CERTYFIKOWANIE WYMAGAŃ......Szczok.doc

CERTYFIKOWANIE WYMAGAŃ JAKOŚCIOWYCH W SPAWALNICTWIE ZGODNIE Z PN-EN ISO 3834:2007

Opracowanie:

dr inż. Eugeniusza Szczok – Instytut Spawalnictwa, Gliwice

1.     Wprowadzenie

Duża konkurencja w walce o klienta zmusza producentów do podejmowania działań w kierunku produkowania wyrobów w miarę tanich oraz dobrych jakościowo. Wymaga to zmian w organizacji oraz zmian w podejściu do sposobu wytwarzania wyrobów. Z pewnością narzędziem ułatwiającym wytwarzanie wyrobów dobrych jakościowo były wcześniej wdrożone w zakładach systemy jakości zgodne z wymaganiami norm serii ISO 900:1994, a obecnie systemy zarządzania jakością zgodne z normą EN ISO 9001:2001, które w dużym stopniu zmieniły filozofię podejścia do budowania i wdrażania systemów zarządzania jakością. Jednakże norma ta określa wymagania jakościowe na tyle ogólnie, by można było je stosować dla różnego rodzaju działalności gospodarczej. W wielu przypadkach wymagania te są zbyt ogólne i niewystarczające do zbudowania systemu zarządzania jakością. Przykładem mogą być zakłady stosujące w produkcji procesy specjalne, jak np. procesy spawalnicze, wymagające zapewnienia właściwego nadzoru, prowadzonego przez kompetentny i wysoko kwalifikowany personel oraz wymagające zapewnienie monitorowania warunków wytwarzania od etapu projektowania aż do przekazania gotowego wyrobu do klienta.

Wymagania dotyczące prowadzenia procesów spawalniczych określała norma EN 729 ustanowiona w Polsce w 1997 roku jako norma PN-EN 729. Jednakże wprowadzenie nowe normy „jakościowej” EN-ISO 9001:2000, w której nastąpiły zasadnicze zmiany w podejściu do systemów jakości, mało istotny wpływ na ustanowienie nowej normy odnoszącej się do problemów jakości w spawalnictwie. W 2005 roku Komitet Techniczny ISO/TC 44 przy współpracy z Komitetem Technicznym CEN/TC 121 ustanowił serią norm EN ISO 3834 (pięć arkuszy) zastępujących serię norm EN 729. W Polsce normy te w maju 2006 roku zostały ustanowione w formie uznaniowej (zawierającej tekst w języku angielskim z tłumaczeniem tylko tytułu norm), a następnie w styczniu 2007 roku jako w całości tłumaczone na język polski. Norma PN-EN ISO 3834 zawiera pięć arkuszy, które są podstawą wdrażania w zakładzie produkcyjnym systemu spełniającego odpowiedni poziom wymagań jakościowych w spawalnictwie. Aktualnie w formie raportu technicznego ISO/TR 3834-6 jest również opracowany 6. arkusz normy przedstawiający zasady wdrożenia systemu spełniającego pełne, standardowe lub podstawowe wymagania jakościowe w spawalnictwie. Również, jak na razie w formie projektu, ukazały się cztery dokumenty Europejskiej Federacji Spawalniczej dotyczące systemu EWF do certyfikowania producentów wyrobów spawalniczych w zakresie zarządzania jakością, ochroną środowiska oraz bezpieczeństwem i ochroną zdrowia. Istotny z punktu widzenia zakładu wdrażającego system jest z pewnością dokument EWF 637-01 przedstawiający dodatkowe informacje dla wdrożenia systemu zgodnego z norma ISO 3834 w zakresie wyrobów spawanych. Znajomość tych dokumentów oraz norm przywołanych w arkuszu 5. normy PN-EN ISO 3835-5:2007 jest niewątpliwie konieczna przy budowaniu i wdrażaniu systemu spełniającego odpowiednie wymagania jakościowe w spawalnictwie.

2.     Wymagania normy PN-EN 3834:2007

Norma PN-EN ISO 3834:2007 „Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów” składa się z pięciu arkuszy, a mianowicie:

-        arkusz 1, Kryteria wyrobu odpowiedniego poziomu wymagań jakościowych,

-        arkusz 2, Pełne wymagania jakości,

-        arkusz 3, Standardowe wymagania jakości,

-        arkusz 4, Podstawowe wymagania jakości,

-                                       arkusz 5, Dokumenty konieczne do potwierdzenia zgodności z wymaganiami jakości ISO 3834-2, ISO 3834-3 lub ISO 3834-4

Aktualnie w formie raportu technicznego, (jeszcze nieustanowiony i nie publikowany w Polsce), jest arkusz 6, ISO/TR 3834-6 „Wymagania jakości dotyczące spawania materiałów – Wytyczne do wdrożenia ISO 3834”, zawierający informacje pomocne przy wdrożeniu systemu.

ARKUSZ 1 (PN-EN ISO 3834-1:2007)

W arkuszu tym podano ogólne informacje dotyczące zastosowania normy, a mianowicie norma ta może być wykorzystana:

-        podczas przygotowania umowy – dokonując specyfikacji spawalniczych wymagań jakości,

-        przez wytwórców – do ustanowienia i utrzymania spawalniczych wymagań jakości,

-        przez komitety przygotowujące przepisy lub normy – w zakresie specyfikacji spawalniczych wymagań jakości,

-        przez stronę trzecią, odbiorców, wytwórców – oceniając osiągniętą jakość spawania,

-        przez jednostki certyfikujące – do oceny zgodności wytwórcy do spełnienia wymagań klientów, przepisów lub własnych wymagań wytwórcy.

Arkusz przedstawia również ogólne kryteria wyboru poziomu wymagań jakościowych (arkusz 2, 3 lub 4). Listę wymagań, jakie należy spełnić przy stosowaniu odpowiedniego arkusza normy przedstawiono w tablicy 1 (załącznik A PN-EN ISO 3834-1:2007). Nowością w tej części normy jest wprowadzenie punktu przedstawiającego elementy systemu zarządzania jakością (wg PN-EN ISO 9001:2001), które należy uwzględnić przy wdrażaniu wymagań odpowiedniego arkusza normy PN-EN ISO 3834:2007.

Tablica 1. Porównanie wymagań dotyczących spełnienia jakości w spawalnictwie