OPÓR JAKO PRZEJAW ZABURZEŃ W KONTAKCIE DIAGNOSTYCZNYM- OBJAWY, ŹRÓDŁA I TECHNIKI RADZENIA SOBIE Z OPOREM.
1. Czym jest opór?
§ Opór to naturalne zjawisko pojawiające się w sytuacjach trudnych, a do takich należy relacja między diagnostą a badanym.
§ Jest to świadome lub nieświadome unikanie przez badanego penetracji pewnego obszaru treściowego, które może wynikać z uświadomionego lub nieświadomego poczucia zagrożenia
- Opór może być zakamuflowany w postaci pozornego, ale też może przybrać formę całkowitego zerwania kontaktu.
2. Sygnały oporu:
? Przedłużające się milczenie
? Zmiana tematu rozmowy
? Intelektualizacja (polega na tym, że badany obronnie w kontekście określonych treści opowiada o tym, jak być powinno bądź jak zwykle bywa.)
? Racjonalizacja (dotyczy przeżywanych emocji, ich usprawiedliwiania, co może przyjąć formę podpierania się abstrakcyjnymi zasadami.)
? Bezosobowa forma przedstawiania doświadczeń
? Zmniejszenie głębokości i konkretności wypowiedzi
? Zmiana sposobu mówienia (ton głosu, intonacja, natężenie przekazu werbalnego.)
? Zapominanie pytania
? Pustka w głowie
? Objawy somatyczne (pocenie się, drżenie rąk, płacz.)
? Czynny atak (wiąże się z uświadomionym zagrożeniem wynikającym z podjętego tematu, stąd badany świadomie porzuca problem na "tu" i "teraz" nie podejmując go, ale atakując diagnostę, które np. "niepotrzebnie porusza tematy, które nie mają znaczenia".)
3. Źródła oporu:
a) wewnętrzne:
? Lęk
? Wstyd
? Poczucie winy
b) zewnętrzne:
? Zbyt szybkie do pytań zagrażających
? Formalizm traktowania
? Brak poczucia bezpieczeństwa
? Wyłapywanie sprzeczności w wypowiedziach badanego
? Naukowy specjalistyczny język
4. Techniki radzenia sobie z oporem:
? Milczenie
? Zmiana lub przeformułowanie pytania
? Podawanie komunikatów o spostrzeganiu trudności osoby badanej
? Parafraza
? Udzielenie dodatkowych informacji
? Prośba o konkretyzację wypowiedzi
? Rozmowa na temat "tu" i "teraz"
? Zaznaczenie roli i funkcji badania
? Wyrażenie własnych emocji związanych z przejawianiem oporu
5. Otwarcie się przed badanym:
§ ISTOTNYM PROBLEMEM JEST PROBLEM ANONIMOWOŚCI DIAGNOSTY, - które oznacza, stopień osobistego otwarcia się diagnosty przed badanym. Wynika on z często pojawiającego się nacisku badanego na wyrażanie opinii własnych diagnosty, dzielenia się własnymi przeżyciami. Funkcją jego jest przybliżenie relacji do naturalnej występującej w codziennych doświadczeniach, relacji interpersonalnej.
§ PODEJŚCIE PSYCHOANALITYCZNE - pełna anonimowość diagnosty, która zależy od stopnia zahamowania badanego w kontekście diagnostycznym, minimalizowaniem jego wpływu na charakter uzyskanych informacji.
§ PODEJŚCIE HUMANISTYCZNE LUB EGZYSTENCJALNO-FENOMENOLOGICZNE - oznacza współuczestniczenie w procesie diagnozy obu podmiotów relacji, a więc stopień anonimowości diagnosty zależy tu od jego osobistej decyzji i stopnia pewności, iż kontakt partnerski, umożliwi mu uzyskanie większej otwartości i autentyczności badanego.
MAXXDATA