KONGREGACJA NAUKI WIARY + O.pdf

KONGREGACJA NAUKI WIARY + ODPOWIEDZI NA PYTANIA D...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=308&doc=245

20. kwietnia A.D. 2009

Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria Tua.

ĺwiħty, ĺwiħty, ĺwiħty jest Pan Zastħpw. Caþa ziemia peþna jest Jego chwaþy. (Iz 6,3)

szukaj

WiadomoĻci

Msza ĺwiħta

Magisterium KoĻcioþa

Encykliki papieskie

Listy apostolskie, adhortacje

Dokumenty Kongregacji

Dominus Iesus

Instrukcja Dignitas personae

Odpowiedzi dotyczĢce

nauki o KoĻciele

Quam singulari

Sobr Watykaıski II

Kongregacja Nauki Wiary: Odpowiedzi na pytania

dotyczĢce niektrych aspektw nauki o KoĻciele

Wprowadzenie

Sobr Watykaıski II swoim nauczaniem zawartym w Konstytucji dogmatycznej o KoĻciele Lumen

gentium oraz w Dekretach o ekumenizmie ( Unitatis redintegratio ) i o KoĻcioþach wschodnich

( Orientalium Ecclesiarum ), przyczyniþ siħ w sposb zasadniczy do odnowy eklezjologii katolickiej.

TakŇe kolejni PapieŇe udzielali w tej dziedzinie wyjaĻnieı i wskazwek praktycznych: Paweþ VI w

Encyklice Ecclesiam suam (1964) i Jan Paweþ II w Encyklice Ut unum sint (1995).

PŅniejsza refleksja teologw, majĢca na celu lepsze zilustrowanie rŇnych aspektw eklezjologii,

przyczyniþa siħ do rozkwitu bogatej literatury w tej dziedzinie. Tematyka eklezjologiczna ukazaþa,

bowiem, wiele moŇliwoĻci rozwoju, choę czasem wymagaþa uĻciĻleı i napomnieı, jakim dano wyraz w

Deklaracji Mysterium Ecclesiae (1973), w LiĻcie do Biskupw KoĻcioþa Katolickiego Communionis

notio (1992) i w Deklaracji Dominus Iesus (2000) Îopublikowanych przez Kongregacjħ Nauki Wiary.

Rok KoĻcielny

Modlitwy i NaboŇeıstwa

Teksty ýaciıskie

Sanktuaria

Cuda i objawienia

ĺwiħci Paıscy

Czytelnia

Galeria foto

Filmy wideo

Linki

Articles in English

Szeroki zasiħg problematyki i nowoĻę wielu kwestii wciĢŇ interesuje i pobudza refleksjħ teologicznĢ,

ktra oferujĢc nowe przyczynki interpretacyjne Î nie zawsze wolne od bþħdnych interpretacji,

powoduje wĢtpliwoĻci i niepewnoĻę, z ktrych to wþaĻnie niektre zostaþy przedstawione Kongregacji

Nauki Wiary. Dykasteria ta, w Ļwietle caþej nauki katolickiej o KoĻciele, pragnie daę odpowiedŅ na

przedstawione wĢtpliwoĻci, precyzujĢc autentyczne znaczenie niektrych wyraŇeı eklezjologicznych

Magisterium KoĻcioþa, ktre w dyskusji teologicznej mogþyby staę siħ Ņle zrozumiane.

ODPOWIEDZI NA PYTANIA

Pierwsze pytanie: Czy Sobr Watykaıski II zmieniþ dotychczasowĢ naukħ o KoĻciele?

Chcħ otrzymywaę ciekawe

wiadomoĻci na e-mail:

Zapisz

OdpowiedŅ: Sobr Watykaıski II ani nie zamierzaþ zmieniaę ani faktycznie nie zmieniþ tejŇe nauki, a

jedynie rozwinĢþ jĢ, pogþħbiþ i szerzej wyþoŇyþ.

Ze szczeglnĢ wyrazistoĻciĢ zadeklarowaþ to Jan XXIII na poczĢtku Soboru 1 . Paweþ VI podjĢþ tħ

deklaracjħ 2 i tak siħ wyraziþ w czasie ogþoszenia Konstytucji Lumen gentium : áWydaje siħ Nam, iŇ

najlepszym komentarzem, jaki moŇemy tutaj uczynię, bħdzie, gdy powiemy, Ňe ogþoszenie to nic

wþaĻciwie nie zmienia w dotychczasowej nauce. To, czego pragnie Chrystus, tego i my pragniemy. To,

co byþo, pozostaje. To, czego KoĻciþ nauczaþ przez caþe wieki, to i my rwnieŇ nauczamy. Tyle tylko, Ňe

to, co dotĢd byþo jedynie praktycznie przeŇywane, obecnie zostaþo jasno wyraŇone; to, co byþo

niepewne, staþo siħ jasne; to, nad czym przemyĻliwano, co byþo dyskutowane i po czħĻci

kontrowersyjne, otrzymaþo dzisiaj zadowalajĢce sformuþowanie" 3 . Biskupi wielokrotnie wyraŇali tħ

samĢ intencjħ i wolħ wcielania jej w Ňycie 4 .

Drugie pytanie: Jak naleŇy rozumieę stwierdzenie, wedþug ktrego KoĻciþ Chrystusowy

trwa w ( subsistit in ) KoĻciele katolickim?

OdpowiedŅ: Chrystus áustanowiþ na ziemi" jedyny KoĻciþ i uczyniþ go jako áwidzialne zrzeszenie i

wsplnota duchowa" 5 , ktra od poczĢtku i na przestrzeni historii wciĢŇ istnieje i bħdzie istnieę, i w

ktrej to jedynie pozostaþy i pozostanĢ wszystkie elementy ustanowione przez samego Chrystusa 6 . áTo

jest ten jedyny KoĻciþ Chrystusowy, ktry wyznajemy w Symbolu wiary jako jeden, Ļwiħty, katolicki i

apostolski [È]. KoĻciþ ten, ustanowiony i zorganizowany na tym Ļwiecie jako spoþecznoĻę, trwa w

KoĻciele katolickim, rzĢdzonym przez nastħpcħ Piotra oraz Biskupw pozostajĢcych z nim we

wsplnocie" 7 .

W Konstytucji dogmatycznej Lumen gentium , n. 8, trwanie ( subsistentia ) to niezmienna historyczna

ciĢgþoĻę i obecnoĻę wszystkich elementw ustanowionych przez Chrystusa w KoĻciele katolickim 8 , w

ktrym rzeczywiĻcie trwa KoĻciþ Chrystusa na tej ziemi.

Wedþug doktryny katolickiej, moŇna w prawdzie powiedzieę, Ňe KoĻciþ Chrystusowy jest obecny i

dziaþa w KoĻcioþach i Wsplnotach koĻcielnych nie bħdĢcych w peþnej komunii z KoĻcioþem katolickim

Î dziħki elementom uĻwiħcenia i prawdy, ktre sĢ w nich obecne 9 ; tym niemniej pojħcie átrwa

( subsistit )" moŇe byę przypisane wyþĢcznie KoĻcioþowi katolickiemu, poniewaŇ dotyczy jego charakteru

jedynoĻci, wyznawanego w Symbolu wiary (Wierzħ wÈ ájeden" KoĻciþ); i ten "jeden" KoĻciþ trwa w

KoĻciele katolickim 10 .

Trzecie pytanie: Dlaczego zostaþo uŇyte wyraŇenie á trwa w (subsistit in) ", a nie po

prostu forma werbalna á jest "?

OdpowiedŅ: UŇycie tego wyraŇenia, ktre oznacza peþnĢ identycznoĻę KoĻcioþa Chrystusowego z

KoĻcioþem katolickim, nie zmienia doktryny o KoĻciele, a swojĢ prawdziwĢ motywacjħ znajduje w tym,

Ňe jaĻniej wyraŇa fakt, iŇ poza jego organizmem znajdujĢ siħ áliczne pierwiastki uĻwiħcenia i prawdy",

áktre jako wþaĻciwe dary KoĻcioþa Chrystusowego nakþaniajĢ do jednoĻci katolickiej" 11 .

1 z 6

2009-04-20 19:31

KONGREGACJA NAUKI WIARY + ODPOWIEDZI NA PYTANIA D...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=308&doc=245

áDlatego KoĻcioþy i Wsplnoty odþĢczone, choę w naszym przekonaniu podlegajĢ brakom, wcale nie sĢ

pozbawione znaczenia i wagi w tajemnicy zbawienia. Duch Chrystusa nie wzbrania siħ przecieŇ

posþugiwaę nimi jako Ļrodkami zbawienia, ktrych to moc pochodzi z samej peþni þaski i prawdy,

powierzonej KoĻcioþowi katolickiemu" 12 .

Czwarte pytanie: Dlaczego Sobr Watykaıski II przypisuje imiħ áKoĻcioþw" KoĻcioþom

wschodnim odþĢczonym od peþnej komunii z KoĻcioþem katolickim?

OdpowiedŅ: Sobr chciaþ pozostaę przy tradycyjnym uŇyciu tej nazwy. áSkoro wiħc KoĻcioþy te mimo

odþĢczenia posiadajĢ prawdziwe sakramenty, szczeglnie zaĻ, na mocy sukcesji apostolskiej,

Kapþaıstwo i Eucharystiħ, dziħki ktrym sĢ dotĢd z nami zþĢczone najĻciĻlejszym wħzþem" 13 , zasþugujĢ

na imiħ áKoĻcioþw partykularnych czy lokalnych" 14 i sĢ nazywane KoĻcioþami siostrzanymi katolickich

KoĻcioþw partykularnych 15 .

áDlatego przez sprawowanie Eucharystii Paıskiej w tych poszczeglnych KoĻcioþach buduje siħ i

rozrasta KoĻciþ BoŇy" 16 . PoniewaŇ, jednak, komunia z KoĻcioþem katolickim, ktrego widzialnĢ GþowĢ

jest Biskup Rzymu i Nastħpca Piotra, nie jest jakimĻ zewnħtrznym uzupeþnieniem KoĻcioþa

partykularnego, ale jednym z jego wewnħtrznych elementw konstytutywnych, oznacza to, Ňe sytuacja

KoĻcioþa partykularnego, w ktrej pozostajĢ te czcigodne Wsplnoty chrzeĻcijaıskie, naznaczona jest Î

niemniej Î brakiem 17 .

Z drugiej strony peþnia powszechnoĻci KoĻcioþa, rzĢdzonego przez Nastħpcħ Piotra i Biskupw w

komunii z nim, z powodu podziaþu chrzeĻcijan, natrafia na przeszkodħ w jej peþnym urzeczywistnianiu

siħ w historii 18 .

PiĢte pytanie: Dlaczego dokumenty Soboru i pŅniejsze wypowiedzi Magisterium

KoĻcioþa nie przypisujĢ tytuþu áKoĻcioþa" Wsplnotom chrzeĻcijaıskim powstaþym w

wyniku Reformy XVI wieku?

OdpowiedŅ: Dlatego, Ňe, wedþug doktryny katolickiej, te Wsplnoty nie posiadajĢ sukcesji

apostolskiej w sakramencie ĺwiħceı, przez co brakuje im koniecznego elementu konstytutywnego do

bycia KoĻcioþem. Wspomniane Wsplnoty koĻcielne, ktre, szczeglnie ze wzglħdu na brak kapþaıstwa

sakramentalnego, nie zachowaþy wþaĻciwej i integralnej rzeczywistoĻci Misterium euchrystycznego 19 ,

wedþug nauki katolickiej nie mogĢ byę nazywane áKoĻcioþami" we wþaĻciwym tego sþowa znaczeniu 20 .

Jego ĺwiĢtobliwoĻę Benedykt XVI, w czasie Audiencji udzielonej niŇej podpisanemu Kardynaþowi

Prefektowi Kongregacji Nauki Wiary, zatwierdziþ i uprawomocniþ te Odpowiedzi, uchwalone na

zebraniu plenarnym Kongregacji oraz poleciþ je opublikowaę.

Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 29 czerwca 2007 r., w UroczystoĻę ĺwiħtych Apostoþw

Piotra i Pawþa.

William Kardynaþ Levada

Prefekt

+ Angelo Amato, S.D.B.

Arcybiskup tytularny Sila

Sekretarz

KOMENTARZ

do odpowiedzi na pytania dotyczĢce niektrych aspektw nauki o KoĻciele

Pytania, na ktre pragnie daę odpowiedŅ Kongregacja Nauki Wiary, skupiajĢ siħ na wizji KoĻcioþa, jakĢ

ukazujĢ dokumenty o charakterze doktrynalnym i ekumenicznym Soboru Watykaıskiego II, zwanego

Soborem áKoĻcioþa na temat KoĻcioþaÑ, ktry Î wedþug sþw Pawþa VI Î naznaczyþ ÆnowĢ epokħ dla

KoĻcioþaÇ, i zasþuŇyþ siħ ÆzarysowujĢc i odsþaniajĢc prawdziwe oblicze Oblubienicy ChrystusowejÇ (21).

W odpowiedziach nie zabrakþo przywoþania najwaŇniejszych dokumentw PapieŇy Pawþa VI i Jana

Pawþa II, jak rwnieŇ wypowiedzi samej Kongregacji Nauki Wiary, ktre to inspirowaþy coraz bardziej

pogþħbionĢ wizjħ KoĻcioþa, majĢc na celu w wielu przypadkach wniesienie wyjaĻnieı do znamiennej

posoborowej refleksji teologicznej, acz nie zawsze jednak wolnej od nieprawidþowoĻci i nieĻcisþoĻci.

Ten sam cel przyĻwieca obecnemu dokumentowi, w ktrym Kongregacja pragnie przywoþaę

autentyczne znaczenie wypowiedzi Magisterium KoĻcioþa w dziedzinie eklezjologii, tak, aby refleksja

teologiczna nie byþa poddana bþħdom i dwuznacznoĻci. W zwiĢzku z tym naleŇy mieę na wzglħdzie

rodzaj literacki áResponsa ad quaestionesÑ, ktre to ze swej natury nie zawierajĢ argumentacji naleŇnej

dla udowodnienia wyþoŇonej doktryny, a ograniczajĢ siħ jedynie do przywoþania wczeĻniejszego

nauczania Magisterium i przez to zamierzajĢ daę wyraz pewnej doktrynie w tej materii.

Pierwsze pytanie podejmuje zagadnienie nauki soborowej o KoĻciele w Ļwietle niepewnoĻci co do

kontynuacji dotychczasowego nauczania.

Zagadnienie to dotyczy znaczenia ánowego obliczaÑ KoĻcioþa, ktre wedþug sþw Pawþa VI, wyraziþ

Sobr Watykaıski II.

OdpowiedŅ, bazujĢca na nauczaniu Jana XXIII i Pawþa VI, jest caþkowicie jednoznaczna: Sobr

Watykaıski II nie miaþ zamiaru zmieniaę i efektywnie nie zmieniþ wczeĻniejszej nauki o KoĻciele, ale

raczej pogþħbiþ jĢ i wyraziþ w bardziej organicznej formie. W tym Ļwietle zostajĢ przywoþane sþowa Pawþa

2 z 6

2009-04-20 19:31

KONGREGACJA NAUKI WIARY + ODPOWIEDZI NA PYTANIA D...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=308&doc=245

VI z jego przemwienia ogþaszajĢcego soborowĢ Konstytucje dogmatycznĢ Lumen gentium , w ktrym

wskazuje siħ, Ňe tradycyjna doktryna nie zostaþa zmieniona, ale tylko Æto, co dotĢd byþo jedynie

praktycznie przeŇywane, obecnie zostaþo jasno wyraŇone; to, co byþo niepewne, staþo siħ jasne; to, nad

czym przemyĻliwano, co byþo dyskutowane i po czħĻci kontrowersyjne, otrzymaþo dzisiaj zadowalajĢce

sformuþowanieÇ (22).

Podobnie, istnieje kontynuacja miħdzy doktrynĢ wyþoŇonĢ przez Sobr i nauczaniem pŅniejszych

dokumentw Magisterium KoĻcioþa, ktre podjħþy i pogþħbiþy tĢ samĢ doktrynħ, przyczyniajĢc siħ

jednoczeĻnie do jej rozwoju. W tym sensie, na przykþad, Deklaracja Kongregacji Nauki Wiary Dominus

Jesus jedynie przypomniaþa nauczanie dokumentw soborowych i posoborowych, ani niczego nie

dodajĢc, ani niczego nie odejmujĢc.

Pomimo tak jasnych wypowiedzi, nauczanie Soboru Watykaıskiego II w czasie posoborowym staþo siħ

i wciĢŇ pozostaje przedmiotem niewþaĻciwych interpretacji, nie pozostajĢcych w ciĢgþoĻci z tradycyjnĢ

doktrynĢ katolickĢ dotyczĢcĢ natury KoĻcioþa: jeĻli, z jednej strony, dostrzegaþo siħ w nauczaniu

soborowym árewolucjħ kopernikaıskĢÑ, to, z drugiej strony, koncentrowano siħ tylko na jego

niektrych aspektach przeciwstawiajĢc je innym. Zamiarem Soboru Watykaıskiego II byþo Î w

rzeczywistoĻci i bez wĢtpienia Î wþĢczenie i podporzĢdkowanie nauczania o KoĻciele nauczaniu o

Bogu, z zastosowaniem takiej eklezjologii, ktra byþaby, w Ļcisþym tego sþowa znaczeniu, teo-logicznĢ.

Niestety recepcja nauczania Soboru czħsto zaprzepaszczaþa tħ cechħ charakterystycznĢ na rzecz

pojedynczych tylko wyraŇeı eklezjologicznych, koncentrujĢc siħ na sþowach þatwych do przywoþania i

promujĢc interpretacje jednostronne i fragmentaryczne samego nauczania soborowego.

JeĻli chodzi o eklezjologiħ Lumen gentium , w ĻwiadomoĻci eklezjalnej pozostaþy niektre sþowa klucze

takie jak: pojħcie ludu BoŇego, kolegialnoĻę Biskupw jako dowartoĻciowanie posþugi Biskupw wraz z

prymatem PapieŇa, dowartoĻciowanie KoĻcioþw partykularnych na tle KoĻcioþa powszechnego,

otwartoĻę ekumeniczna koncepcji KoĻcioþa i otwartoĻę na inne religie, wreszcie, kwestia statutu

KoĻcioþa katolickiego, ktra wyraŇa siħ w formule, stanowiĢcej, iŇ KoĻciþ jeden, Ļwiħty, powszechny i

apostolski, o ktrym mwi Credo, subsistit in Ecclesia catholica .

Niektre z tych wyraŇeı, przede wszystkim te dotyczĢce statutu KoĻcioþa katolickiego wraz ze swym

reperkusjami w dziedzinie ekumenizmu, stanowiĢ podstawowe tematy podjħte przez obecny dokument

w nastħpnych pytaniach.

Drugie zagadnienie ma zwiĢzek z wþaĻciwym rozumieniem faktu, iŇ KoĻciþ Chrystusowy trwa w

KoĻciele katolickim.

Kiedy Gerard Philips pisaþ, Ňe wyraŇenie ásubsistit inÑ miaþo niechybnie spowodowaę niekoıczĢce siħ

dyskusje (23), prawdopodobnie nie mgþ jeszcze przewidzieę, Ňe dyskusja potoczy siħ tak dalece i z takĢ

intensywnoĻciĢ, Ňe bħdzie to wymagaę od Kongregacji Nauki Wiary opublikowania obecnego

dokumentu.

Nacisk poþoŇony na wyŇej wspomnianĢ kwestiħ, skĢdinĢd bazujĢcy siħ na przywoþanych dokumentach

soborowych i dokumentach pŅniejszego Magisterium KoĻcioþa, jest oznakĢ zatroskania o zachowanie

jednoĻci i jedynoĻę KoĻcioþa, ktre byþyby zachwiane, gdyby przyjĢę Ňe istnieje wiħcej moŇliwoĻci

trwania KoĻcioþa zaþoŇonego przez Chrystusa. Wszak, jak mwi Deklaracja Misterium Ecclesiae , gdyby

tak byþo, doszþoby siħ niechybnie do przekonania, Ňe ÆKoĻcioþa Chrystusowy nie jest niczym innym, jak

tylko zbiorem Î wprawdzie podzielonym, lecz w pewnym sensie jeszcze jedynym Î KoĻcioþw i

Wsplnot eklezjalnychÇ albo Ňe Æjakoby KoĻciþ Chrystusa dzisiaj juŇ nigdzie nie istniaþ i naleŇaþoby

uwaŇaę go jedynie za cel, ktrego powinny szukaę wszystkie KoĻcioþy i WsplnotyÇ (24). W tym sensie,

jedyny KoĻciþ Chrystusowy nie istniaþby jako jedyny na przestrzeni historii, albo istniaþby jedynie jako

ideaþ in fieri przyszþego scalenia albo zjednoczenia, wyczekiwanego i promowanego przez dialog,

rŇnych KoĻcioþw siostrzanych.

Jeszcze bardziej jednoznaczna jest Notyfikacja Kongregacji Nauki Wiary dotyczĢca ksiĢzki Leonarda

Boffa, wedþug ktrego jedyny KoĻciþ Chrystusowy ÆmoŇe jednoczeĻnie trwaę w innych KoĻcioþa

chrzeĻcijaıskichÇ. Przeciwnie do tego Î precyzuje Notyfikacja Î ÆSobr wybraþ sþowo ásubsistitÑ

wþaĻnie dlatego, by wyjaĻnię, Ňe jest tylko jedno áistnienieÑ prawdziwego KoĻcioþa, a poza widzialnym z

nim zwiĢzkiem istniejĢ tylko á elementa Ecclesiae Ñ, ktre Î bħdĢc elementami KoĻcioþa Î pobudzajĢ i

prowadzĢ do KoĻcioþa katolickiegoÇ (25).

Trzecie pytanie zastanawia siħ dlaczego zostaþo uŇyte wyraŇenie ásubsistit inÑ, a nie czasownik áestÑ.

To wþaĻnie ta zmiana terminologii w przedstawieniu relacji miħdzy KoĻcioþem Chrystusowym i

KoĻcioþem katolickim staþa siħ okazjĢ do najrozmaitszych domysþw i przypuszczeı, przede wszystkim

w dziedzinie ekumenizmu. W rzeczywistoĻci, Ojcowie soborowi mieli na myĻli obecnoĻę we

Wsplnotach chrzeĻcijaıskich nie katolickich, jako takich, elementw eklezjalnych wþaĻciwych

KoĻcioþowi Chrystusowemu. Wynika stĢd, Ňe identyfikacji KoĻcioþa Chrystusowego z KoĻcioþem

katolickim nie naleŇy rozumieę w sensie, jakoby poza KoĻcioþem katolickim istniaþa jakaĻ áeklezjalna

pustkaÑ. JednoczeĻnie Î zwaŇywszy na kontekst, w jakim uŇyta jest formuþa subsistit in , to znaczy,

uŇyta w odniesieniu do jedynego KoĻcioþa Chrystusowego Æustanowionego i zorganizowanego na tym

Ļwiecie jako spoþecznoĻę (È) rzĢdzona przez nastħpcħ Piotra oraz Biskupw pozostajĢcych z nim we

wsplnocie ( communio )Ç Î oznacza to, Ňe przejĻcie od áestÑ do ásubsistit inÑ nie przedstawia jakiegoĻ

szczeglnego znaczenia teologicznego, ktre miaþoby oznaczaę jakoby brak ciĢgþoĻci z poprzedniĢ

doktrynĢ katolickĢ.

3 z 6

2009-04-20 19:31

KONGREGACJA NAUKI WIARY + ODPOWIEDZI NA PYTANIA D...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=308&doc=245

W rzeczywistoĻci, jako Ňe KoĻciþ, ktry ustanowiþ Chrystus, faktycznie trwa w ( subsistit in ) KoĻciele

katolickim, to taka trwaþa kontynuacja pociĢga za sobĢ rzeczywistĢ identycznoĻę KoĻcioþa

Chrystusowego z KoĻcioþem katolickim. Sobr miaþ na celu nauczanie, Ňe KoĻciþ Jezusa Chrystusa

jako konkretny podmiot w tym Ļwiecie jest wcielony w KoĻciele katolickim. Taki stan moŇe byę dany

jeden tylko raz, a wiħc wszelkie koncepcje, wedþug ktrych pojħcie ásubsistitÑ miaþoby oznaczaę

mnogoĻę KoĻcioþw, nie uchwyciþy prawdziwej intencji Soboru w tej kwestii. Przez pojħcie ásubsistitÑ

Sobr chciaþ wyrazię jedynoĻę, a nie mnogoĻę KoĻcioþa Chrystusowego: KoĻciþ istnieje jako jedyny

podmiot w rzeczywistoĻci historycznej.

Zatem zastĢpienie áestÑ przez ásubsistit inÑ Î w przeciwieıstwie do wielu bezpodstawnych interpretacji

Î nie oznacza, Ňe KoĻciþ katolicki wyzbyþ siħ przekonania, Ňe jest jedynym prawdziwym KoĻcioþem

Chrystusowym, ale oznacza jedynie wiħkszĢ otwartoĻę na szczeglne wyzwanie ekumenizmu, by

docenię realny wymiar eklezjalny Wsplnot chrzeĻcijaıskich, ktre nie sĢ w peþnej komunii z

KoĻcioþem katolickim, ale posiadajĢ áplura elementa sanctificationis et veritatisÑ. W konsekwencji,

choę KoĻciþ jest tylko jeden i átrwaÑ w jedynym podmiocie historycznym, takŇe poza tym widzialnym

podmiotem istniejĢ prawdziwe rzeczywistoĻci eklezjalne.

Czwarte pytanie dotyczy sensu przypisania przez Sobr Watykaıski II imienia áKoĻcioþyÑ KoĻcioþom

wschodnim, ktre pozostajĢ nie w peþnej komunii z KoĻcioþem katolickim.

Pomimo wyraŅnego stwierdzenia, Ňe KoĻciþ Chrystusowy átrwaÑ w KoĻciele katolickim, stwierdzenie,

iŇ takŇe poza jego widzialnym organizmem znajdujĢ siħ Æliczne pierwiastki uĻwiħcenia i prawdyÇ (26),

przewiduje charakterystykħ eklezjalnoĻci, choę zrŇnicowanĢ, KoĻcioþw i Wsplnot koĻcielnych nie

katolickich. One takŇe Æwcale nie sĢ pozbawione znaczenia i wagiÇ w tym sensie, Ňe ÆDuch Chrystusa

nie wzbrania siħ przecieŇ posþugiwaę nimi jako Ļrodkami zbawieniaÇ (27).

Tekst ten bierze pod uwagħ przede wszystkim rzeczywistoĻę KoĻcioþw wschodnich nie w peþnej

komunii z KoĻcioþem katolickim i Î powoþujĢc siħ na rŇne dokumenty soborowe Î przypisuje im tytuþ

áKoĻcioþw partykularnych albo lokalnychÑ i nazywa je KoĻcioþami siostrzanymi katolickich KoĻcioþw

partykularnych, poniewaŇ pozostajĢ zjednoczone z KoĻcioþem katolickim za sprawĢ sukcesji

apostolskiej i waŇnej Eucharystii, przez ktrĢ Æbuduje siħ i rozrasta KoĻciþ BoŇyÇ (28). Co wiħcej,

Deklaracja Dominus Iesus nazywa je wyraŅnie Æprawdziwymi KoĻcioþami partykularnymiÇ (29).

Pomimo tak wyraŅnego rozpoznania ich ábycia KoĻcioþem partykularnymÑ i zwiĢzanego z tym

charakteru zbawczego, dokument nie mgþ nie podkreĻlię braku ( defectus ), jaki w sobie noszĢ, wþaĻnie

w ich byciu KoĻcioþem partykularnym. Bowiem, w rzeczywistoĻci, z ich wizji eucharystycznej KoĻcioþa,

ktra kþadzie nacisk na rzeczywistoĻę KoĻcioþa partykularnego zgromadzonego w imiħ Chrystusa na

celebracji Eucharystii i pod przewodnictwem Biskupa, wynika ich uznanie siħ tych KoĻcioþw

partykularnych kompletnymi w samej ich partykularnoĻci (30). Wynika stĢd, konsekwentnie

utrzymujĢc podstawowĢ rwnoĻę miħdzy KoĻcioþami partykularnymi i miħdzy wszystkimi Biskupami,

ktrzy im przewodniczĢ, Ňe kaŇdy z KoĻcioþw miaþby swojĢ wþasnĢ, niezaleŇnĢ wewnħtrzna

autonomiħ, z ewidentnym wpþywem na naukħ o prymacie, ktry wedþug wiary katolickiej jest

áelementem wewnħtrznie konstytutywnymÑ dla samego istnienia kaŇdego KoĻcioþa partykularnego

(31). Naturalnie koniecznym jest podkreĻlenie, Ňe prymatu Nastħpcy ĺwiħtego Piotra, Biskupa Rzymu,

nie naleŇy rozumieę w sposb nie zwiĢzany albo konkurencyjny w stosunku do Biskupw KoĻcioþw

partykularnych. Prymat musi byę wypeþniany jako sþuŇba jednoĻci wiary i komunii, w granicach

przewidzianych przez prawo BoŇe i przez nienaruszalne BoŇe ustanowienie KoĻcioþa zawarte w

Objawieniu (32).

PiĢte pytanie poddaje pod rozwagħ problem nie przypisania tytuþu áKoĻcioþyÑ Wsplnotom

koĻcielnym powstaþym w wyniku Reformy.

Pod tym wzglħdem naleŇy wspomnieę, Ňe Ærana ta jest jeszcze gþħbsza we Wsplnotach koĻcielnych,

ktre nie zachowaþy sukcesji apostolskiej i waŇnie sprawowanej EucharystiiÇ (33); dlatego Ænie sĢ

[one] KoĻcioþami w sensie ĻcisþymÇ (34), ale áWsplnotami koĻcielnymiÑ, jak o tym Ļwiadczy

nauczanie soborowe i posoborowe (35).

ChociaŇ te jasne stwierdzenia wywoþaþy zakþopotanie w zainteresowanych Wsplnotach, a takŇe w

pewnych Ļrodowiskach katolickich, nie widzi siħ, skĢdinĢd racji, jak moŇna by tego typu Wsplnotom

przypisaę tytuþ áKoĻcioþaÑ, gdy one same nie uznajĢ koncepcji teologicznej KoĻcioþa w sensie katolickim

i brakuje im elementw uznawanych za konieczne dla KoĻcioþa katolickiego.

Pomimo tego naleŇy pamiħtaę, Ňe wspomniane Wsplnoty jako takie, dziħki realnie w nich obecnym

rŇnym elementom uĻwiħcenia i prawdy, majĢ bez wĢtpienia charakter eklezjalny i wynikajĢce z niego

znaczenie zbawcze.

Nowy dokument, opublikowany przez Kongregacjħ Nauki Wiary, podejmujĢc naukħ soborowĢ i

Magisterium posoborowego, stanowi jasne przywoþanie katolickiej doktryny o KoĻciele. Dokument,

poza wolĢ odrzucenia wizji nie do zaakceptowania Î dotychczas rozpowszechnionych takŇe w

Ļrodowiskach katolickich, oferuje cenne wskazwki rwnieŇ dla kontynuacji dialogu ekumenicznego,

ktry pozostaje zawsze jednym z priorytetw KoĻcioþa katolickiego, co potwierdziþ Benedykt XVI juŇ w

swoim pierwszym przesþaniu do KoĻcioþa (20 kwietnia 2005) i przy wielu innych okazjach, zwþaszcza w

czasie swojej wizyty apostolskiej w Turcji (28 listopada Î 1 grudnia 2006). JednakŇe, aby dialog mgþ

byę prawdziwie konstruktywny, poza otwarciem na rozmwcħ, konieczna jest wiernoĻę toŇsamoĻci

wiary katolickiej. Tylko w taki sposb bħdzie moŇna dojĻę do jednoĻci wszystkich chrzeĻcijan w ájednej

owczarni i pod jednym pasterzemÑ ( J 10,16) i uzdrowię ranħ, ktra do tej pory utrudnia KoĻcioþowi

4 z 6

2009-04-20 19:31

KONGREGACJA NAUKI WIARY + ODPOWIEDZI NA PYTANIA D...

http://sanctus.pl/index.php?grupa=89&podgrupa=308&doc=245

katolickiemu peþne urzeczywistnienie siħ jego powszechnoĻci w historii.

Ekumenizm katolicki moŇe wydaę siħ, na pierwszy rzut oka, paradoksalny. UŇywajĢc pojħcia ásubsistit

inÑ, Sobr Watykaıski II chciaþ sharmonizowaę dwa twierdzenia natury doktrynalnej: pierwsze takie, iŇ

KoĻciþ Chrystusowy, pomimo podziaþu chrzeĻcijan, kontynuuje swoje istnienie w peþni jedynie w

KoĻciele katolickim i drugie, iŇ istnieje wielu elementw uĻwiħcenia i prawdy poza jego widzialnym

organizmem, to znaczy w KoĻcioþach i Wsplnotach koĻcielnych, ktre nie sĢ jeszcze w peþnej komunii

z KoĻcioþem katolickim. W tej kwestii Dekret Soboru Watykaıskiego II o ekumenizmie Unitatis

redintegratio wprowadziþ pojħcie plenitudo (unitatis/catholicitatis) wþaĻnie po to, by pomc zrozumieę

tħ sytuacjħ, w pewnym sensie paradoksalnĢ. Choę KoĻciþ katolicki posiada peþniħ Ļrodkw zbawienia,

Ærozbicie miħdzy chrzeĻcijanami jest jednak dla KoĻcioþa zaporĢ na drodze do urzeczywistnienia

wþaĻciwej mu peþni katolickoĻci w tych dzieciach, ktre przez chrzest wprawdzie do niego przynaleŇĢ,

ale odþĢczyþy siħ od peþnej wsplnoty ( communio ) z nimÇ (36). Chodzi wiħc o peþniħ KoĻcioþa

katolickiego, ktra jest juŇ aktualna i ktra zarazem musi wzrastaę w braciach, ktrzy nie sĢ z nim w

peþnej komunii, ale takŇe w swoich wþasnych synach, ktrzy sĢ grzesznikami ÆaŇ do radosnego

zdobycia Î przez lud BoŇy Î caþej peþni wiecznej chwaþy w niebieskim JeruzalemÇ (37). Rozwj tej peþni

jest zakorzeniony w dynamice zjednoczenia z Chrystusem: Æzjednoczenie z Chrystusem jest

jednoczeĻnie zjednoczeniem z wszystkimi, ktrym On siħ daje. Nie mogħ mieę Chrystusa tylko dla

siebie samego; mogħ do Niego naleŇeę tylko w jednoĻci z wszystkimi, ktrzy juŇ stali siħ lub stanĢ siħ

Jego. Komunia wyprowadza mnie z koncentracji na sobie samym i kieruje ku Niemu, a przez to

jednoczeĻnie ku jednoĻci z wszystkimi chrzeĻcijanamiÇ (38).

Przypisy:

1. Jan XXIII, Przemwienie z 11 paŅdziernika 1962: "...Sobr... chce przekazaę doktrynħ katolickĢ czystĢ i nieskaŇonĢ, bez

zabarwieı i przeinaczeı...". "Ale w dzisiejszej sytuacji naszĢ powinnoĻciĢ jest to aby doktryna chrzeĻcijaıska byþa w caþoĻci

i przez wszystkich przyjħta przez odnowione, pogodne i spokojne przylgniħcie do niej..."; "koniecznym jest by duch

chrzeĻcijaıski, katolicki i apostolski caþego Ļwiata otrzymaþ nowego bodŅca, by nauka KoĻcioþa byþa znana w sposb peþny i

dogþħbny..."; "tħ pewnĢ i niezmiennĢ doktrynħ, ktra musi byę wiernie zachowywana, naleŇy pogþħbiaę i przedstawiaę w

sposb odpowiadajĢcy potrzebom naszych czasw. Czym innym bowiem jest sam depozyt wiary (depositum fidei), to

znaczy prawdy zawarte w naszej czcigodnej doktrynie, a czym innym jest forma w jakiej prawdy te sĢ przedstawiane, pod

warunkiem jednak, Ňe zachowujĢ ten sam sens i znaczenie": AAS 54 (1962) 791-792.

2. Por. Paweþ VI, Przemwienie z 29 wrzeĻnia 1963: AAS 55 (1963) 847-852.

3. Paweþ VI, Przemwienie z 21 listopada 1964: AAS 56 (1964) 1009-1010.

4. Sobr pragnĢþ wyrazię identycznoĻę KoĻcioþa Chrystusowego z KoĻcioþem katolickim, czemu daje siħ wyraz w

dyskusjach nad Dekretem Unitatis redintegratio. Schemat Dekretu byþ przedþoŇony w Auli soborowej 23 wrzeĻnia 1964

wraz z Relatio (Act Syn III/II 296-344). Na propozycje przesþane przez Biskupw w nastħpnych miesiĢcach Sekretariat

JednoĻci ChrzeĻcijan odpowiedziaþ 10 listopada 1964 (Act Syn III/VII 11-49). Z tej Expensio modorum przywoþaę naleŇy

cztery fragmenty dotyczĢce pierwszej odpowiedzi.

A) [In Nr. 1 (Proemium) Schema Decreti: Act Syn III/II 296, 3-6]

"Pag. 5, lin. 3-6: Videtur etiam Ecclesiam catholicam inter illas Communiones comprehendi, quod falsum esset.

R(espondetur): Hic tantum factum, prout ab omnibus conspicitur, describendum est. Postea clare affirmatur solam

Ecclesiam catholicam esse veram Ecclesiam Christi" (Act Syn III/VII 12).

B) [In Caput I in genere: Act Syn III/II 297-301]

"4 - Expressius dicatur unam solam esse veram Ecclesiam Christi; hanc esse Catholicam Apostolicam Romanam; omnes

debere inquirere, ut eam cognoscant et ingrediantur ad salutem obtinendam...

R(espondetur): In toto textu sufficienter effertur, quod postulatur. Ex altera parte non est tacendum etiam in alliis

communitatibus christianis inveniri veritates revelatas et elementa ecclesialia" (Act Syn III/VII 15). Por. tamŇe punkt 5.

C) [In Caput I in genere: Act Syn III/II 296s.]

"5 - Clarius dicendum esset veram Ecclesiam esse solam Ecclesiam catholicam romanam...

R(espondetur): Textus supponit doctrinam in constitutione 'De Ecclesia' expositam, ut pag. 5, lin. 24-25 affirmatur" (Act

Syn III/VII 15). Wynika stĢd, Ňe komisja, ktra miaþa na celu ocenħ poprawek do Dekretu Unitatis redintegratio wyraŇa

jasno identycznoĻę KoĻcioþa Chrystusowego z KoĻcioþem katolickim i jego jedynoĻę, dostrzegajĢc, Ňe nauka ta bazuje na

doktrynie wyþoŇonej w Konstytucji dogmatycznej Lumen gentium.

D) [In Nr. 2 Schema Decreti: Act Syn III/II 297s.]

"Pag. 6, lin. 1-24: Clarius exprimatur unicitas Ecclesiae. Non sufficit inculcare, ut in textu fit, unitatem Ecclesiae.

R(espondetur): a) Ex toto textu clare apparet identificatio Ecclesiae Christi cum Ecclesia catholica, quamvis, ut oportet,

efferantur elementa ecclesialia aliarum communitatum".

"Pag. 7, lin. 5: Ecclesia a successoribus Apostolorum cum Petri successore capite gubernata (cf. novum textum ad pag. 6,

lin. 33-34) explicite dicitur 'unicus Dei grex' et lin. 13 'una et unica Dei Ecclesia'" (Act Syn III/VII).

Oba przytoczone wyraŇenia znajdujĢ siħ w Dekrecie Unitatis redintegratio 2.5 i 3.1.

5. Por. Sobr Watykaıski II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 8.1.

6. Por. Sobr Watykaıski II, Dekret Unitatis redintegratio, 3.2; 3.4; 3.5; 4.6.

7. Sobr Watykaıski II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 8.2.

5 z 6

2009-04-20 19:31

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: