CUKRZYCA

•                    Charakteryzuje się hiperglikemią i glikozurią,

•                    Spowodowana jest niedoborem insuliny lub zmniejszoną wrażliwością komórek na jej działanie

Przyczyny niedoboru insuliny

•                    Spadek wydzielania

•                    Zmniejszenie wrażliwości – insulinooporność

-                     receptorowa ( aktywność kinazy tyrozynowej – fosforylacja )

-                     Zaburzenia transporterów glukozy ( GLUT 2 – trzustka, wątroba; GLUT4 – tkanka tłuszczowa, mięśnie )

-                     Wzrost kontregulacji hormonalnych ( glukagon, kortyzol, katecholaminy, tyroksyna )

Skutki niedoboru insuliny

•                     Zmiany metaboliczne typu katabolicznego dotyczące gospodarki węglowodanowej oraz zaburzenie syntezy białek i tłuszczów  ( wzmożenie lipolizy i ketogeneza )

•                     Zahamowanie glikolizy, nadmierna glikogenoliza i glukoneogeneza prowadzą do długotrwałej hiperglikemii, której toksyczne działanie prowadzi do uszkodzenia ściany naczyniowej.

Diagnostyka cukrzycy

Krew żylna

osocze

cukrzyca

Na czczo                                                               > 126 

2 h po podaniu glukozy                

> 200

Upośledzona tolerancja glukozy

Na czczo                                                                                  > 100 i  < 126

2 h po podaniu glukozy                                                             >  140

Ø         

Ø         

Nieprawidłowa glikemia na czczo

Na czczo                                                                            > 100 i < 126

2 h po podaniu glukozy                                                           

< 140

Klasyfikacja cukrzycy wg Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego 1997

•                    Cukrzyca t.1 ( niedobór insuliny spowodowany zniszczeniem komórek b trzustki )

•                    Cukrzyca t. 2 ( insulinooporność z umiarkowanym niedoborem insuliny )

•                    Inne typy cukrzycy

•                    Genetycznie uwarunkowana dysfunkcja komórek b

•                    Genetycznie uwarunkowana dysfunkcja receptora insuliny

c) Choroby tkanki egzokrynnej trzustki : zapalenie, uraz, nowotwór

d) Endokrynopatie : akromegalia, zespół Cushinga, glukagonoma, pheochromocytoma, nadczynność tarczycy

e) Polekowa : glikokortykoidy, hormony tarczycy, tiazydy

f) Zakażenia : różyczka, cytomegalia

g) Rzadkie zespoły o podłożu autoimmunologicznym

h) Zespoły genetycznie zależne ( Downa, Klinefeltera, Turnera, Prader – Willego, porfiria )

4. Cukrzyca ciężarnych

Etiologia cukrzycy t. 1

•                     Rozwija się na podłożu procesu autoimmunologicznego niszczącego komórki b wysp trzustki.

•                     Nacieki limfocytów i makrofagów oraz produkowane cytokiny uszkadzają wyspy tzw. Insulitis.

•                     Pojawiają się przeciwciała przeciwwyspowe, przeciwinsulinowe a także wykrywane wcześniej              w stanie przedcukrzycowym przeciwciała przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego

•                     Częściej występują geny układu zgodności tkankowej HLA- DR3 i – DR4

Etiologia cukrzycy t. 2

•                    Występuje przede wszystkim u osób dorosłych ( po 30 r.ż. ), w 25% rodzinnie.

•                    W 80% skojarzona jest z otyłością

•                    Występuje insulinooporność i zaburzenie sekrecji insuliny

•                    Opóźnienie poposiłkowego wzrostu stężenia insuliny

•                    Przedłużająca się hiperglikemia może być czynnikiem uszkadzającym komórki b

•                    Insulinooporność może być wynikiem :

-                     zmniejszenia liczby rec. Insulinowych

-                     zmianą struktury rec. Insulinowych

- zaburzeniami postreceptorowymi

•                     Wynikiem insulinooporności są :

-                     zwiększenie wątrobowego wytwarzania glukozy w procesie glukoneogenezy

-                     Zmniejszenie zużycia glukozy przez mięśnie z towarzyszącym wzrostem lipolizy czego efektem jest zwiększone stężenie kwasów tłuszczowych, co jeszcze bardziej ogranicza zużycie glukozy

POWIKŁANIA CUKRZYCY
Ostre – śpiączki cukrzycowe
 

•                     Śpiączka ketonowa

Jest wynikiem ostrego niedoboru insuliny,który utrudnia przenikanie

glukozy do komórek, co zmniejsza jej komórkowe zużycie,

wynikiem czego jest duże stężenie glukozy we krwi prowadzące do

cukromoczu i dużej utraty wody i elektrolitów, jako wyniku diurezy

osmotycznej.

W tych warunkach występuje również zwiększona lipoliza, która

równocześnie z zahamowaną glikolizą hamuje cykl kwasów

trójkarboksylowych.

Powstający z kwasów tłuszczowych acetylo – CoA jest w wątrobie

źródłem wytwarzania związków ketonowych, powodujących kwasicę

metaboliczną.

2. Śpiączka hipermolarna

Spowodowana jest dużą hiperglikemią i odwodnieniem

wywołanym diurezą osmotyczną, ale bez kwasicy

ketonowej

3. Śpiączka mleczanowa

Spowodowana jest zwiększonym wytwarzaniem kwasu

mlekowego ( stężenie we krwi > 7 mmol/l [ norma 1,8

mmol/l ] )

POWIKŁANIA
DŁUGOTRWAŁEJ CUKRZYCY
 

•                    MIKROANGIOPATIA

Zmiany w naczyniach włosowatych, drobnych

tętniczkach i żyłach. Prowadzą do zmian w siatkówce          

( retinopatia ) i nerkach ( nefropatia )

•                    MAKROANGIOPATIA

Zmiany typu miażdżycowego tętnic i tętniczek nerek,

kończyn dolnych ( stopa cukrzycowa ), tętnic

mózgowych ( udary ) i wieńcowych ( CHNS )

•                     Zmiany w nerkach :

-                      śródwłośniczkowe stwardnienie kłębuszków nerkowych rozlane i guzkowe

-                      Stwardnienie tętnic i tętniczek nerkowych

-                      Odmiedniczkowe zapalenie nerek

-                      Martwicę brodawek nerkowych

Przyczyną zmian nerkowych jest hiperfiltracja kłębuszkowa oraz

glikacja białek błony podstawnej naczyń włosowatych kłębuszków,

powodująca jej pogrubienie i zwiększoną przenikalność dla białek.

Objawia się to zwiększeniem ilości albumin w moczu – od

mikroalbuminurii ( 30 – 300 mg/dobę ) do białkomoczu

•                    NEUROPATIA :

-                     polineuropatia ( czuciowa )

-                     Mononeuropatia ( splotu, nerwu III )

-                     Autonomiczna

•                    ZAKAŻENIA :

-                     Candida

-                     Pseudomonas