04-01Krok[1].pdf

Krok I

Od buntu do posłuszeństwa

I. Z nauczania Kościoła: Katechizm Kościoła Katolickiego

2086 „Pierwsze z przykazań obejmuje wiarę, nadzieję i miłość. Kto mówi Bogu,

mówi w istocie o Kimś wiecznym, niezmiennym, zawsze takim samym, wiernym,

doskonale sprawiedliwym. Wynika stąd, że powinniśmy bezwzględnie przyjmować

Jego słowa, całkowicie Mu wierzyć i ufać. Jest On wszechmocny, łaskawy i czyniący

dobro. Któż mógłby nie pokładać w Nim całej swojej nadziei? Któż mógłby nie

miłować Go, rozważając skarby dobroci i miłości, których nam udzielił? Stąd też

wyrażenie, jakiego używa Bóg w Piśmie świętym na początku lub na końcu swoich

przykazań: <<Ja jestem Pan>>„.

2087 Nasze życie moralne znajduje swoje źródło w wierze w Boga , który objawia

nam swoją miłość. Św. Paweł mówi o „posłuszeństwie wiary” (Rz 1, 5; 16, 26) jako

o pierwszym obowiązku. W „nieuznawaniu Boga” widzi on źródło i wyjaśnienie

wszystkich wypaczeń moralnych. Naszym obowiązkiem względem Boga jest wierzyć

w Niego i świadczyć o Nim. 2088 Pierwsze przykazanie domaga się od nas umacniania

naszej wiary, strzeżenia jej z roztropnością i czujnością oraz odrzucania wszystkiego,

co się jej sprzeciwia. Można w różny sposób zgrzeszyć przeciwko wierze. Dobrowolne

wątpienie dotyczące wiary lekceważy to, co Bóg objawił i co Kościół podaje do

wierzenia, lub też odmawia uznania tego za prawdziwe. Wątpienie niedobrowolne

oznacza chwiejność w wierze, trudność w przezwyciężaniu zarzutów związanych z

wiarą lub też niepokój spowodowany jej niejasnością. Wątpienie może prowadzić do

duchowego zaślepienia, jeśli jest dobrowolnie podtrzymywane. 2089 Niewiara jest

lekceważeniem prawdy objawionej lub dobrowolną odmową dania przyzwolenia na nią.

„ Herezją nazywa się uporczywe, po przyjęciu chrztu, zaprzeczanie jakiejś prawdzie, w

którą należy wierzyć wiarą Boską i katolicką, albo uporczywe powątpiewanie o niej;

apostazją - całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej, schizmą - odmowę uznania

zwierzchnictwa Biskupa Rzymu lub wspólnoty z członkami Kościoła uznającymi to

zwierzchnictwo”.

2090 Gdy Bóg objawia się i wzywa człowieka, nie może on własnymi siłami

odpowiedzieć w sposób pełny na miłość Bożą. Powinien mieć nadzieję , że Bóg uzdolni

go do odwzajemnienia Mu miłości i do działania zgodnie z przykazaniami miłości.

Nadzieja jest ufnym oczekiwaniem błogosławieństwa Bożego i uszczęśliwiającego

oglądania Boga; jest także lękiem przed obrażeniem miłości Bożej i spowodowaniem

kary. 2091 Pierwsze przykazanie dotyczy także grzechów przeciw nadziei, którymi

są rozpacz i zuchwała ufność. Wskutek rozpaczy człowiek przestaje oczekiwać od

Boga osobistego zbawienia, pomocy do jego osiągnięcia lub przebaczenia grzechów.

Sprzeciwia się dobroci Boga i Jego sprawiedliwości - gdyż Bóg jest wierny swoim

obietnicom - oraz Jego miłosierdziu. 2092 Istnieją dwa rodzaje zuchwałej ufności.

Albo człowiek przecenia swoje zdolności (mając nadzieję na zbawienie bez pomocy z

wysoka), albo też zbytnio ufa wszechmocy czy miłosierdziu Bożemu (mając nadzieję

na otrzymanie przebaczenia bez nawrócenia oraz chwały bez zasługi).

2093 Wiara w miłość Boga obejmuje wezwanie i zobowiązanie do odpowiedzi

szczerą miłością na miłość Bożą. Pierwsze przykazanie każe nam miłować Boga nade

wszystko, a wszystkie stworzenia - dla Niego i ze względu na Niego. 2094 Przeciw

miłości Bożej można grzeszyć w różny sposób. Obojętność zaniedbuje lub odrzuca

miłość Bożą; nie uznaje jej inicjatywy i neguje jej moc. Niewdzięczność pomija lub

odrzuca uznanie miłości Bożej, jak również odwzajemnienie się miłością na miłość.

Oziębłość jest zwlekaniem lub niedbałością w odwzajemnieniu się za miłość Bożą;

może zakładać odmowę poddania się poruszeniu miłości. Znużenie lub lenistwo

duchowe posuwa się do odrzucenia radości pochodzącej od Boga i do odrazy wobec

dobra Bożego. Nienawiść do Boga rodzi się z pychy. Sprzeciwia się ona miłości Boga,

zaprzecza Jego dobroci i usiłuje Mu złorzeczyć jako Temu, który potępia grzech i

wymierza kary.

II. FASCYNACJA GRZECHEM (o. J. Augustyn, fragmenty

medytacji)

A wąż był bardziej przebiegły niż wszystkie zwierzęta lądowe, które

Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty: Czy rzeczywiście Bóg

powiedział: Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu?

Niewiasta odpowiedziała wężowi: Owoce z drzew tego ogrodu jeść

możemy, tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu, Bóg

powiedział: Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście

nie pomarli. Wtedy rzekł wąż do niewiasty: Na pewno nie umrzecie! Ale

wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy

i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło. Wtedy niewiasta spostrzegła,

że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla

oczu i że owoce tego drzewa nadają się do zdobycia wiedzy. Zerwała

zatem z niego owoc, skosztowała i dała swemu mężowi, który był z nią:

a on zjadł. A wtedy otworzyły się im obojgu oczy i poznali, że są nadzy;

spletli więc gałązki igowe i zrobili sobie przepaski (Rdz 3,1–7).

W opisie grzechu Adama zły duch wypowiada dwa zdania. Egzegeci

podkreślają, że pierwsze z nich jest genialne w swej przebiegłości.

Geniusz przewrotności tego zdania polega na doskonale zamaskowanych

celach i intencjach złego ducha. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że

szatan pyta o informację: Czy rzeczywiście Bóg powiedział: Nie jedzcie

ze wszystkich drzew tego ogrodu? Zasadniczym błędem pierwszego

człowieka i naszym jest wchodzenie w dialog ze złem . Szatan zadając

pytanie Ewie sprawia wrażenie jakoby występował w roli obrońcy

Boga. Zdaje się mówić: przecież Pan Bóg nie jest nielogiczny; skoro

sam stworzył cały ogród, jak teraz mógłby zakazać zrywania owocu

ze wszystkich drzew tego ogrodu . Geniusz przewrotności szatana

polega właśnie na tym, iż występując w roli obrońcy Boga, dąży

jednocześnie do oskarżenia Go przed człowiekiem i oddzielenia

człowieka od Stwórcy . Ewa popełnia zasadniczy błąd, odpowiadając

wężowi. Ona również wyjaśniając pokrętne informacje szatana

zdaje się po swojemu bronić Boga. Tłumaczy szatanowi: Tak, to

prawda, Bóg nie jest nielogiczny. Owoce z drzew tego ogrodu jeść

możemy, tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu Bóg

powiedział, że nie wolno nam z niego jeść, a nawet go dotykać, abyśmy

nie pomarli … Nierzadko występujemy w roli obrońców Pana Boga

wchodząc w kłamstwa i kompromisy, które stają się później przyczyną

naszego upadku. Pierwszym naszym zadaniem jest bronienie siebie

samych przed kłamstwem własnych namiętności. To właśnie obrona

Boga przed szatanem wprowadziła pierwszego człowieka w logikę

kłamstwa. Kłamstwo rodzi kłamstwo. Pan Bóg powiedział: nie wolno

jeść z drzewa zakazanego , ale nie powiedział, iż nie wolno go dotykać .

Nie wolno dotykać jest dodatkiem człowieka i jest czczym kłamstwem.

W dialogu człowieka ze złem i ze złym odkrywamy pewien bardzo ważny

mechanizm, który istnieje w każdej pokusie. Z jednej strony zakazana

rzeczywistość grzechu znajduje się w centrum ogrodu, w centrum

życia, w centrum ludzkich pragnień, myśli i dążeń . Człowiek całą

swoją istotą, wszystkimi płaszczyznami swojej ludzkiej osobowości

dąży do spełnienia tej namiętności. Z drugiej strony w sposób bolesny

doświadcza, że tej rzeczywistości nie wolno mu nawet dotknąć .

W ten sposób tworzy się rozbijający człowieka i wpychający go

w nerwicę mechanizm namiętności i grzechu. Poddanie się namiętności

rozbija człowieka; rozbija duchowo i psychicznie. Człowiek żyjący

w namiętności rozdarty jest pomiędzy niemożliwym do spełnienia

pożądaniem a absolutnym zakazem dotykania zakazanego owocu.

Zauważmy, iż wszystko, co w grzechu stanowi przedmiot pożądania

samo w sobie jest bardzo dobre . Jest bowiem darem Boga. Pieniądze,

alkohol, władza, przyjemność, seksualność, kariera, ambicja — są to

wszystko rzeczywistości same w sobie dobre i — używane zgodnie

z wolą Pana Boga — służą dobru człowieka, ponieważ są darem

Stwórcy. Istota zła w korzystaniu z tych wartości polega na ich

absolutyzowaniu i wynoszeniu ich ponad Boga. To, co jest wartością

względną, w grzechu staje się wartością nadrzędną, staje się dobrem

absolutnym. W grzechu człowiek podporządkowuje wszystko tej jednej

względnej wartości. To nieprawda, że nie wolno dotykać wartości

względnych. Wolno ich dotykać i wolno z nich korzystać, ale zgodnie

z zamiarem Boga… Istota grzechu polega na zniewoleniu wartościami

względnymi… Kiedy człowiek żyje i oddycha namiętnością, fakty

grzechu stają się niemal mechaniczne. Autor natchniony zauważa:

Zerwała zatem z niego owoc, skosztowała i dała swojemu mężowi…

Zrobiła tak, ponieważ nie mogła zrobić inaczej. Kiedy człowiek żywi

w sercu namiętność, musi popełniać czyny zgodne z nią. Nie ma innego

wyjścia. Fakty grzechu są wówczas niemal mechaniczne. Aby mogło

dokonać się w nas prawdziwe nawrócenie, nie wystarczy powstrzymać

się od czynów grzesznych. Trzeba przekroczyć namiętność mieszkającą

w sercu. Zobaczmy, jak wiele naszych czynów, słów, postanowień,

myśli, osądów popełniamy wbrew nam samym, jakby mechanicznie.

Św. Paweł wyznaje podobną bezradność w grzechu: Jestem bowiem

świadom, że we mnie, to jest w moim ciele, nie mieszka dobro; bo łatwo

przychodzi mi chcieć tego, co dobre, ale wykonać — nie. Nie czynię

bowiem dobra, którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę. Jeżeli

zaś czynię to, czego nie chcę, już nie ja to czynię, ale grzech, który we

mnie mieszka. A zatem stwierdzam w sobie to prawo, że gdy chcę czynić

dobro, narzuca mi się zło (Rz 7, 18–21).

Prośmy o głębokie poznanie, iż grzech popełniany niemal mechanicznie,

nie jest jednak grzechem przypadkowym, ale owocem mieszkającej

w nas namiętności. Prośmy, abyśmy zdemaskowali mechanizmy pokusy

i grzechu. Nasza walka z grzechem będzie skuteczna tylko wtedy, kiedy

będziemy świadomi, jakie jest jego źródło. Nasza bezradność w grzechu

polega często na braku znajomości genezy grzechu i jego celu.

Rozmawiajmy… z Jezusem ukrzyżowanym. Prośmy, aby objawił nam

ogrom ludzkiego grzechu, jego złość i nieprawość… Prośmy także o to,

aby krzyż Chrystusa objawił nam miłość Boga Ojca do nas. W krzyżu

najpełniej objawia się prawda, że tak bowiem Bóg umiłował świat, że

Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie

zginął, ale miał życie wieczne (J 3, 16).

W. Świerzawski, Naucz nas czynić wolę Twoją. Mistyka

zakorzeniona w liturgii, Kraków 1990, 193-196,

fragmenty:

Ewangelia uczy nas, że moce i potęgi demoniczne grają

niezaprzeczalną destrukcyjną rolę w historii ludzkości, by przeszkodzić

naszemu zbawieniu. Idiom „grać rolę” w dramacie greckim – w tym

wypadku szatan gra rolę Przeciwnika – oznacza „być osobą”, bo „rola”,

po grecku „prosopon” (łac. „persona”) to równocześnie „maska”

i „osoba”. Czy jednak szatan nie mający daru Miłości Boga, Agape,

lecz przeciwnie, objawiający perwersyjne cechy oparte na kłamstwie

(anty-prawda), niekomunikatywności (anty-miłość) i brzydocie (anty-

piękno), niszczący to wszystko, co jest prawdą, dobrem i pięknem

– jest osobą? Papież Benedykt XV mówi wprost, że istotą szatana jest

„nie-osoba” (Un-Person). Trudno więc mówić o „mistycznym ciele

szatana”, jak sugerował Jakub Maritain, choć zarysy tego wątku są

u niektórych Ojców Kościoła, zwłaszcza u Orygenesa, Augustyna i

Grzegorza Wielkiego. Bliższe prawdy jest określenie „anty-królestwo”

(A. Winklhofer), przez analogię do królestwa Boga. Jeśli więc chodzi o

nazwę lub ściślej mówiąc, imię nadawane Mocom i Potęgom demonów

(1 Kor 15,24; Ef 1,21; Kol 2,15), obok biblijnego „szatan” czy „diabeł”

najbliższe prawdy jest „Antychryst”, postać jednostkowa (1 J 4,3; 2

J 7; por. 2 Tes 2,8), ale ukazująca się jako wielu Antychrystów (1 J

2,18.22).

Pytamy o początek sprawcy zła, a tym samym o początek

samego zła, byśmy mogli zapytać z kolei o istotę grzechu człowieka.

Nie każdy rozumie istotę grzechu właśnie od tej strony. Najczęściej

zadowalamy się prawnymi deinicjami grzechu jako złamanie prawa,

nakazu, zakazu.

Pozostawiając więc na boku pytanie o „kiedy” i o „jak” początku szatana,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: