę serwisową.
Księga jakości – powinna uwzględniać normy (pogrubionym, a inne to dodatki):
1. Systemy dotyczące wszystkich wyrobów
ISO 9000 (EN 29000) – Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości. Wytyczne wyboru i stosowania.
ISO 9001 (EN 29001) – Systemy jakości. Model zapewnienia jakości w projektowaniu/konstruowaniu, produkcji, instalowaniu i serwisie.
ISO 9002 (EN 29002) – Systemy jakości. Model zapewnienia jakości w produkcji, instalowaniu.
ISO 9003 (EN 29003) – Systemy jakości. Model zapewnienia jakości w kontroli i badaniach końcowych.
ISO 9004 (EN 29004) – Zarządzanie jakością i elementy systemu jakości. Wytyczne.
2. Systemy stosowane w produkcji spawalniczej
PN-EN 729–1 – Wytyczne wyboru i stosowania systemów jakości w spawalnictwie.
PN-EN 729–2 – Kompleksowy system jakości.
PN-EN 729–3 – Standardowy system jakości.
PN-EN 729–4 –Elementarny system jakości.
Jeżeli w umowie sformułowano spawalnicze wymagania jakościowe i stosowany jest w zakładzie system ISO 9001 lub 9002 w to musi być stosowany kompleksowy system wg PN-EN 729-2, a jeżeli nie ma ISO to określa się wymagania i wybiera model wg PN-EN 729- 2, 3 lub 4. Po określeniu powyższego przyjmuje się spawalnicze wymagania jakościowe dla przyjętego modelu.
3. Inne normy związane ze spawalnictwem
PN EN ISO 15614-1 Uznanie technologii spawania. Stale i stopy niklu.
PN EN 287 Kwalifikacja spawaczy.
PN EN 473 Kwalifikowanie personelu badań nieniszczących.
PN EN 719 Obowiązki personelu inż.-technicznego.
EN 24063 Kwalifikacja metod spajania.
EN 26520 Kwalifikacja wad spoin.
ISO 5817 Poziomy wadliwości złączy spawanych.
Symbole: QMS – quality management system (system zarządzania jakością); QA – quality assurance (zapewnienie jakości); QM – quality management (zarządzanie jakością); QC – quality control (sterowanie jakością – sprzężenie zwrotne); QI – quality inspection (kontrola jakości – inspekcja); QT (QE) – quality testing (examination) (badanie jakości np.: NDT)
Stopnie kontroli: examination – wykonywane przez komórkę wykonawcy; inspection – wykonywane przez inspektora z ramienia inwestora; auditing – rewizja zewnętrzna przez niezależnego inspektora
Podstawowe rodzaje wad wg PN-EN 26520 (PN-75/M-69703): 100 – crakcs/pęknięcia (E); 200 – cavities/pory (A); 300 – solid inclusions/wtrącenia stałe (B); 400 – lack of fusion and penetraion/przyklejenia (C) i braki przetopu (D); 500 – imperfect shape and dimension/wady kształtu i wymiaru (F); 600 – miscellaneous imperfections/wady różne (F)
Kontrola organizowana jest na podstawie planu zapewnienia jakości (wg PN-EN 729) opracowanego dla danego zadania inwestycyjnego.
Plan zapewnienia jakości (Qaluty Assurance Procedure/Quality Plan/Quality Manual) jest to przewodnik (fragment księgi jakości) podający, kto, co, kiedy i jak kontroluje. Zawiera on:1.Kolejność operacji kontrolnych i przez kogo wykonywanych, 2.Zakres operacji kontrolnych, 3.Sposób przeprowadzania operacji kontrolnych, 4.Kryteria oceny jakości (normy, warunki techniczne). Punkty 3 i 4 ujmowane są jako poszczególne procedury i występują zazwyczaj w formie oddzielnych załączników.
Kolejność operacji kontrolnych obejmuje 3 etapy:
1.Wstępna (kwalifikacje uprawnień spawaczy; procedur spawania PQR na podstawie, których powstaje instrukcja technologiczna spawania WPS; kontrola materiałów podstawowych i dodatkowych - atesty, badania; kontrola stanowiska spawalniczego – rodzaj i jakość sprzętu, BHiP);
2.Bieżąca (przygotowania elementów do spawania – czy są zgodne z WPS; kontrola realizacji spawania – parametry czy zgodne z WPS; prowadzenie dziennika spawania);
3.Ostateczna (wybranymi metodami badań nieniszczących wg zatwierdzonych procedur
Stan naprężeń istniejący w materiale, na który nie działają zewnętrzne obciążenia (łącznie z siłami ciężkości) lub inne źródła naprężeń (jak termiczny gradient) nazywamy naprężeniami własnymi lub pozostającymi. Układy naprężeń własnych w materiale są w równowadze, tzn. wypadkowa sił lub momentów będących ich przyczyną musi być w równowadze tzn. dA=0, dM=0.
Źródła naprężeń pozostających(residual sterss): Materiał (wielofazowość, wtrącenia); Proces (odlewanie, cięcie termiczne, spawanie, pokrywanie warstwami, umacnianie powierzchniowe – nagniatanie, azotowanie, nawęglanie, Obr.skrawaniem); Deformacje (walcowanie, wyciskanie)
Naprężenia pozostające powodują: zwiększenie skłonności do pękania, pękanie od korozji naprężeniowej, powodują propagację pęknięć w różnych kierunkach, powodują wady wymiarowe i kształtu.
Naprężenia 1-go rodzaju (makroskopowe): stały rozkład w zakresie kilku ziaren, są w równowadze w obe®bie rozpatrywanego ciała, źródłem jest proces wytwarzania, skurcz.
Naprężenia 2-go rodzaju: w skali mikro, homogeniczne (jednorodne) w zakresie mikro, w obszarze jednego lub kilku ziaren, odpowiedzialne za propagację pęknięć i ścieżek pęknięć, powstają od przemian strukturalnych (fazowych)
Naprężenia 3-go rodzaju: nie homogeniczne w zakresie obszaru mikro (kilku odległości atomowych, w zakresie sieci krystalograficznej), odpowiedzialne za mikropęknięcia i pęknięcia zmęczeniowe
Metody pomiaru: niszczące – met.otworowa (znormalizowana), pomiar krzywizny, sekcjowanie- cięcie na plasterki, wprowadzanie wgłębnika (pierwsze 3 do konstrukcji spawanych); nieniszczące – dyfrakcji neutronowej, ultradźwiękowa (nie stosowana w spawanych), magnetyczna, radiograficzna (znormalizowana)
Odkształcenia spawalnicze (spowodowane przez trójosiowe zmiany wymiarów powstające podczas spawania): skrócenie poprzeczne, skrócenie podłużne, zmiana kąta spowodowana obrotem wokół linii spawania
Sposoby minimalizacji odkształceń: nie przewymiarowywać spoiny (w tym nie robić za dużych nadlewów), stosować spoiny przerywane, minimalizować liczbę ściegów i ich rozmiar (lepiej kilka cienkich niż mniej szerokich), poprawne przygotowanie brzegów (np.: X zamiast U; zmniejszenie kąta ukosowania), odpowiednia kolejność spawania, spawać w pobliżu osi obojętnej, równoważyć siły wokół osi obojętnej (ilość i rozmiar spoin), spawanie odcinkowo wstecznie, przeciwugięcie.
1. Bazy ustalające stałe:
a. Wpływają na jednakowe ustawienie luźnych elementów konstrukcji
b. Mają wpływ na zapewnienie powtarzalności elementów spawanych
c. Nie mają wpływu na ustalenie elementów względem siebie
d. Mają niewielki wpływ
2. Bazy ustalające odchylne:...
rajmundos9