rooooślinki.doc

Krwawnik wiązówkowaty (krwawnik talerzowaty) 
Achillea filipendulina

Krwawnik wiązówkowaty jest byliną z rodziny złożonych Compositae. Pochodzi z Kaukazu, ma wzniesione i nierozgałęzione pędy, wyrastające do 120 cm wysokości. Liście są szarozielone, lancetowate, pierzaste.
Kwitnie od połowy VI do końca VIII. Małe, żółte w różnych odcieniach koszyczki zebrane są w baldachokształtne, talerzowate kwiatostany średnicy 9–10 cm (u odmian do 20 cm).
Krwawnik wiązówkowaty dobrze rośnie na średnio żyznej glebie. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego. Jest rośliną niewybredną i łatwą w uprawie.
Stosuje się go na rabaty bylinowe. Bardzo szybko się rozrasta, dając duże, ładne plamy. Odmiany wielkokwiatowe nadają się na kwiat cięty, a nawet do suszenia.
Rozmnaża się go głównie przez podział roślin jesienią lub wiosną przez sadzonki. Sadzić należy w rozstawie 40 x 30 cm. ZAPARZAMY

Tojad mocny 

Kwiatostan:Tojad mocny (Aconitum firmum Rchb.) – gatunek rośliny należący do rodzinyjaskrowatych. Występuje w strefie klimatu umiarkowanego Europy i Azji. WPolsce występuje w Sudetach i Karpatach: w Tatrach, na Gubałówce, na Babiej Górze i wPaśmie Policy, na Pilsku, i na Baraniej Górze[1]. Zdziczały z uprawy występuje (ergazjofigofit) również na niżu

Łodyga Naga, wzniesiona i zwykle nierozgałęziająca się. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku. Osiąga wysokość do 150 cm.

Liście Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane.

Kwiaty Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa sie z grona lub kilku gron o fioletowo-granatowej barwie. Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm dł. i do 2 cm szerokości. Górna część okwiatu hełmowata, zawiera wewnątrz dwa miodniki na długich trzonkach. Miodniki pochodzą z przekształconych płatków korony. Mieszczą się one w nieco tylko zgiętej ostrodze. Cały natomiast barwny kwiat, na który składają się 4 płatki i hełm, pochodzi z przekształconego kielicha. Charakterystyczną cechą gatunkową, po której najłatwiej rozróżnić go od innych bardzo podobnych gatunków tojadu jest jego hełm. U tojadu mocnego ma on taką samą wysokość, jak szerokość. W środku kwiatu od 3 do 5 słupków otoczonych licznymi pręcikami z ciemnymi pylnikami, na szerokich, czarno-białych nitkach.

Owoc

Mieszek zwierający liczne drobne nasiona. Mają one gładkie ściany i oskrzydlone krawędzie. Dojrzewają od września i stopniowo rozsiewają się, również przez zimę.

Korzeń

Bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie i silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza.

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia, zależnie od wysokości stanowiska n.p.m. Zapylany jest wyłącznie przez trzmiele. Na świecie zasięg tojadu mocnego pokrywa się z zasięgiem trzmiela.

Siedlisko

Góry i podgórza, na wysypiskach skalnych i nad potokami, na brzegach lasów, na halach górskich, w ziołoroślach. W Tatrach jest rośliną pospolitą i występuje od regla dolnego po piętro halne.

Fitosocjologia

Gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Adenostylion alliariae iAss. Aconitetum firmi[3].

Cechy fitochemiczne

Roślina bardzo silnie trująca: jedna z najsilniej trujących roślin krajowych. Trująca jest cała roślina, a najbardziej korzenie i nasiona. Bydło i owce instynktownie nie jedzą jej. Zawiera silnie trujący alkaloidakonitynę. Akonityna początkowo działa pobudzająco, a potem paraliżująco na nerwy czuciowe i ruchowe. Za śmiertelną dawkę uważa się już 2-5 mg tej substancji (przy doustnym spożyciu). Może wnikać również przez skórę.

Zaparzamy gdy liście są żółte  oznacza że roślina jest stara,.

Aeratum meksykańskie (żeniszek) 
Ageratum houstonianum, syn. A. mexicanum

Żeniszek jest byliną z rodziny złożonych Compositae, ale w naszych warunkach uprawia się go jako roślinę jednoroczną. Pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej. W zależności od odmiany ma od 10 do 60 cm wysokości: odmiany niskie 10–15 cm, średnio wysokie 20–30 cm, wysokie do 60 cm. Rośliny mają pokrój kulisty lub spłaszczony, rzadziej luźny. Pędy są silnie rozgałęzione i owłosione, a liście sercowo-jajowate, lekko karbowane, również owłosione.

Nieduże koszyczki kwiatowe, osadzone na szczytach pędów w baldachogronach, złożone są z kwiatów rurkowych. Kwiaty mają niebieską barwę w różnych odcieniach, bywają także brudnoróżowe lub białe. Rośliny rozmnażane przez sadzonki rozpoczynają kwitnienie na początku maja, rozmnażane przez nasiona kwitną w połowie czerwca. Żeniszek kwitnie obficie całe lato aż do pierwszych jesiennych przymrozków.

Żeniszek wymaga gleby lekkiej, przepuszczalnej i żyznej oraz słonecznego stanowiska. Jestbardzo wrażliwy na niską temperaturę, należy więc wysadzać go do ogrodu lub na balkon dopiero po ustąpieniu ostatnich wiosennych przymrozków (czyli po 15 maja).

Doskonale nadaje się na kwietniki, obwódki oraz do dekoracji balkonów. Niektóre odmiany o silnym wzroście i dużych koszyczkach nadają się na kwiat cięty.

Rozmnaża się go przez nasiona oraz sadzonki. Nasiona wysiewa od połowy lutego do skrzynek (najlepiej w szklarni) zapewniając 18–20 stopni C. Po wzejściu siewki pikuje się w rozstawie 3 x 4 cm, a po 3 tygodniach sadzi się do inspektu lub do doniczek w podłoże umiarkowanie wilgotne.Aby rozmnożyć żeniszki przez sadzonki trzeba jeszcze podczas wegetacji w ogrodzie wybrać rośliny mateczne i przesadzić je w końcu sierpnia do doniczek. Rośliny należy przetrzymać przez zimę w pomieszczeniu dobrze wietrzonym o temperaturze 12–14 stopni C. Cześć z nich niestety zginie, ale z pozostałych od połowy stycznia sporządza się sadzonki, które sadzi się do mieszaniny torfu i piasku. Zaleca się podgrzewanie podłoża od dołu, utrzymywanie umiarkowanej wilgotności (rzadko spryskując wodą) i cieniowanie. Na miejsce stałe wysadza się rośliny (rozmnażane obydwoma sposobami) po 15 maja, w rozstawie 10–15 x 15–20 cm.

ZAPARZAMY  CZYŚCIMY Z LIŚCI

Agapant (baldasznik) 
Agapanthus

Agapant z rodziny liliowatych Liliaceae jest byliną kłączową pochodzącą z Afryki Południowej. Ma długie, szablaste, ciemnozielone liście oraz okazałe kuliste lub nieco spłaszczone kwiatostany (baldachy), które pojawiają się na szczycie długich (nawet 1 m wysokości), bezlistnych pędów kwiatostanowych. Baldachy Agapanthus africanus składają się z około 30 pojedynczych kwiatów, natomiast Agapanthus orientalis nawet z blisko 100. Pojedyncze kwiaty są dzwonkowate w kolorach od białego przez niebieski do fioletowoszafirowego. Nazwa pochodzi od greckich słów agape – miłość i anthos – kwiat.

Agapant wymaga gleby gliniastej z dodatkiem torfu i piasku oraz obfitego podlewania podczas wegetacji. Rozmnaża się go przez podział starszych roślin od III do VIII. 
Agapant nie zimuje w naszych warunkach klimatycznych w gruncie, nie toleruje mrozów. Najlepiej więc uprawiać go w pojemnikach (donicach, misach, skrzyniach) wystawianych wiosną do ogrodu. Jesienią, przed nadejściem mrozów, należy przenieść donice do chłodnego pomieszczenia z dostępem światła, ograniczyć podlewanie i przechowywać w temperaturze 1–8°C.

Agapant sadzi się w donicach przysypując kłącze cienką warstwą ziemi. Należy wybrać donicę niewiele większą od wielkości kłącza, a dopiero po rozrośnięciu (gdy bryła korzeniowa przestaje się mieścić w donicy) przesadzić do większej. Kwitnie od VII do IX. Roślina wymaga słonecznego stanowiska (najlepiej ustawić go w miejscu o południowej wystawie). Preferuje żyzną, przepuszczalną glebę i obfite nawadnianie wiosną i latem.

Podczas wegetacji trzeba go regularnie zasilać wieloskładnikowymi nawozami płynnymi dla roślin kwitnących. Dzięki temu będzie kwitł obficie. Odmiany zrzucające liście na zimę (np. ‘Blue Triumphator’) można wykopywać i przechowywać same kłącza (podobnie jak kłącza paciorecznika).
Kwiatostany agapantu chętnie są wykorzystywane przez florystów w kompozycjach kwiatowych. Kwiatostany ścina się w momencie, kiedy co najmniej 1/4 kwiatów jest rozwinięta. Zachowują wartość dekoracyjną 7–10 dni.

ZAPARZAMY ROSLINA BARDZO TRWAŁA UPRAWIANA W DONICACH

Przywrotnik ostroklapowy - Alchemilla mollis

PRZYWROTNIK OSTROKWIATOWY ALCHEMILA

Opis

Bylina osiągająca wysokość do 60cm. Jej liście mają duże rozmiary dochodzące nawet do 15cm średnicy, koloru szarozielonego, pokryte delikatnymi włoskami. Posiada zielono-żółtawe kwiaty o bardzo przyjemnym zapachu są bardzo niewielkie.

Uprawa

Jest byliną mało wymagająca. Zadowoli się każdą glebą oraz słonecznym lub lekko cienistym stanowiskiem.

Zastosowanie

Świetna roślina okrywowa. Kwiaty stosowane są często jako dodatki do różnego rodzaju bukietów. Stosowana jest też do obsadzania rabat oraz skarp.

Okres kwitnienia

Kwitnie w misiącach od czerwca do sierpnia.

CZOSNEK –ALIUM

Opis

Czosnek nazywany jest przez działkowców rośliną kończąca wiosnę, ponieważ okres kwitnienia przypada na koniec wiosny, w zależności od gatunku czosnek dorasta od 15 cm (A. oerophyllum) do 160 cm (A. sphaerocephalum). A.afluatunense – lilioworóżowy A. albopilosum – liliowy A. atropurpureum – fioletowo-purpurowy A. caeruleum – błękitny A. cernuum – liliowy A. giganteum – fioletowy A.karataviense – zielono-biały A. moly – żółty A. oerophyllum – fioletowy A. roseum – biały A. siculum – brazowo-zielony A. stipitatum – ciemnoróżowy A. unifolium – jasnoróżowy A. ursinum – biały A. zebdanense - biały

Uprawa

Miejsce słoneczne, gleba bogata w wapń, odczyn obojętny, gleba niezbyt wilgotna, cebule sadzimy na głębokości do 20 cm. Sadzenie Cebul: wiosna, jesień.

Zastosowanie

Na rabaty, do kompozycji kwiatowych.

Okres kwitnienia

W zależności od gatunku od maja do lipca.

                                                Zimowanie

                                  Roślina mrozoodporna.

Alstroemeria,

nazywana też peruwiańską lilią lub lilią Inków - rodzaj roślin liczący ponad 50 gatunków okrytonasiennych.

Ojczyzną alstremerii jest Ameryka Południowa. Rośnie tam w bardzo zróżnicowanych warunkach siedliskowych ponad 70 dzikich gatunków tej rośliny. Nie tylko w lasach albo na łąkach, ale także w warunkach ekstremalnie trudnych - pośród skał, wydm i pustyń. Alstremerie można spotkać w surowym klimacie Ziemi Ognistej i na pustkowiach Patagonii, na kamienistch plażach zalewanych falami Pacyfiku, na skraju najsuchszej pustyni świata Atacama. Alstremerie rosną na okołorównikowych bagniskach w Brazylii i w Andach - na wysokości 3700 m n.p.m., a więc na granicy śniegów.
Nieprzeciętna uroda i inne zalety 
Kwiaty alstremerii miewają płatki pokryte deseniem i niezwykłe barwy - od perłowych różów przez fiolet ametystów po kolory dojrzałych pomarańczy i czerwień Ferrari. Rośliny są zapylane przez pszczoły i motyle, a w regionach tropikalnych, gdzie rosną gatunki produkujące ogromne ilości nektaru, przez kolibry. Kwiaty są na ogół bezwonne, choć wśród gatunków brazylijskich są dwa o intensywnym zapachu goździka. W Ameryce Południowej szczególnie piękne dzikie gatunki alstremerii

zbierane są ze stanowisk naturalnych i sprzedawane w kwiaciarniach. 
Indianie zbierali dawniej korzenie spichrzowe alstremerii, suszyli je na słońcu i ucierali na pył, uzyskując mączkę skrobiową (podobną do ziemniaczanej), której używali do pieczenia ciast i przygotowywania kisieli. 

Nie tylko na bukiety 

Alstremeria uprawiana bywa jako roślina ogrodowa i doniczkowa, lecz światową karierę zrobiła jako kwiat cięty o wyjątkowej trwałości. W wazonie zachowuje bowiem świeżość przez 2 tygodnie bez substancji wspomagających! W Polsce mamy ponad 40 odmian krajowych tej rośliny, o szerokiej gamie kolorów, w tym dwie przeznaczone wyłącznie do uprawy ogrodowej. To 'Andalucia' o kwiatach barwy intensywnie pomarańczowej i cytrynowożółta 'Louisiana'. Byliny te wysokie na 50 -80 cm, mają promieniste kwiatostany w formie baldaszków. Na każdym z 5 promieni pojawiają się 2-3 kwiaty czterocentymetrowej średnicy. Opisywane odmiany zostały wyhodowane z gatunku, który występuje w strefie klimatu umiarkowanego Chile i zimuje pod śniegiem. Kwitną od końca czerwca do pierwszych przymrozków. 

Alstremerie na patio 

Alstremerie mogą również stanowić atrakcyjną ozdobę patio. Sadzi się je głęboko w dużych doniczkach (o pojemności 10 l), gdyż intensywnie rozwijające się kłącza i korzenie w czasie wegetacji nie powinny znaleźć się na powierzchni. Podłoże musi być bardzo żyzne, o luźnej strukturze, dobrze zdrenowane, lekko kwaśne. Może składać się z odkwaszonego torfu wysokiego zmieszanego ze żwirem gruboziarnistym i zmieloną korą kompostowaną, w stosunku 1:1:1. W czasie kwitnienia powinno być stale wilgotne. Alstremerie należy nawozić co tydzień, najlepiej nawozami dla roślin doniczkowych, a na zimę przenieść do chłodnego, widnego pomieszczenia o temperaturze ok. 5oC. Do uprawy na patio warto polecić odmiany typu Butterfly, stosunkowo niewysokie, o dużych kwiatach i interesujących deseniach płatków, np. polskie: 'Faustina', 'Lorena', 'Maricruz'. 
 

CZYŚCIMY Z LIŚCI DO ROZWIDLENIA. NAJEPIEJ TRZYMAĆ W POŻYWCE DO ALSTROMELI I LILI MUSI  BYĆ W CZYSTEJ WODZIE. NIE ZAPARZAMY . JEST KRUCHA SZCZEGÓLNIE JAK SIĘ NAPIJE.

Amarantus

czyli szarłat należy do najstarszych roślin uprawnych świata. Jego niezwykłe walory odżywcze doceniali już Inkowie i Majowie. Dzisiaj, uprawiany już nie tylko w krajach Ameryki Południowej, wzbudził zainteresowanie europejskich specjalistów od żywienia, nazywających amarantus zbożem XXI wieku. To w nim upatruje się ogromne możliwości w zaspokojeniu potrzeb żywnościowych.

Kilka lat temu podjęto próbę uprawy amarantusa w Polsce, gdyż nasze warunki klimatyczne sprzyjają wegetacji tej rośliny. Największym powodzeniem cieszy się odmiana dająca nasiona, uprawiana i zbierana podobnie, jak inne zboża. Dzisiaj

istnieje już kilka polskich odmian, dopuszczonych do obrotu, a pozyskane ziarna i wyroby na bazie amarantusa można kupić w sklepach ze zdrową żywnością. Co spowodowało, że coraz więcej osób interesuje się tą rośliną?

Amarantus, to przede wszystkim niezwykle cenne źródło białka. Okazuje się, że w nasionach jest go więcej niż w mleku, w dodatku białka posiadającego wszystkie aminokwasy egzogenne (zwłaszcza dużo lizyny). Na korzyść przemawia również dobra równowaga pomiędzy aminokwasami zasadowymi i siarkowymi. Co więcej jest to białko o niezwykle wysokim stopniu przyswajalności, którego ilość podczas odpowiednich procesów technologicznych nie obniża się. Jego wartość wynosi 75%. Dla porównania wartość białka zawartego w kukurydzy wynosi 44%, w soi 68%, w mięsie 70%, w mleku 72%. Najwyższą wartość białka (nawet powyżej 90%) osiągają
ziarna i przetwory z amarantusa zmieszane z tradycyjnymi zbożami, np. z płatkami owsianymi.

Cenne kwasy tłuszczowe

W nasionach znajduje się również dużo jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ze sporym udziałem bardzo cenionych ze względów zdrowotnych kwasów GLA (tak licznie zgromadzonych np. w wiesiołku). Ich obecność przyczynia s...