Hans Christian Andersen - Dzikie łabędzie.pdf - Bajki i baśnie(1) - K4milosKI

Hans Christian Andersen-Dzikie Łabędzie

Daleko stąd, tam, dokąd lecą jaskółki, kiedy u nas jest zima,

mieszkał król, który miał jedenastu synów i jedną córkę, Elizę.

Bracia byli królewiczami, chodzili do szkoły z orderami na

piersiach i szablami u boku, pisali diamentowymi szyferkami na

złotych tabliczkach; co tylko przeczytali, zaraz umieli na

pamięć; od razu widać było, że są królewiczami. Siostra Eliza

siedziała na małym, szklanym stołeczku i oglądała książkę z

obrazkami, książkę, którą kupiono za pół królestwa.

Ach, jak dobrze było tym dzieciom! Ale to szczęście nie trwało

długo.

Ich ojciec, król całego kraju, ożenił się ze złą królową, która

wcale nie była dobra dla biednych dzieci; odczuły to już

pierwszego dnia. W zamku odbywały się paradne zabawy, a

dzieci bawiły się również w "gości", ale nie dostały, jak zwykle,

ciastek i pieczonych jabłek, królowa dała im tylko w filiżance do

herbaty trochę piasku i powiedziała, żeby udawały, że piją

naprawdę herbatę.

Po tygodniu oddała małą siostrę Elizę na wieś do chłopów, a po

krótkim czasie usposobiła króla tak źle do biednych

królewiczów, że wcale już o nich nie dbał.

- Lećcie sobie w świat i sami się o siebie troszczcie -

powiedziała zła królowa. - Zamieńcie się w ptaki i utraćcie

mowę. - Ale nie potrafiła wyrządzić tyle zła, ile chciała;

królewicze przemienili się w jedenaście cudnych, dzikich

łabędzi. Z dziwnym krzykiem wyfrunęły ptaki przez zamkowe

okna, ponad parkiem i lasem.

Wczesnym rankiem łabędzie przyleciały do chaty, gdzie siostra

Eliza spała w chłopskiej izbie, krążyły nad dachem, kręciły

długimi szyjami, uderzały skrzydłami, ale nikt tego nie widział

ani nie słyszał. Musiały lecieć dalej, wysoko aż do chmur, w

daleki świat; poleciały do dużego, ciemnego lasu, który ciągnął

się do brzegu morza.

Biedna mała Eliza stała w chłopskiej izbie i bawiła się zielonym

listkiem - nie miała innej zabawki; przekłuła w listku dziurkę i

spojrzała przez nią w słońce, i wtedy zdawało się jej, że widzi

jasne oczy swych braci, i za każdym razem, kiedy ciepłe

promienie słoneczne ogrzewały jej policzki, czuła jak gdyby

pocałunki swych braci.

Jeden dzień mijał podobny do drugiego. Kiedy wiatr dął przez

wielkie, różane żywopłoty przed domem, szeptał do róż:

- Któż może być od was piękniejszy?

Ale róże potrząsały głowami i mówiły:

- Eliza jest piękniejsza! - A kiedy staruszka siedziała w niedzielę

przed drzwiami i czytała książkę do nabożeństwa, wiatr

odwracał stronice i mówił do książki:

- Któż jest bardziej pobożny od ciebie?

- Eliza jest pobożniejsza! - mówiła książka do nabożeństwa.

Róże i modlitewnik mówiły prawdę.

Gdy Eliza skończyła piętnaście lat, wróciła do domu, a gdy

królowa zobaczyła, jaka jest piękna, ogarnęła ją złość i zawiść;

z chęcią przemieniłaby ją w dzikiego łabędzia jak jej braci, ale

nie odważyła się uczynić tego natychmiast, bo król pragnął

przecież zobaczyć swoją córkę.

Wczesnym rankiem poszła królowa do łazienki zbudowanej z

marmuru, ozdobionej miękkimi poduszkami i wspaniałymi

dywanami, wzięła trzy ropuchy, pocałowała je i powiedziała do

jednej z nich:

- Usiądź na głowie Elizy, kiedy się będzie kąpała, aby była tak

głupia jak ty! Usiądź na jej czole - powiedziała do drugiej - aby

była tak brzydka jak ty, aby ojciec jej nie poznał. Spoczywaj na

jej sercu - szepnęła do trzeciej - niech się stanie zła, niech

cierpi przez to męki!

Potem włożyła ropuchy do czystej wody, która zabarwiła się na

zielono, zawołała Elizę, rozebrała ją i kazała jej wejść do wody.

Kiedy dziewczynka się zanurzyła, jedna ropucha usiadła jej na

włosach, druga na czole, a trzecia na piersi; ale Eliza nie

spostrzegła ich wcale, bowiem gdy się podniosła, po wodzie

pływały trzy czerwone maki. Gdyby gady nie były zatrute i

gdyby nie to, że pocałowała je czarownica, przemieniłyby się w

czerwone róże; ale stały się jednak kwiatami, bo spoczywały na

głowie i na sercu Elizy, która była zbyt pobożna i niewinna, aby

czary mogły mieć nad nią moc.

Kiedy zła królowa to zobaczyła, natarła Elizę sokiem włoskiego

orzecha, tak że dziewczynka

całkiem poczerniała; posmarowała jej piękną twarzyczkę

cuchnącą maścią i skołtuniła jej włosy; niepodobna było poznać

pięknej Elizy.

Ojciec przeraził się na jej widok i powiedział, że to nie może być

jego córka; nikt jej nie poznał prócz podwórzowego psa i

jaskółek, ale były to przecież mizerne stworzenia i nic nie miały

do gadania.

Wtedy biedna Eliza zaczęła płakać i przypomniała sobie swych

jedenastu braci. Pełna smutku, wymknęła się z zamku, przez

cały dzień chodziła po polach i błotach, aż w końcu przyszła do

dużego lasu. Nie wiedziała, dokąd szła, ale czuła się tak

nieszczęśliwa i tak bardzo tęskniła do swoich braci; na pewno

ich także wygnano, tak samo jak ją, w szeroki świat. Chciała ich

odnaleźć.

Niedługo była w lesie, a już noc zapadła; dziewczynka nie

mogła odnaleźć drogi; wtedy położyła się na miękkim mchu,

odmówiła wieczorną modlitwę i oparła głowę o pień drzewa.

Było tak cicho, powietrze takie łagodne, a naokoło w trawie i

mchu tysiące świętojańskich robaczków świeciło jak zielony

ogień; kiedy dotknęła ręką gałęzi, błyszczące owady spadały na

nią jak deszcz gwiazd.

Przez całą noc śnili się jej bracia; bawili się znowu jako dzieci,

pisali diamentowymi szyferkami na złotych tabliczkach i oglądali

piękną książkę z obrazkami, która kosztowała pół królestwa, ale

nie pisali na tablicy tak jak przedtem zer i kresek, tylko

najdziwniejsze czyny, jakich dokonali, wszystko, co przeżyli i co

widzieli; a w książce z obrazkami wszystko żyło: ptaki śpiewały,

ludzie wychodzili z książki i rozmawiali z Elizą i z jej braćmi, ale

gdy przewracała kartkę, wskakiwali znowu do środka, aby nie

wprowadzić nieładu między obrazkami.

Kiedy się obudziła, słońce stało już wysoko na niebie; nie

widziała go wprawdzie, gdyż przesłaniała je gęsta zieleń drzew,

ale jego promienie przebłyskiwały jak powiewna złota tkanina;

zieleń pachniała, a ptaki nieledwie siadały na jej ramionach.

Słyszała plusk wody, mnóstwo strumieni przepływało przez las,

wszystkie wpadały do jednego jeziora, gdzie było

najpiękniejsze, piaszczyste dno; rosły tam wprawdzie naokoło

gęste krzaki, ale jelenie zrobiły w jednym miejscu duży otwór i

tędy przeszła Eliza ku wodzie. Woda była tak przeźroczysta, że

gdyby wiatr nie poruszał krzaków i gałęzi, można było myśleć,

że zostały one namalowane na dnie, tak wyraźnie odbijał się

każdy listek - zarówno oświetlony słońcem, jak pogrążony w

cieniu.

Jak tylko Eliza zobaczyła własną twarz w wodzie, przeraziła się,

taka była czarna i brzydka, ale kiedy umoczyła rączkę i wytarła

nią oczy i czoło ukazała się biała skóra; wtedy zdjęła wszystko,

co miała na sobie, i weszła do czystej wody; nie było na świecie

piękniejszego królewskiego dziecka od niej.

Kiedy się znowu ubrała i zaplotła długie warkocze, podeszła do

bijącego źródła, napiła się z dłoni i powędrowała w głąb lasu,

nie wiedząc, dokąd idzie. Myślała o braciach i myślała o Panu

Bogu, który jej na pewno nie opuści. On to sprawił, że w lesie

rosły dzikie jabłka, aby nasycić głodnych. On to pokazał jej

drzewo, którego gałęzie uginały się pod ciężarem owoców:

zatrzymała się, aby się posilić, podłożyła podpórki pod gałęzie i

weszła w najmroczniejszą głębinę lasu. Było tam tak cicho, że

słyszała swoje własne kroki, słyszała szelest każdego suchego

listka, który kruszyła stopami, nawet żadnego ptaka nie było

widać, ani jeden promień

słoneczny nie przedostawał się przez wielkie, gęste gałęzie

drzew; wysokie pnie stały tak blisko jeden drugiego, że gdy

patrzała prosto przed siebie, wydawało się jej, że otacza ją płot

z belek. Ach, jakaż tu panowała pustka i głusza, nigdy jeszcze

takiej nie zaznała!

Noc stawała się ciemna, nawet żaden robaczek świętojański nie

błyszczał wśród mchu, ułożyła się zmartwiona do snu.

Wydawało jej się, że gałęzie otwierają się nad nią i że dobry

Bóg patrzy na nią łagodnie, a małe aniołki wyglądają znad jego

głowy i spod jego ramion.

Kiedy się nazajutrz obudziła, nie wiedziała, czy jej się to śniło,

czy to było naprawdę. Zrobiła parę kroków i spotkała staruszkę

z koszem pełnym jagód; staruszka dała jej parę jagódek. Eliza

pytała, czy nie widziała jedenastu królewiczów jadących konno

przez las.

- Nie! - powiedziała stara. - Ale widziałam wczoraj jedenaście

łabędzi ze złotymi koronami na głowach, płynęły tu rzeką w

pobliżu!

I zaprowadziła Elizę trochę dalej nad urwisko; w dole wiła się

rzeczka, drzewa rosnące na brzegu wyciągały ku sobie długie,

pełne liści gałęzie, a tam, gdzie nie były dość wysokie, by

dosięgnąć jedno drugiego, uwalniały swe korzenie z ziemi i

zwieszały się nad wodą, splecione z gałęziami. Eliza pożegnała

staruszkę i poszła wzdłuż rzeki aż do miejsca, gdzie wpadała

ona do wielkiego, otwartego morza.

Przed młodą dziewczyną rozciągało się wielkie, wspaniałe

morze, ale nie widziała ani jednego żagla, ani jednej łódki,

jakżeż miała się dalej przedostać? Patrzyła na niezliczone małe

kamyki leżące na brzegu wody; woda oszlifowała je gładko.

Szkło, żelazo, kamienie - wszystko zostało ukształtowane przez

wodę, która była o wiele miększa niż jej delikatna ręka. "Woda

niestrudzenie pracuje i wygładza nawet twarde kamienie;

pragnę być równie niestrudzona! Dziękuję wam za waszą

naukę, czyste, bijące fale! Serce mi mówi, że kiedyś zaniesiecie

mnie do moich ukochanych braci!"

Na morskiej trawie, spłukanej wodą, leżało jedenaście białych

piór łabędzich; Eliza zrobiła z nich wiązankę; krople wody

błyszczały na piórach, nikt nie wiedział, czy to była rosa, czy

łzy. Samotnie było na brzegu, ale Eliza nie czuła tego, bo morze

wiecznie się zmieniało, w ciągu paru godzin więcej razy

zmieniało swój wygląd niż jeziora w ciągu całego roku. Kiedy

nadciągała wielka, ciemna chmura, wydawało się, że morze

chce powiedzieć: "I ja też potrafię wyglądać ponuro"; gdy wiał

wiatr, fale obracały się białymi grzbietami, lecz gdy chmury

stawały się czerwone, a wiatr zasypiał, morze wyglądało jak

płatek róży: raz było zielone, to,

znowu białe, ale nawet kiedy było w zupełnym spoczynku, przy

brzegu poruszało się z lekka; woda wznosiła się łagodnie jak

oddech śpiącego dziecka.

Kiedy słońce chyliło się ku zachodowi, Eliza zobaczyła

jedenaście dzikich łabędzi w złotych koronach na głowach,

lecących w kierunku lądu; leciały jeden za drugim i wyglądały

jak długa, biała wstęga; wtedy Eliza weszła na urwisko i ukryła

się za krzakiem; łabędzie spuściły się na ziemię tuż koło niej i

biły dużymi, białymi skrzydłami.

W tej samej chwili, kiedy słońce zanurzyło się w wodzie, opadły

nagle z nich łabędzie pióra i ukazało się jedenastu królewiczów,

braci Elizy. Dziewczynka krzyknęła głośno, bo chociaż zmienili

się bardzo, sercem ich poznała, wiedziała, że to są oni; rzuciła

się im w ramiona, wołała ich po imieniu, a oni cieszyli się

widząc swą małą siostrzyczkę, taką już teraz dużą i śliczną.

Śmiali się i płakali opowiadając sobie wzajemnie o tym, jaka

macocha była zła dla nich wszystkich.

- My bracia - powiedział najstarszy - latamy jako dzikie

łabędzie, dopóki słońce świeci na niebie; ale gdy tylko zachodzi,

przemieniamy się w ludzi; i dlatego musimy zawsze uważać,

aby podczas zachodu słońca mieć pod nogami stały ląd, bo

gdybyśmy wówczas lecieli pod obłokami, spadlibyśmy jako

ludzie w dół. Nie mieszkamy tutaj; po drugiej stronie morza

znajduje się równie piękny kraj; ale droga prowadząca tam jest

Hans Christian Andersen - Dzikie łabędzie.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: