PSYCHOLOGIA.doc

(99 KB) Pobierz

PSYCHOLOGIA

I. Koncepcje psychologiczne

1. Psychoanaliza

a) Zygmunt Freud - twórca

b) inspiracja: badania nad instynktem, hipnoza

c) teza: „Istnieją nieświadome procesy psychiczne determinujące zachowanie się człowieka”

d) nieuświadomione potrzeby, zepchnięte do podświadomości, ślady traumatycznych przeżyć, nadają siłę i kierunek ludzkiemu działaniu

e) Metody poznawanie podświadomości:

- interpretowanie zjawisk świadomych

- snów

- wspomnień z dzieciństwa

- czynności pomyłkowych i innego zachowania

- metoda swobodnych skojarzeń

- hipnoza

- narkoliza

f) LIBIDO - agregat wrodzonych potrzeb, popędów, instynktów; determinuje wszelkie procesy psychiczne i nadaje im siłę

g) TRANATOS - instynkt śmierci, agregat destrukcyjny, przejawia się w agresywnym zachowaniu i koszmarach sennych

h) Aparat psychologiczny:

- ID - biologicznie zdeterminowana część psychiki, impulsy libido, nieuświadomione tendencje o charakterze biofizjologicznym, id dąży do zaspokojenia popędów.

- SUPEREGO - normy i zasady postępowania, sumienie; społecznie uwarunkowana część psychiki

- EGO - równoważy ID z normami SUPEREGO i decyduje czym się posługiwać - impulsami czy zasadami; procesy intelektualne i rozsądek to procesy ego.

i) racjonalizacja - przypisywanie własnym zachowaniom i nieuświadomionym motywom, nieaprobowanym społecznie, intencji wzniosłych, ideowych lub mniejszego zła.

j) medycyna psychosomatyczna - niektóre choroby uwarunkowane są czynnikami psychicznymi, wtórne zyski z choroby, konflikt psychiczny na symbol fizyczny

k) źródłem patologii jest konflikt między aparatem psychologicznym, co daje efekt somatyczny

2. Behawioryzm

a) zbiór realnych funkcji na bodźce, reakcje poprawne zostają nagrodzone(wzmocnienie pozytywne), reakcje niepożądane zostają skarcone lub niezauważone(wzmocnienie negatywne)

b) ważne jest co człowiek robi, jak się zachowuje a nie co czuje i myśli

c) sytuacje doświadczalne determinują rozwój człowieka, odrzucenie teorii instynktów

d) gniew i strach są wrodzonymi reakcjami emocjonalnymi

e) osobowość - wyuczony zbiór nawyków

f) teoria uczenia się bazuje na odruchach Pawłowa

g) Uczenie się:

- warunkowanie klasyczne

- warunkowanie instrumentalne

- modelowanie

3. Neobehawioryzm

a) prócz bodźców, na nasze zachowanie mają wpływ również potrzeby, motywy, wartości i pamięć uprzednich zdarzeń

4. Psychologia humanistyczna

a) narodziła się w czasie wojny w Wietnamie, związana z ruchem Hipisów

b) każdy człowiek jest dobry i ma potencjały twórcze

c) celem życia jest zdobycie doświadczeń życiowych mających umożliwić odkrycie potencjałów

d) źródło patologii: ingerencja innych ludzi w nasze doświadczenia

5. Psychologia poznawcza

a) istotą rozwoju są procesy poznawcze, nauka wiedza o świecie

b) dysfunkcjonalne schematy są źródłem patologii

c) Koncepcja Becka (poznawcza teoria depresji) : w depresji chorzy mają schematy poznawcze zaburzone, obraz przeszłości, negatywny obraz przyszłości i siebie samego

6. Neopsychoanaliza

a) głównym regulatorem zachowania człowieka i najważniejszym elementem kształtowania się osobowości są pozytywne i negatywna reakcje ludzi na jego zachowanie

II. Osobowość, emocja, potrzeba

1. Regulacyjna teoria osobowości wg Reyowskiego:

a) mechanizmy popędowo emocjonalne - I instancja

b) struktury poznawcze - II poziom regulacji - zbiór wiedzy o świecie i sobie smamym

2. Emocja - proces psychofizjologiczny, odzwierciedlający stosunek człowieka do obiektów pozostających w związku z jego potrzebami

3. Potrzeba - właściwość człowieka, która powoduje, że poza obiektem (człowiek, przedmiot, stan) nie może normalnie funkcjonować tzn. zachować siebie, zachować gatunek i rozwijać się.

4. Klasyfikacja potrzeb wg Maslowa:

1. potrzeby fizjologiczne

2. bezpieczeństwo

3. przynależność i miłość

4. szacunek

(respektowanie cudzej

odmienności)

5. poznawcze

6. estetyczne

7. samorealizacja

5. Funkcje emocji:

a) motywująca - ukierunkowują działanie na obiekty realizujące potrzebą

b) przygotowująca - fizjologiczna baza emocji

c) gratyfikacyjna - konsekfencja działania to emocje

6. Typy zaburzeń w strukturach poznawczych:

a) dysonans poznawczy - powstaje w konsekwencji sprzeczności między przekonaniami a stanem faktycznym

b) deprawacja - brak obiektów lub stanów uważnych za ważne

c) frustracja - istnieje przeszkoda w drodze do realizacji naszych potrzeb

d) monotonia - polega na powtarzalności bodźców

e) konflikt - sprzeczność dwóch lub większej ilości potrzeb lub dążeń

f) nadzieja - zakłócenie gdzie występuje informacja o możliwości wystąpienia stanu pożądanego

g) obawa - informacja o możliwości wystąpienia stanu niepożądanego

h) niepewność - informacje sprzeczne , zmienność ludzkich zachowań , sprzeczność przekazu werbalnego o niewerbalnego

7. Typy zachowań regulacyjnych.

a) asymilacja i akomodacja

b) adaptacja

c) mechanizmy obronne - redukowanie napięci poprzez zmianę obrazu rzeczywistości, zabieg intelektualny

8. Trzy poziomy zachowań regulacyjnych:

a) poziom fizykochemiczny - zmiany fizyczne i chemiczne w otoczeniu wywołują pewne określone zmiany w materialnym organizmie

b) poziom fizjologiczny - zmiany fizykochemiczne wpływają n procesy fizjologiczne

c) poziom psychologiczny - wykonywanie czynności, zachowanie

9. Teoria Jerretsa - Dodstona

I . Dla każdego zadania istnieje poziom pobudzenia emocjonalnego, który jest potrzebny do jego rozwiązania.

II. Im zadanie trudniejsze tym niższy poziom pobudzenia jest potrzebny do jego skutecznego rozwiązania.

tłumienie

wyparcie

zaprzeczanie rzeczywistości

NIEŚWIADOMOŚĆ

ŚWIADOMOŚĆ

ZACHOWANIE

10.

11. Zachowanie - czynność za pomocą, której człowiek reguluje swoje stosunki z otoczeniem (A. Lewicki)

13. Inna klasyfikacja potrzeb:

POTRZEBY

POWSZECHNE

INDYWIDUALNE

ZACHOWANIA GATUNKU

SAMOZACHOWANIA

- CHOROBOWE

- NAWYKOWE

- NAŁOGOWE

- KONCEPTUALNE

ORIENTACYJNE

FIZJOLOGICZNE

KONTAKTU EMOCJONALNEGO

SENSU ŻYCIA

POZNAWCZA

14. Właściwości zjawisk emocjonalnych:

a) adaptacja do bodźców uczuciowych - długotrwałe działanie bodźca przyjemnego powoduje spadek uczucia przyjemności. Adaptacji podlegają również uczucia przykrości, jeśli ich natężenie nie jest zbyt silne. Nie obserwuje się adaptacji do bodźców bólowych

b) Stępienie - dłuższe powtarzanie się działania bodźców w niezmiennej postaci powoduje zanik reakcji uczuciowej

c) Irradiacja uczuć - uczucia, które towarzyszyły jakimś zdarzeniom „przenoszą” się na nie tzn. zdarzenia te nabierają zdolności wywoływania uczuć, które w przeszłości z nimi występowały.

15. Cechy dojrzałej osobowości według Masłowa.

Maslow wyszedł z założenia, że warunkiem rozboju psychicznego człowieka jest zaspokojenie jego podstawowych, potrze. Potrzeby te rozwijają się w porządku hierarchicznym - człowiek musi zaspokoić swoje "niższe" potrzeby, aby mogły pojawić się "wyższe" potrzeby. Najniżej w hierarchii znajdują alf potrzeby fizjologiczne takie jak potrzeba pożywienia i wody, wyżej jest potrzeba przynależności i miłości, której zaspokojenie polega na poczuciu, że jest się akceptowanym i obdarzonym pozytywnymi uczuciami przez innych , jeszcze wyżej w hierarchii jest potrzeba szacunku wyrażająca się pragnieniem bycia szanowanym i dążeniem do osiągnięcia prestiżu i uznania.

Dopiero gdy człowiek potrafi skutecznie zaspokajać swoje potrzeby, może się samorealizować.

Maslow obserwował i analizował drogi życiowe ludzi wybitnych, którzy spełniali kryteria zaawansowanego uczestnictwa w procesie samorealizacji. Na podstawie badań empirycznych opracował listę cech ludzi samorealizujących się. Należą do nich:

1. Bardziej adekwatne spostrzeganie rzeczywistości i lepszy kontakt z rzeczywistością niż w przeciętnych ludzi. Ludzie saorealizujący się dociekają prawdy, liczą się z faktami, kierują się prawdą we wszystkich dziedzinach życia, Wybierają konfrontację i walkę z niemiłą rzeczywistością a nie złudzenia lub przyjemne fantazje.

2. Wysoki stopień akceptacji wobec siebie, innych ludzi i ułomności natury ludzkiej. Ludzie ci nie wstydzą się siebie ,swoich braków, słabostek. Akceptują siebie i innych.

3. Spontaniczność - osoby samorealizujące się są spontaniczne w myśleniu, wypowiedziach i wyrażaniu swoich emocji.

4. Koncentracja na problemie - badani potrafili koncentrować się na problemach świata zewnętrznego i na zadaniach, które realizowali .Stosunkowo mało uwagi poświęcali sobie, swoim osobistym sprawom.

5. Potrzeba samotności - Osoby samorealizujące się chętnie przebywają w samotności wówczas, gdy wymaga tego napotkana w drodze do celu sytuacja.

6. Wysoki stopień autonomii. Osoby samorealizujące się pozostają wierne swoim ideałom nawet wtedy, gdy w związku z tym narażone są na bolesne konsekwencje, nawet w trudnych dla siebie sytuacjach rozwijają zainteresowania, realizują plany i zachowują integralność swojej osobowości.

7. Stała świeżość w ocenie zjawisk - Ludzie samorealizujący się potrafią cieszyć się sprawami dnia codziennego, przyrodą, innymi ludźmi Mają zdolność dostrzegania tego co niepowtarzalne w wielu zwyczajnych, codziennych przeżyciach

8. Częste „przeżycia mistyczne”. Osoby samorealizujące się doświadczają okresowo przeżyć "mistycznych" czy "transcendentylnych", mają wtedy poczucie "wyjścia" poza własną osobę i zjednoczenia ze wszechświatem, przezywają siebie jako cząstkę ludzkości lub nawet wszechświata

9. Postawa "braterskiego uczucia” Ludzie, których cechuje ta postawa utożsamiają siebie z całą ludzkością. Przejawiają troskę nie tylko o własne rodziny ale interesują się Innymi ludźmi

10. Bliskie stosunki z kilkoma przyjaciółmi czy osobami kochanymi. Nawet te osoby spośród badanych przez Masłowa, które nie były popularne w swoich środowiskach, nawiązywały prawdziwie bliskie oparte na głębokiej miłości, stosunki z jedną lub kilkoma osobami
11. Demokratyczne struktury charakteru. Osoby samorealizujące się oceniając innych ludzi nie kierują się ich rasą, statusem społecznym, przynależnością religijną czy partyjną, a w stosunkach z innymi uwzględniają i szanują indywidualność swoich partnerów.

12. Silnie rozwinięty zmysł etyczny. Badani przez Masłowa posiadali własny, rozbudowany system etyczny i zawsze zgodnie z nim postępowali.

13. Wyzbyte złośliwości poczucie humoru. Głupota ludzka, powszechne słabostki czy pretensjonalność wywołują u nich śmiech pozbawiony złośliwości.

14. Zdolności twórcze. Osoby samorealizujące się są nonkonformistyczne i niekonwencjonalne, wykazują inwencję l zdolności twórcze w wielu dziedzinach życia.

15. Opór wobec wpływów kulturowych. Ludzie samorealizujący się nie przyjmują bezkrytycznie wzorów kulturowych i nie poddają się indoktrynacji. Zachowują krytyczną postawę wobec ułomności wzorów kulturowych i niesprawiedliwości społecznej.

III. Zaburzenia osobowości.

1. Zaburzenia osobowości - trwały wzorzec psychiczny, który jest źródłem nieprzystosowania społecznego a w szczególności konfliktów społecznych i dyskomfortu psychicznego.

2. Koncepcje:

a) konstytucjonalne - źródłem zaburzeń jest budowa ciała

b) źródłem zaburzeń jest konflikt między siłami dynamicznymi w osobowości(Freud)

3. Teorie cech - nie próbują wyjaśniać przyczyn, opisanie cech i uporządkowanie ich w syndromy

4. Teorie systemowo- poznawcze - zakładają, że osobowość jest systemem
- właściwości osobowości nie są prosta sumą jej elementów

- zmiana w jednym elemencie daje zmianę w innych

5. Zdrowe typy zachowań:

a) reaktywne - odruchowe, skojarzenie bodźca, reakcji i nagrody

b) celowe - zmuszają do osiągnięcia pewnego stanu rzeczy, do ich rozwinięcia spełnione muszą zostać dwa warunki: zdolność przewidywania zdarzeń i zdolność organizowania zdarzeń

c) w osobowości zaburzonej występuje przewaga zachowań reaktywnych i niska skuteczność zachowań celowych, zachowanie celowe są dezorganizowane przez emocje, niska zdolność antycypacji.

6. Źródła zaburzeń:

a) biologiczne

b) struktury poznawcze

c) samoregulacyjne mechanizmy przystosowawcze

7. Temperament - względnie stała właściwość organizmu, odpowiadająca za poziom zachowań, odpowiada też za czas trwania reakcji; charakteryzowany przez reaktywność.

8. Reaktywność

a) względnie stała wielkość reakcji na bodziec

b) zależy od:

- wrażliwości - minimalnej wielkości bodźca wywołującego reakcję

- wydolności - odporności

9. Mechanizmy powstawania chorób psychosomatycznych: