parch jabłoni.pdf

(1627 KB) Pobierz

437611777 UNPDF

36

Działanie fungicydów

zwalczających

parcha jabłoni

Marcin Oleszczak

Agrosimex Dział Techniczno-Naukowy

Parch jabłoni był, jest i będzie największym zagrożeniem sadów jabłonio-

wych. Wynika to z doskonałego przystosowania się grzyba Venturia inequa-

lis do żywiciela — jabłoni oraz do warunków siedliskowych naszej strefy kli-

matycznej. Skuteczne zwalczanie parcha jabłoni jest najważniejszym ele-

mentem, który decyduje o powodzeniu w produkcji jabłek. Istotną rolę

w walce z tą chorobą odgrywa chemiczna metoda ochrony. O jej skuteczno-

ści decyduje zaś wybór właściwego fungicydu i terminu zabiegu, a także

technika samego opryskiwania. Stosując fungicydy, należy brać pod uwagę

również inne czynniki, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na sku-

teczność ochrony chemicznej.

(czas ten nie uwzględnia zmycia prepa-

ratów przez deszcz oraz gwałtownego

przyrostu powierzchni blaszek liścio-

wych i zawiązków owoców).

Z analizy danych zawartych w tabeli

1 wynika, że najlepszym działaniem

zapobiegawczym cechują się: kaptan,

ditianon, dodyna, cyprodinil, krezok-

sym metylu, triloksystrobina oraz pi-

rymetanil.

Fungicydy a parch jabłoni

działające: zapobiegawczo (przed lub

w trakcie infekcji), interwencyjnie (po

infekcji) oraz wyniszczająco (po wy-

stąpieniu objawów choroby).

Tabela 1. Działanie zapobiegawcze wybranych

substancji aktywnych, skuteczność w ochronie

przed parchem jabłoni w skali 1–5* (za

W. Goszczyńskim, z uzupełnieniem)

Przystępując do ochrony jabłoni przed

parchem jabłoni, warto przeanalizo-

wać kilka czynników, m.in. położenie

i otoczenie sadu, wiek drzew, sposób

ich prowadzenia, efektywność ochrony

w roku poprzednim (we własnym sadzie,

jak również u sąsiadów), ze szczególnym

uwzględnieniem możliwości zaistnie-

nia odporności uprawianej odmiany,

posiadane przyrządy do wyznaczania

okresów krytycznych lub odległość od

punktów, gdzie są zainstalowane takie

urządzenia oraz tempo przyrostu po-

wierzchni blaszek liściowych i zawiąz-

ków owoców.

Fungicydy do zwalczania parcha ja-

błoni możemy podzielić — uwzględnia-

jąc ich wpływ na rozwój grzyba — na

Preparaty zapobiegawcze

Substancja

aktywna

Działanie zapobie-

gawcze

przed

opadem

w czasie

opadu

Preparaty zapobiegawcze hamują głów-

nie kiełkowanie zarodników grzyba.

kaptan

5 4

ditianon

5 5

Takie działanie wykazują fungicydy

należące m.in. do ditiokarbaminianów,

ftalimidów oraz pochodnych guanidyny.

Niektóre z tych preparatów są opisywa-

ne jako produkty posiadające krótkie

działanie interwencyjne od 24 do 36

godzin po infekcji. Natomiast trwałość

tych preparatów na blaszkach liściowych

jest określana na 6 do 8 dni do końca

kwitnienia i 10 do 14 dni po kwitnieniu

mankozeb

4

3

tiuram

3–4 3

metiram

4

3

związki miedzi 3

2

dodyna

5 5

luchinkonazol +

pirymetanil

5 2–3

cyprodinil 5 2–3

krezoksym metylu 5 5

triloksystrobina 5 5

pirymetanil 5 2–3

bitertanol 3 1

lusilazol 3 1–2

difenokonazol 3–4 1–2

Aby efektywnie stosować fungicydy, potrzebna jest wiedza

o ich właściwościach, zachowaniu się ich substancji aktywnych

na roślinie i działaniu na sprawcę choroby.

* Skuteczność działania: 1 — bardzo słaba, 2 — słaba,

3 — średnia, 4 — dobra, 5 — bardzo dobra

miesięcznik praktycznego sadownictwa

4/2008

437611777.078.png

437611777.089.png

437611777.100.png

437611777.111.png

Fot. 1. Objawy grzyba V. inaegualis na spodniej stronie liścia

Tabela 2. Działanie interwencyjne wybranych substancji aktywnych, skuteczność w zwalczaniu

parcha jabłoni w skali 1–5* (za W. Goszczyńskim, z uzupełnieniem)

Substancja aktywna Działanie interwencyjne

36 godzin 48 godzin 72 godzin 96 godzin 120 godzin

kaptan 4–5 0 0 0 0

ditianon 0,75 kg/ha 3–4 0 0 0 0

ditianon 0,50 kg/ha 1 0 0 0 0

mankozeb 2 0 0 0 0

tiuram 2 0 0 0 0

metiram 2 0 0 0 0

związki miedzi 0 0 0 0 0

dodyna 5 5 5 0 0

luchinkonazol + pirymetanil 4–5 4–5 4–5 4–5 0

cyprodinil

4–5 4–5 0

0

0

krezoksym metylu 0,2 kg l/ha 5 5 0

0

0

krezoksym metylu 0,3 kg l/ha 5 5 5 0

0

triloksystrobina

5 5 5 0

0

pirymetanil

5 5 4–5 0

0

bitertanol 5 5 5

lusilazol 5 5 5 5 5

difenokonazol 5 5 5 5 5

* Skuteczność działania: 1 — bardzo słaba, 2 — słaba, 3 — średnia, 4 — dobra, 5 — bardzo dobra

Fungicydy interwencyjne

Fungicydy interwencyjne działają w trak-

cie infekcji i po jej zakończeniu (fot. 1).

Preparaty skutecznie działające w tej

fazie rozwoju sprawcy choroby są prze-

mieszczane przez kutikulę. W przypadku

tych fungicydów ważna jest długość dzia-

łania interwencyjnego — wynosi ona od

36 do 120 godzin po infekcji i koncentruje

się głównie na inhibicji wzrostu grzybni

rozwijającej się pod kutikulą.

Z tabeli 2 wynika, że najdłuższym

działaniem interwencyjnym charakte-

ryzują się fungicydy zawierające lusi-

lazol i difenokonazol.

Fungicydy wyniszczające

Fungicydy działające wyniszczająco są

skuteczne po pojawieniu się plam par-

cha jabłoni na liściach (fot. 2).

Fot. 2. Fungicydy wyniszczające można stosować

po pojawieniu się plam parcha jabłoni na liściach

4/2008

miesięcznik praktyczn e go sadownictwa

437611777.001.png

437611777.012.png

437611777.023.png

437611777.031.png

437611777.032.png

437611777.033.png

437611777.034.png

437611777.035.png

437611777.036.png

437611777.037.png

437611777.038.png

437611777.039.png

437611777.040.png

437611777.041.png

437611777.042.png

437611777.043.png

437611777.044.png

437611777.045.png

437611777.046.png

437611777.047.png

437611777.048.png

437611777.049.png

437611777.050.png

437611777.051.png

38

Fot. 3 i 4. Plamy parcha jabłoni po zastosowaniu fungicydów wyniszczających

Tabela 3. Skuteczność działania wyniszczającego

wybranych substancji aktywnych w skali 1–5*

(za W. Goszczyńskim, z uzupełnieniem)

Substancja aktywna Działanie

wyniszcza-

jące

kaptan 0

ditianon 0

mankozeb 0

tiuram 0

metiram 0

związki miedzi 0

dodyna 4

luchinkonazol + pirymetanil 2–3

cyprodinil 2–3

krezoksym metylu —

triloksystrobina —

pirymetanil 3–4

bitertanol 3–4

lusilazol 3–4

difenokonazol 4

* Skuteczność działania: 1 — bardzo słaba, 2 — słaba,

3 — średnia, 4 — dobra, 5 — bardzo dobra

kazują również preparaty z grupy IBE

oraz fungicydy anilinopirymidynowe

i strobilurynowe stosowane wkrótce po

pojawieniu się plam parcha jabłoni.

Należy jednak pamiętać, że wykorzy-

stywanie właściwości wyniszczających

fungicydów powinno być ostatecznoś-

cią. Częste stosowanie tych preparatów

w sezonie, a szczególnie stosowanie ich

wyniszczająco może prowadzić do szyb-

kiego powstawania odporności sprawcy

parcha jabłoni na grupy środków obar-

czone takim ryzykiem.

jednak przemieszczane systemicznie

poza miejsce naniesienia; ● systemicz-

ne — transportowane w tkankach liści

poza miejsce naniesienia, w zawiąz-

kach i owocach preparaty te działają

zwykle wgłębnie; ● quasi układowe,

mezostemiczne — takim działaniem

charakteryzują się strobiluryny.

Fungicydy kontaktowe

Stosując fungicydy kontaktowe, należy

mieć na uwadze kilka czynników modyi-

kujących ich działanie. Najważniejszym,

który zmienia działanie tych preparatów

jest deszcz powodujący ich zmycie.

Działanie substancji

aktywnych na/w roślinie

Fungicydy stosowane w ochronie ja-

błoni przed parchem jabłoni możemy

podzielić także w zależności od zacho-

wania się ich substancji aktywnych na

lub w roślinie. Stosując to kryterium,

fungicydy dzielimy na: ● powierzchnio-

we zwane kontaktowymi — pozostają

na powierzchni chronionych organów,

tworząc warstwę ochronną; ● wgłębne

— są transportowane przez kutikulę,

wnikają w głąb tkanek liścia, nie są

Przyjmuje się, że suma opadów 20–

25 mm po opryskiwaniu zmywa ochron-

ną powłokę preparatu i nie możemy już

liczyć na jego skuteczne działanie.

Niszczą one zarodniki konidialne,

trzonki konidialne lub grzybnię (fot. 3,

4). Spośród zarejestrowanych najlepsze

działanie mają fungicydy zawierające

dodynę. Wyniszczające działanie wy-

Określając odstępy pomiędzy zabiega-

mi, należy uwzględniać nie tylko sumę

opadów, lecz także ich intensywność

— gwałtowny opad burzowy, mniejszy

nawet niż 20 mm deszczu, potrai zmyć

całkowicie fungicyd.

miesięcznik praktycznego sadownictwa

4/2008

437611777.052.png

437611777.053.png

437611777.054.png

437611777.055.png

437611777.056.png

437611777.057.png

437611777.058.png

437611777.059.png

437611777.060.png

437611777.061.png

437611777.062.png

437611777.063.png

437611777.064.png

437611777.065.png

437611777.066.png

437611777.067.png

437611777.068.png

437611777.069.png

437611777.070.png

437611777.071.png

437611777.072.png

Fot. 5. Stosując te same fungicydy w kolejnych sezonach lub nadużywając ich w danym sezonie,

trzeba się liczyć z pojawieniem się odporności sprawcy parcha jabłoni na niektóre z nich, a wtedy

może być za późno, aby ochronić owoce

fot. 1–5 M. Oleszczak

Najodporniejsze na zmywanie

są preparaty strobilurynowe,

„wytrzymują” opady do 40 mm.

wszystkim warunki atmosferyczne to-

warzyszące aplikacji preparatu, które

istotnie wpływają na ich pobieranie

i działanie.

Duże znaczenie po zastosowaniu fun-

gicydów powierzchniowych ma przy-

rost powierzchni blaszek liściowych.

W sprzyjających warunkach wzrostu

drzew powierzchnia blaszek liściowych

przyrasta bardzo szybko. Uważa się,

że przyrost powierzchni liści o 100%

eliminuje już skuteczność fungicydów

naniesionych kilka dni wcześniej. Jednak

niektóre preparaty oparte np. na dodynie,

ditianonie lub strobilurynach charakte-

ryzują się doskonałym efektem „pełza-

nia” po powierzchni blaszek liściowych

w okresie zwilżenia liści. Pojawienie się

nowych liści na pędach po opryskiwaniu

oznacza najczęściej, że nie ma na nich

fungicydów powierzchniowych. Przyj-

muje się, że w początkowym okresie

rozwoju drzew nowy liść pojawia się co

4 dni. Czas ten jednak, w zależności od

warunków atmosferycznych, może się

skracać lub wydłużać.

Temperatura powietrza, zarówno w cza-

sie opryskiwania, jak i kilka godzin po

zabiegu, decyduje o skuteczności fun-

gicydu.

Przyjmuje się, że dla preparatów

z grupy IBE minimalna temperatura

to 12°C, a dla preparatów z grupy anili-

nopirymidyn maksymalna temperatura,

w jakiej mogą być stosowane to 20°C.

Duże znaczenie ma także wilgotność

powietrza (z wilgotnością wiąże się

tempo wysychania cieczy użytkowej

na liściach). Preparaty IBE nie powinny

być stosowane przy niskiej wilgotności

powietrza, gdyż często w połączeniu

z dużym nasłonecznieniem ograniczo-

ne jest pobieranie substancji aktywnej

przez roślinę.

Silne nasłonecznienie podczas

opryskiwania może powodować

szybki rozpad substancji

aktywnych niektórych

preparatów z grupy IBE.

Stosując preparaty kontaktowe,

należy pamiętać, że młode

liście na pędach są zwinięte

i w czasie zabiegu pokrywane są

preparatami tylko z jednej strony.

W przeciwieństwie do preparatów

kontaktowych fungicydy wgłębne

i systemiczne wnikają w głąb tkanek

roślin, a więc są wolniej wymywane

przez deszcz. Warunkiem uzyskania

tego efektu jest wniknięcie substancji

aktywnej do tkanek.

Preparaty wgłębne

i systemiczne

Stosując preparaty wgłębne i syste-

miczne, należy mieć na uwadze przede

4/2008

miesięcznik praktycznego sadownictwa

437611777.073.png

437611777.074.png

437611777.075.png

437611777.076.png

437611777.077.png

437611777.079.png

437611777.080.png

437611777.081.png

437611777.082.png

437611777.083.png

437611777.084.png

437611777.085.png

437611777.086.png

437611777.087.png

437611777.088.png

437611777.090.png

437611777.091.png

437611777.092.png

437611777.093.png

437611777.094.png

437611777.095.png

437611777.096.png

437611777.097.png

437611777.098.png

437611777.099.png

437611777.101.png

437611777.102.png

437611777.103.png

437611777.104.png

437611777.105.png

437611777.106.png

437611777.107.png

437611777.108.png

437611777.109.png

437611777.110.png

437611777.112.png

437611777.113.png

437611777.114.png

437611777.115.png

437611777.116.png

437611777.117.png

437611777.118.png

437611777.119.png

437611777.120.png

437611777.121.png

437611777.002.png

437611777.003.png

437611777.004.png

437611777.005.png

437611777.006.png

437611777.007.png

40

Przeciętny czas wnikania substancji

z grupy IBE do rośliny wynosi około

4 godziny.

Tabela 4. Substancje aktywne fungicydów i propozycje ich zastosowania w poszczególnych

fazach rozwojowych jabłoni

Faza rozwojowa drzew Substancje aktywne

pękanie pąków,

ukazywanie się

wierzchołków liści

preparaty na bazie miedzi

Stosując preparaty z tej grupy, należy

pamiętać, że nawet niewielki deszcz

w trakcie opryskiwania lub krótko po

zabiegu może silnie ograniczyć ich

działanie. Preparaty anilinopirymi-

dynowe potrzebują do wniknięcia do

tkanek około 2 godzin.

Preparaty z grupy IBE są najlepiej

pobierane przez młode, aktywne tkanki.

Zastosowanie jednak tych preparatów,

gdy obserwuje się wolniejsze pojawia-

nie się nowych liści, może minimalnie

obniżyć skuteczność ochrony, szczegól-

nie jeśli któryś z wyżej wymienionych

czynników będzie na pograniczu opti-

mum (np. temperatura 12–13°C).

mysie ucho preparaty na bazie miedzi, ditianonu i kaptanu

zielony pąk ditianon, kaptan, dodyna, folpet, cyprodinil, pirymetanil, ditio-

karbaminiany

różowy pąk ditianon, kaptan, dodyna, folpet, cyprodinil, pirymetanil, kre-

zoksym metylu, triloksystrobina, ditiokarbaminiany, mieszanki

IBE z kontaktowymi (wyjątkowo w niezbędnych sytuacjach)

kwitnienie ditianon, kaptan, dodyna, folpet, cyprodinil, pirymetanil, kre-

zoksym metylu, triloksystrobina, ditiokarbaminiany, mieszanki

IBE z kontaktowymi

opadanie płatków ditianon, kaptan, dodyna, folpet, cyprodinil, pirymetanil, kre-

zoksym metylu, triloksystrobina, ditiokarbaminiany, mieszanki

IBE z kontaktowymi

do czerwcowego opadu ditianon, kaptan, folpet, krezoksym metylu, triloksystrobina,

ditiokarbaminiany, mieszanki IBE z kontaktowymi

po czerwcowym opadzie ditianon, kaptan, folpet, ditiokarbaminiany, mieszanki IBE

z kontaktowymi (tylko w uzasadnionych przypadkach)

Uwaga na odporność

Ważnym elementem w chemicznej ochronie przed parchem

jabłoni jest umiejętne dobieranie preparatów odpowiednio do

zagrożeń w czasie sezonu wegetacyjnego.

Stosując te same fungicydy w kolej-

nych sezonach lub nadużywając ich

w danym sezonie, powinniśmy mieć

na uwadze możliwość pojawienia się

odporności sprawcy parcha jabłoni

na niektóre z nich (fot. 5). Aby temu

zapobiec, dobierając fungicyd do za-

biegu, należy kierować się pewnymi

zasadami. Jedną z nich jest ogranicze-

nie w danym sezonie liczby zabiegów

do 2–3 preparatami z grup o wysokim

ryzyku powstawania odporności (IBE,

strobiluryny, anilinopirymidyny) oraz

stosownie rotacji fungicydów z różnych

grup chemicznych.

Wskazane jest stosowanie mieszanin

fungicydów wgłębnych i systemicznych

z fungicydami kontaktowymi oraz unika-

nie korzystania z wyniszczających właś-

ciwości preparatów (szczególnie w dru-

giej części sezonu wegetacyjnego).

W najbliższym czasie prawdopo-

dobnie nie zostaną wprowadzone na

rynek środków ochrony nowe substan-

cje aktywne fungicydów (np. na miarę

strobiluryn), które byłyby pomocne

w zwalczaniu parcha jabłoni. Dlatego

należy umiejętnie korzystać z dostęp-

nych fungicydów, tak aby prawidłowo

prowadzona ochrona chemiczna za-

pewniała uzyskanie wysokiej jakości

owoców.

W tabeli 4 podano substancje ak-

tywne fungicydów i propozycje ich za-

stosowania w poszczególnych fazach

rozwojowych jabłoni.

miesięcznik praktycznego sadownictwa

4/2008

437611777.008.png

437611777.009.png

437611777.010.png

437611777.011.png

437611777.013.png

437611777.014.png

437611777.015.png

437611777.016.png

437611777.017.png

437611777.018.png

437611777.019.png

437611777.020.png

437611777.021.png

437611777.022.png

437611777.024.png

437611777.025.png

437611777.026.png

437611777.027.png

437611777.028.png

437611777.029.png

437611777.030.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Kolorowe żywopłoty.pdf (162 KB)
Sadzenie i przycinanie drzew.pdf (4056 KB)
Encyklopedia Ogrodnictwa - Iglaki.zip (14793 KB)
ZIMOWE SZCZEPIENIE DRZEW I KRZEWÓW LIŚCIASTYCH.doc (173 KB)
Szczepienie drzew owocowych.doc (1222 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin